Stilte. Wat valt daar nou nog over te zeggen?
Mark Rothko – Red and Violet over Red, 1959.
Robert Ryman – Untitled 1965-1966
Dick Berckenkamp – Frozen Time, 2012
Sarah van Sonsbeeck – One cubic meter of broken silence, 2009
Levi van Veluw – Origin of the beginning, 2012
“The awkward silence and dark colour suggest uncomfortable underlying tensions and emotions”.
P.J. Cokema
NIEUWS - Het Haags Straatnieuws, de Haagse daklozenkrant, heeft ook last van komkommertijd. Tijdens een redactievergadering klaagde de hoofdredactrice dat “het zomernummer altijd een k*tnummer is omdat die door de vakantie minder verkoopt.” Het leidde tot het idee er dan maar een echt kutnummer van te maken. Met artikelen over kutjekleien, kutcakes, Goedele Liekens en pornoactrice Bobbi Eden. De hoofdredactrice:
We willen niemand kwetsen, dit nummer is met respect, liefde en een knipoog gemaakt
Gezocht: materiaal voor kunstwerken. Participeren in kunst kan door je eigendommen of overbodige rotzooi te doneren aan kunstprojecten.
Er wordt door kunstenaars heel wat afgezocht om aan het gewenste materiaal te komen. Van computermuizen tot dode mollen. Van levende modellen tot een reisgenoot voor een vakantie. Van serviesgoed tot skippyballen.
Installatiekunstenaar Karin Gerfen vroeg in 2012 om speelgoed en maakte er ‘Playground’ van.
Van mei tot oktober 2013 was in Amersfoort het resultaat te zien van Loes ten Anschers zoektocht naar borsten: de gevelsteen ‘Sinte Aegten’.
Het makkelijkst is natuurlijk aan afval te komen.
Het publiek werd gevraagd van hun troep ‘afvalhelden’ te maken en het Filipijnse kunstenaarsduo Aquilizan maakte daar weer een intstallatie van voor de tentoonstelling ‘Ja natuurlijk’, vorig jaar in en rond het Gemeentemuseum in Den Haag.
De Australische kunstenaar Chris Booth ondervind heel wat moeite om een landartproject in het Drentse Borger-Odoorn van de grond te krijgen. In 2011 werd bekend dat hij 25 duizend Drentse zwerfkeien zocht. Er volgde een aantal inzamelingsacties, maar de realisatie van het project werd tot nu toe gehinderd door bureaucratische en financiële tegenslagen. Zo zou het kunstwerk er uit moeten zien.
De Israëlische kunstenaars Ehud en Anat Shamai kwamen in maart dit jaar naar Rotterdam om samen met sokkendonateurs een sokkenmozaïek te maken. Vooraf verscheen een oproep waarmee naar 6000 verweesde sokken werd gezocht. In een workshop gingen de kunstenaars met de donateurs aan de slag. Hier nog een impressie.
Vanavond is het WK voorbij. Velen trekken weer huiswaarts, uitgezwaaid door Cristo Redentor. Een majestueus beeld op de top van een hoge berg. Het is slechts één van de vele Jezusverschijningen.
De reuzejezus in Rio de Janeiro werd in januari nog getroffen door de bliksem en raakte een vingertopje kwijt. Ruim voor het WK was het beeld hersteld en verwelkomde de binnenvliegende voetbalfans.
Het museum Vaals heeft geen bliksemschade maar meent toch het Jezusbeeld, dat bij de ingang de wacht houdt, te moeten renoveren. Kunstenaar Hugo Kaagman toog 24 juni aan het werk om er een Delfts blauwe Jezus van te maken.
Voor meer heiligenbeelden moet je in dat Vaalse museum zijn. Wij beperken ons tot een aantal Jezusverschijningen uit de twintigste en hedendaagse eeuw.
Salvador Dalí – Christ on the cross.
De gekruisigde Jezus kent talloze variaties.
David Mach lijkt de pijn uit te drukken door ijzeren klerenhangers uit het gemartelde lijf telaten steken.
David Mach – Die harder, Precoius light, 2011.
Adel Abdessemed hing vier Jezussen van prikkeldraad op.
Adel Abdessemed – Décor (detail).
Boven op een berg is indrukwekkend, maar deze onderwater Jezus houdt al sinds 1913 zijn adem in.
