Ineens zijn we wakker: Schiphol groeit naar de grens van 500.000 vliegbewegingen en het luchtverkeer groeit. Hoe dat komt? Allereerst door de economische groei, maar ook door lage olieprijzen en goedkopere tickets.
Ik was al even aan het twijfelen over het gejuich over groei: het verdelen wordt gemakkelijker, maar wat kan de aarde nog aan? Het gaat goed door dalende brandstofprijzen. In de lucht vertaalt zich dat in goedkope tickets. De reis naar het zonnige strand door de lucht is de voordeligste reis.
Zou accijns op de brandstof dan erg zijn? Je kunt er prijzen mee beïnvloeden en de groei wat remmen. Dan rijden we naar regionale vliegvelden over de grens… maar daar hadden we toch de EU voor? Niet doen, wij zijn transporteurs van de wereld, zegt de lobby. En we zijn al veel groener geworden. Maar de luchtvaart is de laatste transporteur, die fossiele brandstof blijft gebruiken.
Ideologie:
- Economische groei is goed;
- Lage brandstofprijs is voordeel voor de consument;
- Schiphol en Rotterdam zijn mainports, kurken waar onze welvaart op drijft.
Zo hebben we al tien jaar de ontwikkeling van Lelystad en Eindhoven voorbereid, omdat Schiphol in de Noordzee als te duur afviel. En nu is het zover: in de omgeving van Zwolle en Steenwijk worden handtekeningen verzameld tegen de milieubelasting.
Intussen is de Hoge Veluwe sacrosanct, we douchen met waterbesparende douchekoppen en investeren in onze elektrische auto, leggen zonnepanelen op ons dak. We zijn boos als een hertje wordt aangereden, verzetten ons tegen het bejagen van wilde zwijnen. We jagen op vervuilers, scheiden afval, beperken onze ecologische voetafdruk.
Alles hangt samen. Ik weet het, als we niet wat dingen uit elkaar halen beslissen we niks meer. Maar het feit dat iedereen dit tien jaar kan zien aan komen, maakt de opwinding wel opmerkelijk. Heeft Alders iedereen in slaap gesust? Hebben de bestuurders niet opgelet?
Of is dit slecht presteren van het systeem, dit gebrek aan bestuurskwaliteit de diepste reden van onze populistische golf?
Reacties (29)
Het is inderdaad nogal dubieus dat we in deze post-Parijs tijd van klimaatbewustzijn plotseling te maken krijgen met problemen door te snelle groei van de CO2-sproeiende luchtvaart …
Ik geloof dat jij hier redelijk verstand van het, Tom. Voor zover ik het allemaal een beetje gevolgd heb, is er eigenlijk vrijwel niemand die de voordelen van uitbreiding naar Lelystad ziet, behalve de KLM en VROM. Nou ja, dat is enigszins gechargeerd, maar zit ik enigszins in de buurt ?
@0, (Zo is het) SYSTEEM = ~ SPEL; en zo moet* het gespeeld worden (zoals het bekende gezegde is) … en geacteerd. Monopoly, Mens-Erger-Je-Niet.
*Het liefst volgens de spelregels en niet volgens de acteurs-valsspelers. En zeker niet diegenen die de spelregels naar eigen voordeel interpreteren, telkens weer toevoegingen en weglatingen verzinnen.
Om te stangen: Zonder zwarte piet … wordt niet voor sinterklaas gespeeld / wordt het sinterklaas-SPEL (= ~ SYSTEEM) niet gespeeld.
Het is hier al eens eerder gepost: we scheiden braaf ons huishoudelijk afval, maar vergeten dat een vliegvakantie naar de Azoren evenveel CO₂ genereert als zeven jaar je woning warm stoken.
Niet de auto maar de luchtvaart is de heilige koe. De term is wat in onbruik geraakt, maar eigenlijk willen we allemaal bij de jet-set horen; de luchtvaart heeft meer aanzien; het is meteen groot nieuws als er daar iets mis gaat en qua ecotax heeft de luchtvaart de betere lobby.
