Verloren Slag – een kleine SWOT-analyse voor de PvdA
De afgelopen twee weken kon je niet om René Cuperus van de Wiardi Beckman Stichting– heen. Hij is één van de twee hoofdauteurs van de bundel ‘Verloren Slag‘, die bij onstentenis van een eigen PvdA-commissie de verloren Tweede Kamer-verkiezingen voor de partij analyseert. Met het kopen van de bundel ondersteun je meteen de partijkas: met € 20 voor een pocket van zo’n 180 bladzijden is hij niet goedkoop.
De bundel bevat een aantal bijdragen van onder meer communicatiewetenschapper Liesbeth van Zoonen, politicoloog André Krouwel, hoogleraar politicologie Kees van Kersbergen; Gerrit Voerman en Paul Lucardie van het Nederlands Documentatiecentrum Politieke Partijen en verkiezingsonderzoeker Philip van Praag. En natuurlijk van WBS-medewerkers Frans Becker en René Cuperus zelf.
Wat is er toch gebeurd met de PvdA tussen de enorm succesvolle gemeenteraadsverkiezingen van februari 2006 -waarbij de partij van Bos op 60 virtuele kamerzetels stond- en 22 november waarbij ze net de helft haalde? Dat is de leidende vraag in het boek. Er kunnen verschillende soorten antwoorden aangedragen worden: campagnematig; sociologisch, cultuurhistorisch. Cuperus en Becker hebben en aantal antwoorden bijeengebracht.
Campagne. Philip van Praag wijst op de schokkend onprofessionele campagne – en dat van de campagnepartij bij uitstek. De PvdA-campagne had geen antwoord op de harde op Bos gerichte campagne van het CDA. Die viel na de monster-overwinning toch te verwachten, aldus Van Praag. De PvdA moert zich ook bewust zijn geweest van het verschijnsel, na de anti-Kerry campagne van Bush die niet terugdeinste voor manipulaties en onwaarheden. Ook het vereiste antwoord op een dergelijk campagne was al bekend: snel en krachtig reageren en verdachtmakingen en insinuaties vooral niet laten doorsmeulen. Niettemin was dat precies wat de PvdA deed. De PvdA reageerde ook traag en ineffectief toen de Netspar-lezing van Bos uitmondde in de beschuldiging van Van Dam dat Bos de bejaarden ging pakken. CDA ‘Dark Lord‘ Verhagen hoefde alleen nog maar in te koppen: ‘Met Bos ben je de klos‘. Met het allochtonen-debat en het Armenië-debat gebeurde hetzelfde. De partij reageerde traag en verdeeld. Intussen profileerde Marijnissen zich steeds meer als een gematigd en ervaren politicus met een gemoedelijke en vaderlijke uitstraling en werd de SP in snel tempo een alternatief voor potentiële PvdA-stemmers. Daarnaast was Balkenende vanaf de zomer bezig aan een come-back. Hij kon ook eigenlijk niet meer dieper zinken. En in de aanloop naar verkiezingen versterken succes-verhalen het succes. Vanaf dat moment had Balkenende het tij mee.