VERSLAG - La vibration des couleurs, Mondriaan, Slijters en Gestel, in Villa Mondriaan (Winterswijk) is een explosie van kleur. Als je de deur van de speciale tentoonstellingsruimte opent, knallen de kleuren je tegemoet. Ontdek de manier waarop deze drie tijdsgenoten elkaar in Amsterdam hebben geïnspireerd en beïnvloed. Ontdek hoe de Amsterdamse Luministen met hun visionaire blik de moderne kunst voorgoed hebben veranderd. Nu te zien in Villa Mondriaan in Winterswijk.
Zaalimpressie Amsterdams luminisme in Villa Mondriaan © foto Wilma Lankhorst.
Wat is het Luminisme?
Om helder te krijgen over welke periode uit de schilderkunst we het hier gaat, hier een korte uitleg van het begrip luminisme . Vanuit het post-impressionisme ontstond vanaf 1904 een nieuwe stroming in de schilderkunst: het luminisme. Hierbij leggen de kunstenaars door een optische mengeling van kleuren, de nadruk op lichteffecten, die overeenkomen met de stippen van het pointillisme. Daarnaast herken je ook elementen van het realisme en het impressionisme in deze nieuwe schilderstroming.
Zaalimpressie Luminisme in Villa Mondriaan © foto Wilma Lankhorst.
De kunst benadert de wetenschap
Je zou kunnen zeggen dat de kunst hier de wetenschap benadert door de bijna mathematische benadering van de schildertechniek. Je herkent ook stilistische verwantschappen tussen het luminisme met het Franse fauvisme en het Duitse Expressionisme. Vanaf 1910 komt het begrip luminisme ook in ons land voor. Bij ons zijn het Jan Sluijters (1881-1957), Leo Gestel (1881-1941), Piet Mondriaan (1872-1944) en Jan Toorop (1858-1928) die deze nieuwe stroming gaan uitproberen. Drie van hen zijn tijdgenoten en de hoofdrolspelers in de tentoonsteling La vibration des couleurs.
Een feest van kleur
Als ik de deur van de expositiezaal open, heb ik het gevoel dat er een feest op me wacht. De kleuren spatten van de wand, ik krijg er direct een heel warm gevoel bij. De vier wanden zijn behangen met een luchtig detail uit een werk van Sluijters. En dan begint de muziek, een speciale compositie gearrangeerd voor deze expositie. Ik heb de luxe om toen minuten de enige gast te zijn op dit feest van kleur, daarna komen er andere bezoekers binnen en wordt de magie wat minder. De uitleg bij de werken, het luminisme en het leven van de drie kunstenaars is beknopt. De gratis audio geeft waardevolle extra informatie.
Luminisme, enkele sfeerbeelden © foto Wilma Lankhorst.
Piet Mondriaan – Jan Sluijters – Leo Gestel
De wereldberoemde Piet Mondriaan ontwikkelde zich tijdens zijn tienerjaren in Winterswijk. Naast topstukken van de jonge Mondriaan toont het museum werken van zowel gevestigde als hedendaagse kunstenaars in hun zoektocht naar een eigen signatuur. Eén ding hebben de kunstenaars gemeen: net als de jonge Mondriaan bevinden ze zich allemaal in de turbulente periode van hun ontwikkeling. In de zomer van 2024 spatten de kleuren van het doek en komt het woonhuis van de familie Mondriaan tot leven.
Zaalimpressie Luminisme in Villa Mondriaan © foto Wilma Lankhorst.
Samen volop experimenteren
Luministische landschappen, houtzaagmolens en naakten: de collega-kunstenaars Piet Mondriaan, Jan Sluijters en Leo Gestel hebben elk een unieke stijl, maar delen de rol van vernieuwer. De drie leerden elkaar kennen in Amsterdam, waar ze exposeerden bij dezelfde kunstenaarsverenigingen. Met enige regelmaat zagen ze elkaar in Gestels atelier aan de Jan Steenstraat. Zo kwam het dat de jonge talenten elkaar al dan niet bewust beïnvloedden bij het maken van nieuw werk. Vol overgave experimenteerden ze met licht en kleur, met vernieuwende luministische schilderijen als resultaat. Het betoverende erfgoed van Mondriaan, Sluijters en Gestel zal eenieder doen verlangen naar een warme, zomerse dag.
