Berend

101 Artikelen
81 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

In Godsnaam, geen Democraat in het Witte Huis

McCain (Foto: Flickr/soggydan)

Het is te hopen dat John McCain op vier november de Amerikaanse presidentsverkiezingen wint. Dat wil zeggen, het is niet te hopen voor Amerika, voor de wereld, of voor John McCain. Maar wel voor de gemiddelde GC-lezer (en ik zeg met nadruk: gemiddeld), die immers Barack Obama een warm hart toedraagt. Terugkijkend op de regeerperiode van Bill Clinton kan gezegd worden dat sympathie voelen voor een Amerikaanse president niets dan ellende is. Want:

1) Een Amerikaanse president wordt altijd keihard aangepakt, en
2) De gemiddelde Nederlander is bijna altijd linkser dan zelfs de meest linkse president.

De president van de VS zal altijd dingen doen waarmee gemiddelde Nederlander in kwestie het niet eens is, en hiermee verwarring en een gevoel van verscheurdheid achterlatend.

De afgelopen acht jaar waren voor de gemiddelde Nederlander heerlijk, want ze werden gekenmerkt door een weinig ambivalente minachting voor George W. Bush, met regelmatig gelegenheid tot leedvermaak wanneer hij weer eens werd afgemaakt in de pers of op de Daily Show. Als Barack Obama de verkiezingen wint wordt hij de hoofdverantwoordelijke voor een land dat zich in een onmogelijke situatie. Wij zullen met hem meeleven, en pijn voelen als hij bespot wordt, een dubieus doodsvonnis bekrachtigt, of wegzakt in de ‘approval ratings’. Als John McCain president wordt kunnen we echter van iedere fout die hij maakt ongegeneerd genieten, en dat verdient duidelijk de voorkeur.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het grote gelijk van John Maynard Keynes

Nutteloze kantoorbaan (Foto: Flickr/ancawonka)

John Maynard Keynes heeft ooit gezegd dat in de 21ste eeuw mensen nog maar vier uur per week zouden hoeven werken om in welstand te kunnen leven. “Ha, die zat er mooi naast,” zullen velen denken, die 40, 50 of 60 uur per werken. Maar voor deze mensen heb ik slecht nieuws. Keynes had volstrekt gelijk, want 40, 50, of 60 uur per werken is in het beste geval niet meer dan bezigheidstherapie.

De meerderheid van de beroepsbevolking in westerse landen zit in de dienstensector. De diensten die ze verlenen zijn meestal wat aan de zinledige kant. Het gaat bij veel kantoorbanen om het verzamelen en doorsturen van informatie. Nutteloze informatie, die in een oceaan van nutteloze informatie wordt leeggestort. Managers worden aangesteld om al deze nutteloos werk verrichtende mensen weer te ontslaan, maar de managers blijken daar te schijterig voor te zijn, en huren er consultants voor in. De consultants komen tot de conclusie dat, als alle nutteloos werk verrichtende mensen op kantoren eenmaal ontslagen zijn, er voor hen ook geen werk meer is, dus adviseren ze om de meeste mensen toch maar in dienst te houden.

Advocaten brengen kwesties voor het gerecht die vroeger met een paar vuistslagen geregeld zouden zijn. Leraren proberen uit alle macht kennis over te dragen aan jongeren die bepaald niet op kennis zitten te wachten, en iedere nieuw verworven intelligentie er het eerstvolgende weekend weer af zullen drinken. Journalisten schrijven stukjes over van Reuters, columnisten (inclusief ondergetekende) trappen met veel theater open deuren in, voetballers worden grof betaald voor iets dat miljoenen mensen onbetaald in hun vrije tijd doen, IT-experts verlenen IT-ondersteuning aan de nutteloze activiteiten van anderen, accountants, ten slotte, rekenen de omzet van al deze nutteloze activiteiten nog eens zorgvuldig door.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De wijsheid der Duitsers I: Maretak-thee

Dit is het begin van een nieuwe serie op GeenCommentaar, die onregelmatig zal verschijnen. Het doel ervan is de lezer bekend te maken met de niet geringe zegeningen van de Duitse beschaving, op alle terreinen: de Duitse beschaving die in Nederland immers zo vaak het slachtoffer wordt van onbegrijpelijke vooroordelen.

