Robots consumeren niet

In de industrialisering die al twee eeuwen aan de gang is, zijn vele banen verloren gegaan. Toch zijn we niet massaal werkloos. Sterker nog, we zijn welvarender dan ooit en kunnen ons een materiële welvaart veroorloven die we nooit gehad hadden als al die spulletjes door mensenhanden gemaakt hadden moeten worden. Daar is een economische verklaring voor. Investeringen in robots vergen veel kapitaal, dat alleen terugverdiend wordt als iemand de spulletjes die ze maken (of steeds vaker: diensten die ze leveren) koopt. Robots zelf doen dat niet. Kortom, investeren in robots is alleen zinvol als er genoeg consumenten zijn. Toenemende investeringen in robots zijn mogelijk bij de gratie van toenemende (gemiddelde) bestedingskracht bij consumenten. Niettemin breekt eens in de zoveel tijd maatschappelijke paniek uit rond robots (in de jaren vijftig bijvoorbeeld). Deze keer was het de beurt aan Lodewijk Asscher om robots een zwarte piet toe te schuiven, met als doel een belastingverschuiving van arbeid naar kapitaal voor te sorteren. Daarmee slaat hij de plank had mis, zowel bij de aanduiding van het probleem als van de oplossing.

Door: Foto: Jiuguang Wang (cc)
Foto: mystic_mabel (cc)

Belastingparadijs voor bedrijven, niet voor ons

, door

ACHTERGROND - De belastingdruk in Nederland is zeven keer zo hoog als honderd jaar geleden. Waarom accepteren we dit? En is die belastingdruk nog wel eerlijk verdeeld?

Nederlandse burgers betalen nu zeven keer zoveel belasting als honderd jaar geleden. ‘Meer dan de helft van het jaar werken we niet voor onszelf, maar voor de belasting,’ aldus prof. dr. Oscar Gelderblom (Economische en Sociale Geschiedenis, UU).

Met andere woorden, de belastingdruk is nog nooit zo hoog geweest. Maar is deze op dit moment eerlijk verdeeld of profiteren grote multinationals van belastingvoordelen waar de burgers de uiteindelijk voor opdraaien?

No taxation without representation

In de Gouden Eeuw was een koopman slechts een maand loon per werkjaar kwijt aan belastingen. De belastingdruk bleef op dit niveau tot 1910, waarna in de periode tot 1950 de belastingen zeven keer zo hoog werden. Maar waarom gingen burgers eigenlijk akkoord met zo’n enorme stijging van de belastingen?

In ruil voor deze belastingverhogingen kreeg iedereen stemrecht. Daardoor werd de overheid gedwongen om belastingen te gebruiken voor onderwijs, volkshuisvesting, gezondheidszorg en sociale zekerheid. Burgers profiteerde dus rechtstreeks van de belastingen die zij betaalden.

Gelderblom: ‘Dit gelijke opgaan van democratisering en fiscale expansie, zien we in alle westerse landen. No taxation without representation.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Duopolie

Duopolie | Afscheid

, door en

COLUMN - Na vijftig columns neemt Duopolie afscheid op Sargasso. Joël is vanaf half oktober weer terug met een nieuwe coauteur en een nieuwe column over gedragseconomie, Mark verlaat Sargasso om zich te richten op het afmaken van zijn proefschrift. In deze column een korte reflectie op een jaar Duopolie.  En omdat we nu eenmaal economen zijn, hoort daar een statistische analyse bij waarin we onderzoeken welke columns reacties en plusjes opleveren en waarom.

Uit het histogram in bijgaande figuur valt op te maken onze stukken meestal tussen de 5 en 14 plusjes hebben, met een maximum van 29 (voor Opstelten’s achterhoedegevecht). Het aantal reacties loopt sterk uiteen: vaak zijn het er maar een paar, maar er zijn een aantal uitschieters, en het hoogste aantal reacties is 68 (voor Leefbaar loon).

Figuur: Histogram reacties en plusjes.

Histogram Duopolie

 

Om erachter te komen welke columns reacties en plusjes opleveren en waarom, hebben we een simpele inhoudsanalyse van onze columns uitgevoerd. Elke column kreeg een cijfer voor kwaliteit, complexiteit, beleidsmatigheid, de mate van opinie en hoe “rechts” het stuk was. Tegen de regels van de inhoudsanalyse in hebben we dit zelf gedaan, waardoor de data niet helemaal objectief te noemen zijn, hoewel we het samen wel vaak eens waren.

Foto: Antana (cc)

Waarom de bitcoin geen gangbaar betaalmiddel zal worden

, door

ACHTERGROND - Geld speelt een centrale rol in onze samenleving. Zonder geld lijkt deze niet te kunnen functioneren. Hoe moeten we omgaan met de problemen die geld met zich meebrengt, zoals banken die ondoorzichtig zijn en speculeren en overheden die (te) veel invloed hebben op de waardebepaling?

