Overzicht

Gastauteur

2.330 Artikelen
3 Waanlinks
25 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Verzwakte nieuwsmedia versterken rechts-extremisme

, door

ANALYSE - Een gastblog van Fifi Schwarz over de rol van de media in de opkomst van het rechts-extremisme.

Extreemrechtse populistische politici roepen aan de lopende band dat ze niet gehoord worden. De ‘mainstream’ media zijn volgens hun een verlengstuk van wat zij de linkse kerk noemen. Die klachten horen we veelvuldig in programma’s en opiniekaternen van nieuwsmedia – die hen volop een platform bieden om hun verhaal te doen. Niet gek dus dat vanuit linkse hoek steeds vaker de klacht klinkt dat reguliere media vooral een rechts geluid laten horen.
Hoe komt het dat vooral extreemrechts er zo goed in slaagt om steen en been te klagen over het gebrek aan aandacht, om uiteindelijk alle aandacht op zich te vestigen? En moeten we dit zo laten (want: ‘vrijheid van meningsuiting’) of trekken we een grens? In dit blog beschrijf ik een onderzoek dat gaat over de mechanismen van amplification – de versterking van (vooral extreemrechtse) geluiden door nieuwsmedia – en wat we hiertegen kunnen en moeten doen.

U vraagt, wij draaien

Twee jaar geleden verscheen een zeer interessant onderzoek van het Amerikaanse onderzoeksinstituut Data & Society: The Oxygen of Amplification. Better Practices for Reporting on Extremists, Antagonists and Manipulators Online. Mediawetenschapper Whitney Phillips verdiepte zich hiervoor in mechanismen van amplification – het versterken van bepaalde politieke, vooral extreemrechtse, standpunten door nieuwsmedia. In de aanloop naar en tijdens de eerste twee jaar van Trumps presidentschap onderzocht ze de keuzes die nieuwsredacties maken in hun berichtgeving, specifiek met het oog op informatie over en van rechtsextremisten. Wat Phillips voor de Amerikaanse context beschrijft, lijkt intussen ook van toepassing op de Nederlandse situatie.

Foto: 2020 Belarusian protests — Minsk, 4 October Homoatrox, CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons

Honderd dagen protest in Wit-Rusland

, door

ELDERS - Een gastbijdrage van Ardy Beld

Na de gefalsificeerde verkiezingsuitslag van 9 augustus 2020 ging de bevolking in Wit-Rusland massaal de straat op om te demonstreren tegen het autocratische regime van Aleksandr Loekasjenko. Door het extreme politiegeweld en de vele arrestaties zijn de demonstraties met honderdduizenden deelnemers langzaam veranderd in kleinere lokale protestacties. Joeri Stylski, muzikant uit Brest: ‘Ik werd in de herfst uitgenodigd te spelen in een woonwijk. Er waren veel gezinnen met kinderen. ‘s Middags voerde een theatergroep een stuk op. ’s Avonds speelde ik een paar nummers toen iemand riep: “De jutten zijn er, snel weg!” Een van de bewoners verstopte me in zijn appartement net zolang tot ze weer vertrokken was. Natuurlijk wisten die me sowieso te vinden. De politieafdeling voor georganiseerde criminaliteit dwong me een protocol te ondertekenen waarin ik verklaarde dat ik niet meer zou optreden. Sindsdien hebben we alleen nog maar live streams gedaan.’

