‘Desculpe, Neymar’

ACHTERGROND - Deze zomer zal het WK in Brazilië van start gaan. Maar in het Zuid-Amerikaanse land brokkelt de steun voor het sportevenement af. Stefan Verwer merkt op hoe grote sportevenementen telkens weer voer voor maatschappelijke discussie worden.

‘Het spijt me Neymar, maar tijdens het WK zal ik niet voor jou juichen.’

Zo begint het lied, waarin de Braziliaanse songwriter Edu Krieger zich verontschuldigd dat hij deze zomer het Braziliaanse voetbalelftal niet zal steunen. Hoe kan een land, met zo’n gebrekkige infrastructuur, slechte gezondheidszorg en matig onderwijs zoveel geld uitgeven aan een WK, wat slechts vertier zal geven voor een select gezelschap aan toeristen en vooraanstaande Brazilianen. Krieger vertolkt het gevoel van een land, waarin voetbal heilig is en de devotie van de fan en de steun aan het team onvoorwaardelijk zijn.

Mondiale sportevenementen zijn altijd al voer voor maatschappelijke discussie geweest. De Engelse acteur en komiek Stephen Fry riep in augustus 2013 op om de Olympische Winterspelen in Sochi te boycotten, vanwege de positie van homoseksuelen in Rusland. In de aanloop naar de Olympische Zomerspelen in 2008 was het de onderdrukking van Tibet en de Chinese mensenrechtensituatie die de wereld verdeelde. In Zuid-Afrika maakten we ons zorgen over de armoede in het land en vroegen we ons af of de WK gelden niet aan zinnigere doelstellingen uitgegeven hadden moeten worden.

De ouderen onder ons herinneren zich nog maar al te goed hoe Freek de Jonge actie voerde tegen het WK van 1978. Onder de aansprekende titel ‘Bloed aan de paal’ riepen zij het Nederlands elftal op niet af te reizen naar het dictatoriale Argentinië, waar dictator Videla met harde hand elke oppositie in de kiem smoorde en tegenstanders liet verdwijnen.

Historisch laag

Al die acties lijken vaak vooral voer voor pittige discussies, die vaak op een zelfde manier gaan: een bekende persoonlijkheid neemt het voortouw en klaagt de situatie aan. Hij of zij krijgt daarvoor veel steun, waarna tegenstanders het debat voeren door te wijzen op het feit dat de sport wordt misbruikt voor politieke doelstellingen en dat sporters moeten worden afgerekend op hun prestaties. Waar sport juist een verbindend karakter heeft, zou dat moet niet misbruikt moeten worden om tegenstelling juist te verscherpen.

In Brazilië lijkt er toch iets meer aan de hand dan alleen een maatschappelijke discussie. Het land is sinds juni vorig jaar in de ban van de protesten tegen het WK. Die protesten zijn inmiddels al lang niet meer zo massaal als vorig jaar zomer, tijdens de Confederations Cup, het toernooi dat geldt als generale repetitie voor het WK. Maar de kritiek blijft: onlangs bleek nog dat de steun van het Braziliaanse volk voor het WK historisch laag is. Nog maar 52% van de Brazilianen steunt het WK in eigen land en de FIFA houdt haar hart vast of er tijdens het WK weer protesten zullen uitbreken.

Qatar

Terwijl het WK pas over twee maanden van start zal gaan, is de volgende discussie alweer gestart: in 2018 is Rusland het gastland en zal het ongetwijfeld over de Russische anti-homowetten gaan, terwijl we in 2022 naar Qatar afreizen. In het oliestaatje is men al voortvarend begonnen aan de bouw van voetbalstadions, maar neemt men het niet zo nauw met de arbeidsomstandigheden. Enkele tientallen arbeiders zijn al omgekomen en de wereld spreekt er schande van.

De nationale voetbalbond de KNVB heeft in de discussie een opmerkelijke stap genomen. In reactie op een open brief van de vakbond FNV, heeft men laten weten dat landen die in de toekomst een WK voetbal willen organiseren, harde garanties moeten afgeven over het naleven van de mensenrechten.

Duur ticket

‘Het leven is meer waard dan een doelpunt’ zingt Edu Krieger melancholiek. Toch begrijpt hij de fans die toch gaan: ‘Mijn simpele en oprechte mening zal jullie, die weinig geld hebben en in armoede leven, niet stoppen om een duur ticket te kopen. Jullie zullen niet stoppen met houden van je team en ik weet supporter dat jij altijd gelijk hebt.’

Woensdag 16 april presenteerde lokaalmondiaal en LM Publishers de alternatieve reisgids voor het Wereldkampioenschap voetbal, dat in juni in Brazilië zal plaatsvinden. Bestel de gids hier.

Via ViceVersa