Max Molovich, auteur op Sargasso

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Robo Sapiens

9 november 2017 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - Hij zag er slecht uit, Jelle Brandt Corstius. Grijze huid, zwarte randen rond de ogen. Maar waarschijnlijk ziet hij er altijd slecht uit. Ik keek naar Robo Sapiens, het programma waarin hij onderzoekt wat de robotisering van de samenleving betekent voor de mensheid. Ik zag z’n hoofd ook een paar keer van opzij. Dat had ik niet vaak gezien, de zijkant van het hoofd van Jelle Brandt Corstius. Hij begint op z’n vader te lijken, viel me op.

Normaal kijk ik nooit zo goed naar iemands fysiek. Maar nu wel. Ik wist namelijk dingen. Dingen die ervoor zorgden dat ik anders naar Jelle Brandt Corstius keek.

Jelle Brandt Corstius beschrijft zichzelf in Robo Sapiens als iemand die loopt alsof hij nog steeds moet wennen aan zijn ledematen. En inderdaad, daar loopt een sterk vermagerde gorilla over straat. In slow motion, lijkt wel. De opnames van Robo Sapiens vonden plaats in een tijd dat Jelle Brandt Corstius nog geen idee had van alle ellende die hij zich op de hals zou halen. Toch kan ik hem alleen nog maar zien in het licht van de laatste weken.

Jelle Brandt Corstius heeft een vrij ingewikkelde constructie gekozen om zijn verhaal te vertellen: deels vertelt hij het verhaal zelf, deels vanuit het oogpunt van zijn 85-jarige dochter die in het jaar 2100 terugkijkt op het begin van het robottijdperk. Volgens mij verschillen de zienswijzen van JBC en zijn 85-jarige dochter niet heel veel van elkaar. Van iemand die in het jaar 2100 leeft in een jaartje of 85 heeft gehad om terug te kijken op het robottijdperk, had ik iets meer afstand verwacht.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Charlotte Mutsaers en de kinderporno in de kist van Hugo de Groot

2 november 2017 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - Mijn kinderen waren met hun opa en oma naar Slot Loevestein geweest. Ze hadden daar gehoord hoe Hugo de Groot gevangen was genomen en was ontsnapt door in een boekenkist te kruipen, om zo uit de gevangenis gesmokkeld te kunnen worden. Mijn dochter wist te vertellen dat Hugo de Groot in die boekenkist in slaap was gevallen.

Afgelopen zaterdag las ik dat de broer van Charlotte Mutsaers deze kist gebruikte om zijn pornoverzameling in te bewaren. Dat vertelde Charlotte Mutsaers in een interview met de Volkskrant, naar aanleiding van het verschijnen van haar nieuwe boek Harnas van Hansaplast, over haar broer Barend die in 2001 overleed. Ik wilde het aan m’n kinderen vertellen, maar had nog geen zin om uit te leggen wat porno precies is. Laatst moest ik ook al uitleggen wat een hoer was. En waarom dat precies een scheldwoord is, terwijl, als je sec uitlegt dat een hoer geld krijgt voor seks, dit niet direct duidelijk is. Het klinkt als een eerzaam beroep. Afijn, ik liep vast. En ging over tot de orde van de dag.

Barend Mutsaers was 51 geworden. Hij leidde een teruggetrokken bestaan. Verslaafd aan Fisherman’s Friend en masturberen. Hij waste zijn kleren nooit. Als iets vies was, trok hij iets nieuws uit de kast. Hij had een nieuw pyjamajasje aan toen hij dood werd aangetroffen te midden van zijn porno.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | I shot my parents

19 oktober 2017 , 15:30 , door Max Molovich

Hij was een doodgewone jongen. Intelligent, sociaal, populair, goed in sport, de meisjes vonden hem leuk. Kortom: het leven lachte Nathon Brooks toe. En toch besloot hij op een nacht in 2013, op 14-jarige leeftijd, zijn ouders in hun slaap door het hoofd te schieten.