Voor kunst moet je tijd maken. Schilderijen komen er wat betreft de tijd die de toeschouwer er aan spendeert erg bekaaid af, schreven we vorige week. Nu is schilderen misschien een techniek die zijn beste tijd wel heeft gehad. Niet alleen omdat hedendaags publiek “plaatjes” scant alsof het internet doorbladert, ook omdat het publiek vanzelf langer stil staat bij kunst die een tijdje duurt.
“Time based arts”, ofwel op tijd gebaseerde kunst, is het label dat men heeft gehangen aan performance-, video- en bepaalde vormen van digitale kunst. Allemaal kunst die een paar minuten tot soms uren tijd kost om het helemaal te zien.
Evengoed zou je ballet,toneel en muziek ook “time based art” kunnen noemen. Het label geldt echter alleen voor de beeldende kunst. De opkomst van nieuwe technologie heeft ook beeldende kunstenaars geïnspireerd. En beeldend kunstenaars die aan toneelstukjes doen, de performance, zijn niet meer weg te denken uit het kunstcircuit.
Voor musea is het een opgave die vormen van kunst te conserveren voor de toekomst. Het Guggenheim Museum, het Museum of Modern Arts in New York en het Tate Museum in Londen hebben hiervoor gespecialiseerde afdelingen en conservatoren. Nederland had tot 2013 nog een instituut voor video- en mediakunst, dat echter is wegbezuinigd en de collectie heft overgedragen aan LIMA (Living Media Art).
Hoe lang kijk je naar een schilderij? Meestal een minimale fractie van de tijd die je kijkt naar andere kunstvormen. Er zijn initiatieven die proberen de toeschouwer wat langer aan een schilderij te binden.
Dit stukje lees je in een paar minuten. Klik je alle links aan duurt het niet veel langer, omdat je zeer waarschijnlijk niet meer dan een blik werpt op de inhoud. Ik schat dat slechts een paar lezers nog eens terug keren naar dit artikel en de links wat langer bestuderen.
Met schilderijen gaat het niet anders. Waar men bij toneel, dans en ’time based art’ als performance en videokunst doorgaans de duur van de voorstelling uitzit, keurt men schilderijen tien tot twintig seconden een blik waardig.
Bij de opening van een tentoonstelling van schilderijen van Jan Baas vroeg kunstenaar Rob van Doeselaar zich af: Hoe lang duurt een schilderij? In vergelijking met een boek, een film of een muziekstuk mist een schilderij de spanningsopbouw in het verloop van de tijd. Maar, zo stelt Rob van Doeselaar: “Het spannende van een schilderij is dat je een creatie die dagen, weken en soms wel maanden kan duren en waar lang en veel over is nagedacht, in een oogopslag kunt ondergaan”.
In de vorige twee afleveringen waren verschillende voorbeelden te zien van kunstparticipatie in kunst. In Brazilië zagen we hoe kunstenaars samen met bewoners van sloppenwijken aan de slag gingen. Tik in je zoekvenster “kunstparticipatie” in en je zult ontelbare projecten vinden waar kunstenaars wijken en buurten intrekken om met bewoners artistiek sociale kunst maken.
De aflevering over Marina Abramoviç eindigde met een performance en publieksparticipatie. De toeschouwer wordt onderdeel van het kunstwerk. Vandaag een aantal voorbeelden waar het publiek een min of meer actieve rol heeft.
Publieksparticipatie is een veelzijdig en soms vreemd concept. Waarom zou het niet voldoende zijn als het publiek gewoon kijkt of luistert? Wil het publiek wel “meedoen”? Is het nodig de consumptieve houding van het publiek te veranderen een meer actieve bijdrage?
De ultieme participatie is natuurlijk kunst waarbij het publiek zelf meewerkt aan de totstandkoming van een kunstwerk. Zelf meedenken over het idee en de uitvoering. Zelf kwast en verf ter hand nemen. Zelf meespelen in een orkest. Zover gaat het bij de meeste publieksparticiperende kunstwerken niet. Meestal is het niet meer dan wat interactiviteit. Elektronica die op de aanwezigheid van het publiek reageert. Of kunstenaars zetten een installatie in elkaar waar het publiek in rond kan dollen. Kunst als pretparkje.
In de wekelijkse zoektocht naar een onderwerp voor Kunst op Zondag stuitte ik op een filmpje van Marina Abramović. De moeder van de performance, of moeten we zeggen: de diva der performance?
