Zomergasten 2023 met Theo en Alida

In VPRO’s Zomergasten gaan we vanavond kijken en luisteren naar Alida Dors, theatermaker, choreograaf en directeur van Theater Rotterdam (TR). Een voorbeschouwing. Sargasso’s recensie van deze uitzending vindt u hier.

Theo Maasen moest “echt hard huilen bij de voorstelling The Story of Travis”. Een toneelstuk onder regie van Romana Vrede (de eerste Zomergast in 2018) en met choreografieën van Alida Dors. Theo Maasen is van plan haar te vragen:

(…) wat haar drijft en hoe ze het voor elkaar heeft gekregen om mij zo aan het janken te krijgen

Multi-talent

Alida Dors is een multi-talent. Op jonge leeftijd was ze goed met kunstschaatsen, thaiboksen en turnen. Ze heeft twee studies op zak (Fiscale Economie en  master Sociologie). Werkte als danseres bij uiteenlopende groepen en artiesten. Ze is medeoprichtster van hiphopdansschool Solid Ground Movement en begon haar eigen dansgezelschap BackBone.

Hiphop waarden

Nu is ze, naast choreografe, ook artistiek directeur van Theater Rotterdam. In al dat werk is hiphop de grondwaarde van haar werkpraktijk. Dat verklaarde ze in ‘De Staat van het theater’, de toespraak die ze in 2022 hield bij de opening van het Nederlands Theaterfestival:

Mijn bronnen komen uit de hiphop. Mijn dans- en theatertaal staan in die traditie, en mijn leiderschap is erdoor gevormd. Hiphop, waar iedereen welkom is die beweegt vanuit urgentie. Hiphop, waar kleuren, disciplines en generaties elkaar ontmoeten en versterken

Wie bekend is met de hiphopcultuur zullen de begrippen van waaruit Alida Dors wil werken niet vreemd zijn. De ‘Cypher’ (de cirkel waarbinnen breakdancers dansen, ook bekend als een plaats waar kennis wordt gedeeld) is voor haar…

… de kring die ieder uitnodigt te communiceren op de manier die je het beste past, aangemoedigd door de energie van de groep, de opzwepende muziek van de drummers of DJ, wat de Cypher maakt tot een creative meeting of bodies and minds

Een ander hiphopbegrip is ‘crew mentality’:

Gelijkwaardige samenwerking tussen verschillende generaties en culturen, dát maakt een crew, maakt een crew dope. Dat is de kracht van multiperspectiviteit. In een crew zorg je voor elkaar en mag je van elkaar leren. Each one teach one!

De vragen van Theo

Het zou een van Theo’s vragen kunnen worden: hoe maak je die hiphopwaarden concreet. En als hij zich iets kritischer opstelt: is hiphop niet een vrouwonvriendelijke, machocultuur? Of is hiphop inmiddels zo mainstream geworden dat er goede én slechte figuren in ronddansen?

We gaan het zien vanavond. NO2, de VPRO,  op NPO2, 20.20 uur. In de reacties hieronder zien we weer graag uw indrukken van de uitzending tegemoet.

De nieuwe presentator

Dit wordt de laatste uitzending van Zomergasten 2023. Een paar beschouwingen.

Het Zomergastendebuut van Theo Maassen is overwegend lovend ontvangen. Juist het moment waarop hij het meest kritisch doorvroeg (naar het conflict waar Khadija Arib in is beland), werd door een groot deel van het publiek niet erg gewaardeerd.

Of dit de eerste en enige Zomergastenreeks met Theo Maassen zal zijn, hangt natuurlijk vooral af van hoe hij en de VPRO deze reeks zullen evalueren. In een interview met DvhN (Dagblad van het Noorden) liet Maasen zich ontvallen dat na zijn dood op de grafzerk mag staan: “presenteerde eenmalig Zomergasten”. Misschien is dat, los van elke waardering, ook de afspraak met de VPRO.

Over waardering gesproken

Het programma wordt niet gewaardeerd om de kijkcijfers. In een interview met het Parool werd gevraagd hoe belangrijk de kijkcijfers zijn voor Zomergasten. David Kleijwegt, de huidige eindredacteur, evenals Theo Maassen voor het eerst actief voor Zomergasten zei:

Ik zou het niet weten. Dit is voor mij de eerste keer dat het ter sprake komt.

Peter van Ingen (presentator van de allereerste Zomergastenreeks en eindredacteur van 2003 tot 2015) antwoordde:

Zomergasten is per definitie niet ontworpen om hoge kijkcijfers te scoren

Dat is maar goed ook. Want waar andere programma’s sneuvelen als de kijkcijfers tegenvallen, mag Zomergasten blijven. Overigens heeft deze reeks het niet zo heel slecht gedaan, vergeleken met voorgaande edities van Zomergasten. Het gemiddelde mag lager zijn dan dat van vorig jaar, maar is beter dan de vier seizoenen daarvoor.

De best bekeken Zomergasten van dit jaar is de uitzending met Khadija Arib.

De kring rond

Tot slot: is u ook opgevallen hoe de Zomergasten deze keer met elkaar verbonden werden? Ofwel: wat waren de lijntjes van de ene naar de volgende gast?

Dat begon vrij duidelijk. Kosmoloog Thomas Hertog had een fragment van de film ‘Interstellar’ (tevens keuzefilm). En wie was de cinematograaf bij die film? Juist,  de tweede gast, Hoyte van Hoytema.

Van Hoytema liet een fragment zien uit de film Athena, over een opstand die volgt nadat een dertienjarige jongen door ogenschijnlijk buitensporig politiegeweld om het leven kwam. Ogenschijnlijk, want later blijkt dat drie als agenten vermomde extreemrechtse mannen de moord pleegden.

Vanuit deze uiterst gewelddadige film, loopt een (ik geef toe, enigszins wankel) bruggetje naar een fragment bij de volgende Zomergast, Khadija Arib. Zij liet de documentaire  ‘The years of lead in Morocco: the women speak out (2005)’ zien. Voor de verzoeningscommissie vertellen slachtoffers over bruut overheidsgeweld dat tijdens ‘de jaren van lood’, onder koning Hassan II,  werd toegepast.

De verbinding tussen Khadija Arib en Bibi Dumon Tak is ‘de vader’. Bij Khadija Arib was dat het fragment uit The Father (2020), waarin een dochter haar vader aan dementie kwijtraakt. Bij Bibi Dumon Tak was dat de gesproken column van Babs Gons, over hoe het is om zonder vader op te groeien.

Van Bibi Dumon Tak naar Kamagurka liep een lijntje via ‘de jager’. Zij is bekend om haar kritisch pamflet tegen de jacht ‘In een groen knollenland’ ( ”Moge deze jager branden in de hel, zoveel jaren gelijk een wild zwijn haren heeft”). Kamagurka uitte zijn visie op jagers in dit filmpje.

De lijn van Kamagurka naar Alida Dors is dat zij beiden even grote multi-talenten zijn. Dat Alida Dors een choreografe is, maakt de cirkel rond naar het dansfragment uit de eerste uitzending: Prélude à la Mer (2009, regie Thierry de Mey, choreografie Anne Teresa de Keersmaeker).

Toeval? Toeval!

Nu op naar de uitzending vanavond en morgen leest u bij Sargasso wat onze recensent Max Molovich er van vond.