Ad van der Stok, auteur op Sargasso

Foto: Ferdi De gier (cc)

Akkoord woningmarkt wekt valse verwachtingen

14 februari 2013 , 13:00 , door Ad van der Stok

ANALYSE - Het woningmarktakkoord verbetert de hypotheekregels niet. In tegenstelling tot de berichtgeving lijken kopers duurder uit te zijn. De onzekerheid op de woningmarkt zal aanhouden, mede door de valse verwachtingen die worden gewekt.

Het is onduidelijk of de gelegenheidscoalitie precies begrijpt wat ze in het akkoord heeft afgesloten. De Vereniging Eigen Huis snapt het niet. De verwachtingen die de plannen wekken lijken niet te worden waargemaakt, met name de suggestie dat de maandlasten voor kopers lager zouden zijn. Dat valt te concluderen op basis van de verstrekte informatie en enkele berekeningen.

Even terug naar de veranderingen van afgelopen januari. Tot eind december was het mogelijk een woning te kopen en deze niet volledig af te lossen, terwijl kopers wel op hypotheekrente-aftrek aanspraak konden maken. Vanaf januari kan dat alleen bij volledige aflossing. Het directe effect daarvan is een hogere netto maandlast, wat tot honderden euro’s per maand kan oplopen bij eenzelfde hypotheekbedrag. Veel mensen gaan bij het kopen van een huis uit van hun maandlasten. Dat betekent dat ze per januari op basis van diezelfde maandlasten opeens een veel minder duur huis kunnen kopen. Zo duwt Den Haag sinds januari actief de huizenprijs omlaag.

Terug naar de actualiteit. Uit de berichten die de afgelopen week naar buiten kwamen leek er een verstandig besluit op tafel te komen: versoepeling van diezelfde regels voor hypotheekrente-aftrek, zodat ook bij 50 procent aflossing aftrek weer mogelijk is. Terug dus naar de situatie van vorig jaar. Dat verlaagt de maandlasten voor kopers, maakt zo een hogere hypotheek mogelijk en dempt de verdere daling van de woningprijzen. Sommige journalisten dachten gisteren dat dat voorstel er door was. Het NRC Handelsblad kopte: ‘Hypotheken maar voor de helft verplicht aflossen.’ Helaas is dat onjuist.

Foto: Kort - illustratie Sargasso

KORT | Klaag SNS-aandeelhouder aan

3 februari 2013 , 22:00 , door Ad van der Stok

OPINIE - Dijsselbloem stelde me niet teleur met zijn behandeling van de aandeelhouders van SNS. Even was ik bang dat hij voor de aandelen zou betalen. Dat deed hij niet. Ze zijn onteigend. Hun ongenoegen daarover maak ik op uit het aangekondigde proces. ‘Ja, want, snif, de toezichthouder heeft het gedaan’.

Even het perspectief. Die onteigende aandeelhouders hebben als eigenaren, voormalig CEO Sjoerd van Keulen als een kleuter met duplo laten bouwen aan een vastgoedportefeuille waar hij niets van begreep en waar ook na oktober 2008 nog miljoenen in zijn gestoken. Als eigenaren lieten ze dat gebeuren en stemde daarmee stilzwijgend in met het risico dat SNS voor de staat zou gaan vormen. Het eigen falen, door niet tijdig het SNS-bestuur te corrigeren, heeft deze ingreep en dus – ironie – hun onteigening, noodzakelijk gemaakt.

Wordt die rechtzaak doorgezet dan zou de landsadvocaat misschien de volgende opdracht kunnen krijgen. Klaag diezelfde aandeelhouders aan voor de wanprestatie die ze leverden door niet in te grijpen. Laat de staat, uit naam van ons allen, de kosten voor Nederland op hen proberen te verhalen. Los van de vraag of zo’n zaak veel juridische aangrijpingspunten heeft, kan ze als publiek signaal een succes zijn.

