Tijdens de IJsselbiënnale ontdekte ik deze zomer museum EICAS in Hanzestad Deventer. EICAS staat voor European Institute for Contemporary Art & Science. Een hele mond vol en een flinke missie “Van Nul naar Nu”, Museum EICAS maakt kunst vanaf de jaren 60 toegankelijk. Redenen genoeg om dit museum voor moderne kunst eens te bezoeken. [caption id="attachment_346828" align="aligncenter" width="450"] Hoekzaal met enkele werken uit de eigen collectie NUL-ZERO © foto Wilma Lankhorst.[/caption] EICAS: een museumdroom Museumdirecteur Koos Hoogland, droomde al lang van een kunstmuseum in Deventer. Hij benaderde zijn netwerk en begon een culturele lobby in de Hanzestad. Hij wist ondernemers te interesseren voor zijn verhaal en tevens liep een groot aantal vrijwilligers warm voor zijn verhaal. Als locatie laat hij zijn oog vallen op het voormalig Alexander-Hegius-Gymnasium (1954) aan de Nieuwe Markt. Dit gebouw van architect Wim Knuttel stond op de Monumentenlijst van de gemeente Deventer. Het pand is in 2018 aangekocht door een vastgoedbedrijf. Samen met Hoogland hebben zij gekeken naar de mogelijkheden om in het complex zowel een museum als wooneenheden onder te brengen. Voor de uitvoering van dit plan is bouwmeester Hans van Heeswijk benaderd. Hij kwam met een plan voor de verwezenlijking van Hoogland’s museumdroom. [caption id="attachment_346827" align="aligncenter" width="450"] Glaspanelen met het DNA van Deventer © Lu Xinhian op het dak van museum EIACS © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Museumarchitect van Heeswijk Architect Hans van Heeswijk (ook bekend van Museum MORE Gorssel en de entree van het Van Gogh Museum in Amsterdam) transformeerde het voormalige schoolgebouw in een museum met twee verdiepingen met daarboven appartementen. Op het dak maken de geëmailleerde glaspanelen (het DNA van Deventer) van de Chinese kunstenaar Lu Xinjian (Provincie Jiangsu, 1977) het plaatje compleet. Sinds november 2022 kun je het museum bezoeken. Hilde Dorrestein, een van de enthousiast vrijwilligers vertelt me dat ze iedere drie maanden nieuwe exposities hebben. We krijgen twee compacte museumgidsjes mee over het werk van Maarten Vanden Eynde en Ellen Korth. [caption id="attachment_346834" align="aligncenter" width="450"] Truus 5 (2004) © Henk Peeters (1925-2013) © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Nul-kunst & non figuratief Het basis idee is dat EICAS non-figuratieve, hedendaagse kunst toegankelijk wil maken voor een breed publiek. Als startpunt voor het museale avontuur is gekozen voor de Nul- en ZERO-beweging, kunst vanaf 1960. De collectie is opgebouwd via bruikleen schenkingen en eigen aankopen. Uit de vaste collectie zag ik onder andere werk van Henk Peeters en Jan Henderikse. Via bruiklenen behoren ook werken van Armando, Jan Schoonhoven en Herman de Vries tot de collectie. Vanuit de Nul-beweging wordt nu verder gewerkt aan de uitbouw van de collectie met werk van hedendaagse kunstenaars. Omdat kunst nooit op zichzelf staat, wordt kunst hier verbonden met wetenschap in de vorm van workshops, lezingen en publicaties. En dat verklaart dan ook de naam van dit huis voor de kunsten. Dat het (voorlopig) niet allemaal non-figuratief is, ontdekte ik in de tentoonstelling #Walks en Ellen Korth. [caption id="attachment_346832" align="aligncenter" width="450"] Pand en impressie van twee najaarsexposities © fotocollage Wilma Lankhorst.[/caption] DNA van Deventer Wij bekijken werk van Ellen Korth en Maarten Vanden Eynde. Vóór we zover zijn, vertelt Dorrestein het verhaal bij het werk Deventer DNA van Lu Xinjian. In 2000 volgt hij een opleiding voor digitaal grafisch ontwerper in het Chinese Nanjing. In 2005 volgt hij de Postgraduate Department van de Design Academy in Eindhoven. Gevolgd door een jaar (Interactive Media and Environments) aan het Frank Mohr Institute in Groningen. Als Xinjian in 2008 vanuit Shanghai naar Daegu in Korea Zuid-Korea vertrekt, verandert zijn werk drastisch. Een vriend uit Groningen, stuurt hem werk van Piet Mondriaan. Geïnspireerd door Mondriaans lijnenspel in de blauwe boom (1908-1909) en de streepjestechniek van Van Gogh ontstaat er in Xinjian’s hoofd een nieuwe abstracte stijl. Met deze stijl heeft hij van verschillende wereldsteden het DNA geschilderd. Naast Beijing en New York (2009) schildert hij in 2019 het DNA van Deventer. Naast Van Gogh en Mondriaan is de Nederlandse architect Rem Koolhaas met zijn principes van de ‘generiek city’ een bron van inspiratie voor Lu Xinjian. [caption id="attachment_346825" align="aligncenter" width="450"] Zaalimpressie Oil Bubble en Palentologic Plastic IV © Maarten vanden Eynde © fotocollage Wilma Lankhorst.