OPINIE - Godsdienstvrijheid zwaarder wegen dan dierenwelzijn duidt op een gebrek aan inlevingsvermogen, meent filosoof Floris Schleicher.
Een verbod op onverdoofde slacht is symboolpolitiek. Dit betoogt Tweede Kamerlid Carla Dik-Faber (ChristenUnie) in een opiniestuk in Trouw, naar aanleiding van een nieuw voorstel van de Partij voor de Dieren om onverdoofde slacht geheel te verbieden. Momenteel is de onverdoofde slacht al verboden tenzij er religieuze gronden voor zijn. In de praktijk betekent dit dat de onverdoofde slacht is toegestaan voor joden en moslims.
Het mag geen wonder heten dat Dik-Faber voor deze religieuze groepen opkomt. Als christendemocraat heeft ze godsdienstvrijheid hoog in het vaandel staan. Het dierenleed zou echter zwaarder moeten wegen dan haar appèl op godsdienstvrijheid. Wanneer we deze argumenten in overweging nemen, wordt duidelijk dat het bij het algehele verbod op onverdoofde slacht niet gaat om symboolpolitiek.
Drie miljoen
Dik-Faber stelt dat het voorgestelde verbod niet direct zal bijdragen aan dierenwelzijn. Ze wijst hierbij op het kleine percentage dat de onverdoofde slacht uitmaakt van de gehele vleesindustrie. Er worden jaarlijks zo’n 600 miljoen dieren geslacht in Nederland en de onverdoofde slacht is verantwoordelijk voor minder dan een half procent daarvan. Hoewel dat klopt, vergeet Dik-Faber dat het bij de onverdoofde slacht dus om miljoenen dieren gaat die extra leed wordt aangedaan. De cijfers over de gehele vleesindustrie leiden vooral af van waar het bij dit wetsvoorstel echt om gaat: bijna drie miljoenen dieren die te maken hebben met de onverdoofde slacht.
Laten we dus vooral kijken wat de experts daarover zeggen, als we een afweging maken tussen godsdienstvrijheid en dierenwelzijn. Aan de ene kant staat de door Dik-Faber aangehaalde Raad van State die afwijzend heeft gereageerd op de het wetsvoorstel van de Partij voor de Dieren. Dit valt te verklaren als we ons bedenken dat ze vooral kijken naar de letter van de wet en godsdienstvrijheid vormt daar een onderdeel van. Aan de andere kant staan experts van onder andere de Voedsel en Warenautoriteit die constateren dat de onverdoofde slacht een ernstige inbreuk vormt op het dierenwelzijn. Vorig jaar riepen 130 dierenartsen in Trouw op om de verschrikkingen van die onverdoofde slacht te erkennen. Ze beschreven onder andere hoe runderen tot wel 15 minuten lang bij volle bewustzijn een uiterst pijnlijke doodsstrijd voeren als ze onverdoofd geslacht worden. Dat er sprake is van dierenleed is door experts dus allang vastgesteld.
Mensenoffers?
Ik ben het eens met Dik-Faber dat niet alleen het belang van de dieren, maar ook de overtuiging van de gelovigen mee moet tellen in de afweging. Hoe zit het daarmee? Volgens Dik-Faber is onverdoofde slacht verbonden aan de religieuze identiteit en godsdienstbeleving van joden en moslims. Hier zet ik serieuze vraagtekens bij. Volgens mij kan je prima moslim of jood zijn zonder dierenleed aan te richten. Het gaat bij religies immers om het leven volgens een bepaalde levensovertuiging en het eten van vlees hoort daar niet noodzakelijk bij. Als moslims en joden hun religie zo interpreteren dat er dierenleed voor nodig is om vlees te kunnen eten, dan vormt dat geen vrijbrief om dat ook maar te doen. Sterker nog, het is helemaal niet gek om schadelijke regels van religies te verbieden. Stelt u zich eens voor dat een groep Maya’s uit de grotten in Limburg te voorschijn zou komen en mensenoffers zou willen brengen. Dan zouden we die religieuze regel ook niet toestaan, waarom doen we dat dan wel doen bij zoiets schadelijks als de onverdoofde slacht?
Inlevingsvermogen
Wanneer we een afweging maken tussen vrijheid van godsdienst en dierenwelzijn dan kom ik tot de conclusie dat een algeheel verbod op onverdoofde slacht juist een goed idee is. Miljoenen dieren zal zo lijden bespaard blijven. Dik-Faber doet dat af als symboolpolitiek. Als die miljoenen lijdende dieren al ergens symbool voor staan, dan is het volgens mij vooral van het gebrek aan inlevingsvermogen van Dik-Faber en haar medestanders in Gods schepselen.
Reacties (21)
Hear, hear…
De auteur heeft gelijk met z’n argument dat het getalsmatige argument van Dik-Faber kant noch wal raakt. Als je zo redeneert zou je ook kunnen stellen dat de wet dat je iemand niet mag vermoorden symboolpolitiek is, immers, maar een heel klein percentage van de Nederlanders wordt vermoord.
@2 Dat lijkt me een valse vergelijking.
