ELDERS - De Britse premier David Cameron voelt zich door de groeiende onvrede in zijn conservatieve partij gedwongen een geruststellend gebaar te maken. Zijn visie op de Europese samenwerking daagt Europa uit een keuze te maken: houden we vast aan het beperkte eigen belang of zoeken we collectieve oplossingen?
Vandaag zou de Britse premier Cameron zijn visie geven op de toekomst van het Verenigd Koninkrijk in Europa. Cameron zou in Amsterdam spreken en dat was voor de Nederlandse politiek en de media een aanleiding om er meteen maar een binnenlands politiek item van te maken. Maar het gaat hier niet om Nederland, het gaat over Europa, en bovenal gaat het over het Verenigd Koninkrijk zelf en de positie van Cameron tegenover zijn kritische conservatieve achterban. De politiek commentator van de New Statesman, Ralf Behr, schrijft woensdag in NRC Handelsblad over de problemen die Cameron in zijn eigen partij moet zien op te lossen. Het EU-lidmaatschap heeft bij de Conservatieven altijd moeilijk gelegen. Cameron heeft tot nu toe een gematigd standpunt ingenomen, en moest dat ook wel sinds hij in 2010 een coalitie begon met de Liberalen, de enige echt pro-Europese partij in Engeland. Vanaf de start heeft een deel van de conservatieve parlementariërs het de coalitieregering lastig gemaakt. De critici van Cameron voelen in hun lokale kieskringen de hete adem in de nek van de UK Independence Party (UKIP), die liever vandaag dan morgen de EU verlaat. Cameron heeft onder dwang een referendum over de EU aangekondigd, volgens Behr niet omdat hij dat het beste vindt, maar omdat hij geen ander middel meer heeft om zijn achterban koest te houden. Zijn toespraak zal dan ook voornamelijk aan het thuisfront gericht zijn.
Vervolgens moet Cameron ook nog zijn coalitie met de Liberalen in stand houden. Inmiddels is er daar een actie gestart om de liberale leider Clegg over te halen om een referendum over Europa zonder meer te steunen. Clegg heeft altijd gezegd dat een referendum aan de orde is als er een nieuw Europees verdrag komt. Nu zijn er in zijn achterban dus ook mensen die meer naar de kant van de Conservatieven neigen. Oppositieleider Miliband van de Labour Party meent dat een referendum op dit moment het Verenigd Koninkrijk alleen maar kan schaden. Maar hij wil zich wel houden aan de toezegging van de huidige coalitie dat overdracht van macht naar Brussel door middel van een referendum aan de Britten ter goedkeuring zal worden voorgelegd. In voorzichtige, diplomatieke bewoordingen sprak Miliband zich uit voor een “meer flexibele” Unie maar wat hem betreft was dat geen “losser verband”. Opmerkelijk is dat Labour zich met dit standpunt dichter bevindt bij een groot deel van het Britse bedrijfsleven dan de Conservatieven.
De hamvraag die in alle commentaren terugkomt is: kan het Verenigd Koninkrijk (opnieuw) uitzonderingen bedingen voor deelname aan de Europese Unie? Deze vraag raakt de kern van de Europese samenwerking. Als er voor één land een uitzondering wordt gemaakt, kunnen anderen op basis van hun specifieke situatie ook bijzondere eisen gaan stellen en dan valt het hele gebouw uit elkaar. De Britten gaan nog steeds in meerderheid akkoord met de ene, ondeelbare vrije markt. Maar ze willen er aan de andere kant alleen aan deelnemen voor zover het hen het beste uitkomt. Dat is zoiets als instemmen met voor iedereen geldende verkeersregels, maar het voorbehoud maken dat je zelf door rood mag rijden als het je beter uitkomt.
Het hardnekkig vasthouden aan het eigen belang is geen exclusief Britse tekortkoming. Het zit in feite ingebakken in de neoliberale ideologie die de Europese Unie als geheel nog steeds domineert. We hoeven ons daarover dus niet te verwonderen. Het is wel interessant om te zien hoe Cameron omgaat met de paradox die de Europese samenwerking keer op keer lam legt: je kunt niet samenwerken als je alleen afgaat op je eigen belang. Op het continent, waar altijd al meer oog is voor collectieve belangen en redelijke compromissen tussen verschillende partijen, zal na vandaag de afweging moeten worden gemaakt. Willen we de Britten tegemoetkomen en daarmee het eigen belang honoreren of houden we vast aan de consequentie van een vrije markt: een gezamenlijk economisch beleid, hechtere politieke samenwerking en democratisch onderbouwde besluiten over noodzakelijk regels in een samenleving die in alle opzichten meer en meer een eenheid wordt.
