Waarom zo veel pessimisme over patstellingen?

INTERVIEW, OPINIE - door Martin Jansen

Zet radicaal-rechts schaakmat!

Twee weken geleden bleek uit een onderzoek onder een representatief panel van 11 duizend respondenten, dat nog maar 4 procent van de bevolking vertrouwen heeft in de politiek. RTL berichtte:

Na de val van het kabinet in juni, bleek al dat een kwart van de kiezers (24 procent) het vertrouwen in alle politieke partijen kwijt was. Dat gevoel was vooral sterk bij kiezers die bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen in 2023 nog op Nieuw Sociaal Contract stemden (32 procent), maar ook bij mensen die toen voor de BBB (28 procent) of PVV (26 procent) kozen.

NSC

NSC houdt na 29 oktober mogelijk niet eens meer één zetel over (https://nos.nl/collectie/13999/artikel/2581100-peilingwijzer-vvd-zakt-verder-weg-cda-naast-groenlinks-pvda). Dan zouden we zelfs het zwakke verhaal van Eddy van Hijum niet meer hoeven aanhoren, die vindt dat het vooral aan politieke spelletjes ligt dat zijn partij niet heeft kunnen brengen wat zij in 2023 nog onder aanvoering van Pieter Omtzigt beloofde. Zijn introspectie beperkt zich vrijwel uitsluitend tot de constatering dat zijn mensen te weinig ervaring meebrachten om te kunnen omgaan met een kabinet zonder samenhang en wil tot samenwerken en met de tegenwerking door de coalitiegenoten in zowel de regering als de Kamer. Vooral anderen de schuld geven voor je échec als partij en bestuurders. Dag, NSC.

BBB

De BBB is gelukkig volkomen transparant en heel vergelijkbaar met de PVV: aan de stikstofcrisis en behoud van kwetsbare natuur en biodiversiteit gaat hoegenaamd niets gebeuren. Noemenswaardige plannen voor klimaatadaptatie en -mitigatie zijn er niet, de islam en migranten – en dan vooral de niet-Westerse asielmigranten, want natuurlijk niet de goedkope arbeid uit Europa waarmee onder andere big agro haar verdienmodel stut – zijn nog altijd de dankbare zondebokken. En iedereen die niet hetero is moet naar intolerant plattelandsmodel maar ‘normaal’ doen en niet te veel met zijn identiteit ‘te koop lopen’ – dat doen ‘wij hetero’s toch ook niet?’ O ja, en onze burgerrechten moeten echt wat worden ingeperkt om minder last te hebben van bezwaren en protesten – ook al richten die zich tegen misstanden, wantoestanden, natuur-, milieu- en klimaatrisico’s en onbehoorlijk bestuur.

Wie zo misleid is om te denken dat de BBB van big agro lobbyist Caroline van der Plas opkomt voor ‘de boeren en burgers’ moet misschien eens kijken wie er vooral rijker worden van de status quo die de BBB in stand wil houden: de duizenden boeren die met de menselijke maat, met aandacht voor gezondheid (ook voor zichzelf en hun kinderen), maatschappelijk verantwoord en natuurinclusief willen ondernemen? Of het handjevol agrarische megabedrijven en hun toeleveranciers, die drijven op roofbouw-schaalgrootte, onverantwoorde continue groei, overnames en de toepassing van gezondheids-, levens- en biodiversiteitsbedreigende gewasbeschermings- en ongediertebestrijdingsmiddelen? En wie betaalt hoe dan ook de rekening? Juist, de burger.

VVD

De VVD lijkt te beseffen dat haar ruk naar de rechter vangrail onder Yesilgöz – nadat ze onder Rutte al met 130 op de rechtervluchtstrook met twee wielen door de berm slingerde – haar door de achterban niet in dank wordt afgenomen. Dat komt wellicht vooral door het onverholen onfatsoen en de incompetentie bij coalitiegenoten PVV en BBB die evenwel te voorzien waren. Maar de eigen, nauwelijks of niet verholen incompetentie en onfatsoen op bijvoorbeeld rechtsstatelijk gebied en antidemocratische en illiberale opvattingen doen de VVD-achterban helaas weinig.