Omdat zijn vader de bewakingscamera’s binnenshuis had opgehangen, wist de politie diezelfde nacht nog wie de dader was. We zagen Nathon in de verhoorkamer zitten. Aanvankelijk houdt hij nog een verhaal op over een man die hun huis was binnengedrongen, maar toen de agent hem vertelde over de camera’s gaf hij meteen toe dat hij het was geweest. ‘Wat heb ik gedaan?’, vroeg hij zichzelf wanhopig af. ‘We maken allemaal fouten’, zei de agent.

Anders dan in de meeste van dit soort gevallen, hebben beide ouders van Nathon de moordpoging overleefd. Waarna zij verder moesten met de vraag: waarom? Wat hebben we fout gedaan? Waarom wilde onze zoon ons vermoorden? Ze krijgen geen antwoord. Waarschijnlijk zullen ze het nooit krijgen. Hun zoon weet het ook niet. Ze blijven wel van ‘m houden. Net als z’n opa en oma, die blijven ook van hem houden.

Het waren jagers. Nathon was een jager. Zijn ouders waren jagers. Zijn grootouders waren jagers. ‘We don’t kill’, zegt zijn oma, ‘we hunt.’ Aan het begin van de documentaire I shot my parents laat de vader van Nathon het pistool zien waarmee hun zoon hen had geprobeerd te vermoorden. Het is de Smith and Wesson van opa. ‘This was it’, zegt hij terwijl hij het pistool laat zien, om zichzelf meteen enigszins te corrigeren: ‘Well, it’s not like the gun did it, but, it was thát gun’. Oftewel, het eeuwige NRA-riedeltje: guns don’t kill people, people kill people.’ Zelfs nu hun eigen zoon de dader was, hielden ze het vol. Zij het aarzelend, ik meen zelfs lichtelijk verontschuldigend.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | De verdediging

12 oktober 2017 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - Ergens aan het begin van deze eeuw, liep ik op een zekere vrijdag in het gezelschap van een stevige kater een broodjeszaak te Amsterdam binnen. Nadat ikmijn bestelling had opgenomen, ging ik naar de leestafel om een tijdschrift uit te zoeken. Aan de leestafel zat het kantoor van Hammerstein en Spong te lunchen, inclusief de twee naamgevers. Een stuk of tien dames en heren. Strak in het pak, hoog bretelsgehalte. Ik kan niet anders zeggen dan dat ik enigszins onder de indruk was en daarom ook niks scherpzinnigs wist te antwoorden toen een van de advocaten, nadat ik al een kleine anderhalve minuut bezig was de stapel tijdschriften door te worstelen, vroeg of ik de Donald Duck aan het zoeken was.

Aan deze kleine gebeurtenis in mijn verder bijzonder boeiende leven, moest ik denken toen ik gisteren naar De Verdediging keek, een documentaireserie van Monique Nolte over de strafpleiters van ‘het spraakmakende advocatenkantoor’ Ficq & Partners. Ik keek altijd op naar advocaten die de nobele taak op zich hebben genomen zware criminelen te verdedigen. Maar sinds gisteren is dat anders. IJdele aanstellers van het ergerlijkste soort, dat zijn het.

Naamgever Bénédicte Ficq mocht ik overigens wel. We volgen haar terwijl ze op het punt staat de tabaksindustrie aan te klagen. Ze opent de aanval in RTL Late Night, waar haar partners in het publiek plaatsnemen. Met name Nico Meijering heeft er moeite mee dat hij zijn tas moet inleveren bij de garderobe. Dezelfde tas die hij zijn eigen vrouw niet toevertrouwt. In die tas zit namelijk zijn laptop met het voltallige dossier over de strafzaak rond Dino Soerel erop. Dat voltallige dossier heeft hij ook nog eens op vier usb-sticks bewaard. Hij is als de dood dat hij het kwijtraakt. Vertelt hij aan Christian W. Flokstra, zijn sparring-partner in de zaak Soerel.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | The fear of 13

