Bond tegen het vloeken-ergernissen

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Vandaag voor Rubenski, atheïstisch weblogger, over de Bond tegen het vloeken.

Wanneer je door de stationshallen van Amsterdam Centraal dwaalt, kunnen ze je niet ontgaan: de posters van de Bond tegen het vloeken. Vroeger werd opgeroepen om geen naprater te worden ? vloeken was kennelijk aangeleerd ? nu luidt de boodschap dat als er een vloek valt, er iets breekt. Persoonlijk wind ik me nogal op over deze betuttelende christenpropaganda. Oproepen tot respectvol taalgebruik, prima, maar hou het geloof er alsjeblieft buiten.

Het zou té makkelijk zijn om mijn persoonlijke frustraties en problemen met de christelijke boodschap van de Bond te verpakken in een venijnig stukje. In plaats daarvan belde ik de Bond op en stelde de directeur, Rijk van de Poll, enkele vragen. Wat wil de Bond nu precies? En komt de Bond ook op voor bijvoorbeeld gekwetste moslims?

Wat is de doelstelling van de Bond tegen het vloeken?
De Bond is in 1917 opgericht, en stelt zich tot doel om het vloeken te bestrijden. Onder vloeken wordt vooral verstaan het misbruiken van de naam van god. Deze naam is heilig en heeft veel betekenis voor gelovigen. Misbruik van de naam van god kwetst hen, iets wat voor veel ongelovigen vaak moeilijk te begrijpen is. De Bond probeert mensen te overtuigen dat sommige dingen die zij zeggen kwetsend kunnen zijn voor anderen. Om dit te bereiken geven wij voorlichting op scholen en organiseren wij postercampagnes.

Zijn uw motieven uitsluitend religieus?
De Bond is opgericht vanuit een christelijke overtuiging. Maar later hebben we ons ook tot doel gesteld grof taalgebruik in het algemeen aan te pakken. De naam van de schepper misbruiken is kwetsend, maar verwensingen maken naar je medemens is dat net zo goed. Wanneer je je naaste kwetst, kwets je indirect ook God. In onze lessen op scholen proberen we dit ook duidelijk te maken. Met name op openbare scholen ligt de nadruk veel minder op het misbruik van de naam van God, en meer op algemeen kwetsend taalgebruik.

Ik heb zelf wel eens geïnformeerd naar de mogelijkheden van het plaatsen van atheïstische posters op het Centraal Station. Dit was echter niet te betalen. Hoe komt u aan uw geld?
Na de oprichting van de Bond is al snel het idee gekomen om oproepen te plaatsen op locaties waar veel mensen samenkomen, zoals stations. Dit kost veel geld. Hoewel we werken met stopper-campagnes (posters worden vooral geplaatst wanneer er plekken vrij zijn), zijn we toch zo?n 100.000 euro per jaar kwijt aan onze campagnes. Dit geld is voor het grootste deel afkomstig van onze circa 33.000 donateurs.

Denkt u dat uw acties effect hebben?
Elke vijf jaar wordt er onderzoek door het NIPO gedaan naar de effecten van onze acties. Het blijkt dat 70% van de ondervraagden vloeken vervelend vindt (waarbij de invulling van wat een vloek is verschilt per persoon). Blijkbaar voorzien wij dus in een behoefte. Dat merken we ook aan de vele reacties die wij krijgen.

In hoeverre voelt u verwantschap met moslims die de straat op gaan tegen de cartoons van de islamitische profeet Mohammed?
Allereerst: Mohammed was een mens. Hij was een profeet, maar zeker geen god. Ik snap de gevoeligheid van moslims, maar feitelijk wordt in deze cartoons de naam van god niet misbruikt. Wat betreft het beledigen van de islamitische god: de namen ‘God’ en ‘Allah’ zijn eigenlijk andere woorden voor dezelfde god. De invulling van het begrip is dan misschien anders, maar we hebben het allebei over het opperwezen. Het niet zo dat moslims bij ons komen aankloppen, maar wij hebben wel het gevoel dat ze het werk van de Bond waarderen. Dat mensen aangespoord worden de naam van God niet te misbruiken, juichen ze alleen maar toe. De Bond is er in elk geval voor zowel christenen als moslims.

