De digitale wereld is bijna alomvattend. Tussen jou en je vrienden zit Facebook en Whatsapp. Tussen jou en je muziek zit Spotify. Tussen jou en wat je leest en kijkt, zitten Amazon, Bol.com, Blendle en Netflix. En Google zit als grootste speler op dit terrein tussen jou en wat je zoekt, wilt weten, inplant, waar je heen gaat en hoe je daar komt.
Hans de Zwart, directeur van Bits of Freedom, laat ons voelen hoe diep we ons in het virtuele bevinden tijdens de eerste Privacyrede die SETUP samen met Studium Generale organiseerde.
Sporen die we online achterlaten zijn moeilijk uitwisbaar. Alles lijkt traceerbaar. En het is lang niet alleen de overheid die we moeten wantrouwen. Meestal zijn het juist commerciële bedrijven die onze gegevens bewaren en geïnteresseerd zijn in waar we ons geld uitgeven. Het doel is niet te zien wat we doen, maar ons gedrag te voorspellen. Het verzamelen van data en het opstellen van profielen is de sleutel daartoe. Maar de hoofdrolspeler in het surveillancecircus, dat zijn we zelf.
Googles ogen, oren, handen en voeten
De Zwart noemt veel voorbeelden van manieren waarop we zelf bedrijven als Google en Amazon helpen de controle te vergroten. Google Maps gebruikt satellietfoto’s. Google Streetview gebruikt auto’s met camera’s. Google Glass gebruikt jou voor de plekken waar de satellieten en auto’s niet kunnen komen. In cafés, winkels of bij mensen thuis.
Huisnummers en namen die de computers van Google niet kunnen lezen, worden ingevoerd door mensen als reCaptcha’s (foto’s van enigszins onduidelijke getallen of woorden die je soms moet invullen bij aanmeldingen).
De NSA doorzoekt emails op zoek naar foto’s van gezichten en herkent daarin paspoortfoto’s. Het programma Pittsburgh Pattern Recognition dat hiervoor gebruikt wordt is inmiddels overgenomen door Google. Foto’s die buiten genomen zijn, kunnen steeds beter worden gematcht met satellietfoto’s, waardoor de positie van specifieke personen bepaald kan worden. We plaatsen ‘tracking devices’ in en op onze huisdieren en kinderen. Zo houden we bij waar ze zijn, maar kunnen we ook zien hoeveel en of ze genoeg bewegen. Alles wordt geupload naar de ‘cloud’.
We houden elkaar steeds meer in de gaten. Vaak zonder dat we het weten.
Zonder privacy geen vrijheid
Is dit erg? Jazeker, vind De Zwart. Het gevaar dat diensten gehackt worden bestaat altijd. Zo waren vorige week de naaktfoto’s van beroemdheden groot nieuws, nadat hun iCloud-accounts waren gehackt. Heb jij niks te verbergen? Ook dan is je vrijheid in gevaar. De profielen die online bedrijven van je maken, bepalen welke keuzes je voorgeschoteld krijgt en dus je denkrichting. Hun enige doel is winst maken. De Zwart vergelijkt Facebook met een casino: alles is erop ingericht je zo lang mogelijk daar te houden: ‘addiction by design’.
Een mogelijke respons op deze problematische ontwikkelingen vindt De Zwart bij Nassim Taleb, het ‘enfant terrible van de academische wereld’. Taleb stelt dat een flexibiliteit essentieel is om met falen en imperfectie om te kunnen gaan. Hij vergelijkt een volledig gecontroleerde samenleving met een volledig steriel opgegroeid kind. Het kind zal bij de minste of geringste tegenslag ziek worden.
Een gezonde samenleving is veerkrachtig, daar is ruimte voor falen, imperfectie en onzekerheid. We moeten niet alles willen controleren, dat kan ook niet en maakt ons uiteindelijk juist kwetsbaarder. Het wordt tijd dat we ons dat gaan realiseren en ook onze samenleving daarop gaan inrichten.
Je kan de volledige Privacyrede 2014 hier teruglezen.
Reacties (6)
Hoeveel power de Amerikanen besteden aan het binnenhalen van al onze informaties is te zien in https://firstlook.org/theintercept/2014/09/11/soon-revealed-secret-surveillance-battle-yahoo-us-government/ (en dan doorklikken op de eerste link; wie leest alles even goed na? Het laatste stuk van het document achter de laatste link van DNI is ook heel helder…). Flauw om ons dan te verwijten dat wij de schuldigen en handlangers zijn!
Waar ik mij aan stoor is de criminalisatie van Google hier op Sargasso. De titel wijst naar Google. Waarom? Het stuk gaat niet specifiek over Google.
Is Google zo slecht? Is het niet de overheid die wetgever en handhaver is? Volgens mij gaat er ergens iets fout maar ik vraag me af of dat bij Google is.
@2: ‘Is Google zo slecht? Is het niet de overheid die wetgever en handhaver is? Volgens mij gaat er ergens iets fout maar ik vraag me af of dat bij Google is.’
Nee, Google is geen haar beter. En zal ook nooit beter worden zolang overheden niet ingrijpen. Maar ze zijn zeker ook niet de enige…
Het donkerst denkbare scenario over hoe onze gegevens uiteindelijk tegen ons gebruikt gaan worden, zal waarschijnlijk vele malen overtroffen worden. Het is de ziekelijke drang tot volledige controle, door een elite die alles en iedereen wil beheersen, dat de zwakste schakel zal blijken van een systeem dat uiteindelijk alles en vooral iedereen moet beheersen. Degenen die de systemen van Google et cetera bezitten, zijn dan dezelfden die bepalen wie wel en wie niet voldoen aan de systeemeisen.
@2: De term “criminalisatie” kan niet slaan op de bijdragen waar je naar linkt. Je bedoelt misschien “kritiek op Google”? Wat is daar mis mee?
Bovenstaande bijdrage is ruimer, maar gaat óók over Google. In de privacyproblematiek speelt mega-speler Google nu eenmaal een belangrijke rol. Maar, zoals gezegd, niet zonder medewerking van ons (en de overheid, dat klopt).
@5: Het wijzen naar Google als de boosdoener vind ik zeer storend ondertussen.
Dat noem ik criminalisatie. Wellicht een iets te zwaar woord maar ik zet niet de toon in die drie stukjes. Zo komt het op mij over. Natuurlijk speelt Google een grote rol. Maar Googgle is een bedrijf en niet meer dan dat. Het is het gat dat valt door de terugtrekkende overheden en de corporaties die het gat vullen.
Daar zit het probleem.
Ik mis die verwijzing zeer.