[/caption] Gravend naar de toekomst met Maarten Vanden Eynde Van het DNA van Deventer lopen we door naar Gravend naar de toekomst van Maarten Vanden Eynde (1977). De kunstenaar onderzoekt in deze expositie de relatie tussen de ongebreidelde groeispurt in de periode van 2000 tot 2020 en de invloed van deze grootschalige economische en technologische vooruitgang op de aarde. Vanden Eynde kijkt als het ware vanuit een verre, onbekende toekomst terug op onze levenswijze. Hij stelt onze levensstijl, met onophoudelijke cycli van productie en consumptie, in zijn werk ter discussie. In drie zalen op de begane grond en bijna het gehele vloeroppervlak van het souterrain neemt hij ons mee in zijn bevindingen. We zien werken in hout, plastic, olie, beton, baksteen, klei en een zaal met objecten gemaakt van silicium. De vraag is: zijn we verblind door de vooruitgangsmythe en heeft Maarten Vanden Eynde gelijk als hij, met een knipoog, de mens omdoopt tot 'homo stupidus stupidus'? [caption id="attachment_346830" align="aligncenter" width="450"] Impressie Wanderzirkus (2022) © Eva Westra © fotocollage Wilma Lankhorst.[/caption] Een draai aan het Wanderzirkus In het souterrain zien we enkel werken van Jan Henderikse (1937), the King of Trash, zoals Cross (2015) een collage van kruizen, Number plates NY en Wismar I (2000), een serie stopcontact-bedlampjes met bloemen en Mariabeeldjes. In een hoek verscholen staat het Wanderzirkus van Eva Westra. Met dit project studeerde deze jonge kunstenaar begin deze zomer af aan Artez Hogeschool voor de kunsten Zwolle. Ik sta voor een soort rad van fortuin. Ik geef er een zwaai aan, de afbeeldingen schommelen van links naar rechts. Het rad draait niet om zijn eigen as. Via deze link kun je haar eindexamenscriptie lezen: Alles valt of staat, Over het belang van beweging. Waarbij Westra zich heeft laten inspireren door de ZERO-beweging. [caption id="attachment_346833" align="aligncenter" width="450"] Schilderij voor Bavick (1990-2010) © Reinder van der Woude © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Via Bavick naar #Walks We volgen de route die Hilde heeft voorgesteld. Dat wil zeggen na het souterrain weer naar de begane grond en via de entree, door de lange gang door naar #Walks. In de lange gang hangt het vierluik ‘Schilderij voor Bavick’ (1990-2010) van schilder Reinder van der Woude. Het is een ode aan de personage Bavick uit ‘De uitvreter’ en ‘Titiaantjes’ twee romans van de schrijver Nescio 1882-1961). Vier doeken van 1.90 bij 1.90 meter, vol geschilderd met fluorescerende gele cirkels om donkerblauwe vlekken. Deze kleurencombinatie verwijst naar het licht van de ondergaande zon. En die zon is er ook tijdens de wandeling van Ellen Korth over de dijk iets buiten Deventer. Ze beschermt haar hoofd met een kleurrijke paraplu. Dat is fijn voor ons als kijker, want nu kunnen we haar toch vaag herkennen in het zeer diffuse licht. [caption id="attachment_346826" align="aligncenter" width="450"] Ellen Korth met #Walks © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Ellen Korth #Walks De nieuwste tentoonstelling van filmmaker, fotograaf en beeldend kunstenaar Ellen Korth (Den Haag) heet #Walks. Het gaat Korth over de kracht van de herhaling van de verandering. Midden in de lockdown van zomer 2020 liep Korth zeven weken, zeven dagen per week dagelijks met haar camera dezelfde route. Onderweg maakte ze foto’s van het plantenleven. Zie ziet hoe dit van dag tot dag verandert. Ze ervaart stilte, herhaling, traagheid, saaiheid die geen saaiheid is. In de installatie in de grote zaal komen alle elementen van deze ontdekking samen. Schoenen uit en-en-en-en-en wandel mee. #Waks van Ellen Korth is nog tot en met 17 september 2023 te ervaren in Museum EICAS. Graven naar de toekomst van Maarten Vanden Eynde is nog tot en met 15 oktober 2023 te zien in Museum EICAS. Beluister hier de podcast met Koos Hoogland, initiatiefnemer van Museum EICAS. [caption id="attachment_346831" align="aligncenter" width="450"] Tijdelijke make over van het trappenhuis met wenteltrap door Maarten vanden Eynde © fotocollage Wilma Lankhorst.[/caption] Museumnacht in Deventer 2023 Zaterdag 14 oktober is het museumnacht in Deventer. In het kader van het internationale Hanzejaar 2023 wordt het dit jaar een gecombineerd evenement ‘24-uur Hanze en de Museumnacht Hanzesteden’. Het team van EICAS plant verschillende activiteiten zoals een ontmoeting met Maarten Vanden Eynde. Hier vind je meer informatie. © tekst en foto’s Wilma Lankhorst © afbeeldingen met dank aan en met toestemming van Museum EICAS, de genoemde kunstenaars en alle bruikleengevers.