Daarom ligt de focus voor de verkiezingen bij de VVD niet meer op migratie, maar op de ‘wooncrisis’. Die heeft zij, door het volkshuisvestingsbeleid vanaf 2010 te ontmantelen en een ongefundeerd, onvoorwaardelijk vertrouwen in ‘de vrije markt’ tot welhaast religieus dogma te verheffen, in hoge mate zelf helpen veroorzaken. Zoals de ‘migratiecrisis’ overigens vooral een zelf, door bewust gecreëerde capaciteitstekorten in de asielketen, veroorzaakte opvangcrisis was.

Maar hé, crises mobiliseren de achterban en die van de VVD onderbuikt er over belangrijke keuzes voor het land graag vooral goed doorborrelend op los en vindt alles best, zolang zij maar mag blijven leven met het adagium ‘ik geloof wel in eerlijk verdienen en niet in eerlijk delen’. Denk bij ‘eerlijk’  vooral niet aan ‘rechtvaardig’ in de zin van een evenwicht tussen ecologie, sociale cohesie en welvaart voor een duurzame samenleving, of het recht op leven van bijvoorbeeld Palestijnse kinderen of, dichter bij huis, onze ‘eigen’ toekomstige generaties. De schoorsteen moet immers wel nu en immer harder blijven roken, ‘indien nodig’ ook nog op fossiele brandstoffen of de lijken van Palestijnse burgers. En onthoud: ‘greed = good’.

Patstelling?

De VVD wil dus ook nu al liever niet in een regering met het veel minder conservatieve en meer progressief ingestelde GL/PvdA, maar geeft de voorkeur aan een (centrum)rechtse nieuwe regering, liefst met het CDA erbij. Je moet wel een enorm bord voor je kop hebben, wil je één van de huidige coalitiepartijen zijn en denken dat de kiezers in Nederland nog 4 jaar iets vergelijkbaars willen met wat er het afgelopen jaar (niet) is gepresteerd. Het vertrouwen daalde van 33 procent vóór het aantreden van Wilders/Schoof naar 4 procent; je hoeft toch niet woke te zijn om wakker te worden en bij de les te blijven?! Laten we hopen dat Henri Bontenbal en zijn CDA dat in elk geval wel doen. Het fatsoen lijkt daar terug te zijn ingedaald in de geesten en dat geeft de burger weer wat moed.

Maar vanwege deze mogelijke sleutelrollen voor VVD en CDA zijn er dus ook al analisten die reppen van een ‘patstelling’ en pessimistisch zijn over de realistische mogelijkheden voor hetzij een centrumrechtse, hetzij een centrum- of centrumlinkse coalitie. Is dat pessimisme terecht?

Of toch schaakmat?

We zullen zien wat er gebeurt op 29 oktober.

Als alle coalitiepartijen verliezen en NSC bovendien verdwijnt, en ze eindigen zoals de peilingen nu aangeven samen op circa 53 zetels, dan wordt het interessant om te horen wát ze vinden dat ‘de kiezer heeft (uit)gesproken’. En of de VVD – eindigend met minimaal 8 zetels minder en als vierde partij van het land, met twee centrumpartijen, CDA en GL/PvdA, boven zich die ieder zeker anderhalf keer zo groot zijn – zo’n wanstaltig groot bord voor haar kop heeft, dat ze dat zou willen uitleggen als een mandaat voor een centrumrechtse regering waarin voor haar plaats zou moeten zijn.