5 oktober 2017 , 15:30 , door Max Molovich

Er zijn van die dingen die ik niet kan uitstaan. Dat je bijvoorbeeld iemand ziet die heel erg op iemand anders lijkt, maar dat je maar niet kan bedenken op wie. Je weet dat het ergens voor het oprapen ligt, maar het juiste antwoord blijft hangen in de krochten van je onwelwillende brein. Ik keek naar het gezicht van Nick Yarris in de documentaire The Fear of 13. Vooral als hij lachte en zijn tanden ontblootte, leek hij op iemand. Een minister misschien. Of iemand uit onze straat. Een collega dan? Ja, een collega. Verdomme, het was Maurits! Nee, toch niet. Mijn oude wiskundeleraar dan? Nee, ook niet.

Ik moest me op zijn lach concentreren. Nick Yarris is een witte man met een kale kop. Die kale kop moest weg. Onlangs zappte ik langs RTL4 en zag ik twee aangeklede bostrolletjes tegenover Linda de Mol zitten. Zwaar gerimpelde gezicht, ineengekrompen houding alsof de hemel op hun schouders rustte, droefgeestige oogopslagen. Maar achter die diepe rimpels ingemetseld zag ik het gezicht van iemand die ik herkende. Het duurde even, maar toen begreep ik dat ik naar het programma The Story of My Life keek, waarin bekende Nederlanders zich tot hun bejaarde zelf laten grimeren om terug te kijken op een leven dat deels nog geleefd moet worden. Wesley en Yolanthe waren er een tijdje geleden ook in te gast. Ik zag Yolanthe toen met tranen in haar ogen tegen Wesley zeggen dankbaar te zijn voor het mooie en rijke leven dat ze hadden geleefd en dat ze na al die tijd nog samen waren. Mijn inlevingsvermogen duizelde van deze hallucinante liefdesverklaring waarin duizenden clichés harmonieus werden samengesmeed tot iets unieks. Maar terug naar de trolletjes: toen ik wist dat ik die rimpels weg moest denken, zag ik vrij snel dat een van de trolletjes Carlo Boszhard was.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Lady Di

31 augustus 2017 , 15:30 , door Max Molovich

Vlak na het Achtuurjournaal van 31 augustus 1997 zag ik Wim T. Schippers en Hugo Brandt Corstius zich in Zomergasten (hashtag #zg97) verbazen over alle aandacht die het overlijden van Lady Di zojuist had gekregen. Ik begreep er ook niks van. Ik wist wel dat Lady Di een populair persoon was (zelfs een stel semi-intellectuele vrienden van mijn ouders had ik eens vol bewondering horen praten over de manier waarop ze een interview over haar scheiding had gegeven), maar het was me een raadsel waarom. Ze werd geroemd om haar authenticiteit en warmte, maar ik had altijd alleen maar effectbejag gezien. Het nieuws over haar dood nam ik met enig schouderophalen tot mij.

Na een paar minuutjes vol ongeloof over zoveel oppervlakkigheid, besloot Wim T. Schippers dat het tijd was om naar het eerste fragment van Hugo Brandt Corstius’ ideale tv-avond te gaan. En zo kwam het dat ik, samen met Hugo Brandt Corstius en Wim T. Schippers, naar stilstaande beelden van een schilderij van Piet Mondriaan zat te kijken. Als ik het mij goed herinner, want helemaal zeker ben ik er niet meer van. Ik weet wel zeker waar de rest van Nederland naar zat te kijken.

De rest van Nederland zat naar RTL te kijken, waar ze al de hele dag onophoudelijk over de gebeurtenissen en Londen en Parijs uitzonden. Althans, dat leerde ik later: de dood van Lady Di was het moment dat RTL groot werd. Waar de NOS enkel in de journaals berichtte over de gebeurtenissen (en zich beperkte tot de feiten), daar bracht RTL de hele dag nieuwe berichtgeving. En de mensen smulden ervan. In de documentaireserie ‘Lady Di & Dionne’ zegt Pia Dijkstra tegen Dionne Stax dat het Achtuurjournaal een adequaat beeld had geschetst van de gebeurtenissen. En dat had het ongetwijfeld gedaan, maar de slag om de kijker hadden ze die dag verloren. Bij RTL hadden ze wél begrepen wat er gebeurd was.

