Jos van Dijk, auteur op Sargasso

Foto: European Parliament (cc)

Nederland nog nauwelijks voorbereid op Europese verkiezingen

3 mei 2019 , 08:00 , door Jos van Dijk

ANALYSE - Gewoonlijk leest u hier op dit tijdstip wat er elders in Europa gebeurt. Bij uitzondering vandaag iets over ons eigen land. Aanleiding is een onderzoek van I&O Research naar de mening van Nederlandse kiezers over het Europees Parlement en de EU.

Vorige week was ik een paar dagen in Duitsland. Tot in de kleinste dorpjes waren alle lantaarnpalen bezet met posters van politieke partijen voor de Europese verkiezingen en uitnodigingen voor debatbijeenkomsten. In Nederland is het nog opvallend stil. Het belangrijkste nieuws over het Spitzenkandidatendebat in Maastricht van afgelopen maandag was de afwezigheid van EPP-kandidaat Manfred Weber. Gisteren kwam I&O Research met de resultaten van een onderzoek waar de NOS uit haalt dat maar weinig Nederlanders de lijsttrekkers kennen voor de verkiezingen die eind deze maand worden gehouden. Ter relativering van het beeld van de ongeïnteresseerde kiezer citeert de NOS onderzoeker Peter Kanne: “Als het gaat over de grote thema’s, zoals klimaatverandering of migratie, dan verwachten de Nederlandse kiezers wel wat van de EU.”

Er valt volgens mij nog wel wat meer over dit onderzoek te melden. Ik haal er een paar punten uit die van belang zijn voor de komende verkiezingscampagne. Het hele onderzoek is hier te lezen.

Foto: Willem (cc)

Staatshoofd of popster?

1 mei 2019 , 08:00 , door Jos van Dijk

OPINIE - Aanhangers van het dezer dagen weer zo bejubelde Nederlandse koningshuis zijn er misschien wel niet blij mee, maar het verbod op majesteitsschennis is eindelijk verleden tijd. Vorig jaar was er al een meerderheid voor in de Tweede Kamer, een jaar later is nu ook de Eerste Kamer akkoord gegaan met de initiatiefwet van Kees Verhoeven (D66) om de artikelen 118 en 119 uit het Wetboek van Strafrecht te verwijderen. CDA, ChristenUnie en SGP stemden tegen. Na het verlies van het verbod op ‘smalende godslastering’ moeten de christelijke politici opnieuw buigen voor een meerderheid die eindelijk afrekent met totaal verouderde bepalingen die de vrijheid van meningsuiting in de weg zaten. En dit keer was er geen opportunistische VVD die hen te hulp kwam.

Verhoevens voorstellen voor de wetswijzigingen werden ook door de regering bij monde van minister Grapperhaus van Justitie als ‘modernisering’ ondersteund. Maar niet nadat men zich er van verzekerd had dat de mogelijkheid voor het bestraffen van belediging van het koningshuis langs andere weg toch nog in stand blijft. Belediging van het koningshuis is nu gelijkgetrokken met de verzwaarde strafbaarheid van de belediging van een ‘ambtenaar in functie’. Om de koning niet in verlegenheid te brengen is bepaald dat het in zijn geval niet nodig is dat hij zelf een klacht indient. Tegelijk met het schrappen van de majesteitsschennis is ook het verbod op de belediging van een bevriend staatshoofd als apart strafwetartikel uit de wet gehaald.

Waan van de dag

Belastingparadijs Nederland onder druk

28 april 2019 , 13:37 , door Jos van Dijk

Het Europese Hof wil brievenbusfirma’s aanpakken.

Een tot nu toe buiten de publiciteit gehouden uitspraak van het Europese Hof van Justitie heeft mogelijk verstrekkende gevolgen voor bedrijven die in of via Nederland constructies hebben opgezet om belasting te ontwijken.

De uitspraak heeft vooral grote gevolgen voor landen die zich hebben gespecialiseerd in het aantrekken van zogeheten brievenbusmaatschappijen, die vaak enkel bedoeld zijn om winsten onbelast Europa uit te krijgen. Naast Nederland zijn dat in Europa met name Ierland en Luxemburg.

Foto: Joan (cc)

Sanchez staat op winst in Spanje

26 april 2019 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Zondag zijn er Spanje parlementsverkiezingen. Of de socialisten aan de macht kunnen blijven is onzeker.

Dit waren de voorspellingen van begin deze week: de socialisten (PSOE) van interim-premier Pedro Sanchez zouden tussen de 134 en 139 zetels halen in het 350 leden tellende parlement. De conservatieven (PP) verliezen en komen uit op 81-86 zetels, de liberale Ciudadanos mogen rekenen op 42-44 en de extreemrechtse nieuwkomer Vox op 30-32 zetels. Bij elkaar opgeteld lijkt een rechtse coalitie dus onvoldoende aanhang te krijgen. Een linkse regering van de PSOE met Podemos (staat in de polls op 27 zetels) en een Catalaanse partij behoort tot de mogelijkheden. Maar net als in 2016, toen de PP tekort kwam voor een probleemloze voortzetting van de regering Rajoy zal het Sanchez moeite kosten een stabiele coalitie te vormen. Vanuit de gevangenis liet Oriol Junqueras, de leider van de Catalaanse partij die Sanchez begin dit jaar dwong verkiezingen uit te schrijven, weten dat hij in elk geval rechts niet aan de macht gaat helpen.

