OPINIE - De verzorgingsstaat is onbetaalbaar en bedreigt onze vrijheid is de boodschap van Halbe Zijlstra in “Bolle staat moet kleiner”. Is dat zo? Samen met de PvdA werkt de VVD aan een conservatieve revolutie.
Mark Rutte kwam vijf jaar geleden met een nieuwe vondst: de staat is een geluksmachine. Een grote staat is een bedreiging voor de vrijheid omdat het mensen afhankelijk maakt. Gemakkelijk geluk bestaat alleen in Luilekkerland en wie daar eenmaal van geproefd heeft, wil niet meer weg. VVD’ers zijn creatief, want Halbe Zijlstra heeft nu een vergelijkbare vondst: de staat is Holle Bolle Gijs. Dat suggereert althans de titel van zijn stuk in het NRC Handelsblad van 15 mei: ‘Bolle overheid kleiner maken’ en op Pinksterzondag mocht hij dat in Buitenhof toelichten.
Een grote staat laat te weinig ruimte over aan particulier initiatief, schrijft Zijlstra. Economische groei kan alleen van het bedrijfsleven komen en daarom is een grote staat niet alleen een bedreiging voor onze vrijheid, maar ook voor de economie. Zo luidt de inmiddels overbekende klacht van conservatieven dat de staat, de verzorgingsstaat in het bijzonder, te groot is geworden. Zijlstra pleit daarom voor ‘zware bezuinigingen en grote hervormingen’ om de staat kleiner te maken.
Het is niet mijn visie, maar ik juich het toe dat mensen als Zijlstra hun visie op de toekomst geven. Het schept duidelijkheid en het geeft inzicht in hun denken. Ook biedt het de mogelijkheid om die visie te bekritiseren en te analyseren. Wat is precies het probleem dat conservatieven hebben met de staat? Waarom is het beter als hij klein is? En waarom is een grote staat altijd een bedreiging voor de vrijheid?
Andere reacties
Je zou verwachten dat de uitlatingen van Zijlstra voor wat ongemakkelijke beschouwingen zorgen in de gelederen van coalitiepartner PvdA, maar veel reacties heb ik niet kunnen vinden. Marcel van Dam (de Volkskrant, 23 mei) richt zijn pijlen vooral op zijn eigen partij. Volgens Van Dam laat Zijlstra zien dat de bezuinigingen niet economisch maar ideologisch zijn gemotiveerd. Maar hij doet geen moeite Zijlstra’s stelling inhoudelijk te beantwoorden.
Ik heb verder vrijwel geen inhoudelijke reacties op Zijlstra’s stelling gevonden. Jelmer Renema is de enige uitzondering. Hij wijst er op dat linkse intellectuelen conservatieve ideologie, zoals die van Zijlstra, niet serieus nemen. Te snel doet men dit af als “vrije markt fundamentalisme”. Het gaat de conservatief niet om de kosten van de verzorgingsstaat, maar om de immoraliteit ervan. De economische argumenten staan volgens Renema ten dienste van de morele argumenten. Conservatieven pleiten voor het “terugbrengen van publiek geregelde zaken binnen het privédomein”. Dat is het omgekeerde van bevrijding, aldus Renema.
Ik ben het geheel met Renema eens, met één kanttekening: links Nederland heeft de economische argumenten van rechts geheel overgenomen en steunt de conservatieve economische politiek.
Een doorgeschoten Holle Bolle Gijs
Zijlstra is een heuse woordkunstenaar, want het opinieartikel staat vol ronkend liberaal proza. Zoals het een partij die zich Volkspartij voor Vrijheid en Democratie noemt betaamt, heeft hij vooral een hekel aan dwang. Hij heeft het over ‘verregaande zorgplicht en afgedwongen solidariteit’ en over ‘afgedwongen solidariteit door belangengroepen.’ ‘Eigen initiatief’ (3x) wordt door een ‘alom aanwezige overheid in de kiem [gesmoord] en een incompetente overheid wekt de ‘valse verwachting […] dat de staat alles kan oplossen’ terwijl de samenleving zelf ‘het meest sociale distributiemechanisme’ is.
De oplossing laat zich lezen als een VVD-campagne voor wakker Nederland. We moeten ‘keuzes maken,’ ‘niet schouders ophalen maar schouders er onder’ én ‘betrokken […] actie ondernemen en initiatieven ontplooien.’ Hij concludeert dat enige uitweg ’grote hervormingen en zware bezuinigingen’ zijn.
Het sluit allemaal naadloos aan op de crisissfeer die nu al vijf jaar over Nederland hangt.