Dat verzet tegen de staat niet altijd zo goed afloopt, bleek op 11 november 2020 in Minsk toen ’s avonds laat zes gemaskerde mannen en drie vrouwen arriveerden op het in de volksmond genoemde ‘Plosjtja peremen’ (plein van de veranderingen) afgeleid van het lied ‘Chotsjoe peremen!’ (ik wil veranderingen) van de in de Sovjet-Unie populaire underground zanger Viktor Tsoj (1962 – 1990). Het plein stond bekend om zijn illegale concerten, lezingen en oppositionele muurschilderingen en vlaggen. De groep van ’tihari’ (stillen) begon voor de zoveelste maal wit-rood-witte linten af te knippen, toen Roman Bondarenko, een 31-jarige bewoner van een naburige flat, naar buiten kwam om te vragen wat ze aan het doen waren. Hierop ontstond een woordenwisseling en werd de ex-soldaat door de gemaskerden genadeloos geschopt en geslagen. Hij werd in coma naar het ziekenhuis gebracht. De volgende dag overleed Bondarenko aan zijn verwondingen. De organisatie BYPOL, bestaande uit ex-politiemannen die de kant van de oppositie hebben gekozen, stelde aan de hand van telefoongesprekken vast dat de groep vechtersbazen werd geleid door Dmitri Baskov, president van de Wit-Russische IJshockeyfederatie. Dmitri Sjakoeta, meervoudig internationaal kampioen thaiboksen, zou de fatale slagen hebben toegediend.

Foto: fortheloveofcc (cc)

Wie beschermt ons tegen de beschermer?

, door

Door Emine Uğur.

Wat doe je als de persoon die je hoort te beschermen dezelfde is als de persoon tegen wie je beschermd moet worden? Als je vader of moeder je misbruikt of je man je mishandelt bijvoorbeeld? Als de leraar die jou moet helpen zelfvertrouwen op te bouwen in een bepaald vak degene is die je zelfvertrouwen kapot maakt.

Als degene naar wie je zou rennen om beschermd te worden tegelijkertijd degene is die jou schade toebrengt, heb je feitelijke nergens meer waar je terecht kunt. Deze gedachte houdt mij al geruime tijd bezig en speelt steeds vaker door mijn hoofd sinds de toeslagenaffaire, schoot recent weer door mijn hoofd door de racistische appjes van de politie en gisteren wederom na het artikel over de NCTV. En bij elk incident wordt het steeds duidelijker dat dit al langere tijd onze relatie als burger met onze overheid is, maar dat het nu pas zichtbaarder wordt: Degene die ons onze rechtsbescherming hoort te bieden en dat hoort te handhaven, is degene die ons schade toebrengt en ons kwetsbaar maakt.

Het is geen toeval dat (institutioneel) racisme en islamofobie als een rode draad door al deze openbaringen heen lopen. Allochtonen, zwarte mensen en de afgelopen 20 jaar met name moslims, zijn namelijk schuldig tot het tegendeel bewezen is. Wolven in schaapskleren. Wantrouwen is het uitgangspunt. En dat wantrouwen vonden veel mensen niet problematisch, want het raakte hen niet en sommigen vonden het zelfs terecht, want het waren immers moslims die voor terreuraanslagen en overlast zorgden,  dus dan moet je het ook maar voor lief nemen dat ook jij, zelfs al had je niets met die aanslagen of die overlast te maken, met wantrouwen bejegend wordt.

Foto: Matty Ring (cc)

Groter denken, kleiner doen

, door

COLUMN - een gastbijdrage van Joyce Hes

Groter denken, kleiner doen. Dat was de titel van de oproep van Herman Tjeenk Willink in 2019. Het is nuttig dit boekje er even bij te pakken nu hij tot informateur is benoemd en mede als belangrijke opdracht heeft in zijn verkenning de noodzaak van een verandering van de bestuurscultuur en de relatie parlement en kabinet mee te nemen.

In zijn visie op een democratie die er toe doet, geeft de huidige informateur duidelijk aan dat de BV Nederland het failliet betekent van de democratische rechtsorde (pag 19), een opvatting waartegen hij zich, naar eigen zeggen sinds de tweede helft van de jaren tachtig heeft verzet. Het accent lag, aldus Tjeenk Willink, op wat de overheid om financiële redenen niet meer zou kunnen doen, niet op wat de overheid in een democratische rechtsorde wel móet doen (pag 17).

