Bijensterfte in Nederland

DATA - Na een relatief goede winter van 2013 naar 2014 ging de bijensterfte afgelopen winter weer omhoog in Nederland. Uit recent onderzoek blijkt opnieuw dat bestrijdingsmiddelen met neonicotinoïden een belangrijke factor zijn in deze sterfte. Het gedeeltelijke moratorium hierop in de EU zal nader beschouwd moeten worden.

Afgelopen week verscheen de nieuwste rapportage van het Nederlands Centrum Bijenonderzoek (NCB) over de wintersterfte over 2013/2014. De sterfte dook voor het eerst sinds deze metingen onder de 10%. De 10% is significant, omdat die gezien wordt als het normale gemiddelde van voor de tijd dat de bijensterfte sterk toenam begin deze eeuw.
Van de onderzoeksleiding van NCB kregen we ook de voorlopige cijfers voor afgelopen winter. Daarin zien we echter weer het hogere niveau van de laatste jaren.

Het verloop vanaf 2005 ziet er dan als volgt uit:

Uit recent onderzoek in de VS komt opnieuw naar voren dat de aanwezigheid van neonicotinoïden direct bijdraagt aan de kans op sterfte van bijenvolkeren. En een nog breder Nederlands onderzoek, vorige week gepubliceerd, komt tot dezelfde conclusie.

In het Nederlandse onderzoek komt ook naar voren dat ook de aanwezigheid van de varroamijt een grote, negatieve rol speelt, alsmede grote koolzaad- en/of herikvelden. Op die velden mogen geen neonicotinoïden gebruikt worden, maar wel andere pesticiden.

In de EU is in 2013 een moratorium ingesteld op een paar neonicotinoïden in bestrijdingsmiddelen. Dit gaat echter over 15% van de beschikbare neonicotinoïden. Een van de neonicotinoïden die niet onder het moratorium valt, komt in het Nederlandse onderzoek naar voren als grote factor in de bijensterfte.

Het moratorium is niet een algeheel verbod. Het gebruik is beperkt. Alleen voor particulieren is er een verbod. In de agrarische sector zijn bepaalde gewassen uitgesloten.

Eind 2015 moet het moratorium geëvalueerd worden in verband met een mogelijke verlenging.

Opmerkelijk in het Nederlandse onderzoek is dat daaruit blijkt dat de neonicotinoïden duidelijk waarneembaar in de honing terechtkomen. En daarmee dus bij mensen. Er is nog maar weinig onderzoek gedaan naar de langetermijngezondheidseffecten van neonicotinoïden op de mens.

Overigens leidt de wintersterfte in Nederland nog niet tot grote problemen. Uit de onderzoekscijfers van NCB komt naar voren dat de imkers de laatste 3 jaar in staat zijn geweest de jaarlijkse wintersterfte te compenseren met nieuwe aanwas. Hierdoor is er de laatste jaren onder de gepeilde groep toch sprake van groei. Of daarmee snel het oude niveau weer bereikt wordt, valt uit de cijfers nu nog niet af te leiden. Overigens geldt dat natuurlijk alleen voor de bijen, niet voor andere bestuivende insecten.

In andere landen, zoals de VS, liggen de verliezen echter veel hoger en is compensatie moeilijk.

EDIT: zie ook hier.