Als je deze muziek van The Bug, een helft van Techno Animal, op plaat zou luisteren zou je checken of het toerental wel klopt, maar zijn muziek is gewoon traag en heavy. Futuristic dub, noemt The Bug zijn serie EP’s getiteld Machine.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Deel 1: De slag om de Blauwbrug
Het is dit jaar veertig jaar geleden dat de proloog en het eerste deel verschenen van wat toen nog een ‘trilogie’ heette te worden: De tandeloze tijd van A.F.Th. van der Heijden. Het is een boek dat op allerlei manieren gaat over de tijd, het documenteert de Nederlandse samenleving in de afgelopen 70 jaar, het gebruikt als een centraal gegeven het idee van het ‘leven in de breedte’ als een manier om aan de tredmolen van de tijd te ontsnappen, en vaak geven personages beschouwingen over het verglijden van de tijd ten beste.
De tandeloze tijd – er zijn nog altijd vele delen aangekondigd – begeleidt niet alleen het leven van de schrijver, maar ook van in ieder geval mijn generatie van lezers. Ik was 15 toen deel 1 verscheen, de leeftijd waarin ik een eigen weg in de rijstebrijberg van de literatuur begon te vinden, los van de tips van leraren of de boekenkast van mijn ouders. Ik denk dat ik, afgezien van de bibliofiele delen, alle delen heb gelezen binnen een maand nadat ze verschenen. Aan sommige heb ik heel sterke herinneringen: hoe ik op mijn slaapbank op mijn Tillburgse studentenkamer in een weekeinde Advocaat van de hanen las, en als freelance websitebouwer in Roermond een paar dagen vrij nam voor Onder het plaveisel het moeras en Hof van barmhartigheid. Of hoe ik, inmiddels hoogleraar en zelfs hoofdredacteur van Neerlandistiek, niet kon stoppen in Stemvorken.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
“Part experiments, part sketches” schrijft post-hardcore-trio Moin over hun EP Clocked Off. Door het gepraat en geschreeuw door de muziek heen hebben hun nummers inderdaad wel iets weg van korte verhalen of filmfragmenten – uit het horrorgenre dan wel: geen idee wat er aan de hand is maar het voelt nogal unheimlich.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Urban sprawl, de voortkankerende verstedelijking, lijkt in dit lied een metafoor voor een verstikkend bestaan als consumerende werkbij.
Het idee dat steden in de nabije toekomst samen zullen smelten in een eindeloos doolhof aan infrastructuur vormt tevens een terugkerend thema in het werk van science-fictionauteur William Gibson (Neuromancer)
De Britse elektroniekmuzikant Skinny Pelembe, artiestennaam van Doya Beardmore, maakt volgens eigen zeggen vooral muziek uit vergelding, om zich te bewijzen.
Deze cover van Leonard Cohen is lang niet onaardig.
De muziek van de Chileense Natureboy Flako heeft iets spiritueels – “this album is offering a mind travel to focus and re-calibrate. Nature Heals!” schrijft hij op Bandcamp bij zijn album Ambitus Of Beauty – maar dan niet van het zweverige soort: zijn muziek is vooral speels en verrassend en soms een beetje gek.
Fixed::context is het laatste album dat de post-rockband Labradford maakte, ruim twintig jaar geleden. Het eerste van de vier nummers is lang, 18 minuten, maar ook het meest de moeite waard vanwege de langzame opbouw en omdat het meer is dan wat je wellicht verwacht van post-rock.
Het album Techxodus is de epiloog van Assembling a Black Counter Culture, een boek over techno en de relatie met Zwarte geschiedenis in America van DeForrest Brown, Jr., die onder de naam Speaker Music muziek maakt. Het is ook een album in de traditie van Drexciya-mythe. Geen techno zoals ‘wij’ Europeanen het maken en luisteren, maar “Black music that sounds technological, rather than music made with technology.”
In 1519 zeilde de Spaanse veroveraar Hernán Cortez vanuit Cuba naar het Zuid-Amerikaanse vasteland. In twee jaar tijd zou hij het Azteekse rijk in wat nu Mexico heet onderwerpen
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.