COLUMN - De VVD-leider Dilan Yeşilgöz is een geschikt object voor een cursus framing voor beginners. Ze legt het er voortdurend zo dik bovenop dat je niet heel doorkneed hoeft te zijn in de techniek om willekeurig welk fragment een paar frames aan te kunnen wijzen.
Een coalitie kan de meest radicale partners hebben en in de taal van Yeşilgöz nog steeds ‘centrumrechts’ zijn, terwijl er zodra er maar één partner bij zit die weleens een kritische noot heeft geplaatst bij de hypotheekrenteaftrek, het meteen verandert in een ‘links’ kabinet. Zonder centrum. En zo plaatst ze voortdurend ‘centrumrechts’ tegenover ‘links’, liefst vier keer in één zin achter elkaar.
Dat is dus wel een heel eenvoudig voorbeeld. Toch zijn er ook wel doordenkertjes, zoals de door Yeşilgöz eveneens veelvuldig gebruikte uitdrukking ‘de mensen thuis’. De vraag is hier natuurlijk: wat doen die mensen voortdurend thuis? Komen ze ook nog wel eens buiten?
Over het algemeen stelt Yeşilgöz deze mensen voor, alsof ze geërgerd hun hoofd schudden over wat de tegenstanders van de VVD allemaal te berde brengen. Daar zitten zij niet op te wachten. Maar hoewel ze óók ‘hardwerkende Nederlanders’ zijn, doen ze dat schudden dus toch voortdurend thuis. Over ‘de mensen op het werk’ hoor je Yeşilgöz niet.
Moede hoofd
Over die huiselijkheid zal door een campagneteam zijn nagedacht, want over álles wat Yeşilgöz zegt lijkt eindeloos nagedacht. Yeşilgöz’ D66-collega Rob Jetten had het gisteren tijdens interviewtjes met de pers over de ‘mensen in het land’, en dat hoor je ook vaker en al langer. Maar dat beeld voldeed kennelijk niet meer. Het is ook misschien nóg wonderlijker, want bevindt niet zo ongeveer iedereen die zich druk maakt over de Nederlandse politiek zich niet eigenlijk ‘in het land’, inclusief de politici die Jetten oproept om rekening te houden met die ‘mensen in het land’?
Met dat verwijzen naar ‘de mensen’, waar deze mensen zich ook bevinden, laat de politicus natuurlijk horen dat zij anders dan haar collega’s wél weet wat er speelt. Die mensen, dat zijn jullie en ik, de mensen die niet meedoen aan het debat. Wij zijn het publiek dat via de media kennisneemt van een en ander en daar het onze van denken. Yeşilgöz verwoordt wat dat ‘onze’ is dat wij denken, en geeft er tegelijkertijd vorm aan, want ze legt natuurlijk ‘de mensen thuis’ niet voor niets de hele tijd standpunten in de mond die overeenkomen met die van de VVD. Als je er anders over denkt, hoor je kennelijk niet bij die mensen.
Tegelijkertijd zijn ‘de mensen thuis’ net iets anders dan ‘het volk’ van de populist. Ze zijn minder massaal. Waar het volk op het Malieveld staat te roepen, zitten de mensen allemaal in hun eigen huis, al vinden ze daar wel allemaal hetzelfde.
Wat voegt thuis toe? Ik denk dat het om een vorm van dreiging gaat, of eigenlijk om het contrast. Ik denk als ik aan ‘de mensen thuis’ denk aan mensen die op de bank zitten, in de woonkamer, en ik denk dat ik daar niet de enige in ben. We voelen ons nu nog gezellig en nemen nog een oreo, maar we zijn tegelijkertijd bang voor de boze buitenwereld. We willen een politicus die deze angst begrijpt en die zich ervoor inzet dat we allemaal lekker thuis op de bank kunnen blijven zitten. En dat liefst zonder te veel met ons moede hoofd te moeten schudden over politici die iets anders doen dan de VVD wil.