Kluitjes maretak in een kale boom (Foto: Flickr/chidorian)

Duitsers zijn altijd wat intensiever bezig met hun gezondheid dan Nederlanders, en houden er op dit punt ook vaak tamelijk curieuze ideeën op na. Een hit in Duitsland, en vrijwel onbekend in de rest van de wereld, is maretak-thee. Thee op basis van maretak, zeker. Het wordt aanbevolen in Duitsland omdat het een wondermiddel tegen kanker zou zijn. Maretak-thee zal vast niet ongezond zijn, maar een wondermiddel is het beslist niet. Wonderen bestaan namelijk niet. Bovendien zijn er ook berichten dat maretak enigszins giftig kan zijn.

Desondanks beveel ik het produkt toch aan, vanwege de potentieel sterkste werking die er bestaat. De placebo is met afstand de meest briljante medische vinding uit de geschiedenis, voor de inenting, de penicilline en de harttransplantatie. De psychologische bijwerking, het gevoel dat een mens bij een medicijn heeft, is veel belangrijker dan de feitelijke werking. Hier maken we even een uitstapje naar de Franse cultuur. De stripverhalen van Asterix hebben in 1959 hun debuut gemaakt, in Frankrijk, in Duitsland, in Nederland, en elders, en zodoende is onderhand de overgrote meerderheid van onze bevolking ermee opgegroeid. De verhalen draaien om een toverdrank die de helden bovennatuurlijke krachten verleent. Het enige bekende werkzame bestanddeel van de toverdrank uit deze stripverhalen is maretak. Een thee op basis van deze parasiet zou mensen die het drinken wel eens de illusie kunnen geven net zo bovennatuurlijk sterk en onkwetsbaar te zijn als Asterix. De illusie is in dit soort gevallen het halve werk, en zo wordt maretak-thee alsnog een soort wondermiddel.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De VS hoeven niet op medelijden te rekenen

Liberals moeten zich vaak verontschuldigen (Foto: Flickr/ihorner)

Linkse Amerikanen, de zogenaamde ‘liberals’, kunnen erg onvoorspelbaar zijn. Een groot deel van de tijd zijn ze kritisch over hun eigen regering en samenleving, vaak zelfs nog kritischer dan linkse Europeanen, en dan vertonen ze plotseling toch weer nationalistische reflexen. Dit deed zich duidelijk voor rondom het uitbreken van de oorlog in Irak, vier-en-een-half jaar geleden.

Een ander voorbeeld is deze week Roger Cohen, een columnist van de New York Times. Hij betoogt dat de rest van de wereld de plicht heeft om financieel bij te springen bij de oplossing van de financiële crisis in de Verenigde Staten. Hij verwijst terug naar de rol die de Verenigde Staten, als lid van het IMF, vroeger heeft gespeeld bij het oplossen van financiële crises in andere landen. Nu Amerika in een financiële crisis is geraakt nemen de leiders van andere landen hun verantwoordelijkheid niet, en vertonen een stuitende mate van onverschilligheid.

Maar Cohen heeft ongelijk. Het is niet de verantwoordelijkheid van buitenlandse regeringen en centrale banken om bij te springen en het Amerikaanse herstel te financieren. Amerika wordt al jaren gesubsidieerd door het buitenland. Buitenlandse banken kopen grote hoeveelheden Amerikaanse dollars op als reserve-munteenheid, hetgeen zorgt voor een overwaardering van de dollar, en de Amerikanen dus rijker maakt. Bovendien compenseren met name de Chinezen al jaren het Amerikaanse handelstekort door Amerikaanse obligaties op te kopen die feitelijk van buitengewoon dubieuze waarde zijn.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De duivel en Gerhard Schröder

Gerhard Schröder (Foto: Flickr/World Economic Forum)

Gerhard Schröder en de duivel zijn erg goede vrienden, en hebben met enige regelmaat lucratieve zaken met elkaar kunnen doen.

