Op Sargasso is volop ruimte voor gastbijdragen. Hieronder een nieuwe bijdrage van Paul Teule.
De verhoging van de AOW-leeftijd is een van die gehypete breekpunten die de formatie na 9 juni nog zal, tja, opbreken. Het zal partijen als PVV en SP in ieder geval hun regeringsdeelname gaan kosten. En de verhoging die uit de coalitieonderhandelingen komt zal geen elegant systeem zijn, maar een schoksgewijs, arbitrair of uitgehold plan. Iets van: naar 66 in 2018 en daarna in 12 jaarlijkse stapjes naar 67, met een uitzondering voor ambachtslieden, militairen en docenten duits.
Maar de vergrijzing stopt niet na 9 juni. Nu zijn er voor elke AOW’er 4 werkenden en dat worden er de komende dertig jaar 3. Europabreed zal de verhouding werkenden niet-werkenden van 1 op 4 naar 1 op 2 gaan in 2050. Het wachten is dus op de volgende verhoging, met bekende stellingenoorlogen in Nederland en rest van Europa.
Uit een uitgelekt rapport blijkt dat de Europese Commissie het liefst de volgende vuistregel zou willen invoeren: een Europeaan zou niet meer dan een derde van zijn volwassen leeftijd (staats)pensioen moeten trekken. Zo voorkomen we een ‘pijnlijke combinatie van kleinere uitkeringen en hogere bijdragen’. In 2060 worden Europeanen gemiddeld zeven jaar ouder dan nu, dus moet de pensioenleeftijd dan tweederde van zeven jaar = 4,6 jaar hoger liggen. Een elegant voorstel zou dan kunnen zijn: de AOW leeftijd vanaf 2015 elk jaar één maand omhoog, of elke twaalf jaar één jaar.
In ieder geval zou een vaste wettelijke indexering de pensioenleeftijd tot een doodnormaal, statistisch gegeven maken. Een fact of life, net als de huurindexering. De komende Nederlandse kabinetten (Rutte I en Eurlings I, II en III) hebben dan een kopzorg minder.
Reacties (20)
Dat zou interessant worden. Dan zal er op pensioensleeftijd gedifferentieerd moeten worden naar geslacht, want de levensverwachting voor vrouwen is op hun 18e ongeveer 5 jaar langer dan die van mannen.
Verder, uitgaande van dat 1/3e pensioen: De levensverwachting op het 18e levensjaar is voor mannen 59,35, voor vrouwen 64,23 jaar (aldus CBS in 2008). 2/3e daarvan is 39,76 respectievelijk 43,03 jaar. Dat betekent dat volgens de EC-vuistregel in Nederland de pensioensleeftijd voor mannen op 57,76 en voor vrouwen 61,03 jaar moet komen te liggen. Ik vermoed dat daar niet veel weerstand tegen zal zijn.
Kleine errata: Voor mannen moet het niet 59,35, maar 60,31 zijn. Zal een paar maanden schelen op het pensioen. Bron.
Paul borduurt met zijn elegante voorstel voort op de bestaande starre opvatting rondom ons staatspensioen. Terwijl juist de discussie over het principe van dit staatspensioen veel boeiender is. Waarom moet de staat iedereen, zonder voorwaarden vooraf of achteraf “zomaar” een vast bedrag per maand geven op een arbitraire pensioenleeftijd?
Het is in alle opzichten eerlijker de opbouw van de AOW (2% per jaar) achterwege te laten zodra het (belastbaar) inkomen in een bepaald jaar een grens (bijvoorbeeld de 2e IB-schijf) overstijgt. Zo zal de AOW langzaam een “bijstandsvoorziening” worden. Die voorziening hoort wel thuis bij de staat en die kan ook voor de waarborgen zorgen dat we geen bedelende bejaarden krijgen.
