De 10 terechte klachten van de leraar

OPINIE - Onderwijsmanager Ruud van Diemen vindt dat docenten niet zo moeten zeuren over werkdruk. Onterecht vindt Michelle van Dijk, schrijfster en docente Nederlands. 

Je hoort mij niet snel klagen, maar als we zo gaan beginnen, ja, dan dus wel.

Dit zijn de tien terechte klachten van de leraar; ik zal op een zomerdag eens een lofzang schrijven, maar daar is het nu het seizoen niet voor.

  1. Ik heb 150 leerlingen. Ik zie er gemiddeld zo’n 100-120 op een dag. Ik ken ze bij naam, ik weet waar ze goed/slecht in zijn, ik geef ze aandacht om beter te worden en ik corrigeer ze bij slecht gedrag, met dertig tegelijk en toch individueel. Vergeet het aantal lesuren dat ik op een dag werk; ik voer honderd feedbackgesprekken per dag. Daar word ik soms wel eens moe van, ja. Dat is de werkdruk in het onderwijs, níet het aantal gedraaide uren.
  2. Soms praten leerlingen met me in de pauze, over drugs en hoe ze moeten leren voor een proef. Er is geen flexibiliteit in het lesrooster om daarna zelf je pauzes te pakken, dus je hebt geen pauzes. Pauzes zijn eigenlijk een soort ingeroosterd wandelgangenoverleg. Dat hele moderne idee van flexibel werken, kan natuurlijk niet in het onderwijs – scholen die daar vrolijk mee experimenteren, maken vooral heel erg duur onderwijs. Een trein rijdt ook niet voor niets volgens dienstregeling.
  3. Op een rustige dag krijg ik 20 mailtjes, maar het kunnen er ook vijftig zijn – van leerlingen, collega’s, ouders, schoolleiding. Ik heb geen secretaresse die dingen voor me print en kopieert. Ik moet ICT-zaken regelen, de aanwezigheid van leerlingen bijhouden en cijfers digitaal invoeren. Is allemaal geen probleem, maar deze tijd heb ik dus wel nodig en daar is weinig over te vinden in de normjaartaak.
  4. Van Diemen vraagt zich af wat docenten doen in de 50% van hun werktijd dat ze niet lesgeven. Alsof je in je lessen een beetje voor je uit zit te kletsen en nooit iets hoeft voor te bereiden, geen dertig betogen op eindexamenniveau moet nakijken. Ik vraag me af wat hij in 100% van zijn werktijd doet, een beetje mailtjes beantwoorden, vergaderen? Ik heb in het bedrijfsleven gewerkt; het is niet vergelijkbaar. Ja, het onderwijs kan resultaatgerichter en efficiënter. Maar dat is een kwalitatieve verbetering die nodig is, niet een kwestie van uurtjes tellen. Zal ik je vertellen wat het verschil is met het bedrijfsleven? Ik kan nooit eens rustig naar de wc. Dat is werkdruk.
  5. Ik verdien niet genoeg. Ja, nu wel. Maar binnen een paar jaar zit ik in de hoogste trede en dan heb ik geen salarisverhoging meer van m’n 32e tot aan m’n pensioen.
  6. Ik heb meer nakijkwerk dan de leraar gym en ik krijg evenveel uren uitbetaald als hij.
  7. Ik heb minder nakijkwerk dan de leraar aardrijkskunde, want hij heeft voor zijn vak minder uren per week, en dus meer klassen binnen een gewone lesweek en dus meer leerlingen. Dat is ook niet eerlijk.
  8. Ik verdien ook niet meer dan die ene collega met een lagere opleiding en lagere klassen.
  9. En het is niet eerlijk dat ik nooit BAPO zal krijgen, en vroegpensioen, of pensioen op m’n 65e, en een vast contract – en dat is misschien allemaal nog zo erg niet, maar ik werk samen met collega’s die dat allemaal wel hebben en die dat in een vorige eeuw zomaar cadeau hebben gekregen.
  10. Tot overmaat van ramp hebben we twaalf weken vakantie per jaar. Twaalf weken! Het is om zot van te worden. Ik verveel me suf, behalve in de korte vakanties want dan verzuip ik in bergen nakijkwerk. Mijn kinderen vervelen zich suf en storen zich aan mijn nakijkwerk. Ik moet opvang voor ze regelen in de vakanties die niet gelijk lopen met de school waar ik werk. Ik geef veel te veel geld uit om ze te vermaken. Na de zomervakantie weten ze niet meer hoe het hoort – netjes aan een tafel zitten, de tafel van 4 of het ontleden van een zin. Docenten en leerlingen hebben dan drie weken nodig voordat alles weer naar behoren functioneert. De minister heeft nu een soort goocheltrucje uitgehaald, minder zomervakantie, maar nog net zoveel vrije dagen en meer lesuren. Snap jij het, snap ik het. Hoe dan ook, dat moet anders. Weg met die vakanties.