La vibration des couleures: Mondriaan, Sluijters en Gestel is nog tot en met 3 november 2024 te zien in Villa Mondriaan in Winterswijk. Kijk hier voor alle details. MK geldig.
Sfeerbeeld Hommage aan Mondriaan © foto Wilma Lankhorst.
Ook te zien: Hommage aan Mondriaan
In het woonhuis van de familie Mondriaan is een tweede expositie ingericht en die heet: Hommage aan Mondriaan. Na vertrek uit zijn geboortestad Amersfoort, brengt de jonge Piet zijn jeugdjaren met zijn familie door in Winterswijk. Hij krijgt tekenles van zijn vader (schoolmeester) en later schilderles van zijn oom. Vanuit zijn slaapkamer dagdroomt hij in 1880 bij het zien van de appelboom in de moestuin. Deze boom met al zijn vertragingen heeft diepe indruk gemaakt op de jonge Piet. In de eerste jaren schildert hij veel in en naar de natuur. Tijdens zijn studie in Amsterdam wordt zijn werk steeds abstracter. Met het gebruik van vele streepjes sfeer hij een abstracte boom, die kijkers vaak niet meer als boom herkennen. Dit ‘niet herkennen’ is ook het uitgangspunt bij de tentoonstelling Hommage aan Mondriaan.
Villa Mondriaan in Winterswijk © foto Wilma Lankhorst.
Woonhuis van de familie Mondriaan komt tot leven
Je kunt nog steeds door de kamers lopen waarin Mondriaan met zijn ouders en broers en zussen heeft gewoond. Al hebben ze nu wel een andere functie: de woonkamer is nu een filmzaal, de andere ruimtes expositiezalen. Deze zomer komt het woonhuis weer tot leven door de aanwezigheid van 37 tafels, stoelen en krukken, gemaakt door 37 nationale en internationale kunstenaars. Het is alsof je opnieuw bij de familie kunt aanschuiven waarbij je kunt laten inspireren door niet alledaagse meubels in strakke lijnen, met of zonder kleur. Het team van Galerie Conny van Kasteel heeft het team van Villa Mondriaan geholpen bij het samenstellen van deze verrassende tentoonstelling.
Hommage aan Mondriaan, het woonhuis van de familie Mondriaan anno nu is tot en met 3 november 2024 te ontdekken in Villa Mondriaan in Winterswijk.
Hommage aan Mondriaan in Villa Mondriaan sfeerbeeld © foto Wilma Lankhorst.
Deelnemend kunstenaars:
Getulio Alviani, Stephan Fillitz, Andre van Lier, Peter Royen (Amsterdam 1923, Dusseldorf 2013), Albert Rubens, (België, 1944) Eva Renée (E.R.) Nele (Berlijn, 1932), Norbert Thomas, Jac Bisschop, Go de Graaf (Brakel, 1945), Henk van Gerner (1942-2018), Peter Jansen, Yvonne Kracht (Rotterdam, 1931), Anneke Klein Kranenbarg (Krommenie, 1961), Wicher Meursing. Amersfoort, 1928 Amsterdam 2015), Riki Mijling (Nijmegen, 1954), Henk Peeters (1925-2013), Anthonie Sas (Leeuwarden, 1940), Marry Teeuwen-de Jong (1945), Roel Teeuwen (1944), Piet van Zon (Oss, 1944), Kengirō Azuma, Iginio Balderi, Inge Besgen, Enrico Castellani, Hans Günter Dienst, Andre Evrard, Rolf Forster, Julian Gil, Ernst Hesse, Alfons Kunen, Umberto Mariani, Jean Mauboulès, Lucio del Pezzo, Mauro Staccioli, Rezso Somfai, Loek Bos.
@ tekst en foto’s Wilma Lankhorst.
@ gebruik van de afbeeldingen met dank aan en met toestemming van Villa Mondriaan. de genoemde kunstenaars en alle bruikleengevers.