Wilma Takes a Break, auteur op Sargasso

Foto: Zaalimpressie van Dacia, rijk van goud en zilver © foto's en collage Wilma Lankhorst.

Tips voor de kerstvakantie van Kunst op Zondag

22 december 2024 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

VERSLAG - Wie in de kerstvakantie graag een museum wil bezoeken, heeft in het noorden van ons land volop keuze. Voor Kunst op Zondag zet ik graag een aantal mogelijkheden op een rijtje. In Zwolle leer je Blaue Reiter-kunstenaar Marianne von Werefkin kennen. In Assen blinkt het goud van de Dacia. Labyrinthia is de nieuwe spannende collectie-opzet van het Drents Museum. Het kunst-drieluik in Assen is compleet met de eerste solotentoonstelling van de Duitse schilder van de Neue Leipziger Schule Mirjam Völker. In Paterswolde is de laatste expositie van ‘visitekaartjes’ te zien.

Artiesten (1910, gouache) © Marianne von Werfkin © foto Wilma_Lankhorst

Artiesten (1910, gouache) © Marianne von Werefkin © foto Wilma Lankhorst.

Marianne von Werefkin in Zwolle

Marianne von Werefkin is geboren in het Russische Toela in 1860. Om haar talent zo goed mogelijk te ontwikkelen, kreeg zij privéles van Ilja Repin, hij was de belangrijkste vertegenwoordiger van het Russisch Realisme. Von Werefkin was een serieuze en zeer getalenteerde leerling. Ze werd als jonge schilder al de Russische Rembrandt genoemd. Op haar achtentwintigste raakte ze gewond tijdens de jacht. Door een schot in haar rechter hand, haar schilderhand raakt ze gehandicapt. Ook dit voorval kon haar schilderstroom niet stoppen en begon met links te schilderen. In 1892 leert ze de Russische schilder Alexej von Jawlensky kennen, vier jaar later besluiten ze samen naar München te verhuizen. Daar sluiten ze vriendschap met Gabriele Münter en Wassily Kandinsky. In Zwolle ontdek je welke cruciale rol Von Werefkin speelde aan het begin van de 20ste eeuw in de ontwikkeling van het expressionisme in Duitsland. Net als Gabriele Münter speelde zij een belangrijke rol bij de ontwikkeling van het gedachtegoed van het kunstenaarsnetwerk Der Blaue Reiter. Marianne von Werefkin – Pionier van het expressionisme is nog tot en met 16 maart 2025 te zien in Museum de Fundatie in Zwolle. MK=geldig.

Foto: Het Groninger Museum viert haar 150ste verjaardag © foto Wilma Lankhorst.

Kunst op Zondag: Hoe Van Gogh in Groningen kwam

8 december 2024 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

VERSLAG - Het 150-jarige Groninger Museum viert feest met bijzondere verhalen en exposities. Ken jij het verhaal van zes studenten (waarvan vijf geneeskunde-studenten) die in 1896 in zes weken tijd een grote Van Gogh tentoonstelling organiseerden? Ze verzamelden maar liefst 128 werken van Vincent. De meeste doeken kwamen gewoon verpakt in kisten per trein naar het noorden. Dit verhaal en de invloed van Van Gogh op de latere Ploeg-groep wordt nu verteld in het Groninger Museum.

Hoe van Gogh in Groningen kwam © foto’s en collages Wilma Lankhorst.

Aanzet tot deze expositie

Kunsthistorica Mariëtta Jansen wist wel dat er in 1896 een grote van Gogh tentoonstelling in Groningen was geweest. Maar de details kende ze niet. Als conservator van de Ploeg en twintigste-eeuwse kunst van het Groninger Museum, was haar opgevallen dat in veel schilderijen van de Ploeg-kunstenaars, invloeden van Van Gogh te zien waren. Ze wilde weten hoe dit zat en ging op onderzoek uit. Ze ging op zoek naar financiering voor het onderzoek en toen dat geregeld was, werden haar museale werkzaamheden tijdelijk overgenomen door collega’s. Vijf jaar werkte ze aan dit onderzoek en daarin speelde de van Gogh tentoonstelling van 1896 de centrale rol. Zes studenten huurden de bovenzaal van wat het oude Groninger Museum en wilden daar eigentijdse kunst laten zien.

