Volgens een nieuw rapport van de Wereldbank (.pdf) betalen arme landen een relatief zware tol voor de kredietcrisis. Dat komt niet alleen omdat ze moeilijker aan kredieten en investeringen komen. Ze lijden ook onder indirecte gevolgen, zoals instorten van prijzen voor grondstoffen (waar ze sowieso een schijntje voor krijgen) en het opdrogen van geldstromen die in het buitenland werkzame landgenoten naar huis sturen. En dan wordt er in rijke landen ook nog eens gepleit voor bezuinigen op ontwikkelingshulp.
Het heeft allemaal effect op het linkerrijtje van het jaarlijkse huishoudboekje van de arme wereld (.pdf):
| Kapitaalstromen in (miljarden dollar) | Kapitaalstromen uit (miljarden dollar) |
| Ontwikkelingshulp: 84 | Kapitaalvlucht: 619 |
| Investeringen vanuit westen: 226 | Winst terug naar westen: 130 |
| Nieuwe leningen: 380 | Aflossing bestaande leningen: 456 |
| Geldzendingen van expats: 167 | |
| Totaal: 857 | Totaal: 1205 |
De netto kapitaalstroom van ontwikkelinglanden naar het westen was in de periode 2002-2006 jaarlijks gemiddeld zo’n 350 miljard dollar en dat gat zal groter worden als gevolg van de kredietcrisis. De Wereldbank schat dat de derde wereld misschien wel 700 miljard tekort gaat komen dit jaar. Slechts een kwart van de ontwikkelingslanden (zoals India en Brazilië) is in staat zelf maatregelen te nemen om kapitaal te verwerven, zoals ook westerse landen dat doen om hun banken en industrie te redden.
Eén vraag stelt de Wereldbank niet: als we dan toch met vele miljarden tegelijk de financiële sector aan het saneren zijn, waarom nemen we de schulden van de ontwikkelingslanden niet mee? Waarschijnlijk dacht de bank dat dit toch aan dovemansoren gericht zou zijn. Waar derde-wereldlanden die in de problemen zitten doorgaans te horen krijgen dat ze hun economie moeten opengooien, grijpen de rijke landen massaal naar protectionistische maatregelen.
Reacties (33)
Tja. Als ontwikkelingshulp inhield te zorgen dat ze daar te vreten hebben, scholen krijgen, en gezondheidszorg zou ik er voor zijn die te verhogen. “Wij” hebben het hier veel te goed, er kan best 10% naar ontwikkelingshulp ipv 0.8%.
Nu lijkt het echter vooral te gaan om kindertjes goedkope schoenen te laten maken, de winst naar het westen te sluizen, dictators in het zadel te houden, en de ontwikkelingswerkers hun salaris te geranderen. Schaf dan maar af, want dat doet meer kwaad dan goed.
Idem met de Wereldbank.
Mijn naive denkbeeld is: adopteer een land, maak het in een jaartje of 20 redelijk zelfvoorzienend, met leuke exportproductie als “icing on the cake”, en laat dat startland het begin zijn van een olievlek, door de daar aangelegde infrastructuur door te trekken naar het volgende land/regio.
Beter 1 ding goed, dan vele dingen half enzo.
Maargoed, ik denk vaak te simpel…
@1: “maargoed, ik denk vaak te simpel…”
Nou en of. Het is niet alsof we gisteren hebben bedacht om geld te geven aan arme landen om ze te ‘ontwikkelen’. Wat je in alinea 1 noemt zijn al decennia de kernactiviteiten van ontwikkelingswerk (naast economische ontwikkeling), maar in isolatie werkt het zo niet (kwaliteit overheid, duurzaamheid, afhankelijkheid).
Alinea 3 is ook al wel geprobeerd, denk kolonisatie.
En wat doet je concluderen dat goedkope schoenen en dictators gesteund worden met het ontwikkelingsgeld? Het kunnen ook de investeringen zijn, of de leningen… Misschien kunnen we dat wel aanpakken?