Een betere zou zijn: stel dat we in Nederland 60.000 kleuters per jaar in kleine hokken zouden vetmesten, om zouden brengen, slachten en op zouden eten, en dat we de overgrote meerderheid daarvan met een stroomstoot of kopschot met een gasdrukpistool buiten westen zouden maken voordat we ze aan haken zouden hangen, kelen, laten leegbloeden en villen.
En stel nou, dat we dan heel moeilijk doen over een fractie daarvan die niet eerst buiten westen worden gebracht, maar meteen gekeeld. ‘Oooohhh! Kinderbeulerij! Wat barbaars! Dat is toch zielig! Hoe kun je zo’n onschuldig kind zo laten kreperen!’
Zie je de hypocrisie? Welnu, koeien, schapen en varkens hebben cognitieve en emotionele vermogens, die veel meer in de richting gaan van mensenkinderen dan ons lief is.
Toch doen we nog altijd alsof dieren een soort machines op pootjes zijn, met een minimaal bewustzijn.
In Trouw vandaag meer steun voor een verbod op ritueel slachten. Predikant Tom Mikkers schrijft onder de titel Ook bij kosjer en halal een lopende band dat de rituele slacht helemaal niet kleinschalig is. Hij pleit ervoor helemaal geen vlees meer te eten.
@3: Toch zou ik die 60 kleuters die zonder verdoving gekeeld worden willen beschermen tegen deze nutteloze extra wreedheid.
Zelfs in de US in staten met de doodstraf is het zeer belangrijk dat de veroordeelde zo snel en pijnloos mogelijk moet sterven. De mogelijkheid om 10 jaar in de dodencel te zitten in afwachting van hoger beroep vindt ik een grotere marteling dan de doodstraf zelf, maar is m.i. geen reden om de doodstraf dan niet snel en pijnloos uit te voeren.
Bij zo’n beetje elk aspect van het dagelijks leven worden we -door ‘vooruitgang’ of wetten- gedwongen met de tijd mee te gaan; een oud vertrouwd product is niet meer verkrijgbaar of we moeten (ineens) iets laten dat we altijd gewoon of zelfs goed vonden. Alleen religies doen niet aan updates, zelfs niet aan aanpassingen voor andere klimaatzones en ze blijven hangen in achterhaalde archaïsche wanen en bij dit onderwerp vraag ik me dan af wat dat beest ermee te maken heeft dat een mens deze of gene religieuze denkbeelden aanhangt?
Misschien is hier een katholieke oplossing mogelijk, zoals bij de Brabantse nonnen die in de jaren zestig gerust pillen in doosjes mochten schuiven, zolang ze maar niet wisten dat het de anticonceptiepil was… ?
Met 5% moslims in NL en maar een half % ritueel geslacht, is er een grote discrepantie tussen vraag en aanbod. Misschien eten moslims minder vlees dan de rest van ons maar de onvermijdelijke conclusie is toch dat heel veel moslims het niet zo nauw nemen met die religieuze regels. In dat geval is het toestaan van onverdoofd slachten eerder symboolpolitiek dan het verbieden.
En overigens ben ik van mening dat elke wetgeving religie-neutraal zou moeten zijn.
Zit de islam sowieso niet vol met uitzonderingsregels voor het geval het echt niet anders kan? Als je nooit naar Mekka kon, kun/moet je dat afkopen? Als je moet kiezen tussen sterven of varkensvlees eten, dan mag je varkensvlees eten, mits je later weer dit of dat doet?
Als we nu gewoon zorgen dat onverdoofd slachten echt niet kan…
@4 ’t Is maar net wat je ‘niet kleinschalig’ noemt, en met welke aantallen je het vergelijkt.
De NVWA schatte in 2010 het aantal ritueel geslachte dieren op 200.000 (p.4). In 2018 zijn dat er nog zo’n 67.000.
Op de zes- à zevenhonderd miljoen dieren die in Nederland jaarlijks op industriële schaal worden gehouden en geslacht is dat natuurlijk marginaal.
’t Is een beetje alsof je alle dierenbeulerij tegen koeien, varkens en kippen door de vingers ziet, en dan als een Dion Graus enorm uitvaart tegen lieden die huisdieren en manegepaarden mishandelen.
Uit #0:
Dan vraag ik me alsnog af hoe de Raad van State is omgegaan met wat dan onder godsdienstvrijheid valt? Hoe bepaal je dat? Wat er letterlijk in de Koran en Tanakh staat? Wat belijders meestal doen? Ik vind het een vrijheid die nogal wat kanten op kan.
In de eerste plaats, vlees eten kan echt niet meer. Dierenleed, klimaat, inefficiënte manier van voedsel verschaffen enz.
Dat echt bestaande dieren extra veel leed (doodstrijd van 15 minuten, godverdomme!) moeten ondergaan in naam van een imaginair opperwezen is niet te verteren.
Overigens mag ‘vrijheid van godsdienst’ van mij uit de grondwet maar dat zal helaas nog wel even duren.
