Bezet Amerika. Toen honderden jongeren op 17 september naar Wall Street togen om het financiële hart van New York te bezetten, werden ze weggelachen. Nu vakbonden, kerken en andere organisaties zich achter Occupy Wall Street hebben geschaard en pleinen in heel Amerika worden bezet, dringt het besef door dat er meer aan de hand is.
Metabeweging
Steeds vaker wordt gesuggereerd dat de protesten op Wall Street niet los staan van de protesten in de Arabische landen. Umair Haque, directeur van Havas Media Lab, spreekt zelfs over een Metamovement, die een wereldwijde veenbrand vertegenwoordigt. Hij gaat terug naar de bron van veel onrust: het moment dat Mohammed Bouazizi zich in Tunesië in de brand stak. Hij deed dat als reactie op de vernedering door een politie-agent en het ontbreken van een eerlijke kans: het werd hem door ‘het systeem’ onmogelijk gemaakt om een bestaan op te bouwen. ‘Er is een gemeenschappelijk sentiment in iedere beweging van de Metabeweging – een gevoel van onrechtvaardigheid dat niet alleen de rijken steeds rijker worden, maar dat de menselijke controle en soevereiniteit over het eigen lot verloren lijken.’
Goocheltruc
Een economische blik op de protesten is te beperkt, zegt ook socioloog Manuel Castells. VPRO’s Tegenlicht heeft een mooie documentaire over een denktank die onder zijn leiding analyseert hoe de economische crisis aan de politieke legitimiteit van westerse democratieën en Arabische dictaturen vreet. Volgens Castells ervaren veel mensen de crisis als een soort goocheltruc waar ze zijn in getrapt. De banken gingen failliet. De belastingbetaler betaalde de rekening. De staat kwam in de problemen. De banken maakten weer winst, maar wilden de staat vervolgens niets lenen. Eerst hervormen, lees de welvaartsstaat afbreken, was de mantra. De gewone man draait weer voor de kosten op. Een schokkend element in de documentaire is een analyse van mediadeskundige Sarah Banet-Weiser. Zij ziet hoe de reclamewereld de crisis gebruikt om producten te verkopen, maar daarbij de diepere schuldvraag angstvallig wegmoffelt. Sterker nog, de reclamebedrijven versterken het beeld dat het nu tijd is voor individuele redzaamheid van de getroffen burger. In de documentaire komt Banet-Weiser kort aan het woord; hier vind je een langer audiofragment van het interview.
Laat Wall Street met rust
Politiek commentator Charlie Wolf kan er desondanks geen chocola van maken. ‘It makes no sense,’ blijft hij maar herhalen In de korte documentaire (25 minuten) Inside Story van tv-zender Al-Jazeera wordt pas goed duidelijk hoe groot de ideologische kloof in de VS is geworden. Wolf hamert erop dat de demonstranten gewoon werk moeten zoeken en Wall Street met rust moeten laten. Hij brengt daarbij telkenmale de heilige beginselen van de succesvolle Tea Party naar voren: de enige uitweg uit de crisis is minder belasting, minder overheid en meer ruimte voor bedrijven.
Verandering van onderop
Maar er is meer aan de hand dan een ideologisch verschil over de rol van bedrijven in de sociale, economische en politieke ordening. Op het blog van de prestigieuze Nieman Foundation for Journalism legt John Hanrahan uit dat de protesten een reactie zijn op de ineffectiviteit van president Obama en de Democraten. In 2008 behaalden de Democraten een enorme overwinning dankzij het activisme van veel gewone Amerikanen die op een radicale breuk hoopten met het beleid van George Bush. Nu die breuk er niet lijkt te komen en de beleidsagenda in Washington is gekaapt door de Tea Party, komen de activisten weer uit hun luie stoel. Maar nu zijn ze een illusie armer, of, positief geformuleerd, een inzicht rijker: een grondige verandering zal van onderop moeten komen.
De achterliggende gedachte
In een interview met weblog Salon zegt Adbusters-hoofdredacteur Kalle Lasn dat er wel degelijk een gedachte zit achter de ogenschijnlijke chaos. Hij ziet zichzelf als erfgenaam van de situationisten, Franse kunstenaars die een belangrijke aanjagende rol hebben gehad in de Parijse opstanden van 1968. De groep wilde door middel van happenings en het creëren van popculture-achtige situaties een continue maatschappelijke ontwrichting uitlokken. Maar, zo zegt Lasn, de revolutie van 1968 was vooral een culturele. Die van nu is existentieel. ‘We bevinden ons in een economische en ecologische crisis. Het is een haast apocalyptische wereld en jongeren beseffen dat ze weinig hebben om naar uit te zien.’
Volg Occupy Wall Street
Volg om op de hoogte te blijven: http://peopleslibrary.wordpress.com/about/ http://www.occupywallst.org/ http://www.thenation.com/occupy-wall-street http://agreatbigcity.com/the-occupied-wall-street-journal-whats-inside http://twitter.com/davewiner
Reacties (8)
We zien graag verbanden. Dat is een kracht maar ook een valkuil. Lezen we te veel of de verkeerde dingen in de gebeurtenissen dan slaan we de plank mis.
