Jos van Dijk, auteur op Sargasso

Foto: foto van de auteur

Nieuwssite beboet voor reacties van lezers

18 oktober 2013 , 11:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Een uitspraak van het Europese Hof in Straatsburg roept nieuwe vragen op over de aansprakelijkheid van media voor de reacties van hun lezers.

Delfi is een veelgelezen nieuwsportal in de Baltische staten en de Oekraïne. In januari 2006 verscheen op Delfi een artikel over veranderingen in het vaartraject van de veerboten in Estland van het bedrijf Leedo. Daarop kwamen 185 reacties waarvan 20 met beledigingen en bedreiging van Leedo. Het bedrijf stelde Delfi aansprakelijk en kreeg van de Estse rechter gelijk. Tot en met het Hooggerechtshof. De rechters vonden dat de uitlatingen van de lezers niet beschermd konden worden door de vrijheid van meningsuiting. Delfi, aldus de rechters, had als uitgever controle over de opiniepagina’s en moest daarvoor dus aansprakelijk gesteld worden. Een nieuwsportal is niet louter een technisch doorgeefluik. Een automatisch filter voor onwelgevallig taalgebruik is niet voldoende. Het bedrijf verwerft bovendien inkomsten uit de berichten, inclusief de ophef die er door de lezers over wordt gemaakt. Delfi moest Leedo een schadevergoeding betalen van omgerekend 320 euro.

Delfi kaartte de zaak aan bij het Europese Hof in Straatsburg met de vraag of hier geen sprake was van schending van artikel 10 van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens. Het Hof oordeelde dat dit in deze kwestie niet het geval was.

Waan van de dag

Hoe Europa 2 miljoen Syrische vluchtelingen “helpt”

11 oktober 2013 , 10:02 , door Jos van Dijk

Waar is de hulpvaardigheid gebleven in Europa?

Foto: In herinnering aan Mohammed Bouazizi. Foto cjb22 flickr.com

Jeugd zoekt toekomst

11 oktober 2013 , 07:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Jeugdwerkloosheid is een bom onder de Europese economie.

De wereld is rijker dan ooit, volgens een rapport van Credit Suisse. Zwitserland staat bovenaan en alhoewel de grootste groeiers elders te vinden zijn, staan Europese landen als Zweden, Frankrijk, België en Denemarken nog steeds in de top tien. De verdeling van al die rijkdom is natuurlijk een heel ander verhaal. In veel Europese landen wordt de verdeling van de welvaart tussen jong en oud een groeiend probleem. De jeugdwerkloosheid kwam begin dit jaar op een hoogtepunt van bijna een kwart van alle jongeren. De eurozone scoort zelfs nog iets hoger dan de EU in z’n geheel. De hoogste aantallen werkloze jongeren zijn – niet onverwacht- te vinden in Griekenland, Spanje en Portugal.

In Polen is de jeugdwerkloosheid iets hoger dan het Europese gemiddelde, maar veel hoger dan de werkloosheid onder ouderen: 26,5% tegen 8,5%. De “grote Poolse uittocht gaat door” schrijft de Poolse krant Rzeczpospolita deze week. Steeds meer Polen zoeken het buitenland op, vooral jongeren. Dziennik Gazeta Prawna, een andere Poolse krant, maakt zich onder de titel “Jongeren gezocht” zorgen over de demografische ontwikkeling in Polen.

Polen vergrijst en telt dit jaar naar verwachting voor het eerst minder inwoners dan vorig jaar. Het wordt een land waarvan de economie maar weinig gewicht in de Europese politieke schaal legt, en waar je meer gepensioneerden op een bankje ziet dan spelende kinderen, schrijft Dziennik Gazeta Prawna. De krant wijt deze ontwikkeling aan de anti-gezinsstemming in het land. Het concept van het traditionele gezin is in crisis. Er wordt minder getrouwd en meer gescheiden. De hoogste katholieke geestelijke in Polen, bisschop Józef Michalik waarschuwde deze week dat kinderen van gescheiden ouders extra kwetsbaar zijn en gemakkelijker slachtoffer worden van seksueel misbruik. De bisschop moest zijn uitspraken nuanceren, maar het laat wel zien dat Polen nog niet klaar is met zijn katholieke verleden. En dat het traditionele gezin er nog steeds heilig is. Het gematigd conservatieve Rzeczpospolita pleit voor een pro-gezinsbeleid. Het is de “bestaansreden van de staat. Met een geboortecijfer van 1,3 kinderen per vrouw bekleedt Polen de 212e positie op de lijst van 224 landen.” Maar meer kinderen zal zonder verbeterde economische perspectieven leiden tot een nog hogere jeugdwerkloosheid en een nog grotere uittocht naar het buitenland.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Verwacht niet te veel van de VVD

9 oktober 2013 , 11:00 , door Jos van Dijk

OPINIE - Een advocaat verbaast zich over de nalatigheid van de Nederlandse regering.