Ter illustratie: Ik heb gister in België getankt, dat scheelde per liter maar liefst 36 cent met de lokale pomp.
Tsja, waar het CO2 betreft is men het liefst penny wise, pound foolish. We zitten allemaal te miepen over hoe goed we zijn dat we 2 minuten korter douchen en al ons glas in de glasbak mikken. Peanuts, want zoals @3 al zegt: van een gemiddelde vliegvakantie kun je zo een flink aantal jaren je huis warm stoken. Daarop korten is echter totaal onbespreekbaar.
Overigens vergeet de auteur bij z’n vraag “Hoe dat komt” een van de belangrijkste antwoorden: het vliegverkeer wordt zeer actief door locale en nationale overheden bevoordeeld en bevorderd, en dat is bewust beleid, al decennia lang. Er is geen enkele wil om de groei ook maar een strobreed in de weg te leggen. Het beleid rond schiphol kenmerkt zich al jaren door het motto: “tot hier en niet verder. Nou, tot hier dan. Nou oke, tot hier dan? Ook niet? tot hier dan?”. Alsof het een dreinend kind is wat bij ruggegraatloze ouders maar blijft zaniken om het zoveelste ijsje.
En de regionale vliegvelden mogen zich al decennia lang verheugen op ongebreidelde staatssteun. Voor elk ticket vanaf b.v. vliegveld Eelde zit er een paar honderd euro aan verkapte subsidie en staatssteun tegenaan en nog is de winstgevendheid van het vliegveld mijlenverre toekomstmuziek. Maar ja, het is zo stoer om als stad met pretenties een eigen vliegveld te hebben.
Alle reacties zijn prima, maar de kern van mijn bewering is:
– de complexiteit maakt dat we dingen uit elkaar halen, die bij elkaar horen;
– dat leidt tot onsamenhangendheid in oordelen en besluiten;
– dat gebrek aan samenhang leidt tot onder-presteren en slecht leveren van het openbaar bestuur.
@1: Er is een wat overjarig verdeelsysteem over het luchtruim in werking, waarin inderdaad KLM en Klu. En de geprivatiseerde verkeersleiding, die zelfs opdrachten voor een second opinion over hun eigen werk geven, met steun van de bewindslieden. Belangen verstrengeld en weinig controle van de politiek.
@2: ik beweer niet dat het spel onzuiver gespeeld wordt, maar ik mis het rollenspel tussen politieke leiding, ambtelijke advisering en belanghebbenden. Er is een machtige partij en dat zijn de verkeersleiders, met de veiligheid als hun ultieme argument.
@3: we moeten inderdaad naar ons zelf kijken. We zijn blij met de economische groei, blij dat we voor een paar tientjes naar Barcelona of Rome kunnen, blij met een paar cent per Kwh als ons dak zon heeft gevangen.
Het is een verbijsterend gebrek aan samenhang en consistentie in onze eigen positionering ook. Alle onrust rond Zwolle en bij de natuurbeschermers van de Veluwe deel ik. Die is volkomen terecht.
Maar iedereen heeft dit ook jarenlang kunnen zien aankomen. Dat betekent dat ons politieke systeem niet levert wat het moet leveren. We zien nu weer oude Duitse sociaaldemocraten, die hun frustratie uiten en AfD kiezen.
Met een paar centen accijns op de jet-brandstof, zou je de scherpe kanten van de tarieven fluctuaties kunnen weghalen. Maar minder luchtvaart schijnt heel erg te zijn.
@4: Ja, ik begin een beetje “betuwelijn”-gevoel te krijgen bij dat hele Lelystad-plan. Er werd al jaren aan alle kanten gepushed om daar veel vliegverkeer heen te trekken, het zou wel eens interressant zijn om uit te zoeken hoeveel geld er al in zit. Maar hoe realistisch is dat op de middellange termijn ? Is die groei van de luchtvaart uberhaupt nog wel vol te houden ?
@4: je zit wel in de lijn van de anderen. Overigens zeg ik dat het “mainport” denken pure ideologie is. Dat is inderdaad een hoofdoorzaak.