Foto: Kort - illustratie Sargasso

KORT | Partijen moeten eigen leden niet te serieus nemen

27 januari 2013 , 22:00 , door Ad van der Stok

ACHTERGROND - Partijdemocratie doet de echte democratie geen goed. Dat wordt weer eens bevestigd door een onderzoekscommissie van GroenLinks die, na het orgaanfalen van afgelopen jaar, de partij van een nieuw lijstje goede bedoelingen voorziet. Positief: het rapport maakt melding van de ruis tussen fractie en partij.

Maar dan lees je dit: ‘Wij merkten […] op dat de verwijdering tussen de Tweede Kamerfractie en de partij mede gevoed is door een verschil van inzicht over de vraag of de partij een “kiezerspartij” dan wel een “ledenpartij” zou moeten zijn.’ De gekozen middenweg: ‘een kiezersgerichte ledenpartij.’ Een hilarisch compromis!

Een ander voorbeeld is Kunduz. Mijn veronderstelling was dat fractie en partij het daarover oneens waren. Klopt blijkbaar niet. De missie stond in het partijprogramma, geschreven door een commissie van de partij. Diezelfde partij, die er later nogal over morde. Blijkbaar was de partij GroenLinks het ook hier niet met zichzelf eens.

Een eenvoudige oplossing. Geef zo’n partij één verkiezing waar leden voor de kieslijst worden gekozen. Die toekomstige kamerleden schrijven vervolgens het verkiezingsprogramma en zijn tot de volgende verkiezingen inhoudelijk verantwoordelijk. Verantwoording daarover afleggen doen ze niet slechts aan de partij, maar aan alle kiezers.

Foto: Kort - illustratie Sargasso

KORT | Uitkomst Fyra-hoorzitting reeds bekend

20 januari 2013 , 22:00 , door Ad van der Stok

OPINIE - Er komt wellicht een hoorzitting, voor zowel Nederlandse als Belgische parlementariërs, over de Fyra. Begrijpelijk. Voor die Fyra betaal je meer dan voor een gewone trein, omdat hij tussen Amsterdam en Rotterdam 2 minuten lang 260 km/uur rijdt. Als hij rijdt. Maar er is geen treinverbinding onbetrouwbaarder dan die van de Fyra en dat was ook al zo voordat die Italiaanse treinstellen in gebruik werden genomen. Het lijkt onderdeel te zijn van een plan, om de reizigers op één van de belangrijkste spoortrajecten – tussen de drie grootste steden en Antwerpen en Brussel – langzaam steeds kwader te maken en hen ziedend maar machteloos op perrons achter te laten.

Als er een hoorzitting komt, is het duidelijk waar die plaats moet vinden. Daar waar mensen gehoord moeten worden: in de Fyra op het traject Amsterdam-Brussel. De uitkomst is overigens al bekend. Wij vatten het voor u samen: Prijs-Kwaliteit Fyra

Foto: Kort - illustratie Sargasso

KORT | Dé Bank en hét topinkomen

3 januari 2013 , 22:00 , door Ad van der Stok

OPINIE - Het is 2013. Dat betekent dat ABN Amro in oktober van dit jaar z’n vijfjarige jubileum viert als staatsbank. Daar moest ik aan denken toen minister Plasterk recent vertelde over de salarissen in de publieke en semipublieke sector, die nu echt genormeerd gaan worden.

Semipublieke instellingen zoals woningbouwcorporaties zijn niet in handen van de staat, maar toch gaat de minister normering afdwingen. ABN Amro is wel in handen van de staat, volledig publiek bezit. Dat kan voor een consequente politicus maar één ding betekenen, namelijk dat ook de inkomens van de staatsbankiers onder deze norm gaan vallen.

Overigens zou ik één reden voor uitzondering kunnen verzinnen. Stel dat een bedrijf dat wordt overgenomen, slechts tijdelijk staatsbezit is. Dan zou het geforceerd zijn om voor die korte tijd een salarisverlaging af te dwingen. Maar nu er na vijf jaar nog geen uitzicht is op verzelfstandiging, kan niemand meer van een tijdelijke situatie spreken.