Een sociale revolutie
In de kabinetsformatie is besloten om 75 procent van de huishoudelijke hulp te schrappen. Staatssecretaris van Rijn denkt dat hulp in veel gevallen door familie en vrienden gegeven kan worden. Gemeenten die taken van het Rijk gaan overnemen pleiten zelfs voor verplichting van mantelzorg en voor sancties, want anders kan men de geëiste bezuinigingen niet halen. Hiermee wordt dus het conservatieve ideaal bereikt: de “ongebreidelde” groei van de verzorgingsstaat wordt teruggedraaid en er komt weer meer ruimte voor “particulier initiatief” zoals Zijlstra bepleit.
Is deze verschuiving van taken van de overheid naar de burger bevrijdend? Volgens Evelien Tonkens en Jan Willem Duyvendak is dat niet het geval (NRC Handelsblad, 11 mei). Want, zo vragen Tonkens en Duyvendak zich af ‘wie wil er gedoucht worden door zijn buurman?’ Als hulp weer in huiselijke kring gegeven moet worden, worden mensen misschien wel minder afhankelijk van de overheid, maar ze worden tegelijkertijd meer afhankelijk van hulp van mensen om hun heen. Duyvendak en Tonkens spreken van een ingrijpende sociale revolutie. In de praktijk doen mensen die hulp nodig hebben liever geen beroep op vrienden, familie en buren omdat het hun idee van zelfstandigheid aantast. Een terugtredende overheid maakt mensen dus meer afhankelijk van anderen.
Dat is waar het om gaat bij “het autonomie-ideaal” van conservatieven, als zij zeggen dat de staat kleiner moet worden. Niet alleen bij de VVD maar ook bij de PvdA hoor je deze geluiden. Volgens Lodewijk Asscher (pdf) moeten burgers ‘meer verantwoordelijkheid [nemen] voor zichzelf – of liever gezegd: voor elkaar.’
Onder de vlag van progressiviteit en vrijheid, mogelijk gemaakt door de crisis, wordt door deze regering, inclusief de Partij van de Arbeid, gewerkt aan een conservatieve revolutie.
It’s not the economy, stupid!
Zijlstra wil de verzorgingsstaat kleiner maken door flink te bezuinigen. Economen waarschuwen echter dat bezuinigen in tijden van een recessie niet verstandig is omdat de toch al krimpende economie dan nog verder krimpt. De vraag is dus of dit het juiste moment is. Ook Pieter Jan Hagens stelde deze vraag in Buitenhof aan Zijlstra. Deze gaf hierop een ontwijkend antwoord: de reden om de discussie over de taken van de staat te beginnen, zou zijn dat er die week een Verantwoordingsdag was de Tweede Kamer. Maar, stelt Zijlstra, dat is slechts een aanleiding want hij had dat ook vorig jaar of volgend jaar kunnen doen.
Wat hij niet wil toegeven is dat het nu juist wel het goede moment is om te bezuinigen. Tegen het advies van economen in is bijna de hele Nederlandse politiek er namelijk ervan overtuigd dat bezuinigen nu juist wel nodig is. Het publiek weet niet beter dan dat er in tijden van crisis maatregelen genomen moeten worden. En oplopende begrotingstekorten veroorzaken een groot gevoel van urgentie. Ook sluit het goed aan bij de conservatieve moraal: schulden zijn immoreel. De staat kan toch niet meer uitgeven dan er binnenkomt?
De debatten gaan daarom alleen over de hoogte van de bezuinigingen en hoe de pijn het eerlijkst wordt verdeeld maar niet over de richting waarin de maatschappij zich ontwikkelt. Zijlstra’s ontboezeming in het NRC en in Buitenhof is hierop een positieve uitzondering.
De bezuinigingen en hervormingen hebben niets met economie te maken. Economie staat ten dienste aan de politiek. Niet voor niets laten mensen als Zijlstra, Blok, Samsom, Rutte, Asscher en Dijsselbloem zien dat ze van economie niet de ballen verstand hebben. Clinton had ongelijk met zijn leuze ‘it’s the economy, stupid!’ Het gaat niet om de economie, maar om de inrichting van de samenleving.
Sinterklaas
Het is indrukwekkend hoe rechtse retoriek de wereld de laatste veertig jaar heeft veroverd. Dat kon gebeuren omdat links er geen antwoord op heeft weten te formuleren. In 1980 zei Ronald Reagan ‘government is not the solution to our problem; government is the problem.’ In 1996 werd dit door Bill Clinton bevestigd met ‘The Era of Big Government Is Over”. Clinton voegde er aan toe: ‘we cannot go back to the time when our citizens were left to fend for themselves,’ maar dat is niet meer dan een sociale pleister om zijn neoliberale beleid. De echo hiervan is te horen als Halbe Zijlstra zegt dat hij een ‘kleine groep mensen die de zorg echt nodig heeft’ wel wil helpen.
