Surveillance loont. Minister Opstelten (Veiligheid & Justitie) lanceerde onlangs zijn voorstel om Automated Number Plate Recogntion (ANPR) aanzienlijk uit te breiden. Camera’s met ANPR-software scannen kentekens om die langs verschillende opsporingslijsten en zwarte lijsten te leggen. Het voorstel heeft hem vanavond terecht een Big Brother Award opgeleverd.
Maar ANPR levert ook de staatskas een leuk zakcentje op. Onze Steeph vond in de begroting van 2014 een bedrag van drie miljoen euro ingeboekt. Niet als kosten, maar als opbrengsten. Met ANPR kun je makkelijker controleren. Aangezien de plannen erin voorzien om het systeem landelijk uit te rollen en mogelijk ook camera’s van het ministerie van Infrastructuur in te zetten, wordt continu overal iedereen gecontroleerd.
In Engeland boekte de politie hiermee veel succes. Alleen al in 2008 haalde de Engelse politie 185.000 onverzekerde auto’s van de weg met behulp van ANPR. Dat is veel, maar nog niets vergeleken met de hoeveelheid reisbewegingen die dagelijks in een database worden gestopt (en worden bewaard), namelijk 10 tot 14 miljoen. Per dag.
Die gegevens staan in een centraal systeem, waar verschillende veiligheids- en opsporingsdiensten kunnen bijhouden. Ook, zo blijkt, kunnen inzittenden vaak ook geïdentificeerd worden. Dat was niet de bedoeling, maar is wel handig.
De revoluties en protesten in Noord-Afrika en het Midden-Oosten bewijzen dat sociale en 24-uurs media dictators weg kunnen krijgen. Maar dezelfde media leiden ook tot een blinde rebellie met een zeer onzekere uitkomst.
De retoriek rondom de Arabische Lente leek minder hoogdravend (al lijken me vergelijkingen met 1989 me nog wat voorbarig). Na de kleurenrevoluties in de voormalige Sovjet-republieken en tijdens de protesten in Iran in 2009 werd wereldwijd de dageraad van een nieuw digitaal tijdperk bezongen. Twitter, Facebook en andere sociale media zouden het informatiemonopolie van menig dictator met huid en haar opvreten. The revolution will be tweeted.
Toen Ahmadinejad de Iraanse protesten de kop in drukte werd het enthousiasme al wat getemperd. De sociale mediaplatforms bleken niet alleen handig voor de oppositie maar ook voor het bewind. Alle digitale sporen lagen immers vast. De geheime politie hoefde die alleen maar te volgen om bij de telefoontjes en pc’s van demonstranten te eindigen. Wat voor protest kan worden gebruikt, bleek ook handig surveillancegereedschap. Dat vergaten jubelati als Clay Shirky en Thomas Friedman vaak even in hun hiephiephoera-commentaren te vermelden.
Maar de Iraanse flop is ook nog op een andere manier leerzaam, zo vertelt Evgeny Morozov in zijn nieuwe boek The Net Delusion (over een paar dagen een recensie).