PVV, JA21, FvD, SGP

De PVV noemde ik bewust niet. Die zal, alhoewel zo’n 5 zetels kleiner, wel weer de grootste worden, maar dat betekent niets meer dan dat veel ontevreden kiezers zich nog onvoldoende schamen om zich te associëren met antidemocraten, xenofoben, islamofoben en racistische omvolkingstheorie-aanhangers. Deze kiezers zijn doof en blind voor het feit dat de partij heeft bewezen precies zo incompetent en onbetrouwbaar te zijn als bijna 80 procent van de bevolking al wist, maar nee, wíj (de rest van Nederland) zijn gek, niet zij. In ieder geval heeft deze alles onder schijtende club schreeuwmeeuwen bij de huidige coalitiepartners, lijkt het, voorlopig afgedaan vanwege Wilders’ onbetrouwbaarheid en weglopen. De PVV-stem van dit mandje vol betreurenswaardige onder ‘het volk’ is weliswaar een niet te onderschatten teken dat onze samenleving rechtvaardiger moet worden, maar kan dus bij de coalitievorming verder gerust genegeerd worden. Zet er een cordon sanitaire omheen – de boel bij elkaar vegen en houden doen we wel weer als ze ooit terugkeren aan de goede kant van de rode lijn.

Datzelfde geldt overigens ook voor JA21, dat niets meer is dan een wat verwaterde PVV. Even populistisch en geleid door een partijhoppende ras-opportunist – in 2021 nog in voor een kort avontuur binnen het toen al jaren antisemitische, islamofobische en omvolkingstheorie-gedreven FvD – die slechts een eindeloze reeks moties produceert en nog nooit een initiatief heeft genomen tot bijvoorbeeld wetgeving om ook eens echt iets te dóen of betékenen voor ons land. En toch ‘verdient’ Eerdmans écht al vier jaar €141.000 per jaar met zijn inhouds- en oplossingsloze radicaal-rechtse, retorische gewindbuil. Hij moet een goed campagnebureau in de arm hebben genomen, om in de peilingen al richting de 9 zetels te gaan. Maar ook hier geldt dus: negeren en een cordon sanitaire eromheen, ten minste totdat JA21 politiek bedrijft die niet is gebaseerd op zondebokken. O, en wel tijdens de campagne even bij zijn enkels afzagen om zijn gebrek aan loyaliteit, potverteren en inhoudsloosheid, graag.

Wie denkt dat Geert Wilders en Joost Eerdmans wel opkomen voor zijn/haar belang, moet eens kijken wat die kunnen waarmaken van de beloftes die ze doen. Bijvoorbeeld als het gaat om de financiering van de verlaging van ziektekostenpremies en afschaffing van het eigen risico in de zorg, zonder een doorrekening van het verkiezingsprogramma (PVV) of om het doen wat nodig is om Nederland vrij en veilig te houden, energieonafhankelijk te maken en te beschermen tegen de gevolgen van de klimaatverandering en zeespiegelstijging, zonder de uitgaven en dus ook de lasten te verhogen (JA21). De PVV stemde tegen de verlaging van de eigenbijdrage en tegen de bevriezing van huren. Is het dan gek dat de koopkracht niet verbetert? Is dat dan de schuld van anderen of van de PVV als grootste partij? Over de nu eens antisemitische, dan weer islamofobische of gender-onverdraagzame, uit Erkenbrand en de JFvD-buitenschoolse opvang gepromoveerde FvD’ers gaan we het niet eens hebben. En het is jammer dat we Artikel 1 van de Grondwet nog steeds niet hebben vertaald naar vereisten voor legitieme politieke partijen, anders was de SGP voor deze verkiezingen formeel net zo irrelevant voor een rechtvaardig Nederland als zij het afgelopen jaar is de praktijk is gebleken – en als d PVV.

Radicaal rechts-stemmers kopen knollen voor citroenen

Het zal altijd wel blijven verbazen is dat zoveel mensen die, hoe terecht misschien ook, ontevreden zijn over het feit dat zij en hun noden door ‘de politiek’ niet worden gezien, niet intelligent genoeg zijn om door de loze praatjes van populisten heen te prikken. Die bieden immers helemaal geen werkelijke oplossingen voor feitelijke problemen, tenzij ze de Grondwet mogen herschrijven (waarvoor voorzienbaar nooit de vereiste meerderheid zal worden gehaald), internationale verdragen mogen opzeggen en van ons land een ondemocratische, autoritaire staat mogen maken naar PVV-‘partij’model.