In 1972 zei Hans Wiegel “Sinterklaas bestaat en hij zit daar” en wees daarbij naar Joop Den Uyl. 41 jaar later heeft Diederik Samsom nog steeds geen ander antwoord dan te zeggen dat hij geen Sinterklaas is en dat klopt ook. Hij rechtvaardigt de samenwerking met de VVD omdat de VVD óók een hervormingsgezinde partij is . Zij is een ‘progressieve partij’ die niet ‘in tegengestelde richting’ van de PvdA wijst, alleen ‘denken ze anders over de rol van de overheid en de verdeling van welvaart’ (De Volkskrant, 27 maart). De PvdA zelf is een sterk conservatieve richting ingeslagen en lijkt helemaal niet meer op de partij die door Joop Den Uyl werd geleid zoals Merijn Oudenampsen hier betoogt.
Het is indrukwekkend hoe goed rechts zichzelf presenteert als hoeder van de vrijheid, ondanks de praktijk van haar conservatieve politiek. Maar de naïviteit van links is minstens even groot. De PvdA werkt mee aan een grote verbouwing van Nederlandse samenleving in een conservatieve maatschappij.
Links probeert nog steeds te bewijzen dat zij geen Sinterklaas is en doet zo het werk voor rechts. En de kiezers begrijpen dat.
Reacties (50)
Verschuiving van overheidstaken is niet iets van de laatste vijf jaar, doch stamt uit paars met het vermarkten van overheids-taken zonder deugdelijk toezicht en kader, als een vrije markt.
Over 10 jaar gaan heel veel mensen over hun schouder terug kijken in de tijd en zich ineens afvragen wat er met NL gebeurt is.
Een week geleden of zo stelde ik dat de PvdA helemaal geen verliezer is van het huidige coalitiebeleid, maar zelf in de laatste decennia tot een enthousiaste neoliberale partij is verworden. Dat kwam me op kritiek te staan, vanwege het gebruik van het predicaat neoliberaal en omdat de PvdA hooguit te veel verdediger zou zijn geworden van compromissen die ze noodzakelijkerwijs heeft moeten sluiten om te kunnen regeren.
Ik durf naar aanleiding van dit goede stuk het wel aan om te stellen dat de PvdA een echte conservatief-liberale partij is geworden. Met een paar slobbertruien voor het zo sociale imago.
De teloorgang van het politieke gedachtegoed van solidariteit in de hele westerse wereld, en de overname door de volgevreten vetklepperts zonder scrupules (vol van vol met geld) maakt me droef.
/overigens vind ik bijna alle andere partijen ook conservatief-liberaal, en is dat niet alleen aan de PvdA voorbehouden)
Dit soort retoriek heb ik inderdaad ook van de pseudoliberalen gehoord, maar hoe rijmen ze die opvatting met de vrijheidsbeknottende maatregelen van Der Ivo en Fred Stasi, twee kopstukken uit hun eigen gelederen?
@4: De vraag is natuurlijk wiens vrijheid wordt bedreigd? Zoals ik in het artikel ook zeg: het is verbazingwekkend hoe goed ze met deze retoriek over vrijheid weg komen. Het is zelfs heel gangbaar om het verschil tussen links en rechts te duiden als: gelijkheid vs. vrijheid, alsof het een kwestie is van afwegen tussen die twee. Wat ik heb proberen te laten zien is dat dat niet klopt.
“Het gaat de conservatief niet om de kosten van de verzorgingsstaat, maar om de immoraliteit ervan”.
Slaat “ervan” op “de kosten”?
Doelt hij daarmee o. a. op dit artikel in de volkskrant?:
‘De gezondheidszorg is veel zieker dan de mensen die er een beroep op doen’
Heeft het Burger Pensioenfonds aandelen in ziekenhuizen? (naar aanleiding van de uitzending 26-5-2013 in buitenhof in gesprek met jongpolitici)
Is politiek eigenlijk niets anders dan hoe met geld te schuiven naar wie men het gunt? afhankelijk van welk politiek idealisme. En dat men het ook moet geven aan die men het niet gunt, want absoluut problemen dan.
Voor de man met een smalle beurs moeten deze vragen gesteld worden: Waar geef ik verantwoord geld aan uit, is het dat waard, wat moet ik ermee, heb ik het nodig, kan ik zonder, hoeveel kan ik sparen?
Door lobbyisten en door lobbyisten bespeelde politici / ministers (bijgestaan door ambtenaren) hoeven deze vragen niet gesteld te worden. Zij houden zich bezig de geldstromen te sturen, (het liefst de eigen (= onze) kant op) waar de man (niet alleen)met de smalle beurs tegenin kan gaan met: Laat ik mij door colportage, reclame, propaganda in de luren leggen?
Nog even en het rijk laat zelfs het onderhoud van de dijken aan particulieren over.
De werkeloosheid in de blauwe gebieden
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/The_Netherlands_compared_to_sealevel.png
zal meteen zijn opgelost ;-)
Toldijken! Je laat eerst wat water doorsijpelen en als de mensen in paniek raken verhoog je de waterschapstarieven. Eerst beleggen in grond in Oost-Nederland natuurlijk.