Wanneer Balkenende zegt dat hij vindt dat mensen zonder geloof niet kunnen functioneren, is dat dan niet kwetsend voor ongelovigen?
Ik kan me eigenlijk niet voorstellen dat Balkenende dat gezegd heeft. Zo’n uitspraak zou ik niet voor mijn rekening willen nemen. Ik kan me wel voorstellen dat hij vanuit zijn beleving als christen iets gezegd heeft in de trant van: zonder mijn geloof zou ik niet goed kunnen functioneren. Dat geldt dan voor Balkenende persoonlijk omdat hij zich bewust is van de kracht die hij uit zijn geloof put. Balkenende realiseert zich kennelijk dat, als hij die kracht zou moeten missen, dit negatieve gevolgen zou hebben voor zijn functioneren.

Vindt u niet dat mensen in een multiculturele en multireligieuze maatschappij een olifantenhuidje moeten kweken wat betreft religieuze beledigingen?
Toen Theo van Gogh in 1996 in een column Jezus uitmaakte als rotte vis van Nazareth, zijn wij naar het Europese Hof gestapt. We vonden daar uiteindelijk geen gehoor. We betreuren dit, maar leggen ons er wel bij neer. Als iets dergelijks gezegd zou worden over bijvoorbeeld Mohammed, zou de wereld te klein zijn. Wat dat betreft geven wij blijk dat wij volgelingen zijn van de vorst van vrede. Jezus heeft nooit opgeroepen tot geweld. Je moet accepteren dat in een vrije democratie heel veel gezegd kan worden waar je niks tegen kunt doen. Wat dat betreft hebben christenen al een behoorlijke eeltlaag opgebouwd.

Flemming Rose, chef kunst van de Deense krant die de beruchte Mohammed-tekeningen publiceerde, stelde in het NRC van 20-2-2006: ‘Als een gelovige eist dat ik, als niet-gelovige, in de openbare ruimte zijn taboes in acht neem, dan vraagt hij niet mijn respect, maar mijn onderwerping. En dat is onverenigbaar met een seculiere democratie.’ Wat vindt u van deze uitspraak?
Ik denk daar toch anders over. In mijn leven probeer ik rekening houden met mijn medemens. Dat ervaar ik niet als onderwerping. Als een cartoonist dat wel zo ervaart, is dat zijn goed recht. Als ik zeg dat ik geloof in God, en u niet, dan kan dat kwetsend voor u zijn. Een andere mening horen kan pijn doen, maar dat mag ook. Maar bewust beledigen, opzettelijk iemand kwetsen, dat vind ik onmenswaardig gedrag. De vraag is natuurlijk waar een inhoudelijke discussie eindigt, en het opzettelijk kwetsen begint. Maar daar kom je alleen maar achter door met elkaar te blijven praten.

—

Wat blijkt? De Bond tegen het vloeken is niet als een Hollandse Taliban, die het vrije spreken aan banden wil leggen. Sterker nog, de Bond zegt eigenlijk heel zinnige dingen. Een oproep tot respectvol taalgebruik is ? zeker in de huidige politieke arena, waar moddergooien helaas aan de orde van de dag is ? geen overbodige luxe.

Het probleem is echter dat de boodschap wordt vertroebeld door het blijven hameren op de christelijke beginselen. Door zelfs de oproep voor respectvol taalgebruik naar de medemens te stoelen op de (christelijke) god ? ‘Wanneer je je naaste kwetst, kwets je indirect ook God’ ? schiet de Bond wat mij betreft haar doel voorbij. Het verklaart wel meteen het zwijgen van de Bond wanneer homo’s of atheïsten door de gelovige mangel worden gehaald. Volgens mij zou je veel meer mensen kunnen bereiken als je de christelijke referenties achterwege laat. De oproep tot respectvol spreken is zoveel krachtiger en omvattender dan de oproep om de naam des heren niet te misbruiken.

En dan heb ik het nog niet eens over de vorm. Die verdomde posters. Hoe bewonderenswaardig een streven ook is ? van welke organisatie dan ook ? als je het op zo?n betuttelende manier brengt, werkt het wat mij betreft als een rode lap op een stier. Ik heb na het gesprek met Van de Poll dan misschien meer begrip voor de Bond tegen het vloeken, maar de ergernis voor de posters blijft.