Reacties (15)
“Ik zal u eerlijk zeggen”, en dan volgt er weer een leugen.
Voor alle mensen thuis is ook vrij ironisch eigenlijk met deze grote woningnood.
De hardwerkende Nederlander daar is de VVD niet voor. Wel voor die kleine 5% die het geld voor hen laat werken.
Het is een korte termijn visie, populistische en inhoudsloze partij die onze industrie al op grote achterstand heeft gezet. Net als in Amerika waar ze ook blijven vasthouden aan fossiel.
Aardig wat van die sneue VVD stemmers geloven nog in het trickle down effect.
Not gonna happen, dat geld blijft gewoon rouleren op eenzame hoogte, terwijl ons land compleet afgebroken wordt om dat door te laten gaan.
We zeggen nee, nee, nee.
Tegen VVD !
Haar brief werd genadeloos gefileerd dit weekend: https://npo.nl/start/serie/even-tot-hier/afleveringen/seizoen-14/even-tot-hier_92/afspelen
Maar dat zal wel een mening zijn :)
Het meest opvallende kenmerk van de retoriek van Yeşilgöz vind ik de schaamteloosheid. Gisteren weer een voorbeeld, toen ze als hoofdverantwoordelijke voor tweeënhalf jaar stilstand jeremieerde over een “vertragende” tussenstap in de formatie, terwijl het land zo dringend bestuurd moet worden. En de oplossing ligt nog we zo voor de hand: ze moeten gewoon precies doen wat zij wil.
Ik las ergens dat Henri Bontenbal gisteren in Nieuwsuur zei dat hij betwijfelde of je de huidige VVD nog een middenpartij kunt noemen (of zoiets). Dat maakt hem toch een beetje een held, al is het CDA absoluut niet mijn partij. Als het klopt wat ik las, want ik vind niet zo snel een bevestiging.
De VVD is verantwoordelijk voor stilstand m.b.t. stikstof en dus vertraging woningbouw door eerst zijn oren te laten hangen naar CDA in Rutte 4 en daarna naar BBB in Wilders/Yesilgöz. Plus het duurste asielbeleid (vanwege dure opvang) ooit. Er zelf eerst een bende van maken en dan als een malle blijven herhalen dat die rechtse ruziemakers het wel op zullen lossen … Flikker toch op zoals Youp vh Hek zou zeggen.
Ik heb goede hoop dat Y de VVD sloopt. Dan krijgen we waarschijnlijk een andere grote rechtse huillie/huillie partij er voor terug. Toch doet me dat vooruitzicht nu al goed.
Bij de afgelopen verkiezingen is de PVV niet hard gestraft, dus het kan nog even duren.
Maar de kas is wel leeg bij de VVD, misschien scheelt dat.
Eigenlijk begrijp ik niet dat Yesilgöz niet weggestuurd is door de fractie of de leden van de VVD, want ik kan mij moeilijk voorstellen dat die haar standpunten delen.
Maar als de VVD zo ondemocratisch is, is het ook beter als deze partij verdwijnt.
De VVD blijkt in de gesprekken met Koolmees wel GL-PvdA te hebben uitgesloten, maar het Poetin-vriendelijke FvD niet. Zo diep zijn ze daar al gezonken.
(O, en wat “mensen thuis” betreft: als je thuis bent, ben je meestal binnen. En de VVD behartigt natuurlijk in de praktijk altijd de belangen van de mensen die binnen zijn.)
VVD functioneert het best met een extreemrechtse sidekick, de ‘samenwerking’ met PVV was goud voor Yeşilgöz.
Wilders gaf dan bv de asielzoeker de schuld van het huizentekort, en zo kon de VVD ongehinderd doorgaan met hun vastgoedspeculatie. En dat werkt eigenlijk voor elk onderwerp.
Deccenia lange bezuinigingen op het onderwijs werpt nu zijn wrange vruchten af. Ik vind het bij tijden angstig hoe makkelijk het volk te manipuleren is en geen enkel historisch besef heeft.
