Dit is de derde gastbijdrage van Hoite Vellema, oud-student Internationale Betrekkingen aan de UvA.
Nederlanders zijn vaak en veel bang. Bang voor de kredietcrisis en bang om hun baan te verliezen. Bang voor terroristen die een station opblazen of een vliegtuig in de Rembrandttoren parkeren en bang voor moslims die als een tsunami ons land overspoelen. Bang voor een onstuimig veranderend klimaat dat tot een wereldwijde crisis en oorlog om natuurlijke hulpbronnen leidt. Bang voor enge ziektes, virussen en antibiotica resistente bacteriën. Bang voor gekken die in crèches baby’s en kinderleidsters opensnijden en bang voor vrijgelaten TBS-ers. Bang om te dik te worden. Bang om vroeg dood te gaan. Ga zo maar door. Nederlanders zijn overal bang voor.
Deze cultuur van de angst wordt dankbaar geëxploiteerd door politici in het hele politieke spectrum. Zo wordt vooruitgang tegen gegaan. Christelijk rechts is tegen stamcelonderzoek en progressief links tegen genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen. Rechts is niet bereid in duurzame energie te investeren omdat het slecht voor de economie zou zijn en links vindt kerncentrales onveilig en vervuilend. Rechts wil terug naar het Nederland van de jaren ’50 omdat toen alles beter was en links durft geen fundamentele keuzes te maken om maatschappelijke onrust weg te nemen. Rechts wil veiligheid door vrijheidsbeperking en links is bang voor Grote Broer. Zo zit het land door irrationele angsten en primitieve politieke reflexen voortdurend in een pijnlijke spagaat.
Daarom pleit ik voor een hernieuwd humanisme. Weg met de angst en het pessimisme. Terug met de ratio. De mens moet centraal staan. Niet alleen die van vandaag, maar ook die van morgen. Niet alleen die van de eigen stam, maar ook die van erbuiten. Politieke dogma’s zijn taboe, vanaf hier gelden alleen nog de ethiek, de moraal, persoonlijke vrijheid gecombineerd met sociale verantwoordelijkheid en bovenal rationaliteit.
Er is een kredietcrisis. Laten we die gebruiken voor de herinrichting van de maatschappij. Er zijn terroristen. Laten we de voedingsbodem minder vruchtbaar maken voor terrorisme en juist vruchtbaarder voor gewassen. Bomen in plaats van bommen. Er zijn moslims in Nederland. Laten we zorgen dat ook zij (die zich dat nog niet voelen) medelanders worden. Er is een klimaatcrisis. Laten we nu dan eindelijk de onverdeelde keuze maken voor duurzame energie en innovatie. Er is vogelgriep. Laten we investeren in biotechnologie en die technologie voor iedereen toegankelijk maken. Er zijn gestoorden. Laten we door meer en betere sociale netwerken zorgen dat minder mensen buiten de boot vallen. Bel eens bij de buren aan. Er is een obesitasexplosie. Laten we dan gezonder eten. Minder vet en meer vezels. Dat is nog duurzamer ook.
En ja we gaan dood. Jij, ik, wij allemaal. Laten we er het beste van maken tot die tijd.
Reacties (43)
Toch meer condition humaine dan condition Neerlandais lijkt me zo. En wie zijn wij Hollanders om het oneens te zijn met de almachtige Evolutie (insert gepreveld spreukje) die de angstigen onder ons zo bevoordeeld heeft?
http://www.youtube.com/watch?v=f-TvnVRyCcY
Da’s geen toeval, dit stukkie na de angst voor de tikkende tijdbom van Steeph.
Ik ben “bang” dat de oproep voor een renaissance van de rede zal smoren in de geschiedenis van diezelfde rede.
Van Socrates die aan het gif mocht, via Voltaire wiens gedachtengoed de Terreur (1793)niet kon verhelpen dat, tot Richard Dawkins die het voor mekaar krijgt dat creationisten brievenbussen bombarderen met ranzige folders.
Is dat angst? Of een te nauwe kijk op de geschiedenis? Of kunnen zit er wat in een opvatting die Piet Vroon ooit debiteerde:
De ontwikkeling van het bewustzijn is, op historische schaal, nog zo jong dat instincten voorlopig sterker zullen zijn dan de ratio.