Ik heb geen idee waarom haar werk me wat doet. Misschien beïnvloed door de impact van het icoon dat ze is geworden? Of is het de rauwheid die zeker haar vroegere performances tekenden? Is het be- of bewondering voor de fysieke uitputting?
Ik kan niet goed zeggen waarom bijna elke performance van Abramović me boeit. Ik kan het wel met u delen, dus vandaag een ode aan Marina Abramović.
In één filmpje vier performances uit 1975 – 1978.
1. Art must be beuatiful, artist must beautiful, 2. Freeing the voice, 3. Freeing the memory en 4. Freeing the body.
Tussen 1976 en 1988 werkte ze samen met Ulay. De relatie eindigde in 1988 met het bewandelen van de Chinese Muur. Abramović en Ulay begonnen elk aan een andere kant en liepen naar elkaar toe, alwaar ze afscheid van elkaar namen.
Light/ Dark -1977
Relation in Time – 1977
Imponderabilia -1977
Breathing In Breathing Out Death Itself – 1977
AAA AAA -1978
OPINIE - In ruil voor toezeggingen om tot een superprovincie te komen, zouden D66 en GroenLinks snelle afhandeling van een tweetal grondwetswijzigingen moeten afdwingen: de gekozen lokale bestuurders en de constitutionele toetsing van wetten.
Het lag erg voor de hand dat het kabinet in D66 en GL de ideale collaborateurs ziet om de beoogde superprovincie (fusie van Noord-Holland, Utrecht en Flevoland) snel in de steigers te zetten. D66 is ronduit voor het vormen van landsdelen (lees: fusie van provincies). GL is kritisch over de huidige inrichting van provincies, maar zou het liefst een staatscommissie eerst onderzoek laten doen naar mogelijke alternatieven.
D66 wil wel onderhandelen over vervoer, GL over natuur. Dat wil zeggen: meer geld voor deze onderwerpen. Maar waarom ook niet twee zaken in de strijd gegooid die D66 en GL toch zeer na aan het hart liggen?
De gekozen burgemeester en gekozen commissaris van de koning staan al jaren te boek als de kroonjuwelen van D66. Het juweeltje kostte in 2005 nog een D66-minister zijn kop. In april 2012 diende D66-Kamerlid Gerard Schouw het initiatiefvoorstel in tot ‘deconstitutionalisering van de aanstelling van de burgemeester en commissaris van de Koning’ (CvdK). Het voorstel kwam in het Regeerakkoord terecht en op 19 september stemde een meerderheid van de Tweede Kamer voor. Tot zover liep het op rolletjes.
In de marge van de wereldkampioenschappen voetbal zul je de komende weken het woordje ‘favela’ af en toe tegenkomen. Mooi woord. Het is de wat exotische benaming voor sloppenwijk.
Er wordt beweerd dat zo’n WK goed is voor Brazilië en dus ook goed voor de favelas. Het is maar gedeeltelijk waar en de bewoners van de sloppenwijken vrezen dat die waarheid niet langer duurt dan het WK zelf.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken geeft een negatief reisasdvies voor de favela’s, maar wie naar het WK reist moet zeker eens een Favela Tour doen en het Favela Museum bezoeken. De Braziliaanse sloppenwijken zijn immers meer dan geweld tussen drugsondernemers en politie en demonsterende favelabewoners.
Zeker, het is nog lang geen ‘Living together in paradise’. De Vietnamese kunstenaar Nguyen Manh Hung ziet een urbane toekomst in van sloppenhuisjes opgetrokken torens.
Dat doet denken aan Torre David in de Venezuelaaanse hoofdstad Caracas.
Een mislukt ontwikkelaarsproject dat door krakers werd bezet en nu te boek staat als een verticale favela.
Dat ging anders met de Abraham Lincoln toren in de Braziliaanse hoofdstad Brasilia. De toren is nooit afgemaakt. Krakers uit een naburige favela werden er na een paar maanden uitgezet en verder gebeurde er niets. Met het project ‘Paraiso Ocupado’ willen de Nederlandse kunstenaars Wouter Osterholt en Elke Uitentuis geld inzamelen om de toren af te bouwen en appartementen op te kopen die aan de krakers kunnen worden teruggegeven.
Bekend van de film ‘O Brother, Where Art Thou’, hier in een live versie gezongen door Emmylou Harris, Gillian Welch en Alison Krauss.