Er is inmiddels een chronisch gebrek aan reflectie, vindt hij. De terugtred van de overheid betekende feitelijke verwaarlozing van de politieke functie. Die functie houdt volgens TW in: Het steeds opnieuw bepalen wat algemeen belang vereist, het expliciet toedelen van waarden en keuzes maken (pag 23).

Belangrijk vindt hij ook dat we meer oog hebben voor het zogenaamde ‘republikeinse’ burgerschap in de zin van de gezamenlijke inzet van burgers voor de Res publica.
Volgens hem waren de liberalen na de ontzuiling te zeer gefixeerd op de markt en het individu. Het marktdenken staat haaks op het politieke, omdat het gericht is op het individu en niet op de samenleving; omdat het gericht is op de korte termijn en niet op de toekomst; omdat het gericht is op uniformering en niet op diversiteit; omdat het gericht is op kwantiteit en niet op kwaliteit; omdat het financieel-economisch en niet sociaal-cultureel  van aard is (pag 111).

Foto: sergio santos (cc)

Doktersbezoek

, door

COLUMN - gastbijdrage van Joyce Hes

Dialoog tussen Mark Rutte en zijn huisarts:

Mark: ‘Kijk, dit bezoekje moet volstrekt vertrouwelijk blijven, dat in de eerste plaats!
Ik zit hier eigenlijk alleen maar omdat Sigrid dat als voorwaarde stelde en wil dat ik een CGA laat maken.
Dat schijnt een afkorting te zijn van iets wat ik even vergeten ben’.
Huisarts: ‘Comprehensive geriatic assesment’.

Mark: ‘O, ja zoiets… Een onderzoek in elk geval naar mijn hersens. Sigrid is bang dat ik lijd aan een vroege alzheimer, maar dat is onzin hoor. Zit niet in de familie en trouwens ik heb helemaal geen geheugenproblemen, eerlijk waar.
Wat mij opbreekt, is, dat er iedere keer een verkeerd beeld ontstaat naar aanleiding van iets wat ik gezegd heb. En het is ook erg vervelend dat het er zich telkens zo op gaat concentreren. Nu weer die Omtzigtaffaire. Ik bedoelde daar helemaal niets mee.
Wordt gewoon verkeerd uitgelegd’.
Huisarts: ‘Even ter correctie: Een CGA is een multidisciplinair onderzoek naar zowel lichamelijke als geestelijke functies.
En in dat verband: Hebt u wel vaker de indruk dat men een verkeerd beeld van u heeft, dat u gaat achtervolgen?’

Mark: ‘Nou ik herinner me wel, ziet u met mijn geheugen is niks mis hoor, een gevalletje uit 2009. Ik had iets over Holocaustontkenning gezegd in het kader van vrijheid van meningsuiting. Totaal verkeerd begrepen!!
En nu weer die Jesse Klaver, die notabene dolgraag met mij wil regeren en dan houdt hij me voor dat ik herhaaldelijk last van mijn geheugen had en heb: bonnetjesaffaire, toeslagenaffaire en nog zowat, ben ik vergeten’.
Huisarts: ‘En dat was volgens u niet zo?’

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Pieter als premier

, door

COLUMN - een gastbijdrage van Joyce Hes

Het ondenkbare denkbaar maken, dat zouden scenarioschrijvers en kunstenaars kunnen doen als welkome aanvulling op de corona-aanpak van virologen en epidemiologen, aldus Ramsey Nasr in Buitenhof.

Gestimuleerd door zijn oproep, dacht ik, wat zou er gebeuren als de veelbesproken Pieter Omtzigt in plaats van Mark Rutte premier werd?
Niet eens zo gek gedacht want als we Maurice de Hond mogen geloven had Pieter als hij zich voor de verkiezingen had afgesplitst van de CDA fractie en voor zichzelf was begonnen 23 zetels gehad.