Foto: Landschap (1910) © Sluijters en landschap met bomen (1909) Leo Gestel © foto Wilma Lankhorst.

Kunst op Zondag ervaart kleurexplosie in Villa Mondriaan

22 september 2024 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

VERSLAG - La vibration des couleurs, Mondriaan, Slijters en Gestel, in Villa Mondriaan (Winterswijk) is een explosie van kleur. Als je de deur van de speciale tentoonstellingsruimte opent, knallen de kleuren je tegemoet. Ontdek de manier waarop deze drie tijdsgenoten elkaar in Amsterdam hebben geïnspireerd en beïnvloed. Ontdek hoe de Amsterdamse Luministen met hun visionaire blik de moderne kunst voorgoed hebben veranderd. Nu te zien in Villa Mondriaan in Winterswijk.

Luminisme Zaalimpressie Luminisme Amsterdams luminisme in Villa Mondriaan © foto Wilma_Lankhorst.

Zaalimpressie Amsterdams luminisme in Villa Mondriaan © foto Wilma Lankhorst.

Wat is het Luminisme?

Om helder te krijgen over welke periode uit de schilderkunst we het hier gaat, hier een korte uitleg van het begrip luminisme . Vanuit het post-impressionisme ontstond vanaf 1904 een nieuwe stroming in de schilderkunst: het luminisme. Hierbij leggen de kunstenaars door een optische mengeling van kleuren, de nadruk op lichteffecten, die overeenkomen met de stippen van het pointillisme. Daarnaast herken je ook elementen van het realisme en het impressionisme in deze nieuwe schilderstroming.

Zaalimpressie Luminisme in Villa Mondriaan © foto Wilma Lankhorst.

De kunst benadert de wetenschap

Je zou kunnen zeggen dat de kunst hier de wetenschap benadert door de bijna mathematische benadering van de schildertechniek. Je herkent ook stilistische verwantschappen tussen het luminisme met het Franse fauvisme en het Duitse Expressionisme. Vanaf 1910 komt het begrip luminisme ook in ons land voor. Bij ons zijn het Jan Sluijters (1881-1957), Leo Gestel (1881-1941), Piet Mondriaan (1872-1944) en Jan Toorop (1858-1928) die deze nieuwe stroming gaan uitproberen. Drie van hen zijn tijdgenoten en de hoofdrolspelers in de tentoonsteling La vibration des couleurs.

Foto: Black sculpture (2017) © Jordan Wolfson Beelden aan Zee © foto Wilma Lankhorst.

Kunst op Zondag verkent twee collecties in Den Haag

1 september 2024 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

De een verzamelt kunst als hobby, de ander voor de museale waarde, of als belegging. Naast musea zijn er wereldwijd talrijke verzamelaars die op de kunstmarkt opereren. In Den Haag/Scheveningen zijn deze zomer twee van die collecties te zien.

Uit de AKZO Nobel Art Foundation, hangt ‘True Colors’ nu in het Kunstmuseum. En uit de collectie van kunstverzamelaar Max Vorst ‘bevolken’ sculpturen de grote zaal van Beelden aan Zee in de tentoonstelling ‘If not now, when?’. Voor Kunst op Zondag ging ik een dagje naar de Hofstad en het strand.

True Colours, zaalimpressie van de grote zaal Kunstmuseum Den Haag © foto Wilma_Lankhorst

True Colors, zaalimpressie van de grote zaal Kunstmuseum Den Haag © foto Wilma Lankhorst.