Sanchez heeft Rajoy vorig jaar juni afgelost nadat de PSOE een motie van wantrouwen tegen de zittende minderheidsregering van de PP had gewonnen. Rajoy viel uiteindelijk over een langlopend corruptieschandaal waar zijn partij in betrokken was. Hij is inmiddels vervangen door Pablo Casado die de PP een flinke ruk naar rechts heeft gegeven. Casado (38) is een gedreven Spaanse nationalist die zich laat inspireren door populistische partijen elders in Europa. Dat heeft ook te maken met het feit dat de PP sinds vorig najaar op de rechterflank flinke concurrentie heeft gekregen van de extreemrechtse Vox. Deze partij was de grote winnaar bij verkiezingen in de provincie Andalusië, in december vorig jaar, en is nu de gedoogpartner in een rechtse regering in dit traditioneel linkse bolwerk.

Foto: Demarit (cc)

Sociaal-democraten winnen in Finland

19 april 2019 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Een zeldzaam succes in Europa voor centrum links, schrijft Politico. Begint de revival van de sociaaldemocratie in Scandinavië? In Denemarken is er ook uitzicht op winst, maar dan wel ten koste van de immigranten.

De winst van de Finse sociaal-democraten (SDP) is nipt. Ze behaalden bij de verkiezingen van zondag j.l. 40 zetels (winst van 6), net één zetel meer dan de rechtse populisten van de Finse Partij, voorheen de Ware Finnen (39, +1). Maar de SDP krijgt nu wel het voortouw bij de regeringsvorming. Ondanks de winst van de Groenen (20, +5) en de Linkse Partij (16, +4) zit een linkse regering er niet in. Het Finse parlement telt 200 leden en ook hier is er in de afgelopen decennia sprake van terugloop van voorheen grote middenpartijen. Antti Rinne, de leider van de sociaaldemocraten zal moeten aansturen op een coalitie van links en rechts. Deelname van de Finse Partij is zeer onwaarschijnlijk.

De grote verliezer van de verkiezingen is de Centrumpartij van aftredend premier Juha Sipilä. Zijn plannen voor sociale hervormingen en gezondheidszorg leidden in maart tot de val van de coalitieregering die bestond uit de Centrumpartij, de Conservatieve partij en de Blauwe Hervormingspartij, een gematigde afsplitsing van de Finse Partij. De laatste groepering heeft in het nieuwe parlement geen zetel weten te behalen.

Waan van de dag

Oost-Europese landen zakken op jaarlijkse lijst persvrijheid

18 april 2019 , 10:01 , door Jos van Dijk

Wereldwijd is de persvrijheid is in 2018 opnieuw afgenomen.

Directeur Operations Ruth Kronenburg van Free Press Unlimited: “Het geweld, de bedreigingen en de haat jegens journalisten zijn weer toegenomen. Dat wordt nog versterkt door uitspraken van politici, die het debat in oorlogstaal voeren en daarbij journalisten als zondebok aanwijzen. Daarmee lokken ze, gewild of ongewild, geweld uit tegen journalisten en mediawerkers. Om onze vrijheden en onze democratie te waarborgen moeten we deze trend ombuigen.”

Waan van de dag

Fox-IT hielp regimes in het Midden-Oosten met surveillance technieken

14 april 2019 , 14:55 , door Jos van Dijk

Het Nederlandse IT-beveiligingsbedrijf Fox-IT was van 2006 tot 2012 zeer actief op de markt van de surveillance-industrie in het Midden-Oosten.

Fox-IT gaf besloten workshops, onder meer in Syrië, Egypte, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten, waarin het zijn producten probeerde te verkopen aan overheidsinstanties, militairen en inlichtingendiensten. Dit blijkt uit onderzoek van Bureau Jansen & Janssen gebaseerd op een grote hoeveelheid interne bedrijfsdocumenten en e-mails die het Amsterdamse onderzoeksbureau heeft ontvangen over de relatie van Fox-IT met haar partner, het Duitse bedrijf AGT.

Waan van de dag

Top 40 van Europarlementariërs 2014-2019

12 april 2019 , 17:38 , door Jos van Dijk

Politico maakte een lijstje van parlementsleden met de meeste impact in de afgelopen zittingsperiode.

Met drie (van de 26) Nederlandse parlementariërs (Sargentini, Eickhout en Schaake) en in totaal zeven (van de 52) leden uit de fractie van de Groenen (het totaal europarlementariërs is 751).

Over de selectie zegt Politico:

This list isn’t a round-up of pro-European legislators. In fact, many MEPs chosen here have injected a heavy dose of Euroskepticism into the political discussion. Our goal is to pick out those who have wielded tangible political influence, set the agenda and stood out from their peers, driving trends both within the legislative arena and in the wider EU political debate.