@6
Nee, dat is nu precies wat ik probeer te laten zien. Het gaat niet om geld. It’s not the economy, stupid!. Niet dat ze dat niet belangrijk vinden maar het komt niet op de eerste plaats. Lees Zijlstra’s betoog maar eens.
De fout die links maakt is juist dat ze die betogen niet geloofd, en automatisch er van uit gaat dat het om geld gaat.
Dat verklaart ook het gebrek aan economische onderbouwing voor de bezuinigingen, want die is er niet, zoals ik in deze kolommen ik nu al heel vaak heb betoogd.
@7 Heel goed ja, zou zo maar kunnen, maar dan zullen ze eerst met een betoog komen dat mensen die achter die dijken leven daar “lui van worden” en maar “op los bouwen” zonder te beseffen dat ze bloot staan “aan grote bedreiging van buiten”. Met andere woorden: die dijken zijn een soort geluksmachine en luilekkerland ligt daar niet achter.
Er moet meer ruimte zijn voor eigen initiatief en zelfredzaamheid.
Zeg dat maar eens tegen een oudere dame van 80 die in een orthopedisch korset zit omdat ze van haar trap is gevallen en twee wervels heeft gebroken.
Ze was zelfredzaam en wilde zo lang mogelijk zelfstandig wonen…….ik ben benieuwd hoe zij zich op eigen initiatief zelf gaat redden.
De PvdA is inderdaad naar rechts gegaan, maar de essentie van de PvdA’s ruk naar rechts zit hem vooral in de niet-economische standpunten. Vergeet niet dat de PvdA bijna net zo hard meeschreeuwt op law & order en immigratie als de PVV.
Ik beschouw mijzelf niet als specifiek links – ik zit grofweg op de lijn van D66 – maar als er één ding duidelijk is, is het dat de PvdA wel rechts van D66 zit, ondanks hun “sociale” rethoriek. PvdA heeft wel iets van New Labour in de UK: Economisch iets individualistischer, maar vooral een enorme ruk naar rechts op law & order standpunten. Dit heeft er toe geleid dat de Liberal Democrats linkser zijn geworden dan politiek links zelf.
Het beeld dat Zijlstra schetst is zwaar overtrokken. Veel van wat hij nu afwijst is immers juist ontstaan door de liberale wens (bij links én rechts!) de burger meer zelf te laten regelen in eigen regie. Bovendien vergeet hij het veelzijdig kwantitatieve én kwalitatieve voordeel van bepaalde zaken met of voor hele groepen mensen tegelijk collectief te organiseren, regelen. De tegenstelling overheid versus burger is dus maar net zo groot als je er zelf tegenaan kijkt. Liberalen willen graag een kleine overheid, omdat zij als elite in financiële en andere zin maar niet willen zien dat wij als aardbewoners van elkaar afhankelijk zijn, ook voor het geldsysteem, omdat alles schaars is en naar voortbestaan eerlijk en respectvol gedeeld moet worden anders gaan we samen naar de knoppen. De recente banken- of kredietcrisis laat dit toch overduidelijk zien. We kunnen als individu en als land niet financieel, bancair blijven opereren met gentlemen agreements, omdat er teveel van afhangt. Er moet een bankenunie komen en nog veel meer goed op elkaar afgestemd sociaal en financieel beleid in de diverse lidstaten van EU enz., want mensen, óók of wel juist in de diverse regeringen, bedrijven enz. zijn geen lieverdjes maar in de grond der zaak allereerst egoïsten voor wie als het erop aankomt het hemd nader is dan de rok, ook al worden anderen erdoor benadeeld. Dat wij in de noordelijke staten van de EU in het debacle van de Griekse overheidsfinanciën niet publiekelijk de hand in eigen boezem hebben gestoken voor onze egoïstische kredietverstrekking aan genoemd land en zijn ondernemers, verbaasd me nog steeds. Liberale en libartaire lieden hebben dus een blinde vlek voor de uitwerking van hun eigen rol, en dus voor samenhang en interdependentie in de economie en natuur. Dat los je niet op door mensen steeds meer te dwingen het zelf maar uit te zoeken! Juist op deze overbevolkte aardkloot zijn we veroordeeld de hoeder van onszelf EN van onze broeder en zuster te zijn! Niet autoritair en met een grijns vol leedvermaak op je gezicht, maar in dialoog appellerend aan de eigen vermogens en verantwoordelijkheid. Helaas gebeurt dat laatste veel te weinig.
De VVD heeft de laatste decennia in bijna elke regering gezeten en nog nooit enig resultaat geboekt in het verkleinen van de overheid. Altijd maar diezelfde retoriek van “vrijheid”, “verantwoordelijkheid”, etc, etc, maar ik kan geen voorbeelden vinden van enige vorm van lastenverlichting ingebracht door deze leugenaars.