True Colors

Hoeveel betekenissen heeft kleur? En wat doen kunstenaars daarmee?
In de expositie True Colors zie je vele hoogtepunten uit de hedendaagse kunst die de dialoog aangaan met iconen uit de moderne kunst. Hier is onderzocht hoe in het werk van Charley Toorop (Katwijk, 1891-1955), Donald Judd (USA, 1928-1994) en Bridget Riley (VK, 1931) samen met hedendaagse kunstenaars Zanele Muholi (ZA,1972), Rafaël Rozendaal (USA, 1980) en Louise Giovanelli (VK, 1983) de betekenis van kleur in relatie tot vorm, identiteit en samenleving te zien is.

In True Colors zie je werk van zo’n zestig Nederlandse en internationale kunstenaars.

Foto: Ontdek deze zomer de kunstmogelijkheden in Tilburg © foto Wilma Lankhorst.

Kunst op Zondag verkent zomers kunst trio in Tilburg

28 juli 2024 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

REPORTAGE - He zomermaanden zijn voor velen heerlijke vakantiemaanden. Wat dacht je van een dagje Brabant met een bezoek aan Tilburg? Voor Kunst op Zondag wil ik graag drie zomerse cultuur tips met je delen. In museum De Pont hangt een mysterieuze mist rondom het werk van Laure Prouvost. Het Textielmuseum vraagt in de groepstentoonstelling ‘Makers on Materials‘ om aandacht voor vijf natuurlijke materialen in de kunst. In de groene oase van de Oude Warande kun je de beeldententoonstelling ‘Lustwarande – Arbos‘ verkennen. Tussen het groen ontdek je hier hedendaagse sculpturen van nationale en internationale kunstenaars in hout.

Tilburg Interview Laure Prouvost in de Pont Tilburg © foto Wilma_Lankhorst

Maria Schnyder interviewt Laure Prouvost in de Pont Tilburg © foto Wilma Lankhorst.

De Pont Museum: In the Mist of it all

De volledige titel van de solotentoonstelling van de Franse kunstenaar Laure Prouvost (Lille, 1978) is In the Mist of it all, above front tears. Met je hoofd in de mist lopen is ook wat je hier ervaart. In de grote zaal hangt een grote dikke witte wolk en daaronder bewegen zich bijzondere vogels tussen de bezoekers. Prouvost was voor de voorbereiding van haar expositie in het Nationaal Museum in Oslo, stond ze letterlijk met haar hoofd in de wolken. Dit idee inspireerde haar voor de grote wolk in De Pont. In de fantasiewereld van Prouvost wonen fantasie dieren zoals de vogels die we hier zien. Sierlijke glazen vogels op het Venetiaanse eiland Murano geblazen. Plukjes wit strand, twee vissen die een fontein maken door water naar elkaar over te spugen. Twee ‘zomerhoeden’ waarin je je moet onderdompelen om de dansers in de tuin van De Pont te zien. Als je mijn inleiding misschien warrig vindt, nodig ik je uit om hier de site van Laure Prouvost te openen voor nog meer fantasie.

Foto: Vier groenelementen ©Martin Creed voor Museum Voorlinden © foto Wilma Lankhorst.

Kunst op Zondag en het hyperrealisme van Ron Mueck

7 juli 2024 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

RECENSIE - Het wordt een luchtige en verrassende zomer in Wassenaar. De museumpubliekslieveling ‘ouderpaar onder parasol’ krijgt bezoek van nog veertien werken uit het oeuvre van de Australische kunstenaar Ron Mueck. Beelden levensecht en vaak meer dan levensgroot die je blijven verbazen door hun details en lichaamstaal. Kunst op Zondag ging op bezoek bij de ‘familie’ van Ron Mueck.

KoZ Couple under an umbrella (2021) © Ron Mueck © foto Wilma_Lankhorst

Couple under an umbrella (2021) © Ron Mueck – Museum Voorlinden © foto Wilma Lankhorst.

