ELDERS - Spanje heeft nog steeds geen nieuwe regering.
Als er op 23 september geen nieuwe regering is zullen de Spanjaarden op 10 november weer naar de stembus moeten. Dat wordt dan de vierde keer in vier jaar. Aftredend premier Pedro Sanchez zei deze week nog dat hij dat wil voorkomen. Zijn socialistische PSOE werd de grootste bij de verkiezingen van 28 april j.l., maar behaalde niet genoeg stemmen om alleen een regering te vormen. Een coalitie met de linkse Podemos ligt voor de hand, maar dinsdag mislukte de laatste ronde in de onderhandelingen. De socialisten willen wel steun van Podemos maar bieden de partij alleen een gezamenlijk politiek programma, en geen belangrijke ministersposten. Podemos gaat daar niet mee akkoord. Volgens Podemos was de PSOE niet bereid om de regeringsverantwoordelijkheid serieus te delen. En volgens PSOE eiste Podemos veel te veel macht, concludeert de NRC.
Zowel Sanchez als Pablo Iglesias, de leider van Podemos, zeggen nieuwe verkiezingen te willen voorkomen. Opiniepeilingen wijzen uit dat die de verhoudingen ook niet wezenlijk zullen veranderen. Iglesias riep woensdag in het parlement meteen op tot nieuwe onderhandelingen. Hij verwees naar Italië, waar vorige week een nieuwe regering gevormd kon worden door de sociaaldemocratische PD en de Vijfsterrenbeweging, die zich tot nu toe altijd vijandig heeft opgesteld tegen de gevestigde partijen. Zoals Podemos ook is ontstaan uit kritiek op de ‘oude politiek’ in Spanje.
Nationale eenheid in Catalonië?
Catalonië heeft volgens de vice-president van de regionale regering Pere Aragonès minder problemen met coalitievorming. Hij kondigde een ‘regering van nationale eenheid’ aan als reactie op een veroordeling van de twaalf politici die in Madrid gevangen zitten voor de organisatie van het onafhankelijkheidsreferendum in oktober 2017. De uitspraak van de rechtbank in deze zaak wordt binnenkort verwacht. Aragonès verwacht dat aan deze ‘institutionele versterking’ van de oppositie tegen Madrid naast zijn eigen partij ERC (Republikeins Links) ook Junts per Catalunya (Samen voor Catalonië), zal deelnemen en Catalunya en Comú, een linkse formatie met onder andere de Groenen en de regionale tak van Podemos.
Diada
Catalanen vierden woensdag de onafhankelijkheidsdag ‘Diada’. Het is een herinnering aan het verlies van de onafhankelijkheid in de Spaanse Successieoorlog op 11 september 1714. De afgelopen jaren hebben demonstraties op deze dag in het teken gestaan van herwinning van de onafhankelijkheid van Catalonië. Dit jaar trok de demonstratie aanmerkelijk minder mensen dan voorgaande jaren. Een opiniepeiling in juli liet zien dat de aanhangers van een onafhankelijk Catalonië met 44% nog steeds niet in de meerderheid zijn. Ook is er verdeeldheid over de strategie. Sommigen verwachten succes van overleg met Madrid, anderen zijn meer uit op confrontatie.
‘Stemmen is geen misdaad’
De uitspraak in de rechtszaak tegen de twaalf Catalaanse politici wordt half oktober verwacht. In hun verdediging benadrukten zij het vreedzame karakter van hun acties. ‘Een stem uitbrengen kan niet beschouwd worden als misdaad’, zei voormalig vice-president Oriol Junqueras (ERC) in juni aan einde van het vier maanden durende proces. Hij riep op tot een dialoog om het conflict met de centrale regering te beëindigen. Maar Madrid kent voorlopig geen genade. Van de twaalf politieke gevangenen zijn er vier in april gekozen in het nationale parlement. Ze zijn er één keer geweest bij de installatie, maar mochten vervolgens niet meer deelnemen aan de debatten. Junqueras is eind mei gekozen als lid van het Europese Parlement. Hij mag zijn zetel niet innemen.
Datzelfde geldt voor Carlos Puigdemont en oud-minister Toni Comin. Zij mogen hun plaats in het Europarlement volgens de procedure pas innemen als ze zich eerst in Madrid hebben gemeld. Dat zou ongetwijfeld tot hun arrestatie leiden. Dat hun kiezers daarmee onrecht wordt gedaan is voor de Spaanse regering kennelijk onvoldoende reden om af te wijken van een harde opstelling tegen de Catalaanse onafhankelijkheidsstrijders. Bij het Europese Hof van Justitie loopt nog een zaak van de nieuwe Spaanse Europarlementariërs. Bij een eerste uitspraak kreeg de Spaanse staat gelijk omdat de rechter de kwestie als een binnenlandse aangelegenheid beschouwde.
Reacties (2)
Je ziet hier een probleem dat zich in veel Europese landen voordoet: Een in wezen maar semi-democratisch kiesstelsel dat niet proportioneel is, met de intentie om de grootste partij meestal een meerderheid te geven, ook bij een minderheid aan stemmen. Zulke systemen hebben bv. ook Italië, Griekenland, Frankrijk, het VK en nog een trits landen. Het gevolg is dat de partijen er zo gewend zijn om óf alleen te regeren, óf in oppositie te zitten, dat coalitievorming, áls het een keer nodig is, een bijna onmogelijke opgave wordt. En sinds er de laatste tijd ook steeds diverser gestemd wordt in deze landen (die vaak traditioneel een min of meer tweepartijenstelsel kenden), is hun politieke systeem ineens niet meer zo werkbaar. Ze grijpen dan terug naar het beproefde mechanisme (als vroeger kleine derde partijtjes op de wip kwamen, werd dat vaak opgelost met herverkiezingen die dan weer één van de twee traditionele partijen aan een meerderheid hielpen), maar dat werkt nu niet meer.
Ow, dit waanlinkje had ik beter hier achter kunnen laten. Blijkbaar is in Spanje niet alleen stemmen een misdaad, maar ook als advocaat politieke gevangenen vertegenwoordigen. De rechtstaat is in Spanje een lachertje.