COLUMN - In een interview liet Aaf Brandt Corstius onlangs weten, dat ze het jammer vindt dat bij het tv-programma Ik vertrek altijd alles zo voorspoedig verloopt. ‘Iedereen verkoopt tegenwoordig zijn huis in Nederland, niemand bouwt nog tonnen schuld op!’ zegt ze over het goed bekeken en avontuurlijke tv-programma van de TROS.
Verder hekelt ze het feit dat de mensen die hun hele hebben en houwen in Nederland achterlaten, ook nog eens zoveel succes hebben met hun nieuw opgezette toko in het buitenland én zelfs al een beetje de taal van het land spreken waar ze naartoe emigreren! Blijkbaar is Aaf een fervent liefhebster van ‘drama-tv’ en ziet ze graag andermans leed en ellende van het beeldscherm afdruipen. Ze lijkt anderen het succes (en geluk?) te misgunnen. Moeten we haar dit sadistische trekje kwalijk nemen?
‘Andermans ongeluk smaakt naar eend’ is een bekend Japans spreekwoord, dat wil zeggen dat het normaal is om van elkaars leed te genieten. Klinkt beschamend, maar het blijkt een algemeen erkend menselijk trekje te zijn, waar vrouwen op een andere manier ‘last’ van blijken te hebben dan mannen. Vrouwen blijken het namelijk heerlijk te vinden, om vooral andere vrouwen (lees: concurrentie) in lastige of ongelukkige situaties te zien. Mannen houden het daarentegen in het algemeen meer bij ‘prestatiegericht’ leedvermaak.
Mensen zijn dus bezitters van een knap staaltje afgunst en narcisme, wanneer het aankomt op hun eigen belangen en behoeftebevrediging voor dat moment. Onderzoekers hebben daarnaast ook aangetoond, dat alle vormen van leedvermaak niet alleen maar zorgen voor psychologisch genot. Blijkbaar zijn bij het aanschouwen van andermans leed en ongemakken, dezelfde delen van het brein actief als bij het eten, gebruiken van drugs en het hebben van seks. Het stofje dopamine, dat bij deze handelingen vrijkomt, zorgt voor een euforisch lichamelijk genotsgevoel en wordt door het prettige effect ervan graag ingezet door de mens.
In de tv-wereld wordt dan ook gretig gebruik gemaakt van alles wat te maken heeft met menselijke drama’s, in wat voor vorm dan ook. Leed hangt namelijk onlosmakelijk samen met geld in de meedogenloze en keiharde wereld die televisie heet. Er worden talloze formats bedacht en geproduceerd, waarbij menselijke ellende aan de orde komt.
Vaak zit er een mooie verpakking omheen en wordt er in het kader van ‘wij helpen de mensen die het zo moeilijk hebben’ veel goodwill in de vorm van hulp, geld of aandacht geboden. Dat het woord ‘LEEDVERMAAK’ in vetgedrukte hoofdletters bovenaan het programmaconcept staat, weten de makers goed te verbloemen door te zwijgen over van tevoren opgestelde en ondertekende contracten en de bijbehorende eigen belangen. Het maakt niet uit, want de kijker wil zich kunnen identificeren met andermans problemen. En wanneer het met iemand nóg slechter gaat dan met onszelf, vinden wij dit blijkbaar prettig om te zien.
In dit licht bezien heeft Aaf Brandt Corstius aangetoond dat ze een mens van vlees en bloed is. Een mens met weinig empathie voor mensen in moeilijke situaties op tv. Ze wil namelijk bij Ik vertrek zien dat mensen het moeilijk hebben, hun huis niet verkopen, met schulden achterblijven en niet kunnen wennen aan de nieuwe leefomgeving.
Geen voorspoed, succes en geluk, maar pure menselijke ellende, liefst op alle fronten! Het maakt haar oprecht en eerlijk en het geeft haar een euforisch gevoel wanneer ze dit ervaart. En blijkbaar wijkt ze hierin niet af van de programmamakers en alle andere mensen op de wereld. Want we gunnen elkaar het beste, altijd en overal.
Maar hoeven het liever niet te zien.
Volg Pascal Cuijpers op Twitter.
Reacties (9)
Ik kijk zelf geen televisie, maar ik dacht dat in Ik vertrek alleen slecht voorbereide zielepoten zaten die nooit verder komen dan het hoofd boven water houden?
@1
Dat dacht ik ook ja. Maar ik heb het ook al een hele tijd niet meer gezien dus misschien hebben ze het over een andere boeg gegooid.
Dat dacht ik ook toen ik een aantal mensen er over hoorde… En daarnaast moet Aaf Brandt gewoon verboden worden stukjes te schrijven, hemeltergend slecht en irritant altijd.
’t Zou aardig zijn als er wat referenties bijstonden van onderzoeken om die generalisaties over mannen/vrouwen/mensen te kunnen staven.
Er zijn nogal wat Nederlanders die het in het buitenland buitengewoon goed doen. Wat mij bij het programma Ik Vertrek opvalt is dat het altijd buitengewoon ondernemende mensen zijn.
Je kunt namelijk ook gewoon vertrekken en in een ander land een baantje zoeken en het prima doen, in plaats van altijd maar weer een camping of een bed & breakfast te beginnen waarvoor je vaak tonnen moet investeren.
Overigens ook tekenend is dat het altijd mensen zijn die geld meenemen en het elders redelijk zwaar hebben, zeker in het begin, terwijl je net zo makkelijk vanuit Nederland via internet een leuke baan kunt vinden en in een gespreid bedje terecht kunt komen als je de taal spreekt.
Het leedvermaak valt volgens mij meer te vinden in een nog niet bestaand programma concept ‘Ik Blijf’, waarbij Nederlanders de mond vol hebben over emigreren maar het uiteindelijk toch niet aandurven.
@5 Dat gespreide bedje klinkt anders helemaal niet zo dom. Maken die ‘ondernemers’ het zichzelf niet ontzettend moeilijk? Ondernemend zijn is op zichzelf toch geen deugd? Als je domme dingen doet omdat je alles zo nodig anders wil doen, dan ben je helemaal geen held.
@0
“En wanneer het met iemand nóg slechter gaat dan met onszelf, vinden wij dit blijkbaar prettig om te zien.”
Dat heeft lang niet iedereen hoor, ik heb zelf altijd de reactie “shit, dat kan mij dus ook overkomen, weer een zorg erbij” en dat lokt bepaald niet uit om te gaan kijken naar de volgende aflevering.
Dit soort pulp-programma’s is 1 van de redenen dat ik geen TV-abbo meer heb.
@0 gaat er wel erg voetstoots vanuit dat ABC haar uitspraak uit leedvermaak deed. Het zou mij niet verbazen als de opmerking eerder gold dat de TROS een veel te positief beeld afschildert van Nederlanders die elders iets proberen op te bouwen. Enige waarschuwing voor lokalen die weigeren zaken met je te doen, corrupte politici die alleen een vergunning geven als daar een vet gevulde enveloppe of gratis gebruik van de faciliteiten tegenover staat, of criminele organisaties die de zaak beroven of afpersen zou best op zijn plaats zijn, want ik denk dat er makkelijk heel wat afleveringen “Ik kom terug” te vullen zijn met deze en andere drama’s waar de TROS liever geen aandacht aan besteedt.