Publiekslieveling

Als snel na de opening van Museum Voorlinden (2016) werd zijn beeldengroep Couple under an umbrella (2013) de publiekslieveling van de museumbezoekers. Eénmaal heeft het museumteam het echtpaar van zaal gehaald. Direct na de ‘verdwijning’ stroomden de reacties binnen, vertelt Suzanne Zwarts (museumdirecteur). Toen deze reacties van teleurstelling aanhielden is na drie maanden besloten het koppel terug te zetten op hun vertrouwde plek. Sindsdien liggen ze weer ontspannen te zonnen. Deze zomer krijgen ze gezelschap van nog eens veertien creaties uit het brein van beeldend kunstenaar Ron Mueck (Melbourne, 1958).

Ron Mueck, selectie portretten © fotocollage Wilma Lankhorst.

Poppenmaker en -speler

Als kind zag Ron zijn moeder poppen maken. Zelf ontwikkelde hij dit talent ook. Mueck is twintig jaar actief geweest als poppenmaker en -speler. Hij werkte onder andere voor Sesam Straat en de The Muppet Show. Mueck’s schoonmoeder, schilder Paula Rego (1935-2022) zag zijn talent en gaf hem in 1996 de opdracht een Pinokkio te maken voor haar tentoonstelling tijdens Spellbound (Hayward Gallery). Mede door dit succes is Mueck daarna als autonoom kunstenaar verder gegaan. Nu woont en werkt hij op een afgelegen locatie op het Engelse Isle of Wight.

Foto: Avondopname van 'To Breathe' over de Oud Singel © Kimsooja (2019) © foto Wilma Lankhorst.

Kunst op Zondag maakt kunstronde door Leiden

2 juni 2024 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

VERSLAG - Zoek je nog een bestemming voor een keuzedag met de trein? Dan is Leiden misschien een idee. In verschillende musea zijn daar de komende tijd interessante tentoonstellingen te ontdekken. Van de kunst in Afrika tot een roerige tijd in Japan. Van de geschiedenis van Suriname met Anton de Kom, tot archeologische parels en hedendaagse kunst uit Korea.

Leiden_Kimsooja enkele impressie © foto Wilma_Lankhorst.

Kimsooja enkele impressie uit Thread Roots © foto Wilma Lankhorst.

Kimsooja in De Lakenhal

Museum De Lakenhal heeft de primeur met de Koreaanse kunstenaar Kimsooja (1957). Haar eerste solo-museale-tentoonstelling in ons land heet ‘Thread Roots’ (draadwortels). Het werk is in zes zalen te zien. Iedere bezoeker krijgt een klein boekje met een plattegrond met daarop de rode draad als wegwijzer. Op de begane grond van het museum zijn twee zalen exclusief ingericht met variaties van draadwortels. In de eerste zaal hangen twee grote videoschermen waarop je korte filmfragmenten van Kimsooja’s ontmoetingen ziet. In Thread Roots onderzoekt Kimsooja haar culturele geschiedenis binnen haar ontwikkeling als kunstenaar. Daarbij legt ze ook een directe relatie naar de collectie van de Lakenhal.

Je kunt de ‘draadwortels’ Thread Roots van Kimsooja nog tot en met 21 juli ontwarren in Museum De Lakenhal in Leiden. Kijk hier voor de details. Museum De Lakenhal is gratis te bezoeken met de Museumkaart.

Foto: Sfeerbeeld van het thema 'Over het water'© foto Wilma Lankhorst.

Aan ’t water met Kunst op Zondag

12 mei 2024 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

RECENSIE -

Met de bundel Aan ’t water: 100 watergedichten en 100 watergezichten is de trilogie compleet. Een drietal boeken met daarin 100 schilderijen en tekeningen in combinatie met 100 gedichten over hetzelfde thema. En bij iedere publicatie hoort ook een museale tentoonstelling. Het slotakkoord in deze serie is nu te zien in de Tuinzaal van Museum MORE in Het Gelderse Gorssel. Voor Kunst op Zondag heb ik waterpret beleefd in de IJssel-vallei.