Recensie Zomergasten | Claudia de Breij

28 augustus 2017 , 07:00 , door Max Molovich

COLUMN, RECENSIE - Om eerlijk te zijn: Claudia de Breij stond niet heel erg hoog op mijn lijstje van mensen die ik graag beter wilde leren kennen in een drie uur durend interview. En ook na drie uur Claudia de Breij voel ik niet de minste behoefte om een show van haar te gaan zien. Maar als Zomergast vond ik haar niet onaardig. Het was niet wereldschokkend, maar dat hoeft ook niet altijd. Het meest opzienbarende was een bewust ingelaste pijnlijke stilte. En de bekentenis dat Claudia’s moeder meer moeite had met haar coming out dan haar vader. En Judy Garland kwam nog even langs in de gedaante van een vlieg op zoek naar een slokje wijn. Het interview kabbelde rustig voort en de fragmenten gaven een aardig inkijkje in haar interesses en kijk op de wereld. Nu heeft Claudia de Breij een kijk op de wereld waarin ik me wel enigszins herken. Dat helpt ook mee in de waardering van zo’n avond.

Het allereerste fragment in deze laatste aflevering van Zomergasten ging over een vrouw die in haar leven vijfhonderd truien had gebreid die nooit waren gedragen. Dat op zich vond ik al een mooi, ontroerend gegeven. Loes heette de vrouw. We zagen haar zitten op een podium. Een bandje kwam naast haar staan en zette ‘Happy together’ van The Turtles in. Waarna de straat langzaam volstroomde met dansende mensen die de truien van Loes droegen. “Ik vind het mooi als een kunstenaar iets laat zien wat anders ongezien was gebleven”, zei De Breij hierover. Een paar fragmenten later vertelde Annie M.G. Schmidt dat ze helemaal niet van plan was om schrijver te worden, totdat een redacteur van Het Parool, waar zij als chef documentatie werkte, vroeg of ze wat voor een personeelsavondje wilde doen. Annie M.G. Schmidt opende toen een la vol met versjes. En de rest is geschiedenis. Oftewel: als we Annie M.G. Schmidt mochten geloven, dan hadden de versjes van Annie voor hetzelfde geld als de truien van Loes kunnen eindigen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 28-09-2022

Recensie Zomergasten met Frans de Waal

21 augustus 2017 , 07:00 , door Max Molovich

RECENSIE - Wat zou het aardig zijn, dacht ik voorafgaand aan Zomergasten met Frans de Waal, als we geen enkele aap te zien krijgen vanavond. Dat hij ons fragmenten zou voorschotelen die hem ontroeren en doen huiveren, dat hij verhalen zou vertellen over verloren liefdes en vervlogen obsessies. Het mocht niet zo zijn: het stikte van de apen. Zo nu en dan onderbroken door een enkele olifant of papegaai. Frans de Waal is primatoloog en aan deze avond te oordelen, heeft hij weinig andere interesses dan zijn eigen vakgebied.

De Waal is duidelijk ook niet iemand die veel televisie of films kijkt. Bijna alle fragmenten die hij liet zien, hadden iets met zijn werk te maken. Daar zaten soms best interessante fragmenten tussen (een hyperintelligente papegaai, een chirurg die ruziede met de anesthesist), maar meestal was het fragment een wat slap, vrijblijvend kapstokje voor een punt dat hij wilde maken. Vaak kende hij de dieren (inclusief de mensen) die we in de fragmenten zagen persoonlijk. Had hij ermee gewerkt. Ik kreeg eigenlijk nooit het gevoel dat hij een fragment had gekozen omdat het fragment zelf iets bij hem teweeg had gebracht. Het fragment uit een reportage over Nico Tinbergen (een van de grondleggers van de ethologie), was volgens mij door de redactie van Zomergasten aangedragen en pas kort daarvoor voor het eerst door Frans de Waal gezien. In het meest ontroerende fragment van de avond nam primatoloog Jan van Hooff afscheid van de 59-jaar oude chimpansee Mama.