Foto: Kort - illustratie Sargasso

KORT | GroenLinks’ gedroomde leider

18 december 2012 , 22:00 , door Ad van der Stok

COLUMN - Opmerkelijke citaten uit een afgelopen zaterdag verschenen volkskrantinterview met GroenLinks-senator Tof Thissen:

U had twijfels over de kwaliteiten van Dibi, om het voorzichtig te zeggen. Hebt u in die fase contact met hem gezocht? ‘Nee. Ik vertrouwde hem niet.’
[…] En dat allemaal terwijl GroenLinks bij uitstek de partij is die een humane samenleving bepleit. ‘Ja. We hebben elkaar naar het leven gestaan. Maar ik heb daar niet aan meegedaan. Ik ben iemand die bruggen wil slaan. Ik zoek naar consensus. Ik benader mensen niet vanuit wantrouwen.’
[…] Wie is op langere termijn de gedroomde leider van GroenLinks? ‘Lastig te zeggen. Jesse Klaver en Kathalijne Buitenweg worden genoemd. Geen slechte opties. Ook mijn naam gaat rond.’
[…] Bent u later wel bereid het politiek leiderschap van GroenLinks op u te nemen? ‘Goed dan: ik sluit het zeker niet uit.’

Daar snijdt hij iets aan. Volgens P&W-redacteur Peter Kee in het NRC doet de huidige leider Van Ojik het op TV ‘echt niet goed’, dus er komt een nieuwe leider. Klaver is te jong en Buitenweg alweer enige tijd uit de politiek. Kent u een geschikte opvolger? Ik zou echt niemand weten.

Foto: Kort - illustratie Sargasso

KORT | NRC herstelt contact met de gewone man vanuit grachtengordel

15 december 2012 , 22:00 , door Ad van der Stok

ANALYSE - Onlangs kreeg de NOS er weer van langs, over haar zoveelste poging bij de belevingswereld van de gewone man aan te sluiten. Een item over Petraeus werd gemengd met beelden van James Bond. NRC-columnist Heijne: ‘Dat is het nieuwe nieuwsmaken: feiten reduceren tot gevoel.’ Toevallig gelezen, Hans Nijenhuis, adjunct van datzelfde NRC?

In de verhuisspecial legt Nijenhuis uit waarom de krant vanuit het hart van de grachtengordel gemaakt gaat worden. Na de Fortuynjaren werd het ‘elitaire’ NRC weleens verweten onderdeel van de macht, van de kaasstolp, te zijn – ’ten onrechte’. Hij stelde zich de vraag: ‘Zouden we een ontmoetingsplaats kunnen creëren voor lezers en krant? Kunnen we, om met aandeelhouder Peter Visser te spreken, de redactie ‘aanraakbaar’ maken?’ Dat betekende een gebouw met publieke begane grond, met restaurant en café. Amsterdam bood die mogelijkheid. Daar wordt de krant gereduceerd tot voelbare journalisten.

Enkele dagen na de verhuisspecial waarin Nijenhuis dit uitlegt, lezen we in een nieuwsartikel een andere reden. ‘Amsterdam is van oudsher de mediastad. Het is de krantenstad – bijna alle landelijke dagbladen zitter hier – maar ook de filmstad, de boekenstad, de reclamestad.’

Zeg het maar gewoon Nijenhuis: Amsterdam is de stad van de elite. En daar wil je in dat NRC café graag mee over de gewone man praten.

Foto: Kort - illustratie Sargasso

KORT | Buitenproportioneel en onrechtvaardig

6 december 2012 , 22:00 , door Ad van der Stok

OPINIE - Philips werd door de Europese Commissie beboet voor het maken van prijsafspraken. CEO Frans van Houten noemde dat ‘buitenproportioneel en onrechtvaardig’. Opmerkelijk.

