Brexit voedt vreemdelingenhaat

ELDERS - Wie geen Brits paspoort heeft is niet meer welkom in het Verenigd Koninkrijk.

Premier Theresa May kondigde deze week een ‘harde Brexit’ aan. Het Verenigd Koninkrijk stapt uit de interne Europese markt en wil er ook niet bij blijven via een associatieverdrag zoals Noorwegen dat bijvoorbeeld heeft. Zo herwint het land volledige zeggenschap over de immigratie, het voornaamse breekpunt voor de voorstanders van het opzeggen van het EU-lidmaatschap. De conservatieve regering stuurt aan op een geheel nieuwe relatie van de Britten met het continent. Daarmee moeten op de eerste plaats de Britse belangen worden gediend. Het Financiële Dagblad signaleerde overigens enige dubbelzinnigheid in de redevoering van May die specifieke regelingen suggereerde voor de export van auto’s en financiële diensten. Daarmee zou de premier er alsnog op uit zijn de ‘krenten uit de pap’ te halen.

De 3 miljoen EU-burgers die nu in het Verenigd Koninkrijk wonen en werken krijgen nu al te maken met vervelende bijwerkingen van de Brexit. Mensen die proberen zekerheid te krijgen over hun status krijgen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken afwijzende berichten. Zo kreeg Monique Hawkins, een Nederlandse vrouw die al 24 jaar in Engeland woont, te horen dat ze het land zou moeten verlaten toen ze de Britse nationaliteit aanvroeg. Hetzelfde overkwam een Duitse neurowetenschapper, die daar werkt aan de universiteit en getrouwd is met een Britse vrouw. Hij ontving een standaardbrief met de mededeling dat hij moest vertrekken omdat zijn nationaliteit niet op kon worden vastgesteld op basis van de kopie die hij opstuurde van zijn Duitse paspoort. De intimiderende brieven, die volledig in strijd zijn met ook in het VK nog geldende EU-wetten, waren aanleiding voor de oprichting van een belangengemeenschap van EU-burgers.

Ook bij het sluiten van arbeidscontracten en verzekeringen krijgen niet-Britse inwoners signalen die er op wijzen dat Britse bureaucraten al volledig in de Brexit-stand staan. Het conservatieve parlementslid Dominic Raab, die het voor Hawkins opnam gokt op bescherming van de status van alle EU-burgers die ten tijde van het referendum al in het Verenigd Koninkrijk woonden, als de EU iets dergelijks wil garanderen voor Britten op het continent.

De Zweedse minister voor EU-zaken Ann Linde heeft na een bezoek aan haar landgenoten in Londen aangedrongen op een snelle regeling voor de 100.000 Zweden die in het Verenigd Koninkrijk wonen en de 30.00 Britten in Zweden. Ze constateerde ook dat het herlevende patriottisme na de Brexit niet alleen effect heeft op Mays ambtenaren. Linde toonde zich geschokt door de toegenomen vreemdelingenhaat waar ook Zweden nu mee geconfronteerd worden. Daar kwamen direct na het referendum afgelopen jaar al verontrustende berichten over naar buiten. Elke nieuwe, door de regering zelf op gang gebrachte, golf van patriottisme in de geest van Brittannia Rules the Waves lijkt de  verhouding met immigranten verder te verslechteren.

Dat kan dan tot absurde confrontaties leiden zoals een Zweedse bij het bezoek van haar minister vertelde. Een man in de trein die zag dat zijn buurvrouw een sms’je in een vreemde taal aan het schrijven was voegde haar bij het opstappen toe dat ze het land beter kon verlaten en naar haar eigen land moest terugkeren. Ze diende hem van repliek door op te merken dat ze waarschijnlijk hier al meer belasting had betaald dan hij, wat haar applaus opleverde van andere reizigers.  Dergelijke verhalen die de ronde doen onder buitenlanders leiden tot grote verontwaardiging en onzekerheid, zeker bij EU-burgers die, anders dan Oost-Europeanen en gekleurde mensen, tot nu toe weinig last hadden van vreemdelingenhaat. Het roept de vraag op wat zij verder nog zullen meemaken als de strijd over de uittreding in alle hevigheid losbarst, jarenlang gaat duren en van de kant van de Britse regering begeleid wordt door een kunstmatig opgedreven nationalisme.

En wat gaat er op het continent gebeuren? Krijgen alle Britten in Frankrijk ook te horen dat ze moeten oprotten als Marine Le Pen het voor het zeggen heeft? Gaan bekrompen Duitsers, nu er toch minder immigranten uit het zuiden komen, hun nationalistische frustraties afreageren op Engelsen, Polen, Nederlanders en andere ‘vreemde’ elementen? Wilders zal niet zo snel ‘minder, minder Britten’ roepen. Hij zou het liefst hun voorbeeld volgen. Maar het is duidelijk dat we sinds het Brexit-referendum voorlopig nog niet af zijn van het ‘Eigen Volk Eerst’ sentiment.