De scheikunde in Breaking Bad

ANALYSE - Over Hollywood en wetenschap. Levert Breaking Bad een stappenplan voor het produceren van meth?

Dé serie van dit moment is Breaking Bad, één van de meest bekeken programma’s op de Amerikaanse kabeltv en winnaar van tien Emmy’s, de Oscar voor tv-series. Het was ook nummer vier in de Sargassolijst van televisieseries. De serie gaat over de terminale scheikundeleraar Walter White die de drugsbusiness instapt om zijn gezin financiële zekerheid te garanderen na zijn dood. Op 29 september 2013 werd in de VS de laatste aflevering uitgezonden, maar de legende leeft voort. Want sinds de show weet iedereen van de hoed en de rand als het gaat over drugshandel, meth labs en scheikunde. Is dat goed of gevaarlijk?

Reddende engel

Breaking Bad gaat over Walter White, ooit een promovendus die bijdroeg aan Nobelprijswinnend onderzoek, nu een scheikundeleraar bij wie aan het begin van de serie longkanker wordt geconstateerd. Om de behandeling te kunnen betalen en zijn familie te onderhouden gaat hij methamfetamine, ook wel bekend alsmeth of crystal meth, maken en verkopen. In seizoen één haalden de schrijvers van de serie hun kennis over drugs en chemische formules van Wikipedia en andere bronnen. In een interview met de website Chemical & Engineering News gaf Vince Gilligan aan open te staan voor opbouwende kritiek uit de chemische wetenschappelijke sector.

Prof. dr. Donna Nelson (Universiteit van Oklahoma) die gespecialiseerd is in organische chemie, meldde zich aan en was vervolgens vijf jaar lang de wetenschappelijk adviseur. Ze gaf antwoord op vragen over chemische reacties, structuren en vergelijkingen, maar bedacht ook achtergrondverhalen voor karakters. Want waar komt fascinatie voor scheikunde vandaan en hoe maak je van huis-, tuin-en keukenmiddeltjes harddrugs?

Meth maken

Als Walter samen met partner-in-crime Jesse in het lab meth maakt door chemische reacties uit te voeren, kloppen die in detail door het advies van Nelson. N-methyl-1-phenylpropan-2-amine oftewel methamfetamine werd voor het eerst gemaakt van efedrine door de Japanse chemicus Nagai Nagayoshi in 1893. Het stimulerende effect werd pas rond 1930 ontdekt. Tegen 1950 was het een wijdverspreid middel in de VS, maar dit werd zo’n tien jaar later teruggedrongen door de overheid. In 1962 ontstonden in Calfornië geheime meth labs, waar meth gekookt werd. Een gevaarlijke onderneming als je niet weet waar je mee bezig bent. In de vroege afleveringen gebruiken Walter en Jesse Nagayoshis methode om meth te sythetiseren. De benodigheden zijn makkelijk te verkrijgen: pseudo-efedrine wordt gemaakt (via water of alcohol en koffiefilters) van over de toonbank verkrijgbare verkoudheidsmedicijnen, zoals Sudafed. Toch is dit niet handig als je grote hoeveelheden gaat produceren, daarom stapt Walter over op een andere scheikundige methode: P2P, in het echte leven geliefd bij Mexicaanse drugkartels. Volgens de literatuur deed, wederom een Japanse chemicus, Akira Ogata, dit voor het eerst in 1915. Via de organische reactie genaamd ‘reductieve aminering’ verkrijg je met fenyl-2-propanon (P2P) en methylamine, de drug. Aan methylamine komen is veel moeilijker dan de verkoudheidsmedicijnen, want het staat op de watch list van de DEA (de Amerikaanse drugs opsporingsdienst).

Moeilijke woorden

Voor het goed weergeven van de P2P-methode vroeg men aan Nelson welke reductor – een chemische stof die in een chemische reactie elektronen kan afstaan – hiervoor nodig was. Ze stuurde een lijst en de makers van de serie kozen aluminum mercury, gewoonweg omdat dit het gemakkelijkst uit te spreken was voor de acteurs. Het blijft fictie en de makers namen wat artistieke vrijheid. De blauwe meth die Walters handelsmerk wordt, zou in het echt gewoon kleurloos moeten zijn. Kleur is een teken van onzuiverheden in de productie en Walter staat juist bekend om zijn pure meth. Overigens is dat nog een puntje van kritiek. Als je methylamine bij P2P gooit, creëer je twee soorten moleculen, die een spiegelbeeld van elkaar zijn. Dit heet een enantiomeer (lees ook ‘L-Methamphetamine – Illegal in the mirror‘. Je krijgt een 50/50 mengsel, van de helft wordt je high, met de andere helft kun je een verstopte neus vrijmaken. Daar heb je het verkoudheidsmedicijn dus weer. Walter noemt het enantiomeren probleem ook in de serie, maar hoe hij dan vervolgens toch pure meth weet te koken blijft een raadsel. Misschien heeft hij wel een simpele, goedkope en briljante manier gevonden om het op te lossen? Dat zou dan ook meteen de blauwe kleur kunnen verklaren.