Buitenproportioneel? Wellicht. Onrechtvaardig? Een woord dat zelden uit de mond van een manager komt, tenzij het over (eigen) geld gaat. Maar het is vooral die combinatie. Een ‘buitenproportionele’ straf, is te hoog, maar gerechtvaardigd. Een ‘onrechtvaardige’ straf staat daar echter lijnrecht tegenover. Deze manager van Philips had drie woorden nodig om zichzelf tegen te spreken. Weinigen doen hem dat na.

Ik denk dat hij bedoelde te zeggen dat hij de straf buitenproportioneel, of onrechtvaardig vond. Hij wist alleen nog niet welke van de twee.

Foto: Thirteen Of Clubs (cc)

EPD ondergraaft beroepsgeheim en de minister de democratie

2 december 2012 , 22:00 , door Ad van der Stok

ANALYSE - De te verwachten privacyproblemen van het EPD zijn ernstig. Maar ook de private bypass van een publiek NEE en het digitaal ondergraven van het medisch beroepsgeheim zouden al reden tot afblazen moeten zijn.

Afgelopen week werden de doorstartproblemen van het EPD eens flink in het zonnetje gezet. De te verwachten privacyproblemen voerden de boventoon, tot aan de Amerikaanse Patriot Act toe. De meest koddige verdediging van het systeem kwam van de uit het predigitale tijdperk stammende Wilna Wind. In De Wereld Draait Door probeerde zij de beveiliging te verdedigen met ‘zo’n dokter moet zich kunnen identificeren, die moet aantonen dat hij een behandelrelatie heeft met die patiënt.’ Mevrouw Wind, ik ken het systeem niet in detail, daarom vraag ik het maar aan u. Geldt dat ook voor hackers? Dat ze zo’n behandelrelatie moeten hebben, alvorens zij zichzelf toegang verschaffen tot het systeem?

Die journalistieke belichting van verwachte privacyproblemen was aangenaam en nodig, maar liet twee andere kwesties in het schemerduister achter. Kwesties die op zichzelf al reden zouden moeten zijn het systeem af te blazen. De eerste gaat over het medisch beroepsgeheim. Want zelfs als patiënten aangeven mee te willen doen, is het maar de vraag of de arts met het koppelen van de gegevens niet alsnog dat beroepsgeheim schendt. De tweede is de wonderlijke opvatting over democratie die uit dit dossier spreekt, met een hoofdrol voor minister Schippers en een bijrol voor senator/zorgverzekeraar Roger Van Boxtel.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Groot politiek draagvlak voor grondwet tartende hypotheekregels

18 november 2012 , 16:00 , door Ad van der Stok

OPINIE - De regels voor nieuwe hypotheken tarten het meest basale beginsel van ons recht, dat mensen in gelijke gevallen gelijk behandeld dienen te worden. VVD, CDA, PvdA, D66, CU en GL vinden het best.

Soms kijkt onrecht je aan via de rondreizende cameralens van het journaal. Soms wordt het dichter bij huis verstopt in politiek breed gedragen, democratisch vastgestelde wetteksten. Dat staat te gebeuren met de regels voor mensen die na 1 januari op hypotheekrenteaftrek aanspraak willen maken. Een brede coalitie van de partijen van het lente-akkoord en de huidige coalitie gaat veel te lichtvaardig om met een elementair recht.

De eerste woorden uit Artikel 1 van onze grondwet: Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. En laat dat nou precies de regel zijn die voor mensen die na 1 januari een huis kopen met voeten getreden wordt. Vanaf januari 2013 worden huizenbezitters in gelijke gevallen ongelijk behandeld.

Huizenbezitter A en huizenbezitter B laten aan de belastingdienst weten dat ze beide een huis van 2 ton hebben gekocht. Beide sluiten een hypotheek af waarmee ze de helft aflossen, beide betalen dezelfde rente. Toch worden ze door de belastingdienst niet op dezelfde manier behandeld, simpelweg omdat de een z’n huis kocht op 31 december 2012 en de ander op 1 januari 2013. De komende 30 jaar zal de belastingdienst ze anders blijven behandelen, waardoor huizenbezitter B over die 30 jaar tienduizenden euro’s meer belasting moet betalen.