Iffyhistory maar toch. Dan waren de zetels voor hem wellicht van de VVD afgegaan en/of van het CDA natuurlijk en in elk geval zat hij dan met de verkenners aan tafel. Wat zeg ik, was hij misschien zelf een verkenner geworden in plaats dat er zoals nu over hem werd geroddeld ( ik kan het niet anders zien) door het verkennersteam in een per ongeluk aan de openbaarheid prijsgegeven notitie.

De vraag: wat moeten we met Pieter, was dan geworden: Pieter hoe zie jij de toekomst van Nederland en hoe wil jij van een onbetrouwbare overheid naar een betrouwbare komen?
Wijffels noemde het in hetzelfde Buitenhof een keuze voor een ouderwetse industriële bestuursstijl gericht op control en command of een open bestuursstijl waarin we de verhouding overheid/burger anders vorm gaan geven.

Foto: Mandy Jansen (cc)

Het échec van GroenLinks

, door

OPINIE - Een gastbijdrage van Joyce Hes.

Er zijn veel dingen die opvallen bij deze verkiezingen.

Zo slaagde de man, onder wiens leiding de afstand overheid/burger met rasse schreden groeide, en die inmiddels Teflon Mark wordt genoemd, erin, weer het grootste aantal zetels te verwerven op persoonlijke titel en natuurlijk als manager van de BV Nederland in Corona-tijd.

Ook de grote winst voor D66 is opvallend en doet mij natuurlijk goed als oudje die met nostalgie terugkijkt op de jaren zestig en zeventig. Heel bijzonder dat die tijd, die inmiddels door velen als onrealistisch is getypeerd, nu zo wordt geëerd in de winst van Sigrid Kaag en haar partij.

Ik hoop vooral dat Sigrid haar been stijf houdt waar het gaat om Europa en mensenrechten. En zeker waar het de humanistische ethiek van D66 betreft: Voltooid leven, abortus en het homohuwelijk. Dat laatste is door paus Franciscus in de ban gedaan helaas. Homoseksuele relaties mogen niet ingezegend worden, aldus de door de paus getekende verklaring. Geen probleem natuurlijk dat Kaag gelovig katholiek is, maar ik hoop van harte dat ze wat dat betreft een eigen D66-koers blijft varen.

Hier wil ik het over het échec van GroenLinks hebben. Mijn focus ligt hierbij op Amsterdam. Het is de partij waar ik op stemde bij de vorige verkiezingen en met mij vele Amsterdammers.
Bij de Kamerverkiezingen in 2017 haalde GL in Amsterdam 19,8 procent van de stemmen en stond daarmee op kop. Bij de Gemeenteraadsverkiezingen in 2018 haalden ze zelfs 20,4 procent, en in 2019 bij de Europese verkiezingen 23,5 procent! Nu zijn ze dan gehalveerd tot 10,3 procent en moeten ze zowel de VVD als D66 boven zich dulden.

Foto: IISG (cc)

Nederland en de Amerikaanse kernwapens

, door

ACHTERGROND - In mei 2020 onthulde de Amerikaanse National Security Archives een geheim document over de rol van Amerikaanse kernwapens en de opslag daarvan op overzeese bases. Nederland blijkt met enkele andere bondgenoten te behoren tot een categorie landen die de beoordeling om kernwapens in te zetten, en of dat die inzet conform NAVO-beleid is, geheel overlaten aan Washington. Het is opmerkelijk dat het wettelijke openbaarheidstraject in de VS kennelijk meer onthult over het Nederlandse veiligheidsbeleid dan de regering in Den Haag zelf wenst prijs te geven. Antimilitaristen zullen niet verrast zijn over deze onthulling, maar het is, zoals defensieanalist Ko Colijn in een commentaar in het Historisch Nieuwsblad opmerkt, toch schokkend om daarvan een bevestiging te vinden in een ‘top secret’-document uit 1961. Ook een aanval op de VS zelf, waarmee Nederland niets te maken zou hebben, zou de Amerikanen de bevoegdheid geven om de in Volkel opgeslagen kernbommen te gebruiken. Colijn stelt vast dat, nu in Amerikaanse documenten eindelijk man en paard genoemd worden, de Nederlandse regering haar verkrampte geheimhouding moet loslaten. Het kan nu immers niemand meer ontgaan dat Nederland een nucleaire vazal is van de VS.