Op donderdag 20 maart 2003 begon de Amerikaanse invasie van Irak. Een aantal landen steunde de invasie, maar Duitsland was daar niet één van. Op 21 en 30 januari van dat jaar had bondskanselier Schröder al publiekelijk aangekondigd dat Duitsland iedere betrokkenheid bij dit conflict zou vermijden. Hij nam de moeite om dit nog met grote regelmaat te herhalen. “An dieser Krieg beteiligt Deutschland sich nicht.”

Anders dan de CIA had de Duitse militaire inlichtingendienst nog altijd een netwerk in Irak. Dit was mogelijk een erfenis van de DDR. De Oost-Duitsers hadden indertijd Saddams geheime dienst helpen opzetten en hun agenten bevonden zich nog steeds in Irak, nu betaald door het nieuwe, herenigde Duitsland. Toen de oorlog uitbrak namen de Irakezen geen maatregelen tegen deze agenten. Het waren oude vrienden en bovendien had hun hoogste politieke baas duidelijk gemaakt dat Duitsland op geen enkele manier aan de oorlog deel zou nemen. De Duitse agenten konden in alle rust informatie verzamelen, die vervolgens via een directe video-verbinding vanuit de Duitse ambassade in Bagdad werd doorgegeven aan het Amerikaanse militaire hoofdkwartier in Qatar. De Duitsers gaven aan wat de meest relevante militaire doelwitten waren en rapporteerden na de bombardementen vervolgens hoeveel schade er was aangericht. Op 4 april willen de Amerikanen weten wat ze nu moeten doen – moeten ze behoedzaam en langzaam oprukken of hun troepen direct Bagdad in sturen om een snel einde aan de strijd te maken. De Duitsers praten met hun vrienden binnen de Iraakse inlichtingendienst en komen tot een heldere conclusie. Dit regime staat op instorten. Blaas ertegen aan en het is afgelopen. De Amerikanen konden rustig hun tanks Bagdad in sturen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Duyvendak? Andreas Baader, dat was pas een vent!

De RAF gedemonteerd (Foto: Flickr/slavin fpo)

De gebeurtenissen in Nederland zijn altijd een soort Madurodam-versie van wat er in de wereld gaande is. De politieke moorden en terreurdaden in Nederland vallen in het niet bij 9/11 en andere terreurdaden in het buitenland. In de jaren zeventig en tachtig hebben wij dan misschien Duyvendak gehad, maar in vergelijking met de Duitse terroristenleider Andreas Baader is hij toch echt niet meer dan een vriendelijk geitenwollen-sokkentype.

Ook in Duitsland is men op dit moment weer bezig met het radicaal-linkse verleden. In Duitsland is de manier om met het verleden om te gaan om er een film over te maken. Zodra er een belangrijke film over een onderwerp wordt gemaakt, betekent het dat het onderwerp in kwestie bespreekbaar is geworden. Dit gold voor het nazi-verleden, met Der Untergang, en voor de DDR, met Das Leben der Anderen en Good Bye Lenin. Deze week komt de film Der Baader-Meinhof Complex uit, over de Duitse radicaal-linkse beweging de Rote Armee Fraktion, waarvan Andreas Baader de bekendste leider was.

Hoe deze film valt is nog lang niet zeker. De filmmakers beweren bij hoog en bij laag dat ze geen steun willen verlenen aan het gedachtengoed van de RAF. De RAF stelde de Bondsrepubliek gelijk met nazi-Duitsland. De filmmakers zeggen het hier niet mee eens te zijn, maar er zit een adder onder het gras. De hoogste politiechef van de Bondsrepubliek wordt namelijk gespeeld door niemand minder dan Bruno Ganz. Een merkwaardige keuze. Net zoals Christopher Reeves eens en voor altijd Superman zou blijven, ook als hij bv. een verpleger of een kantoorklerk speelt, zo zal Bruno Ganz altijd Hitler blijven. In deze film zullen Andreas Baader en zijn kornuiten dus in zekere zin wel degelijk de strijd met Hitler aanbinden. Kortom, terwijl de film beweert kritisch te zijn over de RAF, sympathiseert hij er impliciet mee. Ik kan niet wachten op het uitkomen van deze film, en de ongetwijfeld Duyvendak-achtige debatten die er uit voort zullen komen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