@2: en ik schrijf ook vaak te simpel.
Wat ik bedoelde is dat Wereldbank, ontwikkelingshulp, etc er nu op gericht is de productie te ontwikkelen in die landen. Dus niet de voedselvoorziening etc, dat zou vanzelf goed moeten komen als de “arbeiders” zichzelf uit het moeras verheffen.
Daarom zijn deze landen zo getroffen door de crisis.
Het lijkt mij niet onredelijk te stellen dat door ontwikkelingshulp en goedkope schoenenfabrieken dictators er in slagen de sociale onrust, die zou ontvlammen als iedereen echt niets had, onder controle te houden. Plus wat er aan smeergeld betaald moet worden om hulp te mogen verlenen. Enzo.
Kolonisatie vergelijken met wat ik had bedacht is daarentegen niet echt redelijk. Nergens schrijf ik dat het donorland de baas zou moeten zijn. Wat nu (economisch) wel vaak het geval is door het beleid van de wereldbank etc, en de voorwaarden die daar gesteld worden.
Dat beleid komt op mij meer over als een moderne vorm van slavernij: “hé swartje als jij die schoenen maakt voor 25ct per stuk neem ik ze af, en komt alles goed met jullie”
Yeah, right.
@3 Het maken van goedkope schoenen wordt niet gestimuleerd door de ontwikkelingshulp, maar gewoon door onze wat minder antroposofische initiatieven in ‘het zuiden’. Ontwikkelingshulp doet best -een beetje- wat het moet doen. Maar wat het zo tegenwerkt is dat we daarnaast een mondiale handel hebben die Afrika (e.a.) lekker uitbuit en bijvoorbeeld goedkope kinderarbeid schoenen importeert.
Ontwikkelingshulp gaat de laatste tijd juist -met de fairtrade en microkredieten- de kant op van, als jij nou eens een bedrijfje begint in schoenen en je je kinderen er maar een paar uurtjes per dag laat werken terwijl ze de rest van de tijd naar school gaan, nemen wij de schoenen aan voor een euro per stuk. Die mensen trekken zichzelf dan ook wel uit het moeras. Maar ja, dat is voor 1 persoon uit de duizend, de rest wordt nog steeds uitgebuit.
UIt het staatje blijkt wel hoe dom die kapitalisten zijn. Zij zien zelfs over het hoofd dat als je 226mld investeerd dat je daarop 130mld winst maakt. Da’s toch beter dan de AEX. Iets lijkt niet te kloppen of moet je er een complottheorie op los laten?
@5 Dat zit in ‘kapitaalvlucht’. Over winst moet in het betreffende derde wereldland belasting betaald worden. Die wordt dus geminimaliseerd.
In plaats daarvan worden producten onder de marktwaarde geexporteerd naar een belastingparadijs, waar de winst onbelast genomen wordt, en dan doorgeexporteerd naar de bestemming.
Dus even een rekenvoorbeeldje. Als je in Vietnam voor 2 euro schoenen laat maken die je voor 100 euro in Nederland verkoopt, maak je 98 euro winst, waarover je in Vietnam of Nederland belasting betaalt. Dat doe je dus niet.
Je exporteert ze voor 2 euro naar Bermuda en dan voor 100 euro door naar Nederland. Dan maak je in Vietnam en Nederland geen winst. In Bermuda wel, maar daar is de winstbelasting lekker laag.
Westerse landen zijn hier alert op en gaan met heffingen werken als het de spuigaten uitloopt. Arme landen hebben minder machtsmiddelen, omdat ze niet de afzetmarkt zijn.
@7 je tekst verklaart niet waarom elke kapitalistische ondernemer niet als een gek investeerd in Afrika. Sterker nog jouw verhaal geeft aan dat er geen winst in Afrika zou moeten worden gemaakt dus die winst van 130 zou in bermuda zitten.