Soesterberg

Over Soesterberg hebben altijd geruchten de ronde gedaan dat daar kernwapens waren opgeslagen, maar de vredesbeweging kon er nooit de vingers achter krijgen. Een belangrijke onthulling in de documenten van het National Security Archive is, dat er begin jaren zestig concrete plannen zijn geweest om ook in Soesterberg een kernwapendepot in te richten voor de daar aanwezige Amerikaanse eenheid. Er was een verzoek van de commandant van United State Air Forces in Europe (USAFE) van 11 december 1961 aan de Nederlandse luchtmacht om voorzieningen te treffen voor de opslag van kernwapens op Soesterberg. Bij de documenten in het Nederlandse Nationaal Archief is het antwoord van de Nederlandse plaatsvervangend luchtmachtcommandant, commodore Thijssen, aangetroffen. Hij zegt dat hij “nu in staat is om te verklaren dat hij in principe instemt met de opslag van de wapens op voorwaarde dat er overeenstemming wordt bereikt over de te treffen voorzieningen”. Die moeten worden vastgelegd in een Technische Overeenkomst tussen USAFE en de Nederlandse luchtmacht “betreffende de ondersteuning van kernwapens voor het Tactical Fighter Squadron van de USAF dat is gestationeerd op het vliegveld Soesterberg.” Een voorstel zit bij die brief. Daarin worden de bevoegdheden van de Nederlandse luchtmacht en van de VS omschreven en de plaats van het kernwapendepot op een bijgevoegde kaart aangewezen. De wapens vallen onder het gezag van de US Air Force en worden bewaakt door Amerikanen. De wapens zullen worden vrijgegeven door “de bevoegde autoriteit” en ingezet “alleen in overeenstemming met de militaire planning van de NAVO en de procedures die zijn vastgesteld door SACEUR”. SACEUR is de opperbevelhebber van de NAVO in Europa, dit is altijd een Amerikaanse generaal.

Foto: fidepus (cc)

Ritueel misbruik en de heilige status van Argos

, door

OPINIE - Gastbijdrage van Pepijn van Erp (bestuurslid Stichting Skepsis) en Peter Zegers (boekhandelaar en publicist).

De vraag of satanisch ritueel misbruik voorkomt in Nederland lijkt terug van weggeweest. Wie de discussie in de jaren negentig van de vorige eeuw hierover nog voor de geest kan halen, moet dit bevreemden. Onderzoek wees toen uit dat het nagenoeg uitgesloten is dat er netwerken zijn waarin dat op grote schaal zou plaatsvinden, het totale gebrek aan concreet bewijs valt er niet mee te rijmen. Wat is er nu voor nieuws onder de zon?

De verhalen van vermeende slachtoffers van ritueel misbruik, met vaak onvoorstelbaar gruwelijke details over martelingen en kindermoord, zijn sindsdien niet verdwenen en een aantal therapeuten blijft er halsstarrig in geloven. Op websites van complotdenkers is het thema ook nooit weggeweest en kreeg het recent via het fenomeen QAnon een flinke boost.
Het radioprogramma Argos zorgde er in juni 2020 voor dat het onderwerp ook in de mainstream media opdook als iets waar opnieuw serieus onderzoek naar gedaan zou moeten worden met een uitzending waarin onderzoeksjournalisten Huub Jaspers en Sanne Terlingen verslag deden van hun eigen onderzoek.

