COLUMN - Vakantie is mooi, CO2-effecten van toerisme minder. Ik geneer me voor de CO2-uitstoot die ik dit jaar veroorzaak. Maar er is goed nieuws: drie gedragseconomen hebben laten zien dat vliegtuigen vanaf deze maand aanzienlijk schoner kunnen vliegen – per jaar voor één luchtvaartmaatschappij (Virgin Atlantic) al zo’n 21 miljoen kilo CO2 minder (of vijf miljoen dollar aan brandstofkosten). Per vlucht scheelt het zo’n 550 kg kerosine. Niet gek voor een stel weinig technisch onderlegde economen.
Ze kregen het voor elkaar door een aantal bewezen effectieve gedragstrucs los te laten op de piloten. Piloten beslissen over hoeveel kerosine er mee moet, gebaseerd op weersvoorspellingen en het gewicht van het vliegtuig – en teveel meenemen kost extra brandstof. Ze kunnen, net als chauffeurs, een ‘zuinige vliegstijl’ hebben of juist bruusk optrekken. En ten slotte kunnen ze na landing meer of minder zuinig taxiën. Die drie gedragingen hebben de economen geprobeerd aan te pakken.
Dat kun je doen door ouderwetse instrumenten als straffen en belonen, of door posters op te hangen in de pilotenkleedkamer met ‘vlieg zuinig’. De onderzoekers kozen een andere strategie: meten en terugkoppelen. Ze deelden 335 piloten in vier groepen in. Eén groep kreeg alleen te horen dat er een experiment gaande was rond energiegebruik. De andere drie groepen kregen maandelijks een brief thuisgestuurd met daarin hun persoonlijke prestaties rond energiezuinig vliegen. Een deel kreeg daar targets voor opgelegd, en de laatste groep kreeg bovendien 17 dollar voor een goed doel als ze die targets haalden.
Vantevoren dachten de onderzoekers dat beloningen, ookal ging het geld naar een goed doel, het meeste effect zouden sorteren op energiebesparing. Dat was niet zo – de groep die targets zonder beloning kreeg opgelegd zette bijvoorbeeld al 8% vaker een van de motoren uit tijdens het taxiën dan de controlegroep. Een extra beloning maakte daarvoor niet uit. (Piloten werden er wel 6 % gelukkiger door – een mooi bijeffect). Maar het mooiste was dat zelfs de groep die geen feedback kreeg op hun prestaties zuiniger werd, waarschijnlijk doordat ze zich ‘bestudeerd’ voelden – een effect dat vaker optreedt, maar hier bleven de piloten uit alle groepen ook nadat de studie beëindigd was zuiniger vliegen.
Maar om te stellen dat er alleen een wetenschapper naar de piloten hoeft te kijken is te gemakkelijk. Het opleggen van een persoonlijk target aan piloten is geen rocket science, maar er was wel kennis van gedrag nodig om deze aantoonbare milieuwinst te realiseren. De economen berekenen een geschatte impact bij Virgin Atlantic, maar de uiteindelijk impact is nog veel groter: het uitsturen van gepersonaliseerde brieven is goedkoop en gemakkelijk te kopiëren door andere luchtvaartmaatschappijen. Vliegen blijft vies, maar ietsje minder.
Reacties (7)
“Maar om te stellen dat er alleen een wetenschapper naar de piloten hoeft te kijken is te gemakkelijk.”
En toch is dat zo, zolang de piloten (fabrieksarbeiders, …) maar denken dat ze inderdaad bekeken worden.
Ryanair schijnt een vergelijkbaar experiment gedaan te hebben.
Wat bijzonder is, is dat economen zichzelf als veel nuttiger beschouwen dan mensen die hun tijd zitten te verdoen met het spelen van spelletjes. (Of: uitkeringstrekkers.) Terwijl het om een of andere reden toch niet ver boven een rondje The Sims uitkomt.
Een paar afwezige zaken dan in de samenvatting: het totale relatieve effect (8% besparen op een specifieke handeling betekent bv nog niet dat er 8% op het totaal wordt bespaard), en ook niet of mensen als ze zich bestudeerd voelen, ze nog wel voldoende vrij zijn / voelen om de veiligheid voorop te zetten. Een van de nadelen van het Ryanair-experiment.
Jamaar, kun je dan zeggen, er was geen sprake van dwang. En nee. In de veilige beperkte onderzoekssetting van de gedragseconomen is er geen dwang. Daar heb je een heerlijke ideale wereld waarbij je gewoon aanneemt ‘als al het overige gelijk blijft’ en alle impact buiten je onderzoekskader mag je gewoon negeren.