@5: Maar wie zijn nu eigenlijk de belangrijkste voorstanders van massale uitbreiding van Lelystad ? Dat de verkeersleiders het wel zien zitten snap ik wel, maar welke andere partijen willen het graag ?
Maar het feit dat iedereen dit tien jaar kan zien aan komen, maakt de opwinding wel opmerkelijk. Heeft Alders iedereen in slaap gesust? Hebben de bestuurders niet opgelet?
@0: Jij ziet het omdat je oud(er) bent. Jaren des onderscheids en ervaring. Bestuurders zijn gemiddeld toch wel een generatie jonger dan jij. Het overzicht dat noodzakelijk is om de problematiek die jij wil aanpakken aan te kunnen pakken wordt zelden in een werkzaam leven verkregen. En als het verkregen wordt is het onmogelijk om al je collega’s te overtuigen.
Mission impossible.
En daarbij, problematiek rond vliegverkeer is echt al veel ouder dan die tien jaar.
@8: O.a. zij die de passagierslogistiek op Schiphol in goede banen moeten leiden: Een vliegveld dat al langer aan zijn capaciteitsplafond zit, een VS die pardoes nieuwe veiligheidsmaatregelen verzint en of die al voor vertrek kunnen worden uitgevoerd en een verbouwing van de vertrekhal leiden al snel tot onaanvaardbare wachttijden en overbelasting van de infrastructuur, ook buiten het vliegveld.
Een gezin dat van te voren al weet dat het minstens vier uur lang als haringen in een ton in de vertrekhal moet rondhangen, zal als het even kan naar Düsseldorf of Brussel uitwijken.
@10: Afhankelijk van waar je heen wilt is de gemiddelde vliegvakantie toch ook een uur of drie als haringen in een ton zitten?
@11: Maar als je dan vooraf ook al drie uur in elkaars gezweet zit, is die slurf naar het toestel echt veel te kort om de beentjes goed te strekken.
En nu ik dat schrijf, bedenk ik me dat ik dit aspect van de volksgezondheid in relatie tot Schiphol nog nergens ben tegengekomen.
@8: het probleem is de ligging van Schiphol. Daar wordt al jaren strijd over gevoerd. Uiteindelijk kom je aan een cijfermatige limiet, omdat het geluidhindermeten ook een jurysport is: het is maar wat je er van vindt. De 5de baan heet milieu baan en levert wel wat minder geluidsdruk op, maar een kwartiertje taxiën levert nogal wat luchtvervuiling, in het dichtst bevolkte stukje van ons land.
Vandaar de 500.000 bewegingen. Het is ook een tamelijk dwaas getal, maar wat objectiever dan gehinderden tellen of klachten.
Maar niet de verkeersleiders willen dit, maar wij: als de vraag er niet was, was het probleem er ook niet.
En de goedkope carriers, die voor een paar tientjes stoelen aanbieden, zijn de hoofdverklaring voor de groei.
@9: dat heb ik ook wel eens gedacht, maar toch. Juist omdat ik in ambtelijke rollen heb gewerkt, weet ik hoe dit gaat. De provincies hebben hun beleidsambtenaren naar de Alderstafel gestuurd en die hebben gerapporteerd wat daar is besproken. Sterker: Alders heeft in 2014 geadviseerd en is unaniem gesteund door zijn gesprekspartners. Zij die dat gedaan hebben, moeten nu niet piepen, maar hard op tafel leggen hoe ze zijn misleid. Als dat niet lukt, hebben ze hun werk niet goed gedaan, zitten suffen, de belangen van hun kiezers verkwanseld.
@10, 11, 12: ik ben dol op vliegen en hobby luchtvarende, maar ik heb op de luchthavens en in deze goedkope industrie zo veel narigheid meegemaakt dat ik bij mijn vakantieplanning meestal kies voor een reis met mijn eigen auto. Vermoedelijk is dat niet goed voor het milieu, maar ik kan dan mijn eigen ongerief beheersen.