Reacties (27)

#1 Bolke

“Maar binnen een paar jaar zit ik in de hoogste trede en dan heb ik geen salarisverhoging meer van m’n 32e tot aan m’n pensioen.”

Dan moet je zorgen dat je hogerop komt, dit argument is namelijk van toepassing op zo’n beetje heel werkend Nederland.

  • Volgende discussie
#2 FiFa

Komt nog bij dat in dat managersverhaal van Ruud van Diemen ook staat dat die docenten om 4 uur zomaar ineens weg zijn.

Een gemiddelde onderwijsmanager gaat natuurlijk niet vragen (of melden) hoe dat komt. Bijvoorbeeld door het feit dat de meeste scholen geen werkplekken meer hebben voor docenten, zij mogen in de kantine tussen de leerlingen hun werk gaan doen. Dan is thuis werken beter lijkt mij.

En, ook niet onbelangrijk, die Ruud van Diemen geeft dus goed aan dat je niet in het onderwijs moet gaan werken want dan wordt je door je leidinggevende (Ruud van Diemen) neergezet als een klaploper.
De terechte opmerking is dan ook wat die managers nu zelf doen, en uit eigen ervaring weet ik dat ze allerlei dingen doen die niets met het onderwijs te maken hebben. Zij zijn daarmee een overbodige laag in een sector die inderdaad verfrist moet worden door al die Ruud van Diemens er uit te gooien en de kerntaak onderwijs weer op te pakken.

Ik ben twee jaar geleden gestopt met onderwijs, teveel Ruudjes om mij heen. Er was ineens zelfs een nitwit die domein-regisseur werd, kunt u het nog volgen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Liyen Siaw

Ik vind 1t/m4 en 10 goede punten waar ik me ook zeker bij aansluit. Het lijkt net alsof een docent altijd tijd voor heeft en weinig rust voor zichzelf heeft.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Marc Smits

10 redenen om nooit het onderwijs in te gaan.

(hoe leuk het lesgeven zelf ook is)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 HansR

Goed verhaal (zegt de zoon en broer van drie leraren).
En managers die de wereld bij elkaar lullen?
De kromme tenen wereld.

Werkelijk, MANAGERS, de priesters van de moderne wereld!
*kotst een teiltje vol*

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 kt

50 triljoen redenen waarom de meeste managers overbodig zijn.
ja, ze werken wel heel hard.
aan het in stand houden van elkaars baantjes.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 maik

Ik weet er alles van! Mijn vrouw is lerares en komt elke dag dood moe thuis. Ik vind de werkdruk ook niet normaal.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Rik