Iedere mens die uit liefde voor vrijheid nog op deze partij stemt zou zich eens goed moeten laten nakijken…
In de newspeak van politici betekent “bezuinigen” tegenwoordig niet meer dat er minder (geld) wordt uitgegeven, maar dat slechts minder diensten worden geleverd voor evenveel geld als voorheen. Ik ben zeer benieuwd naar de inflatiecijfers als we zaken als “1 FTE agent op straat” of “1 FTE zuster aan bed” gaan meerekenen in het CPI mandje :-/
“Advocates of capitalism are very apt to appeal to the sacred principles of liberty, which are embodied in one maxim: The fortunate must not be restrained in the exercise of tyranny over the unfortunate.” – Bertrand Russell, Philosopher and mathematician
De Europese verzorgingsstaat is onbetaalbaar en bedreigt onze nationale vrijheid . Is dat zo?
http://www.bbc.co.uk/news/uk-22712569
@0: goed stukkie +1 Al zijn de woorden een “conservatieve revolutie” natuurlijk innerlijk tegenstrijdig
@16: maar “conservatieve evolutie” ook.
@16: Ik heb de woorden niet voor niets gekozen. Maar je mag er ook “conservatieve contrarevolutie” van maken.
Het is een veel voorkomend misverstand inderdaad dat conservatieven iets tegen verandering hebben. Integendeel zou ik zelf willen zeggen, kijk maar wat ze allemaal aan het veranderen zijn.
Taalkundige muggenzifterij van mijn kant, maar als je het conservatieve gedachtengoed wilt begrijpen moet je terug naar de tijd voor de (franse) revolutie
@19: http://nl.wikipedia.org/wiki/Conservatisme
MMG #11, de parallellen tussen de PvdA en Labor in Engeland zijn inderdaad treffend, maar niet alleen op law&order gebied. Beide partijen zijn in hoge mate verantwoordelijk voor de financiële deregulering in de jaren negentig/begin 21ste eeuw die de financiële monsters van nu heeft mogelijk gemaakt.
In Nederland werd Wim-obscene bankiersalarissen-Kok bedankt met een een erebaantje bij de ING, in Engeland strijkt the good old Tony Blair naar verluid vier miljoen pond per jaar op voor adviezen aan een Britse Bank die als ik het goed heb met staatssteun overeind gehouden.
Ik begin nu overigens als een PvdA basher te klinken, dat terwijl een partij als het CDA de samenleving in mijn ogen nog meer schade heeft berokkend en de VVD nu manmoedige pogingen doet om het totaal van beide partijen in de afgelopen twintig jaar te overtreffen in vier jaar tijd met een radicaal afbraakbeleid. En partijen als GroenLinks en D66 die geen enkel serieus tegengeluid geven. Droef.
@Mo: “De VVD heeft de laatste decennia in bijna elke regering gezeten en nog nooit enig resultaat geboekt in het verkleinen van de overheid. ”
Vergeet niet dat er altijd sprake is van een coalitieregering. Met andere coalities had de overheid denk ik veel sneller gegroeid.
En natuurlijk gaat er veel mis met in het bedrijfsleven, maar veel mensen hebben ook niet veel vertrouwen in bestuurders, ambtenaren en politici.
En als bestuurders slechte marktregels opstellen, waardoor markten niet eerlijk functioneren dan kun je natuurlijk het bedrijfsleven de schuld geven, maar veel mensen denken daar anders over en blijven vertrouwen houden in de markt, mits de marktregels solide zijn opgesteld.
@21: Het punt is eigenlijk dat de PvdA en New Labour rechtser zijn geworden dan Liberalen als D66 en de Liberal Democrats. In de jaren ’90 was de politieke consensus sowieso al in de richting van economisch liberalisme gewaaid vanwege de val van de Sovjet Unie en de relatief succesvolle maar door IMF opgelegde dereguleringen in India. Daar deden vrijwel alle partijen in de Westerse democratieën aan mee, behalve de partijen die dergelijke al lang vonden.
Als de traditionele Linkse partijen zich alleen maar liberaler hadden opgesteld op de economie zonder zich te bedienen van stoeremannen standpunten waren ze ongeveer op de lijn beland van de linksliberalen als D66 en de Liberal Democrats, en waren de openlijk conservatieve partijen de lachende derde geworden.
@21
Wat FrankW zegt (en @22 denk ik ook). De Sociaal Democraten in West Europa, maar ook de Democratische Partij in de VS hebben hun rol verzaakt en geen tegengas gegeven.
Wat de PvdA nu doet, en wat overigens ook GL en D66 doen (Kunduz akkoord!) is toegeven aan de neoliberale politiek.