De Arabische lente heeft niets te maken met het steunen van banken en het afbreken van de verzorgingsstaat. Die komt voort uit de opgekropte frustraties van generaties politiek en sociaal geknevelde burgers in stagnerende samenlevingen. De Arabische lente lijkt voor wat betreft de oorzaken veel meer op wat er in Oost-Europa gebeurde in de tweede helft van de jaren 80.
Ik heb behoorlijk wat sympathie voor Occupy Wall Street. Initieel vermoedde ik dat het door ontbreken van een doel of duidelijke eisen snel ten onder zou gaan, maar vooralsnog wordt de impuls steeds vergroot. Afwachten natuurlijk hoe het na de eerste koude winterdag zal gaan.
Vooral het gelieerde We are the 99% is toch wel confronterend. Het doet mij neigen naar het gedeeltelijk afwaarderen van de VS als een beschaafde natie. Een systeem dat zo slecht voor zijn onderdanen kan zorgen, heeft nog een lange weg te gaan.
Dat is ook de reden waarom het in Nederland denk ik niets wordt: we hebben het te goed voor grootschalige protesten.
Alleen gezellige “laten we voor elkaar zorgen” naties zijn beschaafd? Wie blijft er dan over? Nederland, Finland en de Scandinavische landen. Erg blank overigens. Zeker ook een teken van “beschaving”.
Verreweg de meeste eerste- en tweede-wereldlanden (om in verouderde termen te spreken) hebben de gezondheidszorg beter geregeld dan de VS. Herman Cain: “if you’re not rich you only have yourself to blame.” En zo welvarend land met zo’n grote welzijnskloof, ja, dat vind ik kwalijk.
“Een systeem dat zo slecht voor zijn onderdanen kan zorgen, heeft nog een lange weg te gaan.”
IDD ,en daar loopt de vs, extreem in voorop, in velen aspecten.
Zolang ,we daar nog verre van blijven,zal opstand hier uitblijven maar met de extreme privatiseringen,verplichte kosten,en de gevolgen;gaan we amerika rap achterna, en zijn er nog trots op ook (tenminste de beleidsmakers,die dat als hen grote voorbeeldrol zien)
Hoewel de realiteit daar, ons ,en de beleidsmakers; leert hoe het niet moet…
Al die jaren we nu verliezen,in de foute wegen.. aan desrtructie naar amerikaans model; duurt weer decennia opbouw. dat het hier was doorgeslagen kwa, welvaart ,was wel duidelijk. Alleen de wijzen dat nu gekeerd wordt,in kortzichtig en averechts.
Maar goed heb niets toe te voegen aan- de gequote, zin, van @002.-
Voor aanvullende duiding zag ik vandaag dit interview:
http://www.youtube.com/watch?v=hr9SVUXikvg&feature=player_embedded
met Carlota Perez:
http://www.slideshare.net/fredwilson/carlota-perez-talk-at?from=ss_embed
Voor een groot deel is de crisis iets wat hoort te gebeuren binnen de cyclus. De vraag is hoe het van hier verder moet. Duidelijk dat het politieke systeem in de VS niet helpt, daar spreekt Lawrence @Lessig vrij duidelijk over:
http://www.msnbc.msn.com/id/26315908/vp/44825335#44825335
en
http://www.huffingtonpost.com/lawrence-lessig/a-letter-to-the-occupiers_b_1007459.html
Probleem is nog lastiger, zoals Perez ook stelt; de Welfare State was deel van een package deal waarbij werkeloosheidsuitkeringen, pensioenuitkerng en instituten als Fannie Mae mede aan de basis stonden van een halve eeuw Consumentisme. Dit geldt evengoed voor NL als voor VS lijkt me.
Daar moet nu een nieuw model voor worden geformuleerd, aangezien de huidige verzorgingsstaat door de veranderende economie niet te financieren/dragen valt. Wellicht een samenleving waarin een ieder in een halve werkweek een basisinkomen kan verdienen door dienstbaar te zijn aan de samenleving (Onderwijs, Zorg, Facilitair bedrijf lokale overheden) en de andere helft vrij kan invullen (Kunst, Ondernemen, etc)
In ieder geval, achter de crisis schuilt een zeer grote positieve kans; we kunnen alles produceren wat er nodig is en dan hebben we nog 30% actieven over die met andere nuttige dingen aan de gang kunnen gaan.
Maar als er geen partijen opstaan met duidelijke en reele visies op basis van de feiten zijn dit de nieuwe jaren 30
Daar moet nu een nieuw model voor worden geformuleerd, aangezien de huidige verzorgingsstaat door de veranderende economie niet te financieren/dragen valt.
…of je verhoogt de belastingen. :P
Deze “reactie op” is nog te jong om al te analyseren als een systematiek. Wat spreekt hier is de emotie , het “gevoel van onbehagen”.. Aub nog geen duiding en daarmee in het systeem inbedden, laat het gebeuren en laten we kijken wat hieruit voortvloeit.
Ik voel hetzelfde als de wall-street lui > en ik ga morgen richting A’dam. Gewoon omdat ik me ook klote voel.