Waarom volhardt ruim een kwart van de bevolking er verkiezing na verkiezing in zich overduidelijke knollen voor citroenen te laten verkopen en de rest van het land op te zadelen met de gevolgen van hun miskoop?

Wat gaan we wel doen? Een progressief extraparlementair kabinet van nationale eenheid

Luister terdege naar de reële problemen achter die onredelijke proteststem, maar negeer het zetelaantal  van de vertegenwoordigers die zij afvaardigden in de Tweede Kamer. Zet, met een zo groot mogelijke coalitie van partijen in het redelijke midden, snel een kabinet van nationale eenheid aan het werk om de stilstand, achterstand en problemen, veroorzaakt door Rutte I, II, III en IV en Wilders/Schoof, op te lossen en in te lopen.

Daarin is plaats voor iedere partij die gaat voor een democratisch, rechtvaardig en inclusief Nederland; als het gaat over de oplossingen op de belangrijkste thema’s, zoals energietransitie, volkshuisvesting, klimaatadaptatie, onderwijs, zorg, (groene) innovatie, veiligheid, georganiseerde misdaadbestrijding, mobiliteitstransitie en (redelijke) immigratiebeperking, staan de meeste midden- en centrumlinkse partijen helemaal niet zo ver van elkaar af als kwaadwillenden ons willen doen geloven.

Laat PVV, BBB, JA21, FvD en SGP rechts liggen, idem dito de VVD als die niet gauw weer een beetje normaal gaat doen, en ga zo snel mogelijk aan de slag.

Geef gezamenlijk vertrouwen aan een ‘sollicitatiecommissie’ onder leiding van de drie grootste partijen. Dat vertrouwen moet deze commissie blijven verdienen met sterke aanbevelingen.

Geef elke partij recht op niet-bindende voordrachten van kandidaten en hooguit 1 of 2 vetostemmen en zoek en stel als eerste een kundige en breed gedragen persoon aan als premier.

Vergeet zetelverdelingen naar verkiezingsresultaat, maar laat de premier samen met de sollicitatiecommissie uit de voorgedragen en door haarzelf geïdentificeerde kandidaten, niet per se partijgebonden, vakministers en -staatssecretarissen selecteren met bestuurlijke ervaring en relevante vakkennis en deskundigheid. Bij goedkeuring middels een meerderheid van stemmen van de coalitiepartijen worden deze aangesteld.

Deze bewindslieden krijgen een proeftijd van twee of drie  maanden waarin zij zelf in enkele iteraties een werkbare opdracht en doelstellingen formuleren. Na acceptatie door de fractieleiders van de coalitiepartijen en de installatie van de regering, rapporteren ze daarop en worden ze daarop door de Kamer gecontroleerd.

Minister zijn wordt dan weer een eer en een dure plicht, waarvoor je vanuit deskundigheid en geschiktheid resultaten moet kunnen laten zien. Iets wat het rariteitenkabinet van grotendeels omhooggevallen dwaallichtjes het afgelopen jaar niet deed.

Wanneer er een wil is bij de coalitiepartners om dit te laten slagen en het kabinet door overtuigde samenwerking daadwerkelijk succesvol is, komt de beloning in de vorm van groeiend vertrouwen vanzelf. Dan staan de radicaal-rechtse partijen mat. Nederland verdient immers zo veel beter dan het armzalige, redeloze, inhoudsloze, oplossingsloze vijanddenken en de incompetentie die zij bieden.

Weet wat je stemt op 29 oktober. Zet ze mat, stem ze weg!

Dit artikel is overgenomen van anti-populista. Artikelen op dat blog worden geschreven als bijbaan, dus mocht je het stuk waarderen kun je dat ook financieel laten blijken via deze link.