Alleen hebben dat soort manipulatieve technieken nogal de neiging om niet in die ideale wereld van ‘alles blijft gelijk.’ Wat eerst een leuke ‘nudge’ is in de richting van een redelijk lovenswaardig doel, wordt al snel een doel op zich, en dan gaat het mis.
En de gedragseconomen wassen ondertussen hun handen in onschuld.
Maar misschien kunnen ze hun interesse voor experimenten toch beter loslaten op creatieve spelletjes met the Sims ipv met echte mensen.
@1: Er zijn ook onderzoeken die stellen dat als er minder managers zijn en mensen meer hun eigen verantwoordelijkheid mogen dragen dat daar de productiviteit stijgt. Het is maar wat je wil geloven.
(bijna net zoals die onderzoekjes of een glas wijn gezond of ongezond is zijn)
Wat een zwetsverhaal. Een of andere gesponsorde “studie” achter een betaalmuur met zogenaamde “resultaten”. Welk verbruik wordt met welk verbruik vergeleken??? Een specifieke studie zou mooi zijn, maar zonder publicatie van brondata en verificatie daarvan, is dit gewoon een feelgood momentje voor klimaatalarmisten.
Hoewel het waar is dat verschillende “rijstijlen” of “vliegstijlen” een ander verbruik opleveren is dit een gebeuren dat van geval tot geval beoordeeld dient te worden. In deze publicatie wordt de brondata niet weergegeven, er is duidelijk een selectie gemaakt van wat wel en wat niet geplubiceerd wordt. Het is leuk dat het idee gepubliceerd wordt, hoewel dit niet nieuw onder de zon is, maar om daar de loftrompet over op te steken is meer een getuigenis van goedpraterij, simpelheid, propaganda en wat dies meer zij.
Doe eens een keer milieuzuinig: ga op vakantie met de fiets of de boot.
Als die jongens gewoon eerst een literatuuronderzoek hadden gedaan in plaats van een beetje popi-jopi amateuristisch ongefundeerde aannames te doen hadden ze zich die verbazing kunnen besparen. Er is meer dan genoeg onderzoek naar beloningssystemen gedaan om met een gerust hart te kunnen stellen dat wetenschappers die hier verbaasd door zijn volstrekt incapabel zijn. Als het natuurkundigen waren, vooruit. Maar dit zijn gedragseconomen. Zet die maar bij het grofvuil.
Helaas is het gelinkte onderzoek zo geheim dat ik het niet mag bekijken zonder te betalen en kan ik dus ook niet kan verifieren of bovenstaande wel klopt. Maar bij geheime onderzoeken kies ik altijd voor de logische default: als het niet ramvol nonsens stond was zou men het vast niet zo goed verstoppen achter een paywall en weet ik veel wat.
Bovendien ben ik van mening dat sargasso geen artikelen zou moeten publiceren over wetenschappelijk onderzoek dat verstopt is. Het valt niet te verifieren en is daarom nog zinlozer dan het geleuter van de gemiddelde politicus.
Ik kan me er wel wat bij voorstellen—net zoals bij het nieuwe rijden, waarbij je 30 km/u doet in de 3e versnelling, 50 km/u in de 4e en waarbij 120 km/u gemakkelijk in een 6e versnelling kan, als de auto die heeft. (Gisteren nog raasde er een opa door de wijk, luidruchtig in ‘z’n één’. Slapstick op wielen.)
Echt onzinnig onderzoek lijkt me dit toch niet. Elke liter kerosine is er een. En als er meer CO2-uitstoot mee bespaard wordt dan het onderzoek aan CO2 heeft gekost (onderzoekers moeten ook rijden en vliegen), prima toch?
Knap dat ze er toch nog wat liters kerosine uit kunnen knijpen, want regel nummer 1 bij verkeersvliegen is vanaf de beginjaren van de luchtvaart al ‘zo zuinig mogelijk vliegen’ geweest.
Verhaal met hoge bullshit-factor. Economen moeten wel eens gehoord hebben van rebound-effecten. Vooral energiebesparing is daar uitermate gevoelig voor. Immers als vliegtuigen minder kerosine gaan gebruiken zal overproductie ontstaan van kerosine en prijserosie optreden. Door die prijserosie zullen prijzen van vliegreizen dalen dus het aantal toenemen. Vliegmaatschappijen zullen zelfs nieuwe lijnen inleggen om nieuwe omzet aan te boren.
Zo kan een relatieve daling van het gebruik van grondstoffen gemakkelijk omslaan in een absolute stijging. Dit verhaal verdient dus maar een plaats; Op de bodem van de prullenbak. En, welke opleiding heeft Eva van den Broek ?