Alternatieven voor traditioneel geld zijn in opkomst, zo kun je in sommige cafés in Nederland al betalen met bitcoins. Staat de toekomst van ons huidige geld op het spel door nieuwe alternatieven zoals de bitcoin? Prof. Dr. Joost Jonker legt uit dat de bitcoin écht geld nog niet kan vervangen.

Alles kan geld zijn

Volgens Jonker heeft geld drie belangrijke doelen. Allereerst moet geld een rekeneenheid zijn, een waardemeter. Als een brood bijvoorbeeld één euro is en kaas twee euro, dan kan je de waarde van die twee producten vergelijken. Wanneer geld een waardemeter is, kun je het bovendien gebruiken als ruilmiddel. In plaats van met een kruiwagen vol ruilgoederen te gaan winkelen, is een klein portemonneetje genoeg. Dit is gelijk het tweede doel. Ten derde is geld een spaarmiddel: het bederft en vergaat niet, en je kan het later ook gebruiken.

Niet alleen munten kunnen deze doelen beantwoorden. Alles kan geld zijn, aldus Jonker: ‘Als we met z’n allen afspreken dat we ruilen in schoenveters, dan zijn schoenveters het nieuwe geld.’ Maar, geld moet wel aan twee eisen voldoen: het moet een een stabiele waarde hebben en relatief schaars zijn. Stel dat schoenveters niet schaars zijn en dat we er zelf thuis zoveel van kunnen produceren als we willen. Dan daalt de waarde van één schoenveter steeds verder, naarmate we er meer produceren. Het gevolg is inflatie, of zelfs hyperinflatie. Schoenveters zijn in het verleden nooit gebruikt als geld, maar schelpen, sigaretten en kralen, wel.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Duopolie

Duopolie | Overheidsfalen

, door

COLUMN - Liberalen hebben het zwaar te verduren op Sargasso. Ze ontkennen wetenschappelijk onderzoek, zijn intellectueel failliet, oneerlijk, en dode liberalen zijn sympathieker dan levende. Tegelijkertijd zal het de oplettende lezer opgevallen zijn dat Duopolie vaak weinig opheeft met overheidsingrijpen, zelfs in de financiële sector. Waar komt die onenigheid vandaan?

Allereerst is de tegenstelling markt-overheid niet absoluut. Goed werkende markten kunnen niet bestaan zonder overheid. Eigendomsrechten moeten worden beschermd, kartelvorming tegengegaan, en zonder een goede infrastructuur kan er van een markt nauwelijks sprake zijn. In plaats van een absolute tegenstelling gaat het dus om nuances in de hoeveelheid overheidsinmenging in de markt. Dit is vooral afhankelijk van het gewicht dat je geeft aan overheidsfalen.

Net zoals markten kunnen falen, kunnen ook overheden dat. Overheden hebben weinig prikkels tot efficiëntie, zijn onderhevig aan politieke belangen en leiden via belastingen tot gedragseffecten. Prijzen vormen een krachtig allocatiemechanisme: degene die het meest wil betalen voor een product, koopt het product. En prijzen geven prikkels: hogere prijzen stimuleren concurrentie, zodat degene die het product het goedkoopst aan kan bieden het product produceert. Wanneer de overheid ingrijpt, gaat dit mechanisme deels verloren. In de financiële sector kun je dan bijvoorbeeld denken aan grote banken die een concurrentievoordeel hebben omdat de overheid ze redt als ze failliet dreigen te gaan.

Waan van de dag

Martelwerktuigen groeimarkt in China

, door

No shit:

Met een toename van 28 tot meer dan 130 bedrijven in 10 jaar tijd is de martelbranche een groeimarkt in China, volgens [Amnesty International].

De Chinese bedrijven verdienen geld met de verkoop van elektroshockapparatuur, knuppels met metalen pinnen, zware voetboeien en kettingen met halsringen aan Afrikaanse en Aziatische landen.

Quote du Jour

Quote du jour | Balanseffecten

, door

De gevolgen van de crisis zijn dat heel veel huishoudens nog schulden hebben, dat veel bedrijven – zeker in het kleinbedrijf – weinig vermogen meer hebben, of grote schulden hebben. Banken moeten natuurlijk nog aansterken, pensioenfondsen zijn aan het aansterken. De overheid heeft nog steeds een groot tekort. Vooral dat soort balanseffecten van de crisis, dat gaat echt nog wel jaren duren.

Minister Jeroen Dijsselbloem legt uit dat we voorlopig nog niet uit de problemen zijn.

Vorige Volgende