@1
Is inderdaad de condition humaine, maar het wordt steeds erger.
@2
:)
@3
Piet had altijd gelijk! En indien nodig dan drink ik de gifbeker wel leeg, voorlopig blijf ik nog even stukjes schrijven. ;)
PS
Het is wel toeval. Ik had het gisteren al geschreven en bovendien ken ik Steeph helemaal niet.
Goh Hoite, volgens mij heb je het vooral over jezelf… ik ken zeer weinig mensen die een reet geven om terrorisme, klimaatverandering en de natuurlijke hulpbronnenproblematiek. Toegegeven, mijn omgeving is geen doorsnee van de NLse samenleving, maar wel een doorsnee van mn middengrote stad.
En hier reageert angst geenszins. Hedonisme des te meer. Het probleem dwz de ‘de kloof tussen burger en politiek’ is eerder consumentisme: Nederlanders hebben heel veel, willen heel veel, en hebben weinig geduld met zaken die hen niet bevallen. Dit is een schaduwzijde, maar wel een natuurlijk gevolg van het rationalisme en de Verlichting.
Nederlanders zijn niet bang, Nederlanders pikken ‘het’ niet langer. En ‘het’ kan van alles zijn: van files tot buitenlands op straat tot ambulances die ’te laat’ komen. We zijn eerder slachtoffer van ons eigen succes: omdat hier alles over het algemeen zo goed is geregeld, wordt elk ongemak, hoe triviaal dan ook, opgeblazen tot EEN GROTE SCHANDE.
En hoewel een dergelijke mentaliteit schijnbaar leidt tot het steunen van een autoritaire regering (criminelen in strafkampen, want zijn lastig/zwervers de binnenstad uit, want zijn lastig/etc) denk ik niet dat het zover zal komen… want autoritairisme is ook lastig.
Hoeveel krediet/vertrouwen geven we die bankiers nog ? Voor mij is het geld niks meer en minder dan geld op de brandstapel gooien wat dit kabinet doet
Hoeveel krediet/vertrouwen geven we die bankiers nog ? Voor mij is het geld niks meer en minder dan geld op de brandstapel gooien wat dit kabinet doet
Ik ben niet bang voor de kredietcrisis, Bush, Osama of wie dan ook, maar ik kan je vertellen dat het krijgen van kinderen een religieus-makende aangelegenheid is. En ik geloof in geen god, maar iedere keer als ik zo’n baby eruit geperst zag worden, dacht ik: wie dan ook – laat in vredesnaam dit wezen niets overkomen ! En dat houdt me nog steeds bezig – iedere avond vlak voor het slapen gaan.
@JSK
Ik predik nou juist leven zonder die angst. Volgens mij voelen veel mensen die angst wel en is die angst vaak irrationeel. Wat betreft het opblazen van kleinigheden heb je gelijk. Dat veroorzaakt ook veel van die angst. Of consumententisme een uitvloeisel is van de Verlichting waag ik echter te betwijfelen. (Wel van hedonisme natuurlijk.)
@KJ
Dat is de kwetsbaarheid die je ziet en de toekomst is kwetsbaar. Een extra reden om die toekomst te koesteren.
Manipulatie is shit … Zowel genetisch als bewust bepaald .. Grote bedrijven moet het niet langer toegestaan worden om te investeren in ; kapitalistische dictaturen van communistische werelddelen zoals china en afrika vanwege hun goedkope arbeidskrachten .Er vind nog steeds mensenhandel plaats . Ze denken in brussel nu nog steeds dat kapitalisme en economieën gestimuleerd kunnen worden via overdreven bonussen en dat een voor hun bijkomstige afslachting van de middenklasse iets goeds is voor hun zakkenvullers portomonnee . Oh my god …in europe they still think that they did win from communism with the help of capitalism and a slaughtered western labour class .
Volgens mij voelen veel mensen die angst wel en is die angst vaak irrationeel.
Hmmm.. okee misschien spreek je andere mensen. Als ik lui hoor klagen over moslims/allochtonen – globalisering – milieuproblematiek hoor ik geen angst maar irritatie.
Of consumententisme een uitvloeisel is van de Verlichting waag ik echter te betwijfelen.