In de jaren 90 is dat begonnen onder Kok en via Bos en Samsom zijn ze daar nog steeds mee bezig.
Er is momenteel bijna geen oppositie tegen dit beleid. Zelfs de SP wil(de) nog meedoen aan de bezuinigingen.
Inderdaad, dit is heel droevig allemaal. Het gevolg zien we in Europa aan de economie: een eindeloze recessie, die begon in 2008, toen even over leek, maar vanaf 2010 weer helemaal terugkwam.
Er zijn echter nog meer gevolgen, zoals ik geprobeerd heb uit teleggen.
Ik reken dit de PvdA (en andere linkse partijen die het laten afweten) even zeer aan als het CDA, de VVD en niet te vergeten de PVV.
Ik zeg niet voor niets dat er sprake is van een conservatieve revolutie.
@24 (e.a.):
Ik snap niet zo goed waarom er wordt gesproken over “liberale” of “conservatieve” revolutie: in de laatste decennia is de macht van de overheid en haar bemoeizucht met al het leven in de maatschappij slechts gegroeid. Gek genoeg staat dit haaks op de retoriek van “vrijheid”, “bezuinigen”, etc. die door de zgn. “liberale” politici wordt geuit.
Als we de retoriek even laten voor wat die is, en slechts kijken naar het concrete beleid van de politici (republikein/democraat/sociaal/liberaal/conservatief/groen/bruin/whatever) die aan de macht zijn geweest, dan is makkelijk vast te stellen dat dit beleid (verrassend??) homogeen is met als rode draad:
– het laten exploderen van schulden, zowel “publiek” als privaat,
– het optuigen van politiestaten,
– toenemende centralisatie van macht (EU, federale overheid in VS),
– geen van de (aspirant-)bestuurders “die er toe doen” maakt werk van het omkeren van bovengenoemde trends;
Voor degenen die hier vraagtekens bij hebben: noem eens 1 substantiële lastenverlichting voor burgers, of 1 substantieel verbod dat is opgeheven door politici aan de macht, in de laatste pakweg 20 jaar. En dan heb ik het dus niet over marginaal gerommel als het verhogen van maximumsnelheden van 120 naar 130 ;-)
Ondanks het lekkere zonnetje en het weekend dat eraan komt kan ik het toch niet laten: leven we nog in een functionerende democratie, of in een als democratie vermomde fascistische samenleving?
@25: Nou fascistisch vind ik toch wat overdreven, maar verder heb je wel gelijk.
@24: de VVD vaart momenteel helemaal geen “neoliberale koers”, maar een neo-conservatieve. Net als het CDA, de PVV en in mindere mate ook de PvdA.
En neo-conservatieven keren zich (onder andere) tegen het idee van de maakbaarheid van de samenleving. Een conservatieve “revolutie” bestaat dus niet, en kan ook niet betaan..
http://nl.wikipedia.org/wiki/Neoconservatisme
@25
De manier waarop je het formuleert komt zo uit de koker van de conservatieve politiek. Dit is precies waar ik het over schrijf: Conservatieven pleiten voor het “terugbrengen van publiek geregelde zaken binnen het privédomein”.
Hoe dit werkt illustreer ik aan de hand van de zorg – en ik laat zien hoe conservatieve politiek dit duiveltje weer terug probeert te duwen in zijn doosje. Dat heet dan “de staat kleiner maken”.
Als het gaat om de grootte van de staat wordt bovendien ook vaak alleen maar gekeken naar de hoeveelheid geld. Maar waar gaat dat geld heen? En flink deel van de toename is besteed aan speicaal onderdeel van de verzorgingsstaat die voor banken is greserveerd.
Veel geld wordt overigens ook “rondgepompt” voor huiseigenaren (ik meen zo’n 8 a 9 miljard p/jaar). Dit zijn zaken waar ik rechts zelden over hoor klagen.
Dan wat de temren betreft:
Conservatief – partijen ter rechter zijde. Dat kunnen liberalen zijn, maar ook confesionelen.
Ik beschouw zelf (maar dat zal niet iedereen met me eens zijn) liberalisme als een conservatieve stroming.
en deze klacht:
crisis misschien van gehoord?
1984 staat voor deur….
Wat is je probleem?
@28:
En dit is precies wat ik probeer duidelijk te maken: de zgn. “conservatieven” pleiten slechts voor het terugbrengen van zaken naar het privédomein, maar eenmaal aan de macht voeren ze qua beleid niets uit dat lijkt op lastenverlichting of vermindering van regeldruk.