Kamervragen

De Tweede Kamer gaat hierin mee. In antwoord op vragen van GroenLinks, PvdA en SP liet de minister van Justitie en Veiligheid weten dat hij geen reden ziet voor nieuw onderzoek. Hij schrijft echter ook wat ongelukkig: “Er valt niet uit te sluiten dat ritueel misbruik in Nederland voorkomt”, wat enerzijds klopt als een bus – hoe zou je dat immers volledig uit kunnen sluiten? – maar anderzijds makkelijk geïnterpreteerd kan worden als dat opsporingsinstanties er eigenlijk onvoldoende zicht op hebben.

Foto: Fossielvrij NL (cc)

Klimaatdoelen haal je nooit met kerncentrales

, door

Gastbijdrage Jan Willem van de Groep

ANALYSE - Over de non-lineariteit van zowel CO2-emissie doelen als CO2-budgetten

Het einddoel kennen we allemaal, nul CO2-emissie per 2050. Voor veel politici lijkt dat een doel welke lineair behaald moet gaan worden met 2030 slechts als tussendoel. Sterker nog. Velen denken dat we nog volop tijd hebben om te oefenen, kleine stappen te zetten en aan het einde te versnellen. De discussie over het al dan niet toepassen van kerncentrales is er zo één. Lineaire verlaging van de CO2-emissie is echter niet de manier waarop we antwoord kunnen geven op deel 2 van de klimaatdoelstellingen van Parijs. Daar is namelijk ook afgesproken dat we opwarming van de aarde beperken op een waarde tussen 1,5 en 2,0 graden met een streven zo dicht mogelijk bij de 1,5 graden te eindigen in 2050 (tekst klimaatakkoord: “ruim onder de 2 graden”). Laten we daar eens op inzoomen.

CO2-budgetten  wereldwijd

Het CO2-budget is de hoeveelheid CO2 die nog uitgestoten kan worden tot 2050 om binnen de doelstelling van 1,5 tot 2,0 graden te blijven. Een flink aantal wetenschappers hebben daar met verschillende modellen aan gerekend. Het IPCC heeft uit al die publicaties een gemene deler gehaald (link) en met allerhande voorzichtigheden de zekerheid bepaald wat het meest aannemelijke getal is voor een 1,5 en 2,0 graden budget.

Foto: belgianchocolate (cc)

Alsof Wilders voor mij een uitzondering maakt

, door

COLUMN - Emine Uğur reageert op het PVV-verkiezingsprogramma

In 1997 gaf Ed van Thijn de Cleveringa-lezing met de titel “Ons kostelijkste Cultuurbezit: over tolerantie, non-discriminatie en diversiteit” en in het kader daarvan gaf hij in 1998 een keuzevak, waar ik me als een van de eersten voor had ingeschreven. Een van de boeken die behandeld werden was The Clash of Civilizations van Huntington, dat tijdens een werkcollege voor een stevige discussie zorgde tussen Van Thijn en een student die zo de oudere broer van Thierry Baudet had kunnen zijn.

Op een gegeven moment zei Van Thijn: “Moslims staan op hun punt de nieuwe Joden te worden” en met deze opmerking viel de zaal helemaal stil. Niet alleen de strekking van de opmerking en dat het van iemand van Joodse afkomst kwam, maar vooral de stelligheid waarmee hij het poneerde en de student vanachter zijn bril doordringend bleef aankijken maakte dat iedereen even stil viel.

Naderhand zaten we met andere allochtone medestudenten in de trein erover te praten en ik weet nog dat @guvercinzahmin en ik tegen elkaar zeiden dat we het nogal gechargeerd vonden, want ondanks onze individuele ervaringen met racisme en discriminatie, die ik zelfs in hoorcolleges met andere docenten had ervaren (!), was dit nog steeds het Nederland van de wereldberoemde tolerantie. En zo stellig als Van Thijn zijn opmerking had geplaatst, waren wij stellig in de overtuiging dat het in Nederland ón-denk-baar zou zijn dat een minderheidsgroepering ooit weer tot tweederangs burger gedegradeerd zou worden of dat Nederlanders dit zouden toestaan.

Vorige Volgende