Voor de liefhebbers. De premieplicht blijft gewoon bestaan want de verplichting naar de huidige aow-ers komt natuurlijk niet te vervallen. De opbouw in dat bepaalde jaar vermindert met 2%. Dat is sneu: wel betalen maar niet krijgen maar dat is de kostprijs uit het verleden voor dit omslagstelsel. Een pleister op de wonde is een verlaging van de franchise (en dus een kleine verhoging van het tweede pijler pensioen). Ook administratief redelijk eenvoudig uit te voeren.
Ik vind het hoogst merkwaardig dat een sociale maatregel pas over ca. 15 jaar effectief wordt, hetgeen volgens mij de onzekerheid over de effectiviteit van deze maatregel sterk vergroot.
Laten we even wel wezen, wie van ons had in 1995 een internetaansluiting, een e-mailadres, wie van ons kon zich in 1980 voorstellen dat er in 2010 meer auto’s zouden zijn dan huishoudens, wie van ons kon zich in 1965 voorstellen dat zwart-wit TV’s in 2010 niet meer leverbaar zouden zijn. Anderzijds, wie van ons kon in 1950 bevroedden dat er een oudedagsvoorziening zou komen.
Het lijkt er meer op dat Donner over zijn graf heen tracht te regeren.
Met Harry eens. Wie denkt er dat in 2050 de verhouding werkenden niet-werkenden 2 op 1 is ?
Een natuurramp hier, een oorlog daar of een drastische wijziging in de immigratie politiek.
Allemaal zaken die wij niet 40 jaar voorruit kunnen zien.
@4: En wie had ooit kunnen bedenken dat demografische speculaties tot noodmaatregelen vooraf leiden?
Terzijde: ik ben van plan tot mijn dood toe te blijven werken. Ik zag vandaag weer eens hoeveel AOW ik op mijn 65ste ga krijgen. Dat wil ik niet meemaken.
Verder ben ik van mening dat er best wel hard mag worden nagedacht over kosten en herverdeling van gelden. Zo zou geld dat aan de samenleving wordt onttrokken door het te besteden aan speculatie met kunstwerken, nutteloze producten en de aanschaf van exorbitante luxe, gevorderd kunnen worden voor meer maatschappelijke doelen, zoals de AOW.
@4: In 1950 bestond er al een oudedagsvoorziening, dus dat zal nog wel voor te stellen geweest moeten zijn. Maar verder ben ik het eens met je punt, het is nogal vreemd om zover vooruit te plannen, want voor hetzelfde geld is over 15 jaar de halve Randstad onderdeel van de Noordzee. Maar ja, van de andere kant is het ook lullig om de mensen die over 2 maanden hun pensioen gepland hebben te vertellen dat ze die wereldreis die ze geboekt hebben maar even naar twee jaar later mogen omboeken. En als het over de HRA gaat willen we ook de maatregel uitstellen tot over minstens 30 jaar.
@1-2 Het gaat erom dat je een apolitieke regel invoert, een index. En overigens is de effectieve pensioenleeftijd in Europa 60 (Frankrijk 58 jaar, OESO landen 63, VS 64, Japan 69) dus die dat gaat de komende jaren toch wringen…
@4-5 Technologische sprongen zijn niet over 50 jaar, niet eens over 20 jaar, te voorspellen. Maar juist die technologische onderverwachting maakt mogelijk dat we misschien juist nog wel veel ouder worden dan we nu denken..
@7: Iemand die zich Bismarck noemt moet weten dat de eerste oudedagsvoorziening veeeel ouder is dan 60 jaar. ;-)
Overigens is het helemaal niet zo vreemd om 30 jaar vooruit te plannen. We plannen met de klimaatdiscussie namelijk veel verder vooruit.
Ten slotte lost een 1/3 vd volwassen leeftijd pensioenmaximum het werkelijke probleem niet op: dat is de herverdeling van jong naar oud. Je moet het mij eens zijn dat gepensioneerd zijn nu – waar je vier jongeren hebt die voor je kunnen zorgen – veel fijner is dan gepensioneerd zijn straks wanneer er maar 2 jongeren voor je zorgen.