De zogenaamde “privatisering” in de zorg (of net zo goed in het onderwijs, OV, “sociale” huisvesting etc.) is helemaal geen privatisering: er is slechts voor gezorgd dan een kartel van zorgverzekeraars en een handjevol “zorgmanagers” vette winsten in hun eigen zak kunnen steken terwijl de burger via allerlei wetten en regels verplicht wordt om de diensten van bovengenoemd select clubje af te nemen. Het verschilt niet veel van een bewind waarin we allemaal verplicht worden om elke week een standaard karretje met boodschappen aan te schaffen bij de Albert Heijn. Als dat laatste absurd klinkt, waarom is dat dan niet absurd voor bijv. de zorg? We kunnen toch immers ook niet zonder eten?
Ik ben heel blij dat je hier het begrip “verzorgingsstaat” gebruikt omdat je hiermee zelf aangeeft dat er een gapend gat zit tussen de retoriek van “vrijheid” en het feitelijke beleid van de zgn. “liberalen”, die dus eenmaal aan de macht net zo goed schaamteloos een enorme verzorgingsstaat onderhouden. Met natuurlijk andere begunstigden dan in een socialistische verzorgingsstaat (hoewel ook daar de partijbonzen het meestal zeker niet karig hebben :D )
Mocht je het nog niet hebben gelezen, dan kan ik je van harte aanbevelen om eens The Conservative Nanny State van Dean Baker in te zien.
@29:
Nee volgens mij doen ze het ook: kijk maar naar het bezuinigingsbeleid.
Dat helpt niets, omdat het een tegengesteld effect heeft (economie krimpt, minder belasting inkomsten, etc) maar dat kan ze helemaal niets schelen.
Ik ben overigens goed bekend met Dean Baker. Ik begrijp niet waarom je hem speciaal mij zou aanbevelen. Wat is er strijdig met zijn analyse en wat ik hier schrijf?
Plusje voor Sikbock voor het duiden van conservatief versus liberaal, je hebt gewoon gelijk. Zat me na mijn reactie ook te realiseren dat liberaal bij de VVD net zoiets is als sociaal bij de PvdA. Tang en varken en zo.
@30:
Welk bezuinigingsbeleid?? In veruit de meeste Westerse landen groeien de overheidsuitgaven voortdurend, vooral sinds 2008. Nogmaals, er wordt (op geaggregeerd niveau) helemaal niet bezuinigd, er wordt alleen maar gepraat over bezuinigen.
Ik heb eerder al gevraagd om een voorbeeld van een ingrijpende bezuiniging/lastenverlichting of een ingrijpende vermindering van regeldruk en nog geen goed voorbeeld gezien.
Je suggereert in je artikel en reacties dat “rechts” werkelijk de intentie heeft om de scope van overheid terug te dringen en meer aan “de markt” over te laten. Hiertegenover staat de stelling van Dean Baker, nl. dat “rechts” net zo hard (en misschien nog wel harder) gebruik maakt van een grote verzorgingsstaat voor het verzorgen van hun begunstigden (de banken/verzekeraars, militaire industrie, farmaceutische industrie, etc).
Overigens ben ik het helemaal met je eens dat het lijkt dat (traditioneel) “links” zoals bijv. de PVDA deze agenda (en hiermee bedoel ik dus de feitelijke begunstigden van de verzorgingsstaat en niet de verkiezingsretoriek) volledig heeft overgenomen van “rechts”. Vandaar mijn eerdere vraag over het functioneren van democratie: terugkijkend op de laatste pakweg 20 jaar lijkt het erop dat het niet uitmaakt welke partijen regeren, het beleid is min of meer hetzelfde.
@32: Knip, plak en vertaalwerk van een of andere ‘libertarische’ site uit de V.S. Vooral dat stukje over de ‘militaire industrie’ heeft totaal geen betrekking tot de Nlse situatie.
Kern van Michel’s verhaal is toch dat de het idee ‘je moet zoveel mogelijk zelf regelen’ evengoed het (sociaal-economische) gedachtengoed van de VVD en dat van de PvdA beschrijft.
@32: Welke bezuinigingen vraag je? Nou, wat denk je van zo’n 45 miljard de afgelopen jaren? Verhoging van de BTW? Meer eigen risico, minder in het pakket … enz. (Ik maak geen onderscheid tussen bezuinigen en belasting: beiden zijn slecht voor de economie, beiden zijn vooral nadelig voor mensen met minder geld)
En dan die verzorgingsstaat: er is een groot verschil tussen de verzorgingsstaat voor bedrijven en voor mensen. De eerste is er voor het verrijken van een kleine elite die toch al rijk is, de tweede is er om mensen vrij te maken – om het argument van mijn artikel nogmaals te benadrukken.
Wat de democratie betreft: ja, dat is vooral het falen van de linkse politiek. Rechts doet wat rechts altijd gedaan heeft: zorgen dat het aan de macht komt, en haar eigen programma uitvoeren. Dat programma heb ik hier beschreven. Economie is belangrijk voor ze, maar het komt niet op de eerste plaats. Het gaat om de maatschappelijke orde, de beperking van de macht van de staat zodat iedereen “die het verdiend’ zijn eigen zaakjes kan regelen.