Ik ben benieuwd. Werk nu in de consultancywereld (niet onderwijsgerelateerd) en ben me nu aan het omscholen om leraar te worden. Waarom? Ten eerst omdat het me een uitdaging lijkt. En omdat het me leuk lijk, ik geen zin heb om de komende 40 jaar heel veel saaie rapportjes te schrijven, veel achter een bureau te zitten en ik graag met mensen werk. Of het bevalt en ik deze punten kan onderschrijven…? Van wat ik nu gezien heb hebben we het bij leraren over een heel ander soort werkdruk dan in het bedrijfsleven. En volgens mij heb je bijzonder weinig managers en consultants nodig in op een school want volgens mij is het redelijk duidelijk wat er op een school moet gebeuren: Als er een goed lesplan ligt, je een algemeen directeur hebt die op de winkel past en je een aantal ervaren docenten uren als coordinator geeft ben je volgens mij een heel eind.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Roland

Kijk eens naar deze film en begrijp dat je nooit leraar had moeten worden: http://www.imdb.com/title/tt1683526/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Weerman

Ik heb veel mensen mijn omgeving die in het onderwijs werken. Afgaande op hun verhalen hou ik mij er verre van, ook al kom ik zelfs uit een onderwijsfamilie.

Al die onzinnige dingen die docenten moeten doen… zich meer als coach opstellen dan als leerkracht. Leerlingen laten reflecteren, zichzelf laten coachen en nog meer van dat soort nieuwlichterij opgelegd door het “management”.

Al die onderwijsvernieuwers, onderwijskundigen en onderwijsmanagers mogen wat mij betreft per direct ontslagen worden. Niet alleen scheelt dat een hele hoop centjes, het onderwijs wordt er ook een stuk beter van. Want je kan mij ontzettend veel wijsmaken, maar niet dat het onderwijs er de afgelopen jaren beter op geworden is. Als ik het onderwijs zie dat mijn oma (78) genoten heeft… Haar Frans is prima, ze kan uit het hoofd rekenen en spellen kan ze als een malle. Ik kan met moeite een staartdeling maken.

Resumerend: minder management, minder vakantie (Malcolm Gladwell is daar ook voor) en vooral rijtjes stampen en leerlingen ‘iets léren. En dan niet zichzelf leren coachen, maar écht iets leren. Hout bewerken, lassen, uit het hoofd de algebra doen.

De leerling zelf verantwoordelijk maken voor wat hij / zij leert, de docent als coach laten fungeren, teveel “onderwijskundigen”, evidence based onderwijs, dit alles wordt de ondergang van onze samenleving. Ik denk dat het een groter gevaar is dan comazuipers.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Umea

@Weerman
Komt het verminderen van vaardigheden in spellen en rekenen denk je door verslechterd onderwijs of wellicht toch door technologische veranderingen?

De wereld veranderd, er zijn tegenwoordig andere vaardigheden van belang en er zijn nieuwe inzichten opgedaan.

Tip: stuur je kinderen naar een oude (Protestants) Christelijke basisschool. Die hebben het meeste geld en dus de beste middelen voor onderwijs. Het bijkomende grote sprookjesboek is tot een bepaalde leeftijd ook best aanvaardbaar voor kinderen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 FiFa

Weerman heeft gelijk.
Althans dat vind ik.

Wat bijvoorbeeld in dat mbo-onderwijs moet gebeuren is de zaken terugbrengen naar de maatschappelijke proporties.
Dus in plaats van 70% niets inhoudend zogenaamd vakonderwijs geven en 30% belangrijke vakken als taal, rekenen en maatschappelijke kennis dat precies omdraaien.
70 wordt 30 en v.v.

Dan worden die pretdingen een kleiner onderdeel want het vak wordt echt niet (meer) gegeven. Er is ergens een lijst van meer dan 3500 opleidingen die het mbo mag geven en dat doen ze gelukkig niet maar 480 opleidingen op een mbo-fabriek is al behoorlijk veel.
Reflectieverslagen en Persoonlijke ontwikkeltrajecten zijn niet goed voor de leerlingen in dat onderwijs. Ze worden onderdeel van de ambtenarencultuur die daar heerst. Die mbo’s zijn als de dood voor de onderwijsinspectie want die zou zomaar eens wat bezwaren kunnen maken tegen dat geklungel wat ze produceren.
Verder een wettelijk verbod op het onderwijswoord LEUK!