Recensie Zomergasten met Rosanne Hertzberger

24 juli 2017 , 07:00 , door Max Molovich

RECENSIE - Zomergasten met Rosanne Hertzberger eindigde met de overpeinzing dat het goed is om zo nu en dan uit de kudde te stappen en je eigen weg te gaan. Aanleiding was Whitney Houston die tijdens de Superbowl van de Star Spangled Banner een powerballad in vierkwartsmaat had gemaakt in plaats van het driekwartswalsje dat het hoort te zijn.

De kudde was de rode draad van deze aflevering. De avond begon met een fragment van Dances with Wolves waarin Kevin Kotsemmer samen met een stel Sioux-indianen op een kudde bizons jaagt. Tegelijk ging dat fragment vooral over het kuddedier waarover het de rest van de avond ging: de mens. Die, zo doceerde Rosanne Hertzberger ons in haar eerste poging ons wereldbeeld een klein zetje te geven, al sinds het begin der tijden pas stopt met het doden van een bepaalde dierensoort als het laatste exemplaar op z’n bordje ligt. De indianen hebben meerdere bizonsoorten doen uitsterven en het was volgens Hertzberger ook geen toeval dat de mammoet ophield met bestaan toen de mens voet aan wal zetten in Europa. Oftewel: de jager-verzamelaar die volgens de overlevering zo in harmonie met de natuur leefde, had een broertje dood aan die natuur. Goed dat het eens gezegd is.

Geen bal op tv | Marathoninterviews met dode mannen

13 juli 2017 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - Omdat ik de laatste tijd weinig zin heb om mijn televisie aan te zetten of, als ik het toch doe, weinig tegenkom dat de moeite van het kijken waard is, voel ik mij genoodzaakt mijn vertier elders te zoeken. Momenteel is dat vooral in oude uitzendingen van de marathoninterviews die de VPRO jaarlijks in komkommer- en kersttijd houdt voor de radio. Al die interviews zijn online te vinden via uw favoriete podcaststreamprogrammaatje. Wat leven we toch in een mooie tijd!

Het voordeel van luisteren is dat je het tijdens iets anders kan doen. Het bereiden van een eenvoudige doch voedzame maaltijd bijvoorbeeld, kun je prima combineren met een uurtje luisteren naar A.L. Snijders die aan Wim Brands vertelt waarom hij de hoerenbuurt van Amsterdam verruilde voor het platteland van Overijssel. Tijdens het opvouwen van de was, later die avond, ga je fijn weer verder waar je bent gebleven en kun je instemmend mee knikken met Snijders die vertelt dat hij ooit met een demonstratie mee deed en jaloers was op de mensen die aan de kant stonden. Dáár hoorde hij thuis, aan de zijlijn.

Momenteel luister ik in etappes naar mijn favoriete marathoninterview tot nu toe, die waarin H.J.A. Hofland aan de tand wordt gevoeld door Ischa Meijer, gehouden in de eerste week van de achtste maand van 1986. Het marathoninterview dat ik daarvoor beluisterde vond twee weken later plaats tussen Karel van het Reve en aartsmompelaar Martin van Amerongen.

Geen bal op tv | Herman Brusselmans en Aafke Romeijn

22 juni 2017 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - ‘Val dood’ heette de columnreeks die Herman Brusselmans ergens halverwege de jaren ’90 maakte voor de VPRO-radio. Elke donderdagavond, rond een uur of elf tijdens het Villa 65-programma van Fons Dellen, heide Herman Brusselmans iets of iemand de grond in. En wie het er niet mee eens was, kon dood vallen. Stukjes boordevol vrolijke haat en bloemrijke beledigingen, allemaal verteld met die kurkdroge, monotone tongval van de Mooie Jonge Oppergod der Vlaamse Letteren.