@9: Mijn kortzichtige blik kwam vandaag niet meer dan een paar honderd meter ver (dwz. Ik zag niet over de landsgrenzen).
@8: Zet daar eens de levensverwachting tegen af voor de genoemde landen. In de meeste landen zit men nog onder de vuistregel en in sommige landen (oa. NL, VS en JP) gaat men die ook niet halen, tenzij de pensioensleeftijd naar beneden gaat. Alleen Frankrijk voldoet niet.
Daarnaast geeft #9 (en hij heeft een punt) aan dat er een veel vervelender (hoewel maar tijdelijk) probleem is rond pensioenen, dan het vaststellen van een geïndexeerde pensioenleeftijd. Het lijkt me ook wat naïef de te denken dat indexatie de discussie de wereld uit helpt, want die indexering zal ook weer aan discussie onderhevig zijn (bv. moet het niet 1/4e zijn ipv. 1/3e?).
@9 Maar als we ervan uitgaan dat een vorm van koppeling die verhouding juist keert?
@10 Het gaat ook niet om nu, maar om de houdbaarheid en de gijzelingneming van zo’n getal, 65, te voorkomen. Als je indexeert heb je een keer een discussie, een keer ellende, en dan een wet met een mooie formule, desnoods ook nog met de demografische piramide-coefficient erin o.i.d
Partij-gorilla’s kloppen zich op de borst met de pensioenleeftijd ten overstaan van de kiezer, ondertussen hebben in Nederland-achterkamertjesland het VNO/NCW en de vakbonden allang besloten hoe het er werkelijk aan toe zal gaan. Komt geen democratie aan te pas: handig toch ?
In plaats van het te gooien op speculaties over de toekomst, kan je ook gewoon stellen dat de AOW maatregel moet worden genomen op basis van resultaten uit het verleden (‘het medisch oprekken van de levensverwachting tussen 1950 en heden’).
@12: Ah, je verspreidt de weerstand, net als met de vingerafdruk in het paspoort? Zo worden alleen de 66-jarigen ermee geconfronteerd dat door de demografische ontwikkeling precies op hun pensioendag het pensioen met een jaar uitgesteld wordt (jammer, nog een jaartje door jongen, bel trouwens die vervanger ook maar even op dat zijn aanstelling niet doorgaat).
@12: Overigens gijzelt niemand 65. Het is alleen zo typisch dat het zo vanzelfsprekend is dat de pensioensleeftijd of 65 blijft, of nog hoger komt te liggen. Als in de discussie lager ook een optie was, dan waren er heel wat minder mensen die die 65 als “heilig” zouden beschouwen. Verder draag je eigenlijk allerlei argumenten aan om naar beneden te gaan (de 1/3e vuistregel, de pensioensleeftijd in de rest van de EU, OESO en wereld buiten Japan). We zijn hier een beetje de domme schapen van de wereld dat we ons laten ringeloren tot loonslavernij tot onze 65ste verjaardag!
Een lagere pensioenleeftijd is gewoon diefstal van de jongeren Bismarck. Deze jongere heeft er geen zin in.
@17: Wacht maar tot die jongere 59 is en zijn eerste infarct gehad heeft.
Als jij je zin krijgt hebben we dan idd geen geld om die jongere degelijk zorg te geven.
Ik heb er geen bezwaar tegen langer door te werken. Jammer dat hier zo’n punt van gemaakt wordt.
Als er dan naar de houdbaarheid van leeftijd wordt gekeken, dan vind ik het vreemd dat Bismarck alleen naar het verschil tussen man en vrouw kijkt. Ik zou juist kijken naar de verschillen in houdbaarheid die beroepsgericht zijn. Daar mogen misschien wel eens meer onderzoeken over komen. En dat zou meer draagkracht hebben dan geslachtsverschillen.