Op ’t duin (omslag), Uitgeverij Thoth

Het begon … Op ’t Duin

In 2015 verscheen bij de tentoonstelling Duingezichten in het Haags Historisch museum in samenwerking met het Letterkundig Museum de kunst- en dichtbundel ‘Op ’t duin: 100 duingedichten en 100 duingezichten. Samensteller van deze publicatie is Nicolaas Matsier, hij studeerde klassieke talen en filosofie. Het Haags Historisch Museum vroeg aan gastcurator Boudewijn Bakker om een tentoonstelling in te richten met hetzelfde thema in de kunst. De duinen waren en zijn nog steeds een populair onderwerp voor schilders, tekenaars en fotografen. Uit het enorme aanbod aan werk, selecteerde Bakker 100 werken en verdeelde die voor de tentoonstelling in verschillende thema’s.

‘Land van mest en mist, van vuilen, kouden regen.’

zo begon het bekendste weergedicht uit onze literatuur
anderhalve eeuw geleden.

Kunst op Zondag in de klei met Koos Buster

14 april 2024 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

RECENSIE - Je hebt vast wel eens met je handen in de klei gezeten. Niet de vette, zwart glanzende Zeeuwse klei maar de bruine of grijze klei met chamotte. De klei die tijdens handvaardigheid op school wordt gebruik. Kunstenaar Koos Buster is er op de Rietveld Academie op afgestudeerd en noemt zichzelf de Minister van Keramische Zaken. De eerste museale solotentoonstelling van deze artistieke minister is tot en met 20 mei te zien in Museum MORE Kasteel Ruurlo.

Koos_Buster Planning van de expositie Het had ook anders kunnen zijn © foto Wilma_Lankhorst

Koos z’n kleivoet

Koos Buster Stroucken (Amsterdam, 1991) heeft op de basisschool leren kleien. Hij was er toen niet goed in en vond het ook niet leuk. De grote omslag kwam toen hij op de Rietveld Academy zijn eigen voet moest kleien. Het eindresultaat was verbluffend goed. Klei kun je goed nat houden waardoor je er steeds mee verder kunt gaan. Terugkijkend op deze ervaringen concludeert Buster dat hij inmiddels behoorlijk goed kan kleien. Zo goed zelfs dat hij zichzelf Minister van Keramische Zaken noemt.

Koos Buster Collage met sfeerbeelden expositie © foto Wilma_Lankhorst.

Dagelijkse dingen

Na zijn studie werkt Buster tijdelijk als kunsttransporteur. In de musea en galerieën ziet hij objecten waarvan hij vindt dat ze meer aandacht verdienen. Museumbezoekers zien geen trappen en/of rollen tape, maar deze hulpmiddelen zijn wel nodig bij de opbouw van een tentoonstelling. Koos Buster geeft deze en andere alledaagse objecten een podium. Hij werkt zowel in keramiek als met glas. In Ruurlo zie ik flessen met schoonmaakmiddelen, een Slush-machine, grote waterflessen -koelers met kraantjes, limonadekoelers en kauwgomballenautomaten. En uiteraard mag de brandblusser niet ontbreken voor het geval dat.

Tips van Kunst op Zondag voor de museumweek 2024

31 maart 2024 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

NIEUWS - Van 30 maart tot en met 5 april 2024 is het weer nationale museumweek. Tijdens deze week mag je als museumkaarthouder je pas tijdelijk uitlenen aan een vriend/vriendin, collega, buren of familielid. Een uitgelezen kans om iemand gratis kennis te laten maken met het grote aanbod van tentoonstellingen en musea in ons land. Voor Kunst op Zondag deel ik graag vijf tips met je voor de museumweek 2024.

Ruthi Helbitz Cohen in de kelder van DAT Bolwerck © foto Wilma_Lankhorst

Ruthi Helbitz Cohen in Zwolle en Zutphen

De Israëlische kunstenaar Ruthi Helbitz Cohen (1969) exposeert haar werk op dit moment op twee locaties in ons land. Museum de Fundatie in Zwolle heeft haar uitgenodigd als eerste kunstenaar voor hun nieuwe programma ‘Kunst in de Vide’.