@13: “Uiteindelijk kom je aan een cijfermatige limiet, omdat het geluidhindermeten ook een jurysport is”
Ook als het dat niet het geval was, kom je bij groei een keer aan een cijfermatige limiet (met objectieve limieten meestal zelfs nog een stuk sneller, omdat subjectieve limieten over het algemeen makkelijker naar boven te verschuiven zijn als ze bereikt dreigen te worden en al helemaal als daar geld mee te verdienen is).
@12: Wel over bloedsomloopziektes als gevolg van lang in een bepaalde houding zitten zonder (veel) mogelijkheid van houding te veranderen? Het gevaar van straling op grotere hoogte? Of dat het gedreun van de motoren tot gehoorsschade kan leiden?
@5:
Die reisjes naar Barcelona en Rome wil ik graag laten, als anderen dan ook doen.
Daarom wil ik dat de overheid maatregelen neemt.
Belasting betalen vinden we samen ook een goed idee, maar we willen wel de garantie dat de buurman ook betaalt.
Wat zijn op dit moment ontwikkelingen waarvan we weten dat ze over 10 of 20 jaar spaak lopen?
(ik vermoed:
– schaarste aan energiebronnen/ teveel aan CO2-productie
– het immigratie-beleid (er zijn veel werkloze jongeren in Afrika, enige economissche steun zou helpen. Ook wordt het risico van oorlogen / rebellen dan kleiner)
– het onderwijs: te grote klassen, beunhazen voor de klas want gediplomeerde docenten kosten te veel.
)
Overigens zijn aardgasbevingen ook een onderwerp waarover 10 jaar geleden al aan de bel getrokken werd.
@16,17: ik gaf er ook eentje: accijns op de brandstof, waarmee je heel gericht kunt sturen tot een aanvaardbaar beperkt niveau.
Natuurlijk zijn er meer terreinen, waarop we blind en doof zijn.
Maar dit is nu net een terrein dat uitvoerig is geregeld met omvangrijke procedures en waarborgen.
En het spoor: de Alderstafel is onmiskenbaar.
Mooi toeval dat deze nationale olieman ook in het aardbeven een specialist is.
Vroeger ging het over een plafond aan passagiersaantallen. Toen dat plafond bereikt was stapte Schiphol over op het aantal vluchten. Nu het plafond van 500.000 vluchten in zicht komt zal men overstappen op (gebrekkig) gemeten geluidshinder.
Decennialang heeft Schiphol met hulp van de politiek voortdurend weten uit te breiden met telkens nieuwe trucs. Altijd werd geluidsoverlast berekend in plaats van gemeten. Totdat particulieren zelf gingen meten, toen kon het opeens wel en kwamen de grote verschillen tevoorschijn.
Op dit moment “berekenen” ze de geluidsoverlast rond Lelystad in plaats van een vliegtuig daadwerkelijk te laten rondvliegen en te meten en de bewoners hun toekomst te laten ervaren.
Alders is een zetbaas van de overheid en de luchthavens en een meester in het belazeren van gemeenten en omwonenden.
@19: volkomen juist geconstateerd in een van de beste landen om vandaag in te wonen
Treurig of fijn?
@20: Je @19 is fout.
@21: ik hou hem erin tot nader order
Wat ik dan wel kwijt wil, ook aan @0, dat m.i. de VVD – ongeveer de grootste partij van Nederland – het meest consequent voor alle allerverkeerdste beleidskeuzes staat.
Wil je irritatie zien, dat is er een.
@13: Ik vind het allemaal zo visieloos. Waarom zou je uberhaupt inzetten op capaciteitsuitbreiding ? De luchtvaart moet toch fors ingeperkt worden in de nabije toekomst. Het is helemaal niet denkbeeldig, dat alle investeringen die we nu doen nooit iets gaan opleveren.