Het hbo-onderwijs is zelfs nog erger, ik heb ook daar grote puinhopen meegemaakt die het hbo nu juist die reputatie hebben gegeven die ze echt verdienen, namelijk rotzooi.

Ik heb 10 jaar parttime in dat onderwijs gewerkt, primair vanuit de enorme naieve gedachte dat ik jongeren iets wilde bijbrengen over een vak (beroepsopleiding) waar ik veel ervaring in heb.

De leerlingen/studenten deugen enorm, zij zijn zeer leergierig maar worden in de managersrommel gezien als cash cows en niets meer dan dat.

Die managerstroep moet overigens in vele onderdelen van deze maatschappij verdwijnen. Zij hebben alleen maar praatjes en geen daadjes.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Weerman

@Umea

Ik denk dat het door het onderwijs komt. Zoals FiFa aangeeft verdoen veel studenten hun tijd met van alles en nog wat dat vooral niets met kennisoverdracht te maken heeft.

De tijden zijn veranderd inderdaad, maar waarom wordt er dan bijvoorbeeld geen aandacht gegeven aan programmeren? Studenten worden zaken bijgebracht als: “Het is belangrijker om kennis te kunnen vinden, dan kennis te kunnen reproducteren. als je het weet te vinden hoef je het niet meer je kennen.”

Ik heb zelf HBO en WO doorlopen, communicatie en communicatiewetenschap. Ik ben verleid door de folders en goed nieuws shows. Ik ben nu werkzaam als databasemarketeer en heb mijn baan aan twee dingen te danken: 1) het feit dat mijn moeder een Commodore 64 heeft gekocht (*.bat FTW) en 2) de SPSS cursus van de universiteit bij Communicatiewetenschap. Ik heb 6 jaar van mijn leven weggegooid aan reflectieverslagen, “scripties” e.d. Ik denk dat ik mijn hele studietijd had kunnen vervangen door twee vakken: Statistiek en Academische Vaardigheden. De rest is onzin. Pure onzin. We leiden talloze kinderen op om niets anders dan Excel en Outlook tikgeiten te worden. Om leuk “manager” te worden. Misschien wel van een MBO.

Helaas houdt de onzin niet op bij Communicatie, Commerciële Economie, Management Economie en Recht, Rechten HBO, Bedrijkskunde, Facility Management, Psychologie, Sociologie, Economie, WO rechten, Life Sciences… Hetzelfde geldt voor 9 van de 10 studies. Complete verspilling van middelen. Maargoed, het ligt niet alleen aan de studies. Ik heb een neef die Luchtvaarttechnologie in Delft heeft afgerond en liever Black Belt wordt dan iets goeds voor de wereld doen. Voor degene die het niet weten: een Black Belt is iemand die je veel te veel geld betaalt om “processen te optimaliseren”.

En ondertussen raken we allemaal in paniek als de wasmachine stukgaat, de WC verstopt zit of er een keukenkastje opgehangen moet worden.

Ik had nog een heel stuk maar heb dat maar verwijderd. Ik kan door en door en door blijven gaan. Het onderwijs in NL is stuk. Het onderwijs is al een hele tijd stuk. Het is in de jaren ’80 en ’90 kapotgemaakt en nu plukken we daar de wrange vruchten van.

En toch heb ik hoop. 200 jaar geleden hadden we namelijk geen onderwijs. We kunnen het dus wel, onderwijs uit de grond stampen. Het enige dat we daarvoor nodig hebben, is een totaal gebrek aan Ruud (ai, toch die ad hominem geplaatst).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Umea

@FiFa&Weerman
Ik doelde in mijn post voornamelijk op het basisonderwijs en deels op het voortgezet onderwijs.

HBO ben ik het grotendeels mee eens. Voornaamste probleem is naar mijn mening dat het grootste deel van de lesuren waarin echt kennis wordt bijgebracht weg is bezuinigd onder de kutexcuses “zelfstandig leren” en “projectmatig werken”.

