COLUMN - Sinds ongeveer een week is Argentinië opnieuw failliet gegaan op de schuld die het in 2001 ook al niet terugbetaalde. Enigszins verrassend, omdat het land de afgelopen dertien jaar juist zijn best deed om de schuld wel terug te betalen: Argentinië herstructureerde inmiddels 93 procent van de lopende schuld, betaalde her IMF terug en deed ook een eerste betaling aan de club van Parijs.
Alleen een paar hedgefondsen die de schuld voor een schijntje overkochten zijn niet akkoord met herstructurering: zij willen volledig worden terugbetaald. Rechter Thomas Griesa uit New York gaf de hedgefondsen (bijnaam: vulture funds) gelijk, maar Argentinië betaalt niet, waarbij het land wijst op een clausule die aangeeft dat alle schuldeisers gelijk moeten worden behandeld. Wanneer Argentinië de hedgefondsen volledig terugbetaalt, moet het ook alle andere schuldeisers volledig terugbetalen.
Argentinië is dus voor de achtste keer in zijn geschiedenis technisch failliet. Tegelijkertijd lijken de effecten van het laatste faillissement een stuk kleiner dan in 2001, en het ligt niet voor de hand dat de hedgefondsen betaald zullen krijgen.
In principe zijn er vier redenen waarom landen hun schuld terug betalen. Allereerst wil niemand je in de toekomst geld lenen als je je schuld niet terugbetaalt. Argentinië is lange tijd uitgesloten geweest van de internationale kapitaalmarkt en die toegang tot de internationale kapitaalmarkt lijkt een belangrijke reden om de schuld van 2001 alsnog af te lossen. Het nieuwe faillissement lijkt evenwel weinig invloed te hebben op het vertrouwen van investeerders: de Argentijnse overheidsschuld daalde nauwelijks in waarde. De markt verwacht dus nog wel een terugbetaling van de geherstructureerde schuld, zelfs nu de hedgefondsen niet betaald krijgen.
Ten tweede is er een dreiging van direct ingrijpen. Denk hierbij aan de gunboat diplomacy van het begin van de 20e eeuw waarbij de VS havens van wanbetalende landen blokkeerden met oorlogsschepen. De hedgefondsen probeerden in het najaar van 2012 iets vergelijkbaars: Zij hielden het Argentijnse marineschip Libertad in Ghana vast, maar deze actie werd ongedaan gemaakt door het internationale zeerechttribunaal. Voor direct ingrijpen naar aanleiding van het nieuwe faillissement hoeft Argentinië dus nog niet echt bang te zijn.
Ten derde zijn binnenlandse banken belangrijke houders van overheidsschuld, zodat een wanbetaling van de overheidsschuld een flinke klap kan betekenen voor de financiële sector. In 2001 was dit ook het geval: de wanbetaling ging toen samen met een bankrun waar alle banken door werden geraakt, met name de banken met veel overheidsschuld. Dit risico lijkt nu een stuk kleiner aangezien Argentinië voorlopig de geherstructureerde schuld terugbetaalt, zodat er voor de banken niets verandert.
Een laatste reden om overheidsschuld terug te betalen zijn mogelijke politieke kosten: burgers geven de politici die aan de macht zijn de schuld van de wanbetaling en stemmen niet meer op ze, of oefenen hun democratische recht op een meer directe manier uit. Ook dit risico lijkt dit maal klein: in Buenos Aires hangen posters die de vulture funds verketteren in plaats van president Cristina Fernández, terwijl ook buitenlandse media eerder partijlijken te kiezen voor de Argentijnen dan voor de hegdefondsen.
Hoewel Argentinië opnieuw failliet is, lijkt acht maal scheepsrecht: de effecten van het faillissement zijn dit keer veel kleiner dan in 2001. Investeerders hebben vertrouwen, direct ingrijpen is onwaarschijnlijk, banken blijven gespaard en politiek zit Cristina Fernández in deze zaak geramd. Voor de hedgefondsen lijkt terugbetaling dan ook niet echt waarschijnlijk.
Reacties (8)
Waar is reden 5 (misschien wel de belangrijkste reden)?