JA21 en FvD zijn exact die partijen waarachter VVD zich kan verschuilen en hun hele schadelijke programma uit kunnen rollen, zonder dat zij worden aangevallen door het volk, die richt zich wel op de asielzoeker.
Ik schaar VVD nu ook onder extreemrechts, antidemocratisch, de rechtstaat meerdere malen aangevallen, populistisch. Bij tijden ook fascistisch, verpakt in keurig netjes design kleding.
Ik zou ze niet fascistisch noemen. Ik denk ook niet dat je af en toe fascistisch kunt zijn. Fascisten zijn fanatici, en dat ben je nooit een beetje.
Maar de VVD kopieert wel partijen die in het verleden fascisten aan de macht hielpen. Conservatieven, die de belangen dienden van rijke elites, en die op zeker moment besloten liever samen te werken met extreemrechts dan met democratisch links. Waarmee ze fascisten een opstapje gaven, dat die gebruikten om definitief de macht te grijpen. Een deel van die conservatieven bleef na die machtsgreep collaboreren, anderen trokken zich terug of gingen in het verzet.
Zo ging het in Italië en Duitsland. En zo gaat het in zekere zin nu in de VS, als is het daar wat onoverzichtelijker vanwege het tweepartijenstelsel. De conservatieven en rechts-extremisten zitten daar grotendeels in dezelfde partij.
In een behoorlijk functionerende democratie kan extreemrechts nooit de macht grijpen, omdat ze simpelweg te weinig steun van de bevolking hebben. Waar fascisten aan de macht kwamen, konden ze dat alleen doen met de hulp van conservatief rechts. Die conservatieven waren niet uit op een fascistische staatsgreep. Waarschijnlijk dachten ze juist dat samenwerking in een regering een matigende invloed zou hebben op de extremisten. Ze onderschatten de machtswellust en dus het gevaar van de fanatici. Je zou hopen dat hedendaagse politici die geschiedenis kennen en ervan hebben geleerd. Dat blijkt dus tegen te vallen.
“omdat ze simpelweg te weinig steun van de bevolking hebben.”
Steun kun je organiseren, te beginnen op scholen. Dat is wat gebeurt in de US en wat Baudet hier ook probeerde met een eigen school.
Ultrarechts is een bevlogen “beweging”, zoals het socialisme dat ook ooit was, maar die vlam is allang gedoofd.
“Charlie Kirk founded Turning Point USA in 2012 and expanded its presence over the next 13 years, primarily on college campuses and through social media. The organization exploded in popularity alongside Donald Trump’s rise to power — millions of people watched TPUSA-branded debate videos boasting supposed takedowns of leftist arguments on topics like racism, religion and feminism”.
https://www.huffpost.com/entry/turning-point-usa-charlie-kirk-death_n_68ffcc53e4b0fb1b9515ee1c
Je kunt steun inderdaad organiseren, en dat is wat autocraten dan ook altijd deden en doen. Maar in een goed functionerende democratie is er genoeg tegendruk. De vraag is of de VS nog een goed functionerende democratie is. Ik denk dat dat niet in alle opzichten zo is, met nog wel behoorlijke verschillen tussen staten. De journalistiek werkt er ook niet meer zo best, in de functie van vierde macht. Zoals dat hier ook in toenemende mate het geval is. Zie bijvoorbeeld de oprukkende vertelegrafisering van talkshows. Niet dat er geen goede journalistiek is, maar die bereikt een aanzienlijk deel van de bevolking helemaal niet.
Het lijkt mij na Hongarije, Polen, Slowakije en de USA nu wel duidelijk dat de democratie doorgaans veel te weinig is beschermd en dat tegendruk kan worden weggepoetst door slimme manipulatie en chantage. In de USA is ook doorgaans een meerderheid tegen een plan van Trump, maar de gekozen politici doen gewoon wat anders of worden daartoe gedwongen/gechanteerd.