M’n WO doe ik nu in Zweden. Ik geloof niet dat het systeem hier veel anders is dan in Nederland, afgezien van misschien wat meer gezamenlijk werk. Ik moet zeggen dat ik hier wel nuttige dingen leer, hoewel geen direct toepasbare praktische “werkzaamheden” voor een baan.

Six Sigma Black Belts kunnen vaak wel wat nuttigs overigens.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Umea

En ach de hele zooi wordt nu toch in China en India geproduceerd. Laten we voor de praktische werkzaamheden hier nog wat Oost-Europeanen binnenhalen en onze eigen poppenkast, in pak met een notitiemap op tafel “evalueren en bijsturen”, gaat gestaag door.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Umea

Nu ik toch bezig ben: neem IT’ers dan. De meest talentloze klungel kan nog ergens in een stoffig afgelegen hok bij een bedrijf, of nog erger, een “instantie” gaan zitten en de boel op enigzins acceptabel niveau laten draaien. Niemand heeft een flauw benul wat ze aan het doen zijn dus ze kunnen het ook nooit fout doen. Als er iets mis gaat ligt het aan het systeem of aan de leverancier en niemand kan er toch verder iets zinnigs over zeggen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Kalief

#16 Een IT’er die zich laat wegzetten in een stoffig hoekje is inderdaad een klungel. Maar ook, als niemand een flauw benul heeft wat een talentloze klungel aan het doen is, dan is die niemand aanzienlijk dommer dan die klungel. En op zijn beurt verbaast die klungel zich over het gebrek aan gezond verstand , de technofobie en ranzigheid van de gemiddelde IT-gebruiker.

Het zal aan die werkpauzes liggen dat docenten lunchen boven hun toetsenbord. Tip: raak nooit een toetsenbord van een docent aan zonder handschoenen. Want zo’n niemand is te dom en te vies om haar eigen toetsenbord schoon te maken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 aynranddebiel

Misschien moeten we dan eens beginnen om Informatica een verplicht vak te maken met voldoende uren. Voor de gemiddelde leerling is het praktisch nut een stuk groter dan dat van aardrijkskunde of biologie, en het is ook nog eens een uitstekende manier om abstract en wiskundig te leren denken.

En wat mij betreft leer je dan zowel programmeren als Excel. Écht handig zijn met Excel is een van de meest gewaardeerde vaardigheden in het bedrijfsleven.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Rob

@13 Ik heb ook HBO en WO doorlopen. Eerst luchtvaarttechnologie, daarna filosofie. Ik begrijp dat je enigszins teleurgesteld bent in de koppeling van de opleiding communicatiewetenschap en het werkende leven, maar naar mijn ervaring is het voor een technische opleiding zoals luchtvaarttechnologie niet anders. Je wordt altijd in de breedte opgeleid en voor het vak dat je later zal beoefenen heb je een groot deel van de opgedane kennis niet meer nodig.

Ik vind dat niet zo rampzalig. Een opleiding is méér dan een voortraject voor werk. Zonder het schrijven van allerhande lullige rapportjes zouden ook jouw schrijfvaardigheden een stukje minder zijn. Voor filosofie heb ik papers geschreven over Kant, Rawsl, bio-ethiek, de geschiedenis van de industrialisatie, noem het maar op. Toegegeven: wat ik nu doe heeft weinig te maken met de inhoud van wat ik toen schreef. Maar ondertussen schaafde ik wel mijn Engels bij, leerde ik mijn gedachten beter te structureren en onder woorden te brengen, en voelde ik me gewoonweg een stukje slimmer worden.

Veel studiegenoten van de HTS zijn daarna iets van technische bedrijfskunde of zo gaan doen. De meesten hebben nu goedbetaalde banen. Maar als ik een rapportje of brief van hun onder ogen krijg (en dat gebeurt nogal eens), dan zou ik willen dat ook hun opleidingen zich wat meer toespitsten op ‘algemene vaardigheden.’