John McCain is jong genoeg

Chomeini, nog steeds zeer geliefd in Iran (Foto: Flickr/Matthew Winterburn)

De Democraten worden op dit moment afgestraft voor een poging om politiek op valse grondslagen te voeren. Ze hoopten John McCain te kunnen verslaan door er op slinkse manieren op te wijzen dat hij te oud was voor het hoogste ambt. Met 72 zou hij inderdaad de oudste president zijn geweest die ooit was aangetreden. Deze zwakheid werd hem de afgelopen maanden genadeloos ingepeperd. Maar nu de 44-jarige huppelkut Sarah Palin zijn running mate wordt, gaat er opeens iets jeugdigs van de Republikeinse campagne uit. De Democraten weten even niet meer waar ze het zoeken moeten, en zijn achter komen te liggen in de peilingen.

Het probleem van de eerdere aanpak van de Democraten is dat het objectief onwaar is dat een man van 72 of ouder geen goed leider meer kan zijn. Konrad Adenauer werd geboren in 1876, en werd bondskanselier van West-Duitsland in 1949, op 73-jarige leeftijd. Hij bleef het tot 1965, en wordt nog altijd beschouwd als één van de allerbeste leiders die Duitsland ooit gehad heeft.

Nelson Mandela, geboren in 1918, werd president van Zuid-Afrika in 1994. Hij was 76 jaar oud, en kreeg de macht op een beslissend punt in de geschiedenis van zijn land. Als staatsman is hij nog altijd legendarisch.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Een proteststem op Klaus Kinski

Klaus (Foto: Flickr/theremina)

De Filmkrant, de NPS, het NRC en Cultura organiseren gezamenlijk een verkiezing, door het Nederlandse publiek, voor de beste acteur aller tijden. De lezers van GeenCommentaar, kritisch ingesteld als ze zijn, zullen al lang hebben geconcludeerd dat dit soort verkiezing tamelijk onzinnig is. Het gaat hierbij nooit om kwaliteit, het is altijd een soort populariteitswedstrijd. In het geval van filmacteurs is het nog erger, omdat, op de een of andere manier, er altijd een bepaald type acteur boven komt drijven. Dit zijn niet de fotomodellen, de Johnny Depps en George Clooneys van deze wereld, en ook niet de kameleon-achtige acteurs die echt één worden met hun rol, en daarom niet meer als acteur herkenbaar zijn. Het zijn altijd acteurs zoals Robert DeNiro, Al Pacino, en Jack Nicholson, die door hysterisch over-acteren hun tekortkomingen overschreeuwen. ‘Method acting’ wordt dat genoemd.

Om de onzinnigheid van deze verkiezing aan de kaak te stellen wil ik de lezers van GeenCommentaar oproepen tot het uitbrengen van een proteststem. Er was namelijk een acteur die zich nog veel hysterischer wist te gedragen dan al die Amerikaanse sterren, en dat was de Duitser Klaus Kinski. Hij vergroot de karaktereigenschappen van zijn personages altijd tot in het hysterische uit, of het nou gaat om een gewelddadige despoot als de Spaanse conquistador Aguirre in de gelijknamige film, of de ultieme schlemiel annex moordenaar Woyzeck. Hij is er zelfs in geslaagd, in Jesus Christus Erlöser, de figuur van Christus geheel te herdefiniëren. Op papier zijn de zinnen die hij uitspreekt tamelijk zoetsappig, herkenbaar voor iedereen die wel eens een moderne kerkdienst bezoekt, of op zondagmorgen langs de EO zappt. Kinski spreekt deze zinnen echter uit alsof hij de Neurenbergse conventie toespreekt, en maakt daarmee in één keer veel van de gewelddadigheid die uit het Christendom is voortgekomen aanzienlijk voelbaarder.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Voer voor paranoïci – de Palestine Strategy Group

Palestijn protesteert tegen de muur (Foto: Flickr/Mario theBoom)

