Coronacrisis en detentie

Moeten de gevangenissen de algemene RIVM-richtlijnen volgen of is er voor bijzondere omstandigheden ook bijzonder (test)beleid nodig?

Nadat een gedetineerde man in een gevangenis in Arkansas vorige week positief testte voor corona, besloot het Department of Corrections iets uitzonderlijks: om iedereen in zijn woonunit te testen. Twee dagen later bleek dat 43 van de 46 gedetineerden is besmet met het coronavirus. Geen van de mannen had ziekteverschijnselen. Iedereen is in quarantaine gezet.

In Ohio besloot het Department of Corrections om iedereen – gedetineerden én personeel – in enkele gevangenissen te testen. In de Marion Correctional Institution bleek 73 procent (1828) van de gedetineerden besmet te zijn. De overige 667 gedetineerden zitten nu in quarantaine. Onder het personeel testten 109 mensen positief.

Onderschatting

Het maakt duidelijk dat de hoge besmettingsgraad in Amerikaanse gevangenissen – soms tientallen malen hoger dan de stad of staat waarin de gevangenissen liggen – nogal een onderschatting zal zijn. (Voor veel gevangenissen is het bovendien gissen omdat er überhaupt geen cijfers over het aantal besmettingen of testen zijn vrijgegeven.) De Marion gevangenis voert nu de New York Times-lijst aan van grootste Amerikaanse coronaclusters.

Enkele gedetineerden in Cook County Jail, dat vorige week nog de lijst aanvoerde, spanden begin april een rechtszaak aan tegen de gevangenis onder meer vanwege het uitblijven van preventief testen. Zelfs nadat er meerdere coronabesmettingen waren vastgesteld en een hele afdeling in quarantaine moest werd er niet getest – er werd zelfs geen temperatuur gemeten. De rechter bepaalde dat de gevangenis meer moet doen om gedetineerden te testen als zij ziekteverschijnselen hebben.

In gevangenissen lopen niet alleen gedetineerden grote kans op besmetting met het coronavirus, ook het gevangenispersoneel is bijzonder kwetsbaar. In Nederland zijn de eerste besmettingen onder gevangenismedewerkers gemeld.

Vorige week werd bekend dat een arts die werkt in het Justitieel Complex Schiphol corona heeft. Enkele dagen later bleek ook in de gevangenis in Roermond een medewerker besmet. Vakbond FNV-Justitie krijgt steeds meer ongeruste berichten: het personeel wordt niet getest en er zijn geen mondkapjes beschikbaar. Gedetineerden zijn bezorgd over ‘ziek personeel dat blijft doorwerken’. Advocaat Job Knoester zegt daarover:

Een gevangene mag niet weg voor verlof of een zitting in de rechtbank, maar het personeel gaat in en uit zonder gecontroleerd te worden. En die mensen lopen dan ziek rond. Ik vind het onbegrijpelijk dat je hoestend personeel niet test. Dit is gevaarlijk, mensen zitten daar zó dicht op elkaar.

In de Londense Pentonville gevangenis zijn in de afgelopen week twee gevangenismedewerkers overleden door het coronavirus. De eerste besmetting in de Britse gevangenissen zo’n drie weken geleden was ook een gevangenismedewerker. Volgens de vakbond zitten momenteel zo’n 7.900 gevangenismedewerkers in zelf-isolatie, 15 medewerkers zijn besmet.

Personeelstekort

De New York Times zette het gezondheidsrisico voor verschillende beroepen op een rij aan de hand van fysieke nabijheid tot anderen en blootstelling aan ziekten: het gevangenispersoneel scoort op beide dimensies hoog en loopt dus een verhoogd risico op coronabesmetting.