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 kevin

@18 Ja en nee. Ik ben zelf informaticus, bijna afgestudeerd en heb een promotieplaats op me wachten. Mijn interessegebied is validatie: (wiskundig) bewijzen dat programma’s en protocollen doen wat ze moeten doen. Meestal doen ze dat niet.

Het grootste probleem in de IT zijn beunhazen. Als je iedereen verplicht informatica op school geeft, denkt straks iedereen nog dat ‘ie er iets vanaf weet, ook!

Het ergste voorbeeld dat ik heb gehoord is van een stelletje werktuigbouwkundigen die een machine in elkaar hadden gezet en wel even dachten dat ze het controlesysteem ook zelf wel konden doen. De machine was een autolift. Auto’s gingen in de kreukels.

Beunhazerij in de IT is een probleem dat je niet moet onderschatten.

/sorry voor offtopic

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 aynranddebiel

Ik denk juist dat je door het algemene kennisniveau te verhogen het voor iedereen makkelijker maakt om beunhazen te herkennen. En tegelijk til je hiermee het niveau van vervolgopleidingen ook omhoog.

Er is zo’n bekend grafiekje met perceived vs actual ability. Kortweg: hoe minder je weet, hoe meer je jezelf overschat. Pas als je een bepaalde hoeveelheid kennis opdoet leer je waarderen hoe weinig je eigenlijk weet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 kevin

@21 Dat klopt, ik wilde alleen even aanstippen dat een verplicht vak Informatica niet tot gevolg mag hebben dat mensen zelf kritieke software in elkaar gaan hacken. Het moet zorgvuldig gebeuren.

Oftewel: goed idee, maar ik houd mijn hart vast bij de uitvoering.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 parallax

6 Sigma ugh. Zo ontzettend wat Weerman zegt.

Wat ik op middelbare school, HBO (en deels WO) heb geleerd: ‘je kunt beter thuis blijven parallax, dit is tijdverspilling’.
Wat je daar wel van wordt: autodidact. Wat je daar niet van wordt: gemotiveerd.

Zowel student als (hoog)leraar zijn bezig met een soort Melkertbanen voor elkaar in stand aan het houden en dat begint al op de basisschool, waar kinderen van 7(!) een spreekbeurt met Powerpoint(!!) moeten houden. Daar gaat een spreekbeurt niet over, Powerpoint. Als je op de basisschool al niet meer het ‘waarom’ van een spreekbeurt weet zijn we in de problemen.

Het gaat niet om konijnen maar waarom konijnen.

En zo vervallen we tot onderwijs waar het over kennis schuiven i.p.v. kennis vergaren gaat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 aynranddebiel

@22
Ach ik zie ook niet iedereen die ooit een snijpracticum heeft gehad bij biologie proberen zijn eigen huisdier te opereren, dus dat zal wel loslopen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 A. de Man

Wat een non-argumenten zijn nummers 5 t/m 10. Die problemen heeft iedereen (nou, behalve 10 dan).
Heel jammer, want de eerste 4 klachten lijken me juist wel (veel) hout te snijden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Umea

@Kevin
In mijn ervaring is het grootste probleem binnen (bedrijfskundige) IT dat IT’ers de bedrijfsmatige toepassing niet begrijpen en sociaal beperkt zijn, en de medewerkers en het management op hun beurt weer half digibeet zijn.

Resultaat is dat de business en de IT niet goed matched.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 Amateur Commenter

Zomervakanties zijn nutteloos in deze maatschappij. Zomervakanties zijn ingesteld zodat kinderen konden bijspringen op het land bij pa en moe.

Ergerlijk voor ouder en leerkracht. Doe maar lekker vakantiedagen laten opnemen, die kinderen kunnen echt wel een achterstand van 2-3 weken inhalen. Dan kunnen ze ook gelijk kennis maken met wat de gevolgen kunen zijn van vakantie voor later.

  • Vorige discussie