Nederland is tot driemaal toe veroordeeld door het Europees Hof vanwege tekorten in de bescherming van journalisten en hun bronnen. Maar de regering heeft nog steeds geen stappen gezet naar een wettelijke bronbescherming. Dat is ongehoord voor een land dat de mensenrechten hoog in het vaandel heeft, schrijft advocaat Otto Volgenant op de opiniepagina van NRC Handelsblad (woensdag 2 oktober). Volgenant is de advocaat van Autoweek, het blad dat volgens het Hof in Straatsburg ten onrechte is gedwongen fotomateriaal af te staan aan de politie. Het feit dat hieraan geen rechterlijke toetsing is voorafgegaan was reden voor het Hof om Nederland in 2010 terecht te wijzen. Eerder was dit al eens gebeurd toen journalist Koen Voskuil van Spits gegijzeld werd omdat hij voor de rechtbank de bron niet wilde prijsgeven van zijn informatie over het politieoptreden bij de arrestatie van crimineel Mink K. En in 2012 volgde wederom een veroordeling van Nederland vanwege het afluisteren door de AIVD van journalisten van De Telegraaf. Het Europese Hof vindt dat er een met waarborgen omgeven procedure moet zijn voor een onafhankelijke toetsing van de vraag of het opsporingsbelang het belang van bronbescherming overstijgt.

Waan van de dag

PRISM: Brits kabinet wist er niets van

7 oktober 2013 , 10:12 , door Jos van Dijk

Britse ex-minister Huhne zegt dat hij niets wist over de omstreden spionageprogramma’s van de Britse geheime dienst PRISM en Tempora

Foto: foto: DonkeyHotey, Flickr.com

Forza Italia

4 oktober 2013 , 07:18 , door Jos van Dijk

ELDERS - Kan Italië na twintig jaar eindelijk eens verlost worden van de man die buiten het land zelf door niemand serieus wordt genomen?

Berlusconi’s dagen lijken geteld. Zijn oproep om de regering Letta te laten vallen kreeg in zijn eigen partij onvoldoende steun en dus moest hij bakzeil halen in de Senaat. Of hij daar nog langer mag zitten hangt af van het oordeel van een Senaatscommissie die vandaag besluit of zijn veroordeling tot gevangenisstraf wegens belastingfraude voldoende grond is om hem zijn zetel te ontnemen.

Het feit dat nu ook zijn eigen partij het landsbelang zwaarder laat wegen dan de macht, het vermogen en de reputatie van de mediamagnaat lijkt er op de duiden dat er iets verandert in het land. Berlusconi’s laatste poging om zijn persoonlijke belangen veilig te stellen werd door zijn partijgenoten onder leiding van voormalige protegé Angelino Alfano afgeserveerd. Het was een typische poging van de man die er aan gewend was geraakt dat hij het parlement in kon zetten voor zijn private belangen. De motie van wantrouwen tegen de regering Letta, zogenaamd vanwege een BTW-verhoging, werd echter dit keer ook door zijn eigen partijgenoten doorzien als een vals voorwendsel voor machtsbehoud van één man ten koste van de zo bitter noodzakelijke maatregelen om Italië uit de crisis te helpen.

Foto: Na de aanslag van Breivik. Foto Thomas Berg /decafinata. Flickr.com

Extreem rechts roert zich in Noorwegen

27 september 2013 , 07:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Terwijl in Noorwegen hard gewerkt wordt aan een nieuwe, rechtse, regering laten anti-islam activisten van zich horen.

Noorwegen beleeft een heropleving van anti-islam acties sinds de verkiezingen van 9 september. De centrumrechtse partij van Erna Solberg won die verkiezingen. Zij probeert een nieuwe regering te vormen met de Liberale partij en de Vooruitgangspartij. De Vooruitgangspartij van Siv Jensen is van oorsprong de anti-immigranten partij. Anders Breivik is ooit lid geweest, maar de partij t0ont zich inmiddels wat gematigder. Het verleden speelt de Vooruitgangspartij nog steeds parten, en dat bemoeilijkt de regeringsvorming. Jensen nam al voor de verkiezingen afstand van een hard rapport van haar partijgenoten over de immigratie in Noorwegen. Maar de leider van de Vooruitgangspartij in Oslo weigerde in reactie op kritische stemmen in de buitenlandse pers afstand te nemen van een oude uitspraak van zijn partijleider dat er in Noorwegen sprake is van sluipende islamisering.