Rituele slacht vindt nu al meestal buiten Nl plaats. Top joh! Nog minder regels van de overheid dus NOG echter halal!
je moet niet alleen de slacht in Nl verbieden, maar in heel Europa. en de verkoop/ koop verbieden op straffe van flinke boetes.
@12 Waarom moet dat? Als er biomassa (hout) vanuit de VS naar Nederlandse energiecentrales wordt geïmporteerd gaan wij toch ook geen boetes uitdelen op de inkoop/verkoop ervan?
Dan zeggen we: zolang de certificaten in orde zijn, mooi zo! Hoe zij dat daar verder in de praktijk regelen is hun probleem.
En zo zal dat met halalvlees net zo gaan. De Nederlandse overheid is niet verantwoordelijk voor het toezien op dierenwelzijn in Frankrijk of Polen, toch?
@13: Nou, als er kinderen (al dan niet peuters) in het buitenland worden besneden, zit men weer liever niet stil. Bij jongetjes in het binnenland kijkt men dan weer de andere kant op.
En toch reageren de mensen nog steeds geschokt als ik op de vraag naar mijn kerstmaal ‘biologische gegrilde scharrelbaby’s’ antwoord…
@13: [ Hoe zij dat daar verder in de praktijk regelen is hun probleem. ]
Nee, dat is ook ons probleem.
Verbeter de wereld en begin bij jezelf, maar ga daarna niet blind worden voor misstanden die je in stand houdt door die producten gewoon elders te kopen of door anderen te laten kopen.
Net zoals besnijden van (helaas alleen) meisjes hier verboden is, kun je niet zeggen, nou als je het in Afrika laat doen is het wel toegestaan. Kindhuwelijke zijn hier ook niet geldig.
@15: Worden deze thema’s eigenlijk ook bij die inburgeringsexamens behandeld of blijft dat meer hangen bij raden wie Zara is?
extra leed = 3 seconde pijn als ze sterven bij religieuze slacht op de goede manier…
die maanden dat ze moeten leven in een veel te klein hokje zijn veel erger, echt debiel dat er zoveel aandacht wordt besteed aan die 3 seconden. Waarom mag een levend wezen het precies niet voelen als het dood gaat? Dood hoort bij het leven…
@17: Het leven voor de slacht is zeker voor verbetering vatbaar, maar dat is toch een ander hoofdstuk.
Wat dat voelen van het sterven betreft… Ten eerste duurt het wel wat langer dan die drie seconden en heb je dat ook al eens met de beestjes zelf besproken, of ze dat wel willen en hoe ze dat denken te ondergaan? Misschien willen ze wel bediend worden…
Vlees zonder stresshormonen is een stuk smakelijker, naar het schijnt. En eigenlijk baal ik er wel van dat die diervriendelijke varkenshouder die ik crowdfund nog steeds verplicht is zijn dieren in zo’n barbaars slachthuis te laten slachten. Een mobiele slachter is blijkbaar (nog?) niet mogelijk.
In de jaren ’80 kreeg onze dorpsslager nog levende have geleverd, en hij slachtte zelf.
@13: Nuance, nuance. Heel veel landen hebben wetgeving voor strafbare feiten, gepleegd in het buitenland. Wat op zich raar is, maar enfin.
@0 @11: die 15 minuten geldt alleen voor runderen, omdat die een extra slagader naar de hersenen hebben die niet wordt doorgesneden (hij zit aan de bovenkant zeg maar, dus de guillotine zou een betere oplossing zijn).
Nu eten de moslims die ik ken helemaal nooit rundvlees. Dat wordt door hen gezien als armeluisvoer namelijk. Zij eten schaap, geit en kip (en geen varken, dus).
Runderleed inzetten om moslims te verbieden schapen en geiten fatsoenlijk te slachten. Waarom verbaas ik mij niet?
Ik heb zelf ooit een schaap geslacht zien worden met een keelsnede. Beest was in minder dan een paar seconden weg, helemaal niks mis mee.
En ik blijf mij verbazen over mensen die zich laten voorstaan op hun grotere inlevingsvermogen. Meneer/mevrouw: u heeft net zomin als ik ook maar enig idee wat en hoe het is om een schaap, rund, zebra of kreeft te zijn, laat staan dat u zich er beter in kunt inleven dan een ander. En net zomin als ik heeft u enig idee bij wat het is om dood te gaan.
@20: [ de moslims die ik ken helemaal nooit rundvlees. ]
Maar de joden wel.
Blijkbaar hebben sommige moslims geen probleem met verdoving, zolang het dier er maar niet aan doodgaat:
“The [Animal Protection] Act still presents an issue for the Swedish Jewish community whereas the Muslim community has adopted the view that the use of reversible stunning is compatible with their halal practice.”
Ik heb zelf ooit een koe geslacht zien worden met een keelsnede. Het dier werd aan één poot aan het plafond gehesen en bleef (in mijn herinnering) minutenlang loeien.
“Vets say unstunned cattle take about 20 seconds (but up to 2 minutes) to lose consciousness, sheep six or seven seconds (but up to 20) and poultry seven or eight seconds, but all these times can be far longer.”