Nouja, ik denk dan vooral aan de Schotse Verlichting: het organiseren van de samenleving (en dan met name de economie) op basis van utilistisch-rationele principes. Activiteiten die vroeger als roeping of liefdadigheid werden gezien – zorg, sociale zekerheid en onderwijs – zijn nu product en dat verklaart deels de toename van ouders die bij leraren verhaal komen halen, menigten die ambulancepersoneel aanvallen, etc.
BUY AMERICAN
Oh my god . Straks dan krijgen we hier een EU KKK met dank aan de vernieuwde rechtse EO van Knevel
Die rechtse Katholieke Knevel Klotezooi hoeft voor mij niet zo
Angst is ook heel nuttig, het houdt mensen in toom, en eerlijk gezegd vind ik angst onder Nederlanders wel meevallen. Vergeleken bij andere plekken op deze aarde. In Sierra Leone is iedereen de godganse tijd bang voor elkaar. Dringt iemand voor, dan zeg je niets, uit angst dat je stront aan de knikker krijgt. Mensen zijn niet te vertrouwen, dus gezonde argwaan is toch echt op zijn plaats.
En de angst voor terrorisme, die lijkt misschien onredelijk. Toen ik permanent in Nederland zat vond ik het ook allemaal ontzettend ver gaan. Maar nu ik het van buitenaf bekijk, vind ik juist dat de angst niet groot genoeg is. Terroristen zijn geen ‘redelijke’ mensen. Dan kan je wel net doen alsof het niet bestaat allemaal, maar dan ligt er op een dag toch echt een bom op Amsterdam CS.
En tot slot: misschien was het juist tijd dat toegeven aan angst weer mocht. Angst mag dan een slechte raadgever zijn, maar alles maar normaal vinden, daar schuilt pas een groot gevaar in als je het mij vraagt.
@16: De angstzaaiers hebben vooral hun voordeel aangewend om vrijheid verder in te perken. Dat kan ik niet echt een positieve ontwikkeling noemen.
De mens is niet rationeel en zal het ook nooit zijn. Dankzij die irrationele irrationaliteit heb je ook dit mooi stukje mogen publiceren hier op dit stukje internet onkruid :)
Humanisten kunnen ook bang zijn, dus ik snap de oproep tot een vernieuwd humanisme niet.
Bovendien kan angst ook heel rationeel zijn. Zo heb ik wel eens bovenop een berg gestaan, waarbij ik door mijn angst om naar beneden te vallen extra goed oplette.
Je moet je alleen niet door angst laten leiden. Verder vind ik dat alle Nederlanders het buitenland uit moeten!
@JSK
Misschien is het een beetje van beide, angst en irritatie. (In mijn omgeving zijn ook weinig mensen bang, maar ik maak me dan ook geen zorgen om de mensen in mijn omgeving.)
Over de Schotse Verlichting, point taken.
@16
Angst is nuttig, maar van mij mag het in het publieke debat wel wat minder.
Terrorisme, tegendeel van rationaliteit (in Nederland). Zelfs als er een keer een bom op het CS is, dan nog is de angst niet erg rationeel. De kans om slachtoffer te worden is erg klein.
@17
Exactly my point.
@19
Mijn punt was ook niet dat humanisten niet bang kunnen (of mogen) zijn, maar dat zoveel van de gecreëerde angst irrationeel is.
@20 & Gin, een reële angst voor terreur in Sierra Leone is dat niet in Nederland. Ik voel er geen spoor van. Voelde het wel in Parijs 1975, bommen laten afgaan uit protest.
/ot @Gin, is Anneke een soul sister ? ;-)
Waarom staat er niet ‘studeerde huppeldepup’ maar dat gedoe met “oud-student” aan den “UvA”? Pretentieus. Alsof het iets toevoegt? Hoe irrationeel die hoop wanneer je ze rationeel analyseert :)
@23
Helaas de consequentie van niet afstuderen ;).
@17: Dat is geen positieve wending, maar er zijn altijd mensen die aan bepaalde ontwikkelingen verdienen, ofwel aan reputatie, ofwel aan middelen. Dat kun je verafschuwen uiteraard, maar daardoor verdwijnt de onderliggende reden niet. Aversie voor het één, zou niet moeten leiden tot bagatelliseren van het ander. Enige ‘nuchterheid’ is daar wel op zijn plaats.