Anti-Palestijnse en anti-Israëlische paranoïci hebben iets om hun vingers bij af te likken. Extremisten zijn meestal maar tot op beperkte hoogte in staat om onderscheid te maken tussen hun vijanden en gematigden die gewoon een redelijke, verstandige oplossing zoeken. Nu heeft een organisatie een rapport uitgebracht waarvan hun nekharen overeind zullen gaan staan. Twee jaar geleden heeft de EU (een verdachte organisatie – niet pro-Israëlisch en ook niet pro-Palestijns genoeg) een subsidie van 500.000 euro toegekend aan de Oxford Research Group (een verdachte denktank – allemaal mensen die van die villaineske Britse accenten hebben) om onderzoek te doen naar oplossingen voor het Israëlisch-Palestijnse conflict. Een gedeelte hiervan hebben ze geïnvesteerd in de Palestine Strategy Group, die op de West Bank is opgezet om de Palestijnen te adviseren over hoe ze in het vervolg moeten opereren. Ook zo’n club is voor beide zijden verdacht. Extremistische Israëliërs zullen denken dat de Europese Unie door middel van deze organisatie de Palestijnen direct advies geeft over de vernietiging van hun staat, extremistische Palestijnen zullen veronderstellen dat de EU juist probeert hun strijd te ondermijnen.

Het trieste is dat juist een dergelijke groep een goede kans heeft om met verstandige oplossingen te komen. Recentelijk is er een rapport uitgekomen, Regaining the Initiative: Palestinian Strategic Options to End Israeli Occupation (.pdf). De strekking is dat de Palestijnen er goed aan doen om op te houden een eigen staat te eisen en in plaats daarvan democratische volwaardigheid binnen Israël opeisen. En dit zonder geweld te gebruiken. Een verstandige aanpak, die voor beide zijden gunstig is. De Israëliërs zullen niet meer bang hoeven te zijn voor Palestijns geweld. Anderzijds kunnen ze Palestijns geweld ook niet meer gebruiken als rechtvaardiging voor geweld en onderdrukking van hun kant – en zullen vroeger of later, uit zichzelf of onder internationale druk, aan de Palestijnse eisen moeten toegeven. Geen van beide partijen heeft echter op enig moment in de geschiedenis van het conflict voor een verstandige aanpak gekozen. Dit goedbedoelde initiatief zal waarschijnlijk niet veel uithalen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wat Amerika van Wagner kan leren

Portret Wagner

Op de top 20 van meest gespeelde opera’s in de Verenigde Staten prijken vier opera’s van Mozart, een niemendalletje van Johan Strauss, een paar Franse opera’s waaronder Carmen, en verder voornamelijk Italiaanse opera’s. De naam Richard Wagner is opvallend afwezig. Het werk van de man geldt klaarblijkelijk nog altijd als besmet. Dit is merkwaardig. Goed, Wagner was anti-semiet, maar dit komt nergens expliciet in zijn opera’s naar voren. Andere culturele figuren wier werk expliciet anti-semitische uitspraken bevat, zoals Shakespeare, Voltaire, en Dostojevski, worden hier nooit op aangesproken. Mozarts Die Zauberflöte haalt de tiende plek op de lijst, hoewel deze opera openlijk racistische elementen bevat. Wagners misdaad kan als ‘being anti-semitic while German’ omschreven worden.

Maar is het erg dat Amerikanen niet van Wagner houden? Het antwoord hierop is ondubbelzinnig ‘ja’. Natuurlijk, Wagner zelf was een onaangename man, en zijn opera’s neigen ertoe bombastisch te zijn, en ook (mag het gezegd worden) wat aan de lange kant. Maar hij brengt een boodschap die met name voor de Verenigde Staten van het hoogste belang zijn.