De les zou moeten zijn dat we snel de democratie wettelijk enorm moeten dichttimmeren zodat grote wijzigingen daarin grotere meerderheden dan 51% vereisen en meerdere jaren met verkiezingen.
Zeker. Dat kan. En dan vooral als anderen, vooral conservatieven, zich laten verleiden om het spel van extreemrechts mee te spelen. Dat was nou precies het punt. Zodra anderen de deur openzetten voor extreemrechts wordt het riskant. En dat begint natuurlijk met het overnemen van de retoriek.
Dat is de Omtzigt-filosofie. Dat je het volledig kunt dichttimmeren is een illusie. Bovendien loop je dan weer het risico het systeem zo star te maken dat moderniseringen onmogelijk zijn. Zoals dat in de VS is gebeurt. Al kan het natuurlijk nooit kwaad om na te denken over mogelijkheden om de democratie te versterken.
Maar grotere meerderheden en vaker verkiezingen lijken met eerder contraproductief. Als je grotere meerderheden nodig hebt wordt het land alleen nog maar moeilijker bestuurbaar. En als er vaker verkiezingen zijn wordt de politiek al helemaal een eindeloze verkiezingscampagne. Campagne voeren en goed besturen blijken niet zo goed samen te gaan.
Ik bedoel niet vaker verkiezingen, maar dat een ingrijpend wetsvoorstel meerdere jaren en verkiezingen moet doorstaan om de waan van de dag af te zwakken.
En de USA lijkt me bij uitstek het voorbeeld waar niet is dichtgetimmerd wat de president/congresleden/senatoren wel of niet mogen.
Dus maakt Trump er misbruik van met als zijn ontslagen en chantage van universiteiten.
En de Republikeinen die weigeren een nieuw lid van de supreme court te benoemen omdat het te dicht bij de verkiezingen ligt.
Ook weigeren ze een democratisch gekozen politica te installeren omdat die de ontbrekende stem gaat leveren voor openbaring van de Epstein files.
Dus mijns inziens niet voldoende dichtgetimmerd.
Het idiote districtenstelsel met winner takes all in plaats van de popular vote zal dan vast wel te goed zijn dichtgetimmerd…
Het probleem in de VS is dat de trias politica niet meer functioneert. De wetgevende macht (het Congres, en dan vooral de Republikeinse meerderheden) doet simpelweg zijn werk niet meer als controleur van de uitvoerende macht (de president en zijn regering). En delen van de rechterlijke macht opereren ook als verlengstuk van de president.
De VS is meer en meer een machtsstaat in plaats van een rechtsstaat. En in een machtsstaat valt er niks dicht te timmeren, omdat de macht zich daar niet meer aan de wet hoeft te houden. Er zijn decennia aan uitholling van de rechtsstaat voorafgegaan, en van oprekken van politieke spelregels. Vaak wordt gezegd dat het begonnen is bij Gingrich, maar volgens sommigen zelfs nog eerder: bij de benoeming van Lewis Powell in het Hooggerechtshof door Nixon.
De starheid van het systeem, bedoeld om de democratie te beveiligen tegen machtsmisbruik, heeft ongetwijfeld bijgedragen aan die ontwikkeling. De Republikeinen hebben niet voor niets altijd geweigerd om mee te werken aan modernisering van de democratie. En het systeem was nog best redelijk dichtgetimmerd. Anders zouden ze geen tientallen jaren nodig hebben gehad om het helemaal onderuit te halen.
Nogmaals, het is zeker goed om na te denken over mogelijkheden om de democratie te beveiligen, en dan vooral om die aan te passen aan ontwikkelingen van deze tijd. Maar helemaal dichttimmeren is onmogelijk. Het blijft altijd ook de verantwoordelijkheid van kiezers (en van journalistiek, en van maatschappelijke organisaties) om de democratische rechtsstaat te bewaken. Laten die het afweten, dan is er geen redden meer aan.