Ik heb zelf t idee dat er met de definities wordt gefraudeerd om een punt aan te dikken (ik denk wel dat t een punt is, alleen dat hier tgv belangen ala brentspar iets wordt bijgekleurd)
Ricardo (1772-1823) heeft met zijn nooit weerlegde economische theorie van het ‘comparatief voordeel’ aangetoond dat specialisatie in productie elk land ten goede komt. Dit ook het arme land ten opzichte van het rijke. De econoom Krugman heeft daar onlangs nog eens op gewezen.
Weinig Afrikaanse landen lijken Ricardo’s these te hebben toegepast, ofschoon geen extra-Afrikaans land ze daarvan kan hebben weerhouden.
Trek de enig mogelijke conclusie: Afrika wil niet. Kan het niet? Soms is
niet kunnen = niet willen.
Die schoenen maken ze in Azië. Zie je ooit “made in Mozambique” op dat labeltje staan?
Maar het probleem in je lijstje is dus duidelijk de kapitaalvlucht. En wie is daar verantwoordelijk voor? Misschien moet dat eens worden aangepakt.
@2: “Alinea 3 is ook al wel geprobeerd, denk kolonisatie.”
Kolonisatie was niet bepaald op zelfvoorzienendheid gericht. Sterker nog, in veel gevallen werd met kolonisatie juist een opzettelijke politiek gevoerd om landen (ook) economisch afhankelijk te maken van de kolonisator. Bij de dekolonisatie werd gewoonlijk ook geen moeite gedaan om die economische afhankelijkheid ongedaan te maken.
@9: Probeer je nu te beweren dat de meeste Afrikaanse landen een heel diverse economie hebben? Dat even los van de voorwaarden van de theorie van het comparatief voordeel, waaraan onze wereld niet voldoet (oa. vrije handel).
Inderdaad, Ricardo veronderstelt vrijhandel, en daar kan het aan ontbroken hebben. Maar m.i. niet zo lang en van die omvang dat het de duur van de Afrikaanse economische stagnatie verklaart.
Met minder bevolkingsgroei en iets beter bestuur, hadden Afrikaanse landen, ook de qua natuurlijke uitrusting armste, gunstiger kunnen ruilen. Op eigen kracht.
@13: Mijn broer heeft geen gezin en geen kinderen en heeft zijn financiën beter op orde dan mij. Toch slaagt hij er niet in een beter contract dan mij bij dezelfde energiemaatschappij in de wacht te slepen. Het lukt hem niet om gunstiger dan mij te kunnen ruilen met de energieproducenten, ondanks zijn mindere bevolkingsgroei en zijn betere bestuur. Kennelijk zijn dat geen factoren, die ook maar enige invloed hebben op je onderhandelingspositie, als degene met wie je moet ruilen veel groter is dan jij zelf. Op precies dezelfde manier hebben Afrikaanse landen niets in de melk te brokkelen, wanneer ze met onze westerse economieën moeten onderhandelen over de prijs van hun producten. Take it or leave it is de enige boodschap, die ze dan te horen krijgen.
Die ongelijke onderhandelingspositie wijst overigens op het ontbreken van echte vrijhandel.
PS Ricardo´s theorieën zijn nog net zo geldig als de theorieën van Newton. Ze zijn wat achterhaald en wat simplistisch als je ze vergelijkt met modernere theorieën, maar blijven wel gewoon geldig.