Afijn, GL denkt er in het FD kennelijk net zo over:
https://fd.nl/opinie/1220200/stop-met-lelystad-streef-naar-meer-bereikbaarheid-met-minder-vliegen
En dan nog, waarom Lelystad ? Ik vind het zo’n rare plek. Het is te dicht bij Schiphol om de verkeersstromen echt gescheiden te houden, het is eigenlijk voor iedereen behalve Flevolanders heel slecht bereikbaar, en aan de zuidkant heb je meteen al Almere en de Oostvaardersplassen. Als je dan toch extra capaciteit wil, waarom neem je dan niet Hoogeveen, Eelde of Enschede ? Dat zou, mijns insziens, veel meer voor de hand liggen.
@23: stel dat je vindt dat dit land de transportkampioen van de wereld moet zijn, conform het idee van H. Roland Holst dat wij een land zijn van “handels en geldkapitalisme”.
Dan heb je mainports nodig, zoals de haven van Rotterdam en Schiphol.
Maar beide zijn groeiers: Rotterdam richting Noordzee. Van Schiphol zou dat ook kunnen, maar dat deden we niet. Een vliegveld in zee werd te duur.
Parijs kreeg na Le Bourget een nieuw vliegveld, Charles de Gaulle, Londen heeft zelfs vier vliegvelden. Dus het groeiprobleem is niks bijzonders en al jaren bekend.
Toen Schiphol bleef liggen waar het lag, was de verbinding tussen Randstad en vliegveld opgelost, maar de hinder niet.
Opties voor uitwijk vliegvelden worden door de infrastructuur bepaald. Eelde zou een optie kunnen zijn, maar dan wel met een snelle monorail naar de Randstad verbonden, Twente ook. Hoogeveen niet: dat is een klein groen veldje, geheel in de bebouwde kom.
Gisteren las ik een bericht over de grote scheepvaart, die geen stookolie meer mogen gebruiken, maar moeten omschakelen naar LPG en de milieuwinst daarvan.
Inderdaad, als wij vinden dat fossiele brandstoffen in de grond moeten blijven, zal de luchtvaart dat merken. Andere vormen van voortstuwing of elektrisch vliegen is alleen heel kleinschalig in beeld. Kortom, minder blij zijn met de groei en beperking lijkt verstandig. Ooit hadden we een belasting. Accijns op de brandstof lijkt ook een manier om bij de 500,000 bewegingen te blijven.
Maar dat het openbaar bestuur ons dit laat overkomen is bizar.
@24: Nou, ik ben nog niet eens zo zeer tegenstander van het idee mainport; dat vind ik wel een goed idee, zelfs. Met daarbij natuurlijk de kanttekening, dat de luchtvaart in de toekomst moet vergroenen of verdwijnen. Maar wat jij zegt beschrijft is nu precies wat ik met visieloos bedoel. Indertijd met dat vliegveld in de Noorzee-plan was ik een voorstander, eigenlijk precies om wat er nu gebeurt. Als het moet blijven groeien, dan moet het naar een plek waar dat kan. Als je het op de huidige plek wil houden, dan komt er een punt dat je niet meer kunt groeien. Maar voor zover ik me herinner is daar nooit echt bewust tussen gekozen; dat eiland is afgeblazen om geldredenen, maar ondertussen zijn we gewoon enthousiast door blijven groeien. Tsja. Als je dan toch een mainport wilt zijn, doe het dan goed.
LNG voor schepen lost een heleboel problemen op, want de stookolie die nu gebruikt wordt is zo ongeveer het smerigste spul dat je in een motor kunt stoppen als brandstof. Maar volgens mij zijn straalmotoren al behoorlijk schoon en efficient; ik weet niet of daar nog heel veel winst te behalen is. Dat is wel heel jammer van luchtvaart; CO2 is echt een lastig probleem in die sector. Maar we zullen zien. Ze zijn weer bezig om luchtschepen te ontwikkelen; had je dit ding al gezien ?
https://www.hybridairvehicles.com/
In ieder geval, stel dat er over een paar jaar een Europese belasting op vliegtuigbrandstof komt. Dat is helemaal niet zo’n rare gedachte, als je kijkt naar de plannen die Macron nu op tafel legt. Dan worden al die vakantievluchten duurder, en dat zou best nog wel eens kunnen beteken dat de hele business case voor Lelystad in het water valt. Zijn er mensen die uberhaupt met zo’n scenario rekening hebben gehouden ?