Het gaat hier om de vierdelige Der Ring des Nibelungen. We leven in een fantasy-achtig universum, waarin er drie grote machten zijn: de dwergen, ook wel de Nibelungen genoemd, die gedreven worden door rancune; de stompzinnige, hersenloos gewelddadige reuzen; en de machtigsten van allen, de goden. Der Ring des Nibelungen is uiteindelijk het verhaal van de val van de goden. Hoe gebeurt dit? De goden hebben de macht, niet omdat ze sterker zijn dan hun concurrenten, maar omdat ze hun macht stoelen op rechtvaardigheid, en ook de belangen van degenen zonder macht proberen te dienen. Maar de goden laten zich meeslepen in de lage machtsspelletjes van hun concurrenten (in het bijzonder, de strijd om de ring), en verliezen hun morele gezag, en daardoor, uiteindelijk, alles. En met hun val gaat de wereld ten onder.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Moslims Kasjmir proberen geweldloos verzet

Minaret (Foto: Flickr/Jungle Boy)

In een belangrijk, maar door de Westerse media onderbelicht conflict doet zich de afgelopen weken een verrassende ontwikkeling voor. Kasjmir is een deelstaat van India waar van oudsher meer Moslims dan Hindoes wonen. Bij het compromis waardoor in 1947 India werd opgedeeld was eigenlijk afgesproken dat gebieden met een Moslim-meerderheid bij Pakistan zouden gaan horen. Kasjmir viel echter onder een uitzonderingsregel. Al decennia eisen de Moslims van Kasjmir onafhankelijkheid van India, of zelfs aansluiting bij Pakistan, en al die tijd heeft de Indiase regering dit geweigerd. De status van Kasjmir heeft geleid tot twee oorlogen tussen Pakistan en India, en ook tot geweld binnen Kasjmir, tussen Moslim-fundamentalisten enerzijds, en fanatieke Hindoes en de regering anderzijds. Nu overspoelt een nieuwe golf van protesten van Moslims de staat. Het nieuwe aan dit verzet is dat het doelbewust geweldloos is. Het gaat om vreedzame protestmarsen, en ook extremistische, gewapende groepen houden zich hier vooralsnog tot op zekere hoogte aan.

Het rampzalige op dit moment is dat de Indiase regering hier, uit een soort van reflex, met geweld op reageert. Er is een avondklok ingesteld, en het leger heeft tot nu toe 38 demonstranten doodgeschoten. Onderhandelingen worden tot op dit moment nog niet gevoerd. Het is natuurlijk niet geheel onbegrijpelijk. Moslim-fundamentalisten hebben jarenlang geweld gebruikt in Kasjmir, en sommigen gaan daar ook nu nog mee door. Het is moeilijk het onderscheid te maken.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Weg met de JSF, leve de Gripen!

JAS 39 Gripen (Foto: Public domain/United States Federal Government)

Op de valreep is er toch nog een concurrent van de JSF voor de vervanging van onze F-16s. Een consortium onder leiding van het Zweedse Saab biedt de Nederlandse regering de JAS-39 Gripen aan. Het voornaamste voordeel dat het bedrijf noemt is dat het goedkoper is ? behalve dat de aanschafkosten lager zijn, valt over de gehele levensduur van de vloot het onderhoud ook nog eens zes miljard euro goedkoper uit. De luchtmacht lijkt er weinig in te zien, want ze willen geen goedkoper alternatief, maar alleen het beste. Waarom een Jaguar kopen als je je een Aston Martin kunt permitteren?

De vraag of Nederland überhaupt een nieuw gevechtsvliegtuig nodig heeft wil ik voor nu laten rusten. Ik ben van mening dat Nederland er goed aan zou doen om het Zweedse toestel te kopen, en wel om twee redenen.

Punt 1: De kwaliteit van gevechtsvliegtuigen wordt minder belangrijk. Op het moderne slagveld worden veel taken die vroeger werden uitgevoerd door vliegtuigen nu, zonder mensenlevens (van ons) te riskeren overgenomen door raketten en onbestuurde vliegtuigen. Luchtgevechten worden steeds meer beslist door bv. vroegtijdige waarneming van vijandelijke vliegtuigen door lange afstandsradar of door satellieten. Om een premium van miljarden te betalen voor de vliegeigenschappen van de JSF is onzinnig, omdat dergelijke vliegeigenschappen minder belangrijk zijn geworden.

Vorige Volgende