Reacties (8)
Beetje slordig dat het artikel onaangepast is geplaatst lang nadat bekend is geworden dat de toespraak niet doorgaat.
Overigens de Britten willen verschillende extra uitzonderingen bedingen die wel eens massief schadelijk zouden kunnen zijn voor de EU, onder meer een opt out voor EU toezicht en regulering van financial services industries. Met hun triljoenen aan gebakken lucht en onveranderde business moraal zou je bijna gaan hopen dat de Britten vertrekken met medeneming van hun gokpaleizen en met nieuwe barrières om te voorkomen dat die andere landen besmetten.
Tenslotte had het niet misstaan om ook even te verwijzen naar de druk van de VS op Groot Brittannië om vooral wel in de EU te blijven en een constructieve rol te spelen.
Het zit in feite ingebakken in de neoliberale ideologie die de Europese Unie als geheel nog steeds domineert. (…) Op het continent, waar altijd al meer oog is voor collectieve belangen en redelijke compromissen tussen verschillende partijen, zal na vandaag de afweging moeten worden gemaakt
Ik heb het grotendeels eens met de boodschap van je stuk, maar dit vind ik toch wel een beetje makkelijk. Frankrijk, afwisselend geregeerd door nationalisten en socialisten, heeft de EU toch ook nooit gezien als meer dan een middel om het eigen belang mee door te drukken (misschien met uitzondering van Sarkozy, die zelf toch sterk naar liberalisme neigde). Minder geld naar landbouw? Non. Een bankenunie alleen in ruil voor minder soevereiniteit? Non. Zelfs de toetreding van het VK hebben ze jarenlang geblokkeerd juist omdat dat land te neoliberaal zouden zijn, en dat was niet omdat het najagen van eigenbelang een vreemd concept voor ze was.
@1: de tekst is inmiddels aangepast.
Hier (http://www.parool.nl/parool/nl/225/BUITENLAND/article/detail/3379164/2013/01/18/Cameron-EU-wordt-ons-opgelegd.dhtml) een artikel over wat hij gezegd zou hebben. Bevestig alle vermoedens dat het om een puur binnenlandse kwestie gaat
Een vertrek van de Britten zou inderdaad best wel eens voordelig kunnen zijn voor alle andere EU-landen. Als ze de druk van het VK niet kunnen weerstaan. Ook vanwege de VS. Ik begrijp heel goed waarom de VS het VK graag in de EU willen houden. Het is hun kanaal om invloed op de Europese economie te kunnen houden.
@2: Geheel mee eens, daarom schreef ik: Het hardnekkig vasthouden aan het eigen belang is geen exclusief Britse tekortkoming.
@1: Maakt niet zoveel uit, de aandacht zou toch beperkt zijn, aangezien de ogen van de wereld (Sargasso uitgezonderd, want die hebben het doodgezwegen) vandaag gericht waren op Oprah en Lance.
Zijn visie op de Europese samenwerking daagt Europa uit een keuze te maken: houden we vast aan het beperkte eigen belang of zoeken we collectieve oplossingen?
Collectieve oplossingen voor wat ?
Ik zie collectieve ellende, Griekse werkloosheid en Nederlandse armoede.
Het eigenbelang in de EEG tijd leek niemand te schaden.
@6: collectieve oplossingen voor collectieve problemen; er is namelijk geen aparte NL of VK-economie, laat staan van een nationaal milieu of verkeeersnet. In deze situatie vasthouden aan beperkte deelbelangen leidt inderdaad tot collectieve ellende.
Teleurstellend dat de oude tegenstelling van links, eigenbelang versus collectief belang, weer van stal gehaald wordt in het Europa debat. Europa is juist gebouwd op overlappende eigenbelang en werkt ook zodoende. Zodra men het collectief belang, wat dat in de EU ook moge zijn, boven het belang van een aantal partijen stelt richt de EU zichzelf de facto ten gronde. Kijk naar de houding van de Engelsen. Die zitten volkomen terecht met ongenoegen over het feit dat de EU het VK handelrestricties oplegt mbt de commonwealth.