COLUMN - Lang geleden was ik een keer in het casino. Een beetje dom, ik geef het toe. Want ik dacht: ‘Ik leen 50.000 euro, zet alles op rood, en ka-ching, vijftig procent kans dat ik daarna leuke dingen kan gaan doen.’ Het werd zwart.
Dat was balen. Voor iemand in mijn positie (mooie baan met vast contract, goed netwerk, koophuis, etc.) echter geen compleet drama. Ik verhuurde mijn zolderkamer aan een student. Ging in de avonduren een beetje bijklussen als zpp’er. In het weekend vond ik vrijwilligerswerk, tegen een bescheiden vrijwilligersvergoeding. Ik haalde mijn boodschappen uit de lagere rekken en bij een goedkopere supermarkt. En ik ging Marktplaats op, verkocht mijn oude gitaren en Magic-kaarten. Mijn lego was dermate ‘van vroeger’ dat het goed geld opleverde. Ook kon ik terecht bij familie en vrienden, die me geld wilden lenen of zelfs geven. Overigens nadat ze me uitgebreid inwreven dat ik een domme sukkel was, maar dat terzijde.
Ondertussen in de bijstand…
Maar stel, ik had in de bijstand gezeten, en had een dergelijke financiële tegenslag gehad. Als ik dan een kamer had verhuurd aan een student, was het ingehouden op mijn uitkering. Als het me zou lukken een klein baantje te vinden of een aantal uur als zelfstandige aan de slag te gaan, zou het worden ingehouden op mijn uitkering. Dat vrijwilligersbaantje, dat zou ik niet mogen doen zonder expliciete toestemming van de gemeente, want het zou ten koste kunnen gaan van de tijd die ik ook kon besteden aan het zoeken naar werk.
Fraudeur
De boodschappen zou ik sowieso al bij de goedkoopste supermarkt gedaan hebben, want de bijstand is geen vetpot. Spullen verkopen op Marktplaats, u raadt het al: korting op de uitkering. En als ik die regel onverhoopt niet zou kennen en het zou doen zonder het op te geven? Dan werd ik met een beetje pech gezien als fraudeur, moest ik een deel van mijn uitkering terugbetalen en kreeg ik een boete. Nog meer schuld en ellende! Idem voor eventuele hulp van familie en vrienden – al wordt de overheid daar misschien wat makkelijker in, na de recente mediarel over de mevrouw wiens boodschappen door haar moeder werden betaald.
Onmogelijk
Mocht u er aan twijfelen: nee, natuurlijk was ik niet zo stom om daadwerkelijk 50.000 euro op rood te zetten (ik zou het natuurlijk op zwart hebben gezet, duh). Maar ik hoop dat ik het verschil heb kunnen aantonen tussen wanneer je onverwachts in de problemen komt vanuit een situatie waarin je het goed voor elkaar hebt, versus wanneer je in een uitkeringssituatie zit. De dingen die je als werkende mens kunt doen om te dealen met financiële ellende, zijn systematisch uitgesloten voor bijstandsgerechtigden.
Dichtgetimmerd
De Participatiewet is behoorlijk dichtgetimmerd, en dient alleen om een inkomen aan te vullen tot het absolute minimum, totdat de ontvanger weer aan het werk is. Dat maakt het vanuit de bijstand vrijwel onmogelijk je inkomen tijdelijk te verhogen. Zo ontneemt de overheid mensen in de bijstand de kans om op eigen kracht te ontsnappen aan schulden. En omdat mensen in de bijstand ook nog eens weinig buffer mogen hebben, is de kans dat ze in de problemen komen des te groter.
Dit stuk verscheen in een iets andere versie eerder bij Sociaal Bestek, tijdschrift voor participatie, inkomen en zorg.
Reacties (17)
“Maar ik hoop dat ik het verschil heb kunnen aantonen tussen wanneer je onverwachts in de problemen komt vanuit een situatie waarin je het goed voor elkaar hebt, versus wanneer je in een uitkeringssituatie zit.”
Dat goed voor elkaar is ook maar relatief. Hoeveel mensen zijn er die maar 1-2 maandsalarissen van de goot verwijderd zijn?