@20: Zoals ik het debat volg, maar ik geef toe, dat hapert nogal doordat ik moeilijk ‘contact’ met Nederland kan maken, concentreert de angst zich op het elimineren van ‘elementen’ die uiteindelijk die bom op CS kunnen leggen. In Nederland vertrouwen we voor onze veiligheid toch blindelings op overheidsinstituties. En ik denk dat de overheid duidelijk genoeg is, dat ze NL niet adequaat kan beschermen. Angst en rationaliteit zijn elkaars tegenovergestelden. Nederlanders houden van ‘rationeel’. Zelfs in hele normale discussies kunnen Nederlanders dingen dood rationaliseren, dat is een cultuur, en een ideologie. En niet noodzakelijk ‘de’ enige juiste benadering.
@21: Nee, in Nederland is er onder het publiek geen reële angst voor terreur, en van buitenaf zeg ik: die zou er juist wèl moeten zijn. Ook hier krijgen we regelmatig nieuws over Nederlandse integratieproblematiek. Mensen uit verschillende delen van de wereld (want die zitten hier namelijk heel erg veel) merken op dat Nederland zich in de gevarenzone bevindt. Daar leer ik van. En ga eens met buitenlanders over straat in Nederland (lees buitenlanders —> bezoekers) en vraag hen naar wat ze van de houding van bepaalde groepen migranten vinden (hoef je niet eens naar te vragen, mark my words, ze geven er vanzelf wel commentaar op), ook daarvan vinden ze dat er een bom onder de samenleving ligt. Ik heb nog geen enkel positief geluid gehoord over de mate van integratie van de Nederlandse samenleving. Er zijn heel wat mensen in Nederland, die absoluut geen gevoel voor het land (of haar bewoners) hebben. De grenzen staan wagenwijd open. Als er een wildvreemde aan je deur belt en vraagt of hij naar de WC mag, ben je toch ook argwanend, of denk je dat iedere bezoeker goeds in de zin heeft? Stel, het is een drugsgebruiker, en jij laat je en public regelmatig héél negatief uit over drugsgebruikers. Zou je dan nog niet argwanend zijn?
@22: Geen idee, maar vond het een leuk stuk. Dank voor de link… ;-)
Nu allemaal hier naar kijken
http://www.archive.org/details/ThePowerOfNightmares
@25
Veel mensen hebben ook nog maar weinig vertrouwen in de overheid. Deels om zeer begrijpelijke redenen trouwens. Als je de regering de afgelopen week in actie ziet…
Aan de integratie valt nog een hoop te verbeteren, maar heel erg open zijn de grenzen ook niet meer.
Vrees niet, want Ik heb de wereld overwonnen.
Mij is gegeven alle macht in hemel en op aarde.
Niemand kan mijn schapen uit mijn hand roven.
Woorden van Jezus
@28L Dank u. Immers: Kommer maakt een mens neerslachtig, een hartelijk woord beurt hem op
(Spreuken 12:25)
Maar:
Wat verlangt de Heer uw God anders van u dan dat u Hem vreest en zijn wegen gaat
(Deuteronomium 10,12)
Ik snap ook wel dat jij de Heer van de machten als heilig moet beschouwen en alleen voor Hem angst moet hebben en bang zijn
(Jesaja8, 11-13)
Bovendien schreef Paulus: Bewerk uw heil met vrezen en beven. God immers brengt in u zowel het willen als het doen tot stand. (Filippenzen 2,12-13)
Dus spaar me. Niet bang zijn omdat Jezus dat ook niet was? Nee, dank je, liever geen spijkers door mijnn handen.
In mijn omgeving zijn ook weinig mensen bang, maar ik maak me dan ook geen zorgen om de mensen in mijn omgeving
Over wie heb je het dan? Ik bedoel: hogeropgeleid links (waaronder ik mijzelf ook schaar) heeft er een handje van om medelijden te hebben met lager opgeleiden die extreem(rechts) stemmen: we noemen ze bang. Maar, zonder empirisch(ervarings) bewijs hoeft dit niet de (enige) verklaring te zijn: ‘ze’ kunnen ook gewoon verveeld, verwend, oprecht extreem of onnadenkend zijn. Angst hoeft niet de primaire motivator voor de Wildersstemmer te zijn.