5: een land kan kiezen de bestaande schuld af te bouwen om de rentelasten te verlagen.
Argentinië heeft het geld om de geherstructureerde schuld af te kopen al gestald bij de bank die de administratie ervan doet. Het land spreekt daarom tegen failliet te zijn.
Wat er nu waarschijnlijk gaat gebeuren is dat andere banken de hedgefunds gaan uitkopen voor een bedrag dat lager is dan totale uitbetaling, maar hoger dan de geherstructureerde schuld.
@0
“Het nieuwe faillissement lijkt evenwel weinig invloed te hebben op het vertrouwen van investeerders: de Argentijnse overheidsschuld daalde nauwelijks in waarde. De markt verwacht dus nog wel een terugbetaling van de geherstructureerde schuld, zelfs nu de hedgefondsen niet betaald krijgen.”
Ook wel logisch, er is niets plotseling veranderd in Argentinie: alle andere schuldeisers krijgen gewoon wat ze afgesproken hebben. Het enige probleem is dat het geld nu vaststaat op een bank in New York en dan is wat @2 zegt een uitkomst.
Deze geschiedenis zegt meer over de steeds groter wordende macht van de kapitaalmarkten dan over Argentinië. Hoe kan het dat die rechter deze beslissing nam? Was dat zuiver om juridisch-technische redenen? Als Argentinie had toegegeven dan zouden schuld-regelingen in de toekomst bijna onmogelijk worden. Deze uitspraak stelt het lot van miljoenen Argentijnen in de waagschaal om de beurs te spekken van paar hyper biljonairs.
@4
Tsja, de rechter heeft nou eenmaal beslist (en ik ben de tel kwijtgeraakt van het aantal stukken op Sargasso die erop hameren dat we het oordeel van een rechter niet in twijfel mogen trekken) en het Amerikaanse hooggerechtshof heeft geweigerd een beroep in behandeling te nemen. Ik denk dat het sowieso niet erg slim was van Argentinie om hun geld in de VS te stallen, ik snap dat de schuldeisers het niet hadden vertrouwd als het geld in Argentinie was gestald maar er was vast wel een ander land te vinden waar een rechter wat minder makkelijk een internationaal akkoord over de afbetaling van een staatsschuld ongedaan kan maken.
@5: Laat ik het dan anders formuleren: ik heb ernstige bedenkingen bij de onafhankelijkheid en de kwaliteit van de rechtsspraak in de Verenigde Staten. Recente uitspraken zoals in de zaak van Hobby Lobby, en eerdere zoals Citizens United en de uitspraak Bush v Gore, nu al weer ruim 14 jaar geleden laten zien dat op hoog niveau rechters zijn benoemd die ultra conservatief denken en niet boven de partijen staan – iets wat je van een rechter verwacht – zeker op dat niveau.
@6
Zo moet je het niet zien: de conservatieve rechters zijn een afspiegeling van een groot gedeelte van de Amerikaanse samenleving (zeker in de tijd dat ze benoemd werden, onder Reagan). Als Nederlandse conservatieven niet mogen zeuren over “D66 rechters” dan mogen Nederlandse of Amerikaanse progressieven ook niet zeuren over “Republikeinse rechters”. Er is nou eenmaal afgesproken dat een of een klein groepje mensen met alleen maar een studie rechten zulke grote beslissingen mag nemen.
Al voor de 8e keer failliet nu? Dat moet toch een klap in het gezicht van de anti-EU lobby zijn, die altijd voor uittreding uit de EU zijn, omdat een land dan zelf een eigen monetair beleid kan voeren, kan devalueren wanneer ze willen, zelf de rente kan bepalen, enz, enz. Soms werd Argentinië zelfs aangehaald als voorbeeld van zo een land, waar dat goed werkte, want daar was pas sprake van goede economische groei… Maar OK. Goed dat nu duidelijk wordt, dat het voeren van een nationaal monetair beleid geen soelaas biedt, tenzij je eigen land misschien een economische wereldmacht is (en zelfs dan is de macht van de financiële instellingen nog dusdanig dat een eigen monetair beleid nog steeds de nodige risico’s in houdt).