Dank voor de video: je ziet met regelmaat geloof in de zeppelin weer opduiken, maar deze is nieuw. Twee problemen: de snelheid is laag en het is als aerostaat moeilijk te landen.
Wat je nu op de video ziet lijkt aardig, maar stel je een buiig weertype voor met windstoten van 20 knopen uit wisselende richtingen. De Zeppelins gooiden kabels uit, die door grondpersoneel moesten worden gegrepen om te kunnen aanmeren.
Die brandstof accijns of een toerismebelasting zie ik nog wel komen, dus ik ben het eens met de dubieuze vooruitzichten. Zie Ryannair: een uitgebeende low-cost operation kan niet, als piloten kunnen wegvluchten naar normale werkgevers.
Allemaal zegeningen van de vrije markt!
@26: Ze zijn op meer plekken bezig. Lockheed Martin bouwt een ding voor in Alaska, en er zit nog een bedrijf in Californie met een werkend prototype. En ik geloof dat iemand van Google ermee bezig is. Het hangt een beetje in de lucht tegenwoordig … letterlijk.
Maar ik weet er genoeg vanaf om de problemen te kennen, inderdaad. Toch … in Duitsland hebben ze eigenlijk 20 jaar lang zonder noemenswaardig incident duizenden passagiers met die dingen vervoerd. De Hindenburgramp was echt een uitzondering, en eigenlijk was dat nog niet eens zo’n grote ramp; de meeste mensen hebben het overleefd. Daar staat wel tegenover, dat militaire luchtschepen nogal de neiging hadden tot catastrofale ongelukken, dat is natuurlijk wel zo.
Voordeel van luchtschepen is dat je geen energie hoeft te verbruiken om in de lucht te blijven; je hoeft dus minder energie mee te nemen, en daarmee bespaar je heel veel energie. Het is misschien wat langzamer, maar wel veel efficienter, dus als energie duurder wordt kon het wel eens aantrekkelijk worden. Die Airlander gebruikt al electromotoren om zijn propellors aan te drijven. Die worden nu weliswaar gevoed door dieselgeneratoren, maar als accu’s iets lichter worden en zonnepanelen iets beter, dan kon je best nog wel eens iets werkbaars krijgen. En ze zijn wel bezig om die groundhandling beter te maken. Maar goed, misschien is het allemaal niets meer dan de zoveelste oprisping, we zullen zien.
“Vrije markt” is hier wel een leuke term, als je ziet wat de overheid allemaal doet om die markt mogelijk te maken.
WNL met Rick Nieman bewoog zich ook even door het terrein met zijn programma over de lobby: inderdaad, vrije markt, maar voor wie?
De KLM moet groeien, de luchtvaart moet groeien, de LVNL bepaalt wat veilig is. Geen woord over het milieu, de woede op de Hoge Veluwe, de toekomst en de accijns op brandstof.
Ook over de machteloosheid van Dijksma ging het niet: niet ambtenaren, maar de politiek moet toch bepalen wat we doen?
@28:
“Geen woord over het milieu, de woede op de Hoge Veluwe, de toekomst en de accijns op brandstof.”
Tsja, had je anders verwacht van WNL ? Maar ik denk, dat een deel van het probleem dat jij constateert hier zit: bij de media. Je ziet steeds meer, dat rationele discussie verbannen worden, terwijl krijsers en kraaiers een open platform krijgen. Als je geen discussie kunt voeren, dan kun je ook geen beleid maken of uitdragen. Maar we zullen zien; ik ben nu al benieuwd naar de parlementaire enquete die over 20 jaar gaat onderzoeken wat er allemaal mis is gegaan.
Iets anders, ik vond Lelystad altijd wel een leuk vliegveld omdat er veel sport- en hobbyvliegerij was. Maar ik vrees, dat dat een stuk minder gaat worden als die commerciele luchtvaart er is; de tarieven zullen ongetwijfeld fors omhoog gaan. Heb jij enig zich op de ontwikkelingen op dat vlak ?