Een al bij voorbaat verloren punt. Vrijwel alle negatieve emoties (suitably defined, bla) kunnen, terecht of onterecht — dat is het punt niet — terug geredeneerd worden naar basis angsten. Het ligt er daarmee maar aan waar je streep trekt tussen angst en haar opvolgers/afgeleiden en die trekt dus een ieder precies daar waar het op dat moment uit komt.
Mescaline begrijpt “soul sister”.
Vrijwel alle negatieve emoties (suitably defined, bla) kunnen, terecht of onterecht — dat is het punt niet — terug geredeneerd worden naar basis angsten.
Daar geloof ik niks van. Ik bedoel het zal vast in een studieboek psychologie staan, maar ik betwijfel of het klagen over ‘uitkeringtrekkerts’ van een Geenstijl-reaguurder voortkomt uit ‘angst voor globalisering’. Wij willen gewoon een diepzinnig tintje geven aan het passieve consumentisme van een groep Nederlanders.
@ JSK: Ik zei al, terecht of onterecht. Maar vooral dat dat het punt niet is.
“Klagen over uitkeringstrekkers is klagen dat resources geconsumeerd worden door anderen”. Zie hier mijn 1-traps argumentatie dat het angst voor eigen achterstelling is, het liefst nog met het woord “enkel” of “alleen” ergens ingevoegd om de deugden van het weerstaan van angsten en mijn eigen kunde daarin te benadrukken.
Let wel dus — of ik die argumentatie onderschrijf (of nuttig acht) blijft tot hier even in het midden. Het punt is enkel dat het retorische gemak te groot is en, minimaal buiten de context van een psychologisch wetenschappelijke discussie, de begrippen te interpretabel. Zie als vrij perfect voorbeeld ook de voor een bepaalde categorie spreker volledige inwisselbaarheid van de begrippen “racisme” en “xenofobie” en het volstrekte doodslaan van discussie die daarop volgt.
“U bent dom”
“U bent bang”
“U bent dom en bang!”
“U bent altijd 1 keer meer bang en dom dan ik! Ha!”
Tel er dan bij op dat zoals in het voorbeeld boven die angst voor eigen achterstelling voor mijzelf binnen het toch al vrij banale mensbeeld dat ik er op nahoud nogal overtuigend klinkt en ik heb mij vastgepind op de angst-hypothese. Maar heb ik meer gedaan dan de streep waaronder iets angst heet op een andere plek trekken dan iemand anders doet?
Dat bedoelde ik met “bij voorbaat verloren”. Er kan geen objectief nut volgen als definities naar wens aan te passen zijn zoals hier.
Dat kan wellicht ook betekenen dat dit een beetje een non-reactie kan heten. Vind het een enigzins interessant punt wegens het al in #1 aangestipte — misschien moeten we het probleem omzeilen door een herwaardering van “angst” als niet noodzakelijkerwijs negatief te omarmen.
Nog niet zo lang geleden waren er twee onderzoeken waaruit naar voren kwam dat Nederlanders tot de meest tevreden en meest gelukkige mensen van Europa behoren.
Veel minder angst dan dus dan de omringende landen.
Dit artikel is dus onzin.
@34: Sorry, jebent me volledig kwijt.
@35: True, maar we zeuren wel het meest.
@36: Tssk.
Sommige mensen maken zich zorgen. Deze zorgen uiten zich in bepaalde fysieke verschijnselen. Fysieke verschijnselen die lijken op mensen die angst hebben.
Andere mensen maken zich weer zorgen om mensen zie dezelfde fysieke verschijnselen hebben dan mensen die zich zorgen maken.
Er zijn ook mensen die zich zorgen maken om mensen die zich zorgen maken om mensen die zich zorgen maken.
Mensen die bang zijn voor moslims kan ik minder helpen, maar mensen die bang zijn voor PVV stemmers die kan ik eventueel dingen uitleggen. Ik ben er zelf namelijk eentje.
We gaan er allemaal aan…Er is hoop…We gaan er allemaal aan…Er is hoop…
Sargasso maakt ambivalent.
@alt.johan: Hallo en graag. Helpen begrijp ik.
@MaxM: Duidelijk. Waarom laat je je ambivalent maken?
Ik ben een aanhanger van twijfelfundamentalisme.
Om van de Moeialjedien te zwijgen, #41 !
Liever niet, of toch?