@10: Kapitaalvlucht aanpakken? Goed idee? Maar dan moeten wij dus hier beginnen met de rijke mensen uit die landen visa te weigeren en moeten we hun geld niet meer accepteren. En we mogen ook geen eindprodukten meer verkopen, nadat we hun grondstoffen hebben geïmporteerd. Al die dingen veroorzaken kapitaalvlucht, al kan ik me best voorstellen, dat er mensen zijn, die onder kapitaalvlucht verstaan, dat rijke mensen hun geld op een buitenlandse bank zetten, want daar met dat soort ‘kapitaalvlucht’ hebben we hier in Nederland mee te maken, hoewel dat imho geen echte kapitaalvlucht is (de kans is aanwezig, dat het hier verdiende geld ook hier uit wordt gegeven), maar gewoon belastingontduiking. Of wacht, zo mag je dat niet noemen natuurlijk. Het is belastingontwijking, dat klinkt wat minder crimineel beter.
@14 Kapitaalvlucht aanpakken is vooral paal en perk stellen aan belastingparadijzen. Omdat ook westerse landen daar van te lijden hebben, wordt daar voorzichtig aan gewerkt.
Maar geleidelijke harmonisering van belastingtarieven is op EU niveau al een groot probleem, dus verwacht hier niet teveel van. Nederland en Zwitserland rukken jaarlijks bijvoorbeeld Zweden een miljardenpoot uit door de winst van Ikea te herbergen.
Een andere optie is kartelvorming. Een van de reden waarom je van de grondstof olie rijk kunt worden als land en van koper niet, is dat de olieproducerende landen een kartel vormen dat de prijzen stuurt door productie te controleren. Aan honderd dollar olie houdt het producerende land enkele tientjes over, voor koper is dat minder dan een dollar.
Ontwikkelingshulp is een mooie naam voor investeringen. Wees Realist mensen. De wereld bestaat uit conflicterende belangen en het enige wat telt is dat jouw belangen (geld, macht, veiligheid, prestige) verwerkelijkt worden.
@15: kapitaalvlucht is niets anders dan het verdwijnen van kapitaal uit een gebied naar een ander gebied. Belastingontduiking in belastingparadijzen is daar maar een klein onderdeel van.
@16: jij hebt het principe van de ontwikkelingshulp nog niet goed begrepen, maar dat is gezien je uiterst egoïstische en eenzijdige blik op de wereld (uit je tweede zin) wel begrijpelijk.
@ 17.
Wees och niet zo naief. Denk je echt dat het kabinet ontwikkelingshulp geeft om anderen te helpen en daarbij niet zijn eigen belangen naarstreeft? Persoonlijk denk ik dat het kabinet geld geeft om de volgende redenen: een goede reputatie, schulgevoel afkopen voor het verleden, afhankelijk houden van ontwikkelingslanden, investeringen die op termijn winstgevend moeten zijn enz…
@18: dat ook ons kabinet dat vast wel met enige regelmaat zal doen om de door jou opgesomde redenen, ben ik geheel met je eens, maar ook wanneer ons kabinet dat doet en dat dan toch ontwikkelingshulp noemt, maakt het nog geen ontwikkelingshulp. En je suggestie, dat dat de enige redenen zijn, waarom wij ontwikkelingshulp geven, daar geloof ik helemaal niks van. Dan is er namelijk ook geen enkele reden om het ontwikkelingshulp te blijven noemen.
Kun je uitleggen, waarom jij denkt, dat het geven van ontwikkelingshulp strijdig is met het eigenbelang?
Zelfs de meest rigide aanhangers van de kapitalistische economische theorieën zullen zoiets zelden beweren, want, wanneer hen gewezen wordt op het feit, dat mensen wel degelijk en heel erg vaak samen werken, verklaren zij dat vanuit het feit, dat die samenwerking hen uiteindelijk ook persoonlijk voordeel brengt. Dat is precies ook het doel van ontwikkelingshulp (ook al is dat niet altijd even duidelijk). Je helpt landen / gebieden / personen om zichzelf te ontwikkelen, waarmee ook je eigen belang gebaat is. Uit een beter ontwikkeld en rijker Afrika zullen minder mensen proberen naar Europa te komen, bijvoorbeeld. Het geven van ontwikkelingshulp IS ons eigen belang, ook al om het geven van noodhulp op den langen duur te beperken (waar we veel meer aan uitgeven dan aan ontwikkelingshulp).