Foto: Ruurd Zeinstra (cc)

Wat Rutte II nekt is een troebel compromis

9 november 2012 , 13:00 , door Ad van der Stok

ANALYSE - Er is meer dan communicatie voor nodig om de onderbuik van De Telegraaf ervan te overtuigen dat nivelleren na de verkiezingen opeens wel een goed idee is. Maar dat is niet de oorzaak van alle ruis.

Rutte had zich moeten herinneren dat de partijleider van de VVD nog in augustus zijn afkeer voor nivellerende socialisten had kenbaar gemaakt. Zelfs VVD-favoriet Den Uyl werd weer ten tonele gevoerd. Maar de inhoud van z’n speech was blijkbaar niet noemenswaardig genoeg om hem zelf ter harte te nemen. Als een Romney-republikein flipflopte hij na de verkiezingen zonder moeite van de Tea Party van Geert Wilders in de armen van Samsom. Het Telegraafpubliek zag dat niet aankomen, omdat ze ruggegraat veronderstelde die er nooit was geweest. Het beteuterde Mark omdat hij hen juist van dienst wilde zijn en omdat hij wel begreep dat de macht naar links was verschoven.

Maar waar kwam nou alle ruis vandaan?

Verknoopt

De oorzaak van het gezever over hypothetische koopkrachttoekomsten zit in de verknoopte fiscale bedoelingen die al in ons stelsel zaten voor de formatie. In plaats van te ontknopen werd er tijdens de formatie nog een extra knoop in gelegd, die alle bedoelingen nog vollediger met elkaar liet samenhangen, die allerlei groepen en uitzonderingsgroepen creëerde, maar waardoor niets meer uit te leggen viel.

Foto: Marco Facci (cc)

Topinkomens krijgen juist geld erbij

1 november 2012 , 13:00 , door Ad van der Stok

ANALYSE - Het kabinet Rutte-II heeft een hekel aan mensen die 70.000 euro verdienen. Dat kun je gezien de zorgplannen stellen. Zeker als ze met twee zijn en ze een gezin vormen. Maar van nivelleren -wat veel VVD-ers doet steigeren- is geen sprake.

[noot: Dit artikel is onderhevig geweest aan stevige discussie. Dat heeft onderdelen in een ander daglicht gesteld. Lees daarom ook de update en reacties voor een beter beeld. AvdS]

Samsom probeert de inkomensafhankelijke zorgpremie te verkopen als nivelleren en Rutte verdedigt het als nivelleren, maar de hoge inkomens gaan er door deze maatregel juist op vooruit. Althans, volgens de cijfers van Stef Blok. Gezinnen met één kostwinner die meer dan circa 130.000 euro verdienen houden maandelijks meer geld over. Gezinnen met twee kostwinners die beide meer dan 70.000 euro en samen meer dan circa 330.000 verdienen gaan er ook op vooruit. En hoe meer ze extra verdienen, hoe meer ze erop vooruit gaan.

De reden. De verlaging van het hoogste belastingtarief van 52% naar 49% compenseert de extra zorgkosten. Die extra zorgkosten bestaan uit maximaal 5500 euro per jaar – 11% van je bruto inkomen tussen 20.000 en 70.000 euro. Of je nou 70.000 euro bruto verdient, of 400.000 euro: je betaalt maximaal 5500 euro extra aan zorgkosten. Maar die belastingverlaging blijft geld in het laatje brengen – voor elke extra euro betaal je 49% in plaats van 52% aan de staat. Die compensatie wordt steeds groter naarmate je meer verdient, terwijl de zorgkosten boven de 70.000 euro gelijk blijven. Vanaf een zeker inkomen gaat de belastingdaling je dus meer opleveren dan de zorg je extra gaat kosten.