Fair punt. Er zijn natuurlijk ook genoeg ‘werkende armen’ in Nederland, die ook geen tot nauwelijks buffer hebben. Het hangt af van je situatie, woonlasten, reiskosten etc. Maar een hoop opties die je ‘normaal’ eventueel wel hebt (klein baantje erbij, kamer in je woning verhuren, etc.) zijn sowieso geen optie in de bijstand.
De participatiewet is vernederend voor iedereen die er een beroep op moet doen. Naast alle financiële en bureaucratische ellende worden de gevolgen van het principe van ‘eigen schuld dikke bult’ zwaar onderschat. Lees het boek van Sandel over de tirannie van de meritocratie.
“Maar stel, ik had in de bijstand gezeten, en had een dergelijke financiële tegenslag gehad.” Tegenslag???
Hoe zou je 50k verliezen in het casino anders noemen? ;-)
Een stommiteit. Het is jammer dat terechte kritiek op de participatiewet wordt geuit aan de hand van een verhaal over een domme actie in een casino. Hoe komt die bijstand gerechtigde persoon aan 50k?
Klopt! Dat zeiden mijn verzonnen vrienden en familie nu ook ;-)
Natuurlijk heb je gelijk, en heeft iemand in de bijstand geen 50k; sterker nog, als je 50k spaargeld hebt heb je niet eens recht op bijstand (want te veel vermogen).
Maar: het is een column. Ik probeer iets te illustreren. Dat je, als gemiddelde burger, allerlei manieren hebt om jezelf aan je haren uit het (financiële) moeras omhoog te trekken bij tegenslag, zelfs als die tegenslag je eigen domme schuld is. De overheid maakt dat mensen in de bijstand onmogelijk door wet- en regelgeving. Wel benadrukken hoe belangrijk het is dat iedereen zelfredzaam is, en dat iedereen moet participeren, maar ondertussen die participatie en zelfredzaamheid tegenwerken. Daar zit iets kroms. En daar gaat het me om. Het verhaal dat eromheen gegoten is is precies dat, een verhaal, een instrument voor de boodschap.
Je kunt ook als huiseigenaar in de bijstand belanden.
Als dan je dak instort of je fundering bezwijkt, kun je ook zomaar een flink bedrag kwijtraken.
Dan ben je toch alleen in naam eigenaar van dat huis. De daadwerkelijke eigenaar moet immers de bank zijn (via een hypotheek die minimaal de waarde – €53k moet bedragen), want anders heb je teveel eigen vermogen voor de bijstand. En dan mag je huis ook niet te groot of aantrekkelijk zijn want anders wordt dat al snel knap lastig (want ga dan je hypotheekrente maar eens betalen van je bijstand). In de praktijk zul je dus al snel je huis verliezen in de bijstand (ook omdat je dan niet makkelijk die hypotheek kunt krijgen, die je verplicht bent te nemen en eerst op te souperen).
” [H]angt af van de overwaarde van uw huis. Of die hoger of lager is dan € 53.100 (in 2021). Afhankelijk daarvan kan de gemeente de bijstand als een gift, dan wel als een op een later moment terug te betalen lening verstrekken.”
Dus als je dak instort of je fundering bezwijkt, kun je ook zomaar een flink bedrag kwijtraken.
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/bijstand/vraag-en-antwoord/wanneer-heb-ik-met-een-eigen-huis-recht-op-bijstand
En is het nou de bedoeling dat Kaag of Ploumen dit lezen en dan denken: als Mark bij me aanklopt, zal ik de harde eis stellen dat die participatiewet subiet moet worden teruggedraaid?
Want dat zou te rooskleurig zijn. Beter is het dan, er voor te zorgen dat zoveel mogelijk VVD-stemmers aan de bedelstaf geraken en een beroep op die wet moeten doen. Ik ben alleen niet zo’n held in het opzetten van primamidespelen en aanverwanten, ontbeer ook het netwerk. Dus dat zal iemand anders moeten doen.