“Inderdaad, Ricardo veronderstelt vrijhandel, en daar kan het aan ontbroken hebben. Maar m.i. niet zo lang en van die omvang dat het de duur van de Afrikaanse economische stagnatie verklaart.”
Kan het aan ontbroken hebben??? Daar ontbreekt het al continue aan, sinds die landen onafhankelijk zijn, en in heel forse mate. Onze wereld wijkt dusdanig veel af van de aannames van Ricardo, dat zijn theorie hier totaal niet van toepassing is.
Hoeveel protectionisme er heeft geheerst (heerst) 1. tussen landen en blokken van landen, 2. t. a. v. welke produkten en 3. en hoelang, daarvan bestaat volgens mij geen boekhouding. Maar zo?n halve eeuw terugkijkend kan het niet anders of het principe van vrijhandel heeft zie Japan, Zuid-Korea, nu China de boventoon gevoerd.
Of de hele wereld zou zich bij uitzondering protectionistisch tegen het continent Afrika hebben opgesteld, permanent, in alle opzichten. Een weinig geloofwaardige veronderstelling. En dan nog hadden die van de wereldmarkt weerhouden Afrikaanse landen onderling vrijhandel kunnen drijven. Wat ze misschien ook wel gedaan hebben, maar waar ze door andere negatieve factoren – Afrikaanse cultuur, ontwrichtende ontwikkelingshulp – te weinig van hebben geprofiteerd. Ik geef voorbeelden:
1a Tanzania behoort tot de 5 armste landen van de wereld, ofschoon het object is geweest van jarenlange gigantische inspanning van Westerse donors. ?Tanzania heeft nu een bedeleconomie, het land drijft op de steun van externe financiers.? Volgens een rapport uit 1994 van de inspectie van het departement van ontwikkelingssamenwerking, is het land er nu nauwelijks beter aan toe dan vóór de periode van steunverlening.
1b In 1962 telde Tanzania 10 millioen zielen, in 1988: 23,2 mln., in 2006: 38 millioen. Demografische gegevens dd 2006 (PUM; UHG) melden voor Tanzania een geboorteniveau van 4,97 kinderen per vrouw; gemiddeld EU-cijfer: 1,47). Konden vroeger álle Tanzaniaanse kinderen lezen en schrijven, vandaag is dat 75%.
Kern van de zaak ligt m.i. besloten in de titel van Christian?s inleiding: ?Afrika betaalt (weer eens) voor kredietcrisis? . In die aanhef lees ik de voorstelling van Afrika als eeuwige slachtoffer (van het rijke, gewetenloze* Westen?). Een huilerige, ideologische, onjuiste voorstelling. En zo stereotype en gedachteloos als Paulos die bij journalisten m.b.t. tot o.m. het begrip ?minderheid? vond. In ?Een Wiskundige Leest de Krant? 1995, schrijft Paulos: ?als de hele wereld eraan gaat, melden de journalisten: ?De wereld vergaat; minderheden en vrouwen het meest getroffen?.?
* Ik beweer niet dat het Westen geen verschrikkelijke dingen in en met Afrka uithaalt, maar het gaat hier over economie en ontwikkelingshulp. Wat dat laatste punt betreft, ziet Wilders het goed.
@21 Zoals uit het tabelletje blijkt is ontwikkelingshulp een mineure factor in de economie van de derde wereld. Het verhaal ‘als we de hulp afschaffen gaat het vanzelf beter’ heeft dan ook minder met de reele economische situatie daar te maken, als wel met het op een andere manier afkopen van westerse schuldgevoelens. “Wij hebben het beste voor met de derde wereld en daarom geven we geen cent.”
Maar waar het mij vooral omgaat is het sprookje te ontzenuwen als zou het westen miljarden in de derde wereld pompen. Dat is niet waar. We halen er nog altijd miljarden uit, ondanks die paar armzalige onwikkelingscenten.