Foto: Pedro Szekely (cc)

Orbán wil Sloveense pers breidelen

12 april 2019 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Slovenië is verwikkeld in diplomatieke conflicten met twee buurlanden.

De Hongaarse premier Orbán heeft zich gestoord aan de cover van het Sloveense tijdschrift Mladina. De cartoon toont hem in karikatuur, de nazi groet brengend, temidden van enkele Sloveense politici van de SDS, een rechtse oppositiepartij die geliëerd is aan Fidesz. Mladina hekelt de invloed van Fidesz in Slovenië. Relaties van de Hongaarse partij zouden investeren in media die gecontroleerd worden door de SDS. Op 22 maart schreef het blad over de schorsing van Fidesz als lid van de Europese Volkspartij, een ‘halfzachte’ maatregel die tot stand kwam door de bemoeienis van Sloveense EVP leden. De cartoon op de cover die bij dat artikel hoorde riep een woedende reactie op vanuit buurland Hongarije. ‘Dit overschrijdt de persvrijheid’ schreef de Hongaarse ambassade aan het Sloveense ministerie van Buitenlandse Zaken. ‘Wij verzoeken u stappen te nemen om iets dergelijks in de toekomst te voorkomen.’

Slovenië heeft het verzoek afgewezen. Mladina heeft de brief van Hongarije op de cover van de volgende editie gezet. Hoofdredacteur Grega Repovž schrijft dat een land dat van een buurland vraagt op te treden tegen journalisten een serieuze bedreiging vormt voor de hele regio.

Foto: V.T. Polywoda (cc)

Amerikaanse toestanden

10 april 2019 , 08:00 , door Jos van Dijk

OPINIE - Raakt Nederland besmet?

De staat moet zich onthouden van bemoeienis met godsdienst, de vrijheid van meningsuiting, de persvrijheid, of vreedzame volksvergaderingen. Zo luidt ongeveer het First amendment van de Amerikaanse grondwet, traditioneel het voorbeeld voor alle tegenstanders van censuur. De bescherming van het vrije woord tegen ingrijpen van de overheid laat onverlet dat Amerikaanse burgers elkaar nog steeds kunnen aanspreken op uitingen die in strijd zijn met lokale zeden of het dominante geloof. In de afgelopen jaren hebben we met enige verbazing, juist vanwege dat beeld van vrijheidslievende Amerikanen, kennis kunnen nemen van incidenten op Amerikaanse universiteiten waar een ver doorgevoerd beleid van politiek correct handelen geleid heeft tot een drastische inperking van de vrijheid van meningsuiting. Linkse studenten op Amerikaanse universiteiten plegen censuur op ideeën, taal en sprekers die hun niet bevallen. Volgens critici ondermijnen zij hiermee de universiteit als debatplek bij uitstek. Het opmerkelijkste argument van de studenten om bepaalde sprekers, of ook onderdelen uit de historische of literaire canon, niet te willen horen, is dat die hen stress zou bezorgen, en zo lichamelijke klachten, waartegen zij zich dus ook fysiek mogen weren.

Dat de studenten het vooral hebben begrepen op uitingen vanuit de rechtse, conservatieve hoek, en dan met name uitingen die strijdig zijn met respect voor hun verschillende identiteiten, roept een reactie op met grote risico’s voor de traditionele Amerikaanse free speech. Want wat blijkt? President Trump heeft gehoor gegeven aan klachten uit zijn achterban over de toestand op de ‘linkse’ universiteiten. Hij dreigt academische instellingen nu te gaan korten op hun researchgelden als ze geen free speech voor hun studenten en personeel kunnen garanderen. Het presidentiële decreet beroept zich op het First amendment maar is natuurlijk als zodanig juist volledig in strijd met de Amerikaanse grondwet die overheidsingrijpen moet voorkomen.

Quote du Jour

Quote du Jour| Ergernis als verslaving

8 april 2019 , 14:00 , door Jos van Dijk

Bas Heijne schrijft in de maandelijkse glossy van NRC-Handelsblad waarom hij zo’n eikel is. Hij heeft een boekje gelezen van een Franse filosoof over de omgang met eikels, zakken, hufters, etc.

Wat hij goed beschrijft: hoe eikels je onmiddellijk naar hun niveau weten te halen. Je ergert je, je wordt boos, krijgt de pest in – en je hapt. Het grootste, misschien wel enige talent van eikels bestaat eruit dat ze van jou ook een eikel kunnen maken.

Waan van de dag

De Westminster twitter bubble

5 april 2019 , 10:42 , door Jos van Dijk

Een analyse van het twittergedrag van Britse politici wijst uit dat de meerderheid niet buiten de eigen politieke groep komt.

Wie denkt dat politici willen weten wat hun opponenten denken komt bedrogen uit. Ze volgen ook in meerderheid hun ‘eigen’ media. En voor EU-kopstukken hebben de Britse parlementariërs al helemaal geen belangstelling.

Zou dat in Nederland anders zijn?