Tja ik heb mijn best gedaan om eea onder de aandacht te brengen van een bepaalde politieke partij: https://wetenschappelijkbureaugroenlinks.nl/artikel/experimenten-met-een-basisinkomenachtige-bijstand
Gezien de verkiezingsuitslag twijfel ik over hoeveel invloed ze hier op gaan hebben…
Het is goed dat dit opgeschreven wordt en vastligt voor het nageslacht. Rutte en consorten bedienen zich maar al te graag van ‘wir haben es nicht gewusst’. Ook al gebeurt er nu niets mee, het ligt wel vast dat er mensen waren die het zagen, waarschuwden en alternatieven boden.
Voor mij is dit kabinet al crimineel bezig. Keer op keer wordt onwetendheid van stal gehaald door de eindverantwoordelijken in ons land. Goedgekeurd en gevalideerd door de kiezer en tweede kamer.
Een keer is onwetendheid, 20 keer is bewust. Gezien het aantal slachtoffers dat dit beleid tot gevolg heeft is dat dus crimineel.
Hier worden mensen financieel tot slaven gemaakt, bij corona worden mensen bewust de dood in gejaagd. Ja de dood in gejaagd. Maatregelen worden versoepelt, besmettingen onder kinderen actief gestimuleerd (scholen open). Dit laatste sijpelt nu door naar de oudere generaties. De gevaccineerden komen niet meer in het ziekenhuis, dus zien we nu de ziekenhuizen volstromen met 30-50 jarigen. Dat is een eigenschap van een exponentiële reeks.
15M Nederlanders zijn nog vatbaar. Als slechts 1 promille komt te overlijden, dat zijn dat 15K Nederlanders. M.a.w. door actief de besmettingen te laten oplopen (zorgcapaciteit is de graadmeter!), kiest men er voor om 15K Nederlanders op te offeren. (En dan laat ik alle tienduizenden toekomstig chronisch zieken buiten beschouwing).
Als door nalatigheid er 5 mensen overlijden, wordt de veroorzaker strafrechtelijk vervolgt en gestraft.
Als door bewuste keuzes er 15K mensen overlijden, krijg je complimenten en word je herkozen.
Tis maar wat belangrijk is. Op dit moment? vastleggen, de vereffening van de rekening komt vanzelf. Blijkbaar is het in Nederland nog niet erg genoeg.
Les van Jozef Stalin: één dode is tragisch, een miljoen doden is statistiek.
Rutte kan zich zich keer op keer niets herinneren. Een politicus met Alzheimer is ten enen male niet geschikt voor dat werk. Hij mag van mij de bijstand in.
Je mag in de bijstand een buffer hebben. Als alleenstaande mag je ruim 5000 euro als reserve hebben En dat is in verhouding tot je inkomen best wel veel om voor elkaar te krijgen door sparen. Maar je moet strategieën hebben en toepassen. Spreek met de bank, via thuisbankieren af dat je niet rood mag staan. Spaar automatisch zeg 50 euro per maand. Kom er niet aan anders dan bij uiterste noodzaak en je kunt die reserve opbouwen. Dat heb je ook nodig als onverwacht bijvoorbeeld de wasmachine of koelkast kapot gaat. Je kunt vanuit de reserve meteen een nieuwe kopen. Maar als je deze reserve opbouwt wordt je in mijn gemeente meteen bestraft doordat dan de kwijtschelding voor Gemeente en ook waterschap belasting kwijt raakt. Je kunt immers dit bedrag in een keer betalen. Strikt genomen is dit waar. Dat kun je daar heb je een reserve voor maar daar is het niet voor bedoeld. Dus ook op deze manier wordt in de hoek gedrukt waar de klappen vallen. Het trieste is dat ook mijn gemeente geld krijgt voor armoede beleid maar dit geld liever aan andere leukere dingen wil uitgeven en dit blijkbaar mag van Den Haag.
[ Je kunt vanuit de reserve meteen een nieuwe kopen. ]
Ik dacht dat men wel eens een extra uitkering kon krijgen als de wasmachine kapot ging, maar waarom een nieuwe?
Marktplaats staat vol van jonge tweedehands apparaten. Bij de kringloop staan volop wasmachines en koelkasten, soms in samenwerkingsverband met Coolblue of Conrad (garantie), welke dat weet ik even niet meer precies.
Net als met auto’s ben je vaak een dief van je eigen portemonnee als je alles nieuw koopt.