Géén kant-en-klaar recept

Wie denkt dat de serie een gedetailleerd stappenplan levert om meth te maken heeft het mis. Methamfetamine is immers een zeer verslavende harddrug en dus illegaal. De DEA controleert het script en moet eerst goedkeuring geven voor dat het op tv komt. Overigens gaven ze ook advies: hoe de meth labs eruit zien (ze zijn er genoeg binnengevallen) en welke cruciale informatie over het kookproces moet worden weggelaten. Tv-series die gaan over criminaliteit en drugs kunnen controversieel zijn. ‘Zal het de jeugd negatief beïnvloeden?’ vroegen sommigen zich af. Volgens Nelson niet: “de levenstijl die Walter aanhoudt, verheerlijkt op geen enkele wijze de drugscultuur”. Zij legt uit in een opiniestuk in Scientific American dat ze het belangrijk vindt om de wetenschap goed weer te geven, omdat het de jeugd juist kan enthousiasmeren voor scheikunde. Zij merkt op dat mensen op blogs de experimenten en het gebruik van formules in detail analyseren. Zoals een scheikundeblogger, die onder de indruk is van de juistheid van de wetenschap, mooi verwoordt: I hope that Breaking Bad continues to set a new standard in narco-entertainment.

Via Studium Generale Utrecht.

Reacties (6)

#1 gronk

Misschien heeft hij wel een simpele, goedkope en briljante manier gevonden om het op te lossen?

Van erowid:

The most common method of manufacture of methamphetamine in the United States is the reduction of ephedrine with hydriodic acid and red phosphorus (HI/red P)1. Manufacture of methamphetamine from phenyl-2-propanone (P2P) and methylamine yields (±)-methamphetamine, whereas the reduction of (-)-ephedrine or (+)-pseudoephedrine yields (+)-methamphetamine.

Overigens, de blauwe kleur van de meth in breaking bad heeft de typische ‘koper-d^9 kleur van kopersulfaat, niet van jodium. Daarnaast, onzuiverheden bij organische syntheses (dus niet ‘koken’) zijn allerlei varianten van bruin.

  • Volgende discussie
#2 Inkwith Barubador

Leuk stukkie, maar het wordt wel ontsierd door de opmaakloze koppen en een handvol fouten. Sommige zinnen kloppen gewoon niet.

Overigens is meth een zware drug die een verwoestende invloed kan uitoefenen op zijn gebruikers. Geen lolletje, dus.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 tigger

Bizar hoe de DEA het script blijkbaar censureert. De informatie is vrij gemakkelijk te krijgen op internet: http://kuiken.co/search/meth/0/99/600

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Gladiool

De blauwe kleur werd het handelsmerk van Heisenberg (Walter White). Hierdoor konden de handelaren precies volgen wat er op de markt gebeurde, en daarmee controle houden op de handel en zuiverheid. Overigens, hoe ernstig die verslaving aan speed is is voornamelijk een Amerikaans probleem. Als je daar sociaal/maatschappelijk ‘valt’, val je diep. Er zijn genoeg mensen die er stokoud op worden. Ook heb je in Amerika op doktersrecept Adderall voor ADHD’ers, hetgeen een mengsel is van dexamfetamine en methamfetamine. In Nederland is in die groep alleen dexamfetamine op recept, naast methylfenidaad Ritalin.
Maar goed, blauwe speed heb ik nooit gezien, wel witte, roze en gele. En soms bruin (hele oude gele). Grappig ook trouwens, was er een aantal jaar geleden op National Geographic de dokumentaire ’the worlds most dangerous drug’ hetgeen methamfetamine aanwees als boosdoener. 2 jaar later was het nederwiet dat the worlds most dangerous drug was. Overdrijven is de Amerikaan niet vreemd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Gladiool

Overigens is het recept om amfetamine te maken niet geheim, en als je met ongeveer dezelfde middelen door wilt experimenteren hebben Alexander en Ann Shulgin een mooi boekwerk geschreven genaamd Pihkal: Phenethylamines I Have Known And Loved: A Chemical Love Story. Een referentie voor chemici en DEA.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 gronk

@5: Speed is doodsaai, als je het vergelijkt met de andere goodies uit PiHKAL/TiHKAL. Overigens verbaast het met dat ook @0 meegaat in de hetze tegen speed — meth is een broertje van speed, op dezelfde manier als MDA (pihkal #100) een broertje is van MDMA (#109). En speed is/was ook in europa al tientallen jaren bekend. Zonder noemenswaardige problemen.

  • Vorige discussie