Coöperaties erkend in Energieakkoord

INTERVIEW - “Samen sta je sterk” is het idee achter de coöperatie. Nederland is van oudsher een coöperatieland, met de Rabobank als bekendste voorbeeld. Deze week besteden De Nieuwe Pers en Sargasso in het weekthema aandacht aan Oud-Hollandsch Coöpereren.

Decentrale energie, dat zijn burgers die samen een energiebedrijf oprichten door lokaal energie op te wekken en af te zetten. Jolt Oostra noemde de landelijke opkomst van deze energiecoöperaties toen een stille revolutie met als doel onafhankelijk te zijn: ‘Daarbij speelt het sentiment dat je als gemeente jezelf kunt voorzien van duurzame lokale energie en niet afhankelijk bent van grote multinationals, waarvan je de winst naar het buitenland ziet verdwijnen.’

Duurzame energie, daar moeten de makers van het energieakkoord enthousiast van worden. Vorige week maakte de SER bekend dat er overeenstemming is bereikt over een Energieakkoord voor duurzame groei. Is er in dit akkoord ook aandacht voor al die lokale projecten en coöperaties? Daarover sprak ik met Igor Kluin, activistisch ondernemer, die begin van dit jaar stevige kritiek gaf op de plannen van het ministerie van Economische Zaken wat betreft de decentrale energie in het akkoord.

Welke positie nemen coöperaties in, in het energieakkoord?

‘Voor het eerst is er erkenning voor decentrale en collectieve energie. Het krijgt serieuze aandacht in het akkoord en dat is een waanzinnige winst.’

Waarom nu wel?

‘De groei van het aantal burgerinitiatieven kan niet meer worden genegeerd. Blijkbaar heeft lokaal duurzame energie opwekken een enorme aantrekkingskracht op burgers. Door de overheid en grote energiebedrijven is het niet meer weg te wuiven. Men ziet nu in dat het potentie heeft en één van de oplossingen kan zijn voor onze energieproblemen.’

Welke maatregelen worden er genomen?

‘Er komt een korting op de energiebelasting bij het lokaal opwekken van energie en er is een oplossing gekomen om “lokaal” te definiëren; door gebruik te maken van postcodes wil men een geografische grens aangeven wie er energie met elkaar mag delen.’

Goede maatregelen?

‘Nee, allereerst klopt het niet om belasting te heffen over iets dat je zelf opwekt. Het gebruik van postcodes is een vorm van beteugeling van lokale initiatieven. Het collectief aanschaffen van een windmolen door middel van bijvoorbeeld crowdfunding wordt op deze manier een stuk moeilijker gemaakt. Als je alleen maar met een beperkte groep mag investeren in een windcentrale is dat minder aantrekkelijk.’

Waarom wordt hier volgens jou dan voor gekozen?

‘De zorgen die ik eerder dit jaar uitte over de geplande maatregelen zijn helaas terecht gebleken. Ze zijn bijna ongewijzigd in het akkoord beland. Het is een principeoplossing. Er wordt krampachtig vastgehouden aan het oude systeem en men durft dit niet los te laten. Waarschijnlijk is er de angst dat er massaal verlies wordt geleden op de energiebelasting. Iets dat volgens mij erg mee zal vallen.’

Wat betekent dit voor bestaande coöperaties?

‘Op de korte termijn zal het een extra impuls geven voor de coöperaties. Het feit dat ze erkend worden is fijn. Veel van deze coöperaties zitten nog in een pril stadium en die blijven niet allemaal bestaan. Het gaat vaak om een groep enthousiastelingen die met elkaar aan het zoeken zijn naar hoe ze vorm kunnen geven aan hun ideeën.

Op de lange termijn gaat het doorstralen op het aantal nieuwe initiatieven. Vooral de windcentrale gaat last hebben van de geografische beperking. Dat is zonde, want deze laagdrempelige manier voor burgers om bij te dragen aan duurzame energie heeft zeker potentie.’

Hoe zou jij het liever zien?

‘De geografische beperkingen moeten er helemaal uit en de energiebelasting moet in de komende jaren verminderd worden. Ik snap dat als ik ergens anders mijn elektrische auto ga opladen, ik moet betalen voor gebruik van het netwerk. Als die stroom gelijktijdig wordt geleverd door zonnepanelen op mijn huis, is het onzin dat ik daar energiebelasting over zou moeten betalen.’

Op nuzakelijk.nl is te lezen dat je over de rest van het akkoord niet erg enthousiast bent

‘Nee, het is een zwak document. Er zijn geen harde afspraken gemaakt, waar echte consequenties aan verbonden zijn als een partij ze niet nakomt. Belangrijke beslissingen kunnen makkelijk worden doorgeschoven en doordat partijen als Greenpeace ook getekend hebben, is het grote gevaar dat de oppositie zichzelf monddood gemaakt heeft.’

Het permablog van De Nieuwe Pers verhuist binnenkort naar Sargasso. Elke week onderzoekt een groep jonge journalisten en de redactie van Sargasso een thema dat in meer of mindere mate verbonden is aan de actualiteit. Ideeën voor thema’s zijn welkom op info [at] sargasso [punt] nl.