Het waren Brusselmans hoogtijdagen. Met zijn Ex-trilogie had hij het autobiografische absurdisme naar een hoogtepunt gebracht en nu was hij met de Guggenheimer-trilogie bezig heel bekend België en Nederland te kakken te zetten. En passant had hij met ‘Guggenheimer rook aan zijn neus’ (afkomstig uit Uitgeverij Guggenheimer) vermoedelijk de beste beginzin uit de hedendaagse literatuur geschreven. Ik vrat alles wat Brusselmans mij voorschotelde en het smaakte heerlijk.

Met Guggenheimer kon Brusselmans nog grover te zijn dan hij toch al was. Tot mijn grote vreugde. Maar het werd niet door iedereen gepikt. In het jaar 2000 werd Brusselmans door modeontwerpster Ann Demeulemeester voor het gerecht gesleept omdat Guggenheimer haar een ‘dwergpoliep met puitenogen en haar van op haar pruim tot op haar rug’ had genoemd. Dat Ann Demeulemeester dit destijds deed, werd door het literaire wereldje in de lage landen schandalig bevonden. Censuur! De autonomie van de kunstenaar was in gevaar! De vrijheid van meningsuiting bekneld! De enige die weigerde een steunbetuiging te ondertekenen, waren Gerard Reve en Joop Schafthuizen die het meer dan terecht vonden dat deze vuilbekkerij eens een keertje werd aangepakt. Ironisch genoeg was Herman Brusselmans een literaire nakomeling van Gerard Reve.

Geen bal op tv | Nothing is forgiven

15 juni 2017 , 15:30 , door Max Molovich

RECENSIE - Zineb El Rhazoui is aan de telefoon en rookt een sigaret. De aanval op de redactie van Charlie Hebdo waarbij acht tekenaars, een bezoeker en een politieagent werden doodgeschoten, is alweer even geleden. Zineb zat in Marokko toen de aanval plaatsvond. ‘Had ik je al verteld dat ik zwanger was’, zegt ze dan ineens. Het floept eruit. Ze kijkt vluchtig de camera in. En dan naar haar sigaret. Betrapt. Zelfs als al je vrienden zijn vermoord en jij bent ondergedoken omdat ze niet kunnen uitstaan dat je nog kan zeggen wat je wilt, ontsnap je niet aan de sociale druk. Gij zult niet roken als gij zwanger zijt.

De makers van Nothing is Forgiven volgden haar sinds 2011, toen ze tijdens de Arabische lente in Marokko demonstreerde. Ze joeg de autoriteiten en religieuze fanaten op de kast, vlucht uit Marokko, vestigt zich in Parijs en komt terecht bij Charlie Hebdo, in een warm bad. We zien haar door een soort kluisdeuren naar binnen stappen. Ze is op de redactie. ‘Hallo schoonheid’, zegt iemand tegen haar. Eindelijk thuis.

Zineb rookt een sigaretje. Beneden ziet ze een orthodoxe moslim zijn fiets neerzetten. De moslim loopt richting de ingang van de redactie. Zineb dooft haar sigaret en loopt naar de redactie. ‘Er loopt een salafist buiten’, zegt ze, ‘en de politie heeft hem niet eens tegengehouden. We moeten de deur dicht doen’
‘Wat is dit voor racisme?’, zegt een van de redactieleden.
‘Ik waarschuw maar’, zegt ze, ‘ik had ook gewoon m’n sigaret kunnen blijven roken. En als hij zich dan had opgeblazen, dan had ik gedacht: had ik ze maar gewaarschuwd.’
We zien een breed grijnzende Cabu naar Charb lopen om hem iets grappigs in de krant te laten zien.
‘Het kan ze geen bal scheen’, zegt ze verbijsterd. ‘En dan ‘bam’, ineens een luide knal.’ Ze loopt naar de deur en kijkt door het kijkgat. ‘Hij is niet gekomen’, zegt ze.

Vorige Volgende