@ 22,23
Ik vind niet dat ik naar behoren te woord ben gestaan. Ergo.
@ 22,23
Ik vind niet dat ik naar behoren te woord ben gestaan. Ergo…
“Maar zo?n halve eeuw terugkijkend kan het niet anders of het principe van vrijhandel heeft zie Japan, Zuid-Korea, nu China de boventoon gevoerd.”
Ik mis hier enige bewijsvoering. Wel is het zo dat de EU al decennia lang de eigen productie subsidieert (net als de VS) en importheffingen oplegt. Daar is een heel uitgebreide boekhouding van, die me afdoende bewijsvoering lijkt voor het niet bestaan van wereldwijde vrijhandel.
@ 26
Mijn bewijsvoering is uit het ongerijmde. Hoe is onze wereld 2009 te vatten zonder de nauwelijks geremde werking van het principe van de vrijhandel?
Onze wereld is globaal economisch gericht. En economie = vrijhandel. Zodoende.
Bankier Turgot zei het zo: ‘Niemand snapt iets van de economie die (vader)landen niet buiten beschouwing laat.’ Dus:leer de economie.
De economie kent maar een (1)land: het laagste lonen land. Vulgair, maar je leeft er lekker van. Iedereen, nu of straks.
Wie nu niet van de economie geniet, kan worden geholpen met een verbruggingscrediet), op stringente voorwaarden. Een = de voornaamste is: leer te denken en leven als een Westerling. Wil je niet? Zoek het dan zelf maar uit.
@27 Er zit wel degelijk allerlei remmen op de vrijhandel, middels regels die in het westen bedacht worden. Landbouwsubsidies mogen bijvoorbeeld wel, maar als een ontwikkelingsland een product gevonden heeft waar het westerse producenten mee uit de markt kan duwen, krijgt het onmiddellijk te maken met antidumpingsmaatregelen.
De vrijhandel van Riccardo ging uit van gelijkwaardige handelspartners. Waar is die gelijkwaardigheid, wanneer je als Afrikaans keuterboertje een multinational op bezoek krijgt, die je productieoverschot wel wil kopen?
“economie = vrijhandel”
Ik geloof dat Turgot een goed advies voor je heeft:
“leer de economie”
@ 28 (en de rest).
@ 28 ‘Er zit wel degelijk allerlei remmen’ enz.
Maar dat heb ik toch niet bestreden? Geen officiële vrijhandel zonder politieke – en bedrijfs-particuliere protectionistische interventies. Macro-economisch laakbaar, bestrijdenswaardig. Het laatste gebeurt.
Economie = Westerse economie, i.e. een theorie (van Adam Smith). Wij in het Westen leven volgens een (die) theorie. Een ?globaal? succesvolle. China, Zuid-Korea, Taiwan zijn dat gaan inzien. Afrika kennelijk nog onvoldoende. Cultuur [ = waarden, normen, sociale structuur] zal in dit onderscheid een beslissende rol spelen.
Ontwikkelingshulp is waarschijnlijk fataal. Uit een contemplatio Christi geboren, doet zij donor en receptor de das om. Ruilen mag en maakt de ruil-partners rijk. De losse, ongebonden gift werkt ontwrichtend.
Leert de (Smith, Mandville, Turgot, Hayek) economie!
@29
Tegengesteld tot al die stinkend rijke Afrikaanse keuterboeren die hun product wekelijks op de Nederlandse markt verkopen?
@ 32
Een onduidelijke these die ik als een sarcasme interpreteer. Op haar pootjes gezet, krijg je het beeld van de Afrikaanse keuterboer voorgezet, mascotte van geen andere ideologie dan die in de aanhef van Christians’ artikel aan het woord is. Tussen haakjes: er zijn ook Nederlandse -, Ierse – enz. -keuterboeren.