Extreem rechtse anti-islam activisten stoken het vuurtje nu weer op. Vorig weekend werd een varkenskop gevonden bij een moskee in Oslo. Verschillende moskeeën ontvingen emails met bedreigingen. De dialoog bij de koffie heeft kennelijk niets geholpen. Intussen studeert de meest bekende anti-islamitische activist in de gevangenis politieke wetenschappen. Zijn inschrijving leidde tot negatieve reacties. Maar de de rector van de universiteit in Oslo verdedigt de Noorse praktijk: ook gevangenen hebben recht om te studeren. Het t0oont aan dat we in Noorwegen totaal andere waarden hebben dan de zijne, schreef hij.

Foto: copyright ok. Gecheckt 21-03-2022

Kan Europa Amerikaanse spionage weren?

21 september 2013 , 19:00 , door Jos van Dijk

ACHTERGROND - Het Europese Parlement verdiept zich in de NSA-affaire.

Begin september kwam een Braziliaans televisieprogramma met nieuwe onthullingen over de ongecontroleerde spionage van de Amerikaanse National Security Agency (NSA). In documenten die afkomstig zijn van klokkenluider Edward Snowden werd ook SWIFT genoemd, de organisatie die internationale bankoverschrijvingen regelt (de Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication). Voor Europarlementariërs Verhofstadt en in ’t Veld van de Liberalen en Albrecht van de Groenen was dat aanleiding om de Europese Commissie te verzoeken het TFTP-verdrag onmiddellijk op te schorten. Dit verdrag uit 2010 staat de Amerikanen onder strikte voorwaarden toe om financiële transacties van terroristen op te sporen via SWIFT. De actie van de Europarlementariërs is de zoveelste in een reeks waarin vanuit Europa wordt geprobeerd een antwoord te vinden op de Amerikaanse spionage-affaire.

De eerste berichten van Snowden in juni over het PRISM-programma riepen in Europa veel verontwaardiging op. En terecht werd ook direct gewezen op de verantwoordelijkheid van de Europese Unie die de VS in het verleden ruimhartig was tegemoetgekomen in het kader van de terrorismebestrijding. ‘Het wordt tijd om de medeplichtigheid van Europa bij de aantasting van de privacy van haar burgers stoppen,’ schreef Rick Falklinge van de Zweedse Piratenpartij. Het Europarlement nam op 4 juli een resolutie aan waarin gedreigd werd het SWIFT-verdrag en het verdrag over uitwisseling van passagiersgegevens (PNR) op te zeggen als Obama geen afdoende maatregelen zou nemen om de privacy van Europese burgers beter te beschermen. Een voorstel van de Europese Groenen om de vrijhandelsbesprekingen met de VS te bevriezen haalde het niet. De Commissie voor Burgerlijke Vrijheden (LIBE) kreeg de opdracht de zaak voor het einde van het jaar tot de bodem uit te zoeken.

Foto: bron: www.flickr.com/photos/_mia/

Sluimerende conflicten

20 september 2013 , 07:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Europa koestert de vrede. Maar regionale conflicten kunnen ook op dit continent de rust verstoren.

In het vooruitzicht van een nieuw associatieverdrag met de EU dat eind november in Vilnius gesloten moet worden is Moldavië dit voorjaar begonnen met het plaatsen van grensposten langs de Dnjestr om inkomend verkeer vanuit de afgesplitste provincie Transnistrië te kunnen controleren. Het is een gebaar vanuit de hoofdstad Chişinău richting Europa: wij zijn er klaar voor om de buitengrenzen van de Unie te bewaken. Aan de overkant is men er niet blij mee. Transnistrië, waar vooral Russen en Oekraïners wonen, heeft zich in 1992 na een burgeroorlog afgescheiden van het overwegend Roemeens sprekende deel van de voormalige Sovjetrepubliek. Hier willen ze liever bij Rusland horen dan bij de EU. Maar het gebied, dat door geen enkel land als onafhankelijke staat wordt erkend, is wel afhankelijk van handel met de buurlanden en de EU. Een nieuwe stap van regering in Chişinău richting de EU is economisch nadelig voor de inwoners van de afgescheiden strook. In reactie op de nieuwe controleposten aan de westgrens heeft de Opperste Sovjet in de hoofdstad Tiraspol (het enige parlement ter wereld dat nog onder die naam opereert) besloten nu ook grensposten te plaatsen. Het probleem is dat de beide delen van de voormalige republiek het niet eens zijn over de precieze loop van de grens. Een conflict ligt op de loer en de druk van de EU die gebaat is bij een duidelijke en goed controleerbare buitengrens van fort Europa zal de spanning onvermijdelijk opvoeren.

Geluk

13 september 2013 , 07:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - VN Secretaris-generaal Ban-ki-Moon ontving deze week, ter afleiding van alle zorgen over de burgeroorlog in Syrië, het World Happiness Report 2013 . Europese landen staan bovenaan de lijst, maar West-Europa is er de laatste jaren niet gelukkiger op geworden.