In DAT Bolwerck aan de Zaadmarkt in Zutphen is meer werk van haar te zien in de expositie The Sky Fell on Her. In het werk van Helbitz Cohen neemt het vrouwelijk lichaam een centrale plaats in. Ook de verbinding met haar familie komt steeds weer naar voren. Dat is in Zutphen letterlijk zichtbaar in het plakband dat haar grootvader gebruikte in zijn bedrijf. In ieder werk is dit terug te vinden, soms heel duidelijk, soms heel subtiel. Op 6 april wordt er muziek gemaakt bij de werken van Helbitz Cohen. Kijk hier voor meer informatie.

Kunst op Zondag ondergaat de grote illusie

17 maart 2024 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

De peuter staat te springen voor de spiegelwand. Hij wil de kat strelen en de papegaai vastpakken. Dan ziet hij de muis rennen, hij schrikt en zoekt zijn papa. Die attendeert hem op de projector. Maar daar wil het kind niets van weten. Hij heeft alleen oog voor de illusies op de wanden in het Teylers Museum. Voor Kunst op Zondag dompel ik me onder in ‘De grote illusie’.

Kunnen we onze ogen nog wel geloven?

Anno 2024 komen we bijna dagelijks in aanraking met kunstmatige of artificiële intelligentie (AI). Met een paar kernwoorden kunnen we onze computer een artikel laten schrijven of een beeld laten ontwerpen. Op social media komen berichten en beelden naar ons toe waarbij je soms heel goed moet kijken of wat je leest of ziet waar of niet waar is. Maar deze vragen zijn niet nieuw…!

Tijdens de tentoonstelling De Grote Illusie – 200 jaar Virtual Realities (Teylers Museum Haarlem) reis je terug naar de negentiende eeuw. In die tijd groeide optische illusies uit tot massaspektakel. In het oudste museum van ons land, kun je nu terug naar de wortels van virtual reality (VR), augmented reality (AR) en deepfake. De tentoonstellingszaal is voor deze gelegenheid omgebouwd tot een spiegelpaleis. Mijn ogen moeten even wennen aan de ruimte. Vier spiegelwanden met daarin een box met spiegelwanden. Al deze spiegels versterken de illusie, kan ik mijn ogen hier nog wel geloven?

Foto: Muurschildering Westplein

Kunst op Zondag verkent Museum Murals

18 februari 2024 , 08:00 , door Wilma Takes a Break

Er loopt al jaren een discussie over de vraag of street art in een museum thuis hoort? Het begon jaren geleden toen musea werk van street art kunstenaars Keith Haring, Jean-Michel Basquiat en Banksy aan de muur hingen. Ondertussen zijn er verschillende onderzoeken geweest zoals de masterscriptie van Alex Pope, ‘Verkunsting van graffiti: van de metro naar het museum’ (2011). Sinds 2022 heeft ons land zelfs een heus street art museum, STRAAT (Amsterdam). Het Mauritshuis gaat een stap verder en lanceert dit jaar een landelijk museum-graffiti project: Museum Murals. Voor Kunst op Zondag wil ik daar meer van weten.

Martine Gosselink (algemeen directeur Mauritshuis) onthult het logo van het Museum Murals project © foto Wouter Vellekoop.

Wat is de aanleiding voor Museum Murals?

In 2022 vierde het Mauritshuis haar 200-ste museumverjaardag. Het jubileum werd gevierd met projecten die in het teken stonden van 200 jaar inspiratie. Eén van die projecten was Mauritshuis Murals. Vijf street art kunstenaars lieten zich inspireren door vijf schilderijen uit de collectie van het museum en maakten hiervan muurschilderingen in verschillende Haagse wijken. Dit was een van de meest succesvolle jubileumacties en smaakte naar meer. Dit jaar komt er een landelijk vervolg onder de naam Museum Murals. Het Mauritshuis werkt hierbij samen met negentien andere musea in ons land. Het doel is om Nederlandse musea te helpen nieuwe doelgroepen te bereiken en kunst toegankelijk(er) te maken.