Uit de oude doos: Linkse en rechtse politiek
COLUMN - De politieke scheidslijn ‘links – rechts’ is volgens Hans van Haastert vervangen door de scheidslijn ‘kosmopolieten – nationalisten’. Zoals de opkomst van het socialisme en de sociaaldemocratie heeft gezorgd voor een correctie op het kapitalisme in de vorige eeuw, is het nu tijd voor een correctie op overmatige neoliberale globalisering
Vroeger had je een politieke indeling naar links en rechts. Dat was verschrikkelijk handig en overzichtelijk. Je wist dan dat linkse politici opkwamen voor de armen en rechtse politici opkwamen voor de rijken. Links wilde belastingen verhogen en allerlei voorzieningen goedkoper maken (of gratis), rechts liet het liever allemaal over aan de vrije markt. Het was de oude strijd tussen de socialisten en de conservatieven.
Maar door het sociaal-liberale compromis, dat in het Westen heeft geleid tot een gematigde markteconomie in combinatie met een verzorgingsstaat, is het links-rechts conflict minder belangrijk geworden. Niet onbelangrijk, maar minder. De Derde Weg van Tony Blair, Gerhard Schröder en Bill Clinton had de oude klassenstrijd overbodig gemaakt!
Wat daarvoor in de plaats is gekomen is een nieuwe scheidslijn, die door politicologen al jaren werd voorspeld en nu, anno 2016, volwassen is geworden. Het gaat tegenwoordig om vraagstukken als de globalisering, migratie en identiteit. Bestuurskundige Mark Bovens noemt dit het onderscheid tussen Nationalisten en Kosmopolieten. Nationalisten willen dat de globalisering wordt afgeremd, zijn tegen Europese samenwerking, willen de grenzen sluiten voor migratie en vinden het behoud van de Nederlandse identiteit belangrijk. Kosmopolieten zijn de hoogopgeleide wereldburgers die daar dus net even heel anders over denken.