Volgens het VN rapport is Denemarken het gelukkigste land, gevolgd door Noorwegen, Zwitserland en Nederland. De onderzoekers hebben geluk gemeten aan de hand van zes sleutelfactoren: welvaart, hoe lang mensen verwachten in gezondheid te leven, of ze iemand hebben waarop ze kunnen rekenen, gepercipieerde keuzevrijheid, afwezigheid van corruptie en tenslotte de mate van vrijgevigheid.

Onderaan de lijst vinden we te midden van arme Afrikaanse en Aziatische landen Bulgarije op nummer 144 (van de 156). Iets hoger staat Hongarije op 110. Europese landen die sinds de vorige meting hoger scoorden zijn Albanië, Moldavië en Slowakije. Bij de dalers vinden we Griekenland, Portugal, Hongarije en Finland. Over het algemeen zijn de scores voor West-Europese landen gedaald, zeker in vergelijking met Latijns-Amerika.

Minstens zo interessant vond ik een ander rapport dat deze zomer is gepubliceerd over sociale cohesie en de effecten daarvan in verschillende Europese landen. Duitse onderzoekers van de Jacobs Universiteit in Bremen ontwikkelden een radar van de maatschappelijke samenhang. De uitkomst: op het gebied van samenhang staan de Scandinavische staten internationaal gezien helemaal bovenaan, en de landen van Zuidoost-Europa helemaal onderaan. De overeenkomst met de geluksindex van de VN is opvallend.

Politie provoceert moslims

11 september 2013 , 09:32 , door Jos van Dijk

OPINIE - In Den Haag heeft de politie afgelopen zondag een einde gemaakt aan een samenscholing van een veertigtal moslims. Volgens de politie dreigde een verstoring van de openbare orde. Op 1 september was al ophef ontstaan over een foto op Twitter, waarop biddende moslims zijn te zien op een veldje met het logo van voetbalclub ADO. Een van hen zwaait met een islamitische vlag (zwart met witte Arabische letters). Toen er aanwijzingen waren dat de moslims afgelopen zondag weer bijeen zouden komen heeft de politie in overleg met het OM en de burgemeester ingegrepen. Zeventien agenten bestormden het veld. Vijf mannen die geen identiteitsbewijs konden tonen zijn gearresteerd en urenlang vastgehouden. De mannen zeiden dat ze bijeen waren om te voetballen. “Maar zo zag het er niet uit”, aldus een politiewoordvoerder.

De PVV maakt zich zorgen over de vlag waar een van de mannen vorige week mee zwaaide. ‘Hoe duidt u het zwaaien op een Haags veld met de jihad-vlag, die ook Al-Qaeda gebruikt?” vroeg Kamerlid Van Klaveren aan minister Opstelten. Zijn antwoord is nog niet bekend.

Mijn vragen bij dit gebeuren.

1. Hoe kan een samenscholing van religieuzen die verder niemand in de weg staan leiden tot een verstoring van de openbare orde?
2. Is er ergens in de wet een artikel dat het zwaaien met een vlag verbiedt?

Foto: Riccardof (cc)

Geld krijgt overal asiel

6 september 2013 , 07:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Rijke Europeanen die een schuilplaats zoeken voor hun geld kunnen nog steeds in veel landen terecht.

Belastingparadijzen zijn in het nieuws. Nederland werd ontmaskerd als belastingparadijs. ‘Fiscale rechtvaardigheid eindelijk een hot issue,’ lazen we op Sargasso. Het Europees Parlement sprak zich in een 75 punten tellende resolutie uit voor maatregelen tegen belastingontduiking. In juli schaarden veertig landen zich achter hervormingsvoorstellen van de OESO.

Maar nu de daden. Deze week kwam de Tweede Kamer van een koude kermis thuis. De belangrijkste spelers in de Nederlandse route voor belastingontwijking weigeren uitleg te komen geven. ‘Een schoffering van het parlement,’ vindt Kamerlid Jesse Klaver van GroenLinks en mede-initiatiefnemer van de hoorzitting. Maar wat zou één nationaal parlement in deze kwestie kunnen betekenen?

Het Centraal Planbureau onderzocht de belastingontwijking en maakt een onderscheid tussen doorsluislanden en ’tax havens’. Nederland is een doorsluisland.

Het verleggen van investeringsstromen om fiscale redenen gebeurt over een netwerk van landen. Bilaterale verdragen ter voorkoming van dubbele belasting dragen bij aan de aantrekkelijkheid van routes via Nederland (…) De belastingverdragen moeten gezien worden in het licht van vestigingsplaatsconcurrentie tussen landen. Daar zitten twee kanten aan. Verminderde opbrengsten van belasting op kapitaalinkomen kunnen nationale overheden disciplineren tot het efficiënter voortbrengen van publieke voorzieningen. Tegelijkertijd komt de maatschappelijk gewenste herverdeling onder druk.