@33:
Geef dan eens een goed voorbeeld: welk ingrijpend aspect van mijn leven moet ik nu als burger “zelf regelen” waar 20 jaar geleden de overheid dit voor mij regelde? Welke taken heeft de overheid overgedragen aan de vrije markt? En hoe zijn mijn lasten verlicht als compensatie?
Daarentegen zie je dat de overheid ook druk bezig is met het “regelen” van allerlei voordelen voor grote bedrijven en de hoogste inkomens (Dean Baker geeft genoeg voorbeelden).
Als “zelf regelen” werkelijk het gedachtengoed is van VVD en PVDA, dan hadden we in de laatste 20 jaar een flinke verkleining van het takenpakket van de overheid moeten zien, en een daling van de overheidsuitgaven tegenover het BNP. Het mag duidelijk zijn dat hier geen sprake van is, en daarmee is ook duidelijk dat het concrete beleid van VVD en PVDA sterk afwijkt van het door deze partijen gecommuniceerde gedachtengoed.
Geef dan eens een goed voorbeeld: welk ingrijpend aspect van mijn leven moet ik nu als burger “zelf regelen” waar 20 jaar geleden de overheid dit voor mij regelde?
Je kan ook het bovenstaande stuk lezen hoor. Ik citeer
In de kabinetsformatie is besloten om 75 procent van de huishoudelijke hulp te schrappen. Staatssecretaris van Rijn denkt dat hulp in veel gevallen door familie en vrienden gegeven kan worden.
@34:
Heb je hier een bron voor? Waar komt dat getal van 45 miljard vandaan? Waarop is dat concreet bezuinigd? Welke overheidsdiensten ter waarde van 45 miljard zijn verdwenen?
Eigen risico van een paar honderd euro per persoon? Mee eens dat dat erg vervelend is voor sommige mensen, maar is dat significant op een begroting van 300 miljard?
Ik snap ook niet waarom je een lastenverzwaring zoals BTW als “bezuiniging” meerekent? “Rechts” is toch altijd (volgens jouw stelling tenminste) voor lastenverlichting en een terugtredende overheid? Daar is hier geen sprake van.
Hoe geloof je dit nog steeds na alle voorbeelden die ik gaf, en helemaal als je bekend bent met Dean Baker? Je gaf nota bene zelf aan dat er een verzorgingsstaat voor banken is opgetuigd: dat heeft in de verste verte toch niets te maken met “je eigen zaakjes regelen”? Wat heeft een overheid die dicteert hoe hoog het eigen risico is op een verplichte zorgverzekering te maken met “je eigen zaakjes regelen”?
@36:
Had ik allang gelezen. Maar ik vind een overheid die aan de ene kant 75 procent van de huishoudelijke hulp schrapt, maar aan de andere kant tientallen miljarden uitgeeft om winsten te spekken van grote banken/verzekeraars een erg slecht voorbeeld van “terugtredende overheid” of “marktwerking”.
@38: erg slecht voorbeeld van “terugtredende overheid” of “marktwerking”
het wordt ook niet gebruikt als voorbeeld daarvan.
@29: Zet er dan meteen bij dat het een GRATIS e-book is, man! Ik zocht net wat te lezen, dus dan had ik ‘m nu waarschijnlijk al uit.
(tenminste … jouw bericht is van, euh, 31 mei 2013 18:21, even kijken, boek heeft 120 pagina’s, oké, de één onthouden, ik lees per uur een bladzijde of … ja, dus, oké, gedeeld door 6, zaterdagochtend veel tijd, afsluiten met een hekje, maal 8, banaan … ehm)
Oké misschien niet úít, maar mogelijk was ik er al wel in begonnen.
Hoe dan ook bedankt voor de tip.
@37: Waar ik dat vandaan haal vraag je? Gewoon bij de Rijksoverheid.
nog meer dus.
En verder vraag ik me serieus af of je het nieuws wel volgt. Elke dag kun je berichten lezen over bezuinigingen, kortingen, lastenverzwaringen en dergelijke. Ik ga dat echt niet voor je uitspellen.
Over die verzorgingsstaat voor bedrijven: dat is natuurlijk ene grapje. Dat is helemaal geen “verzorgingsstaat” maar een goed gevulde ruif gevuld met belastinggeld van jou en mij, sukkels die niet de juiste kanalen kennen in ’s lands bestuur.
@41:
Je schreef eerder:
[nadruk door mij aangebracht]
De 46 miljard waarnaar je vervolgens refereert gaan over voornemens om in de toekomst te gaan “bezuinigen”. Overigens is het mij een raadsel waarom het begrip “bezuinigen” wordt gebruikt. Ter illustratie: de overheidsuitgaven in 2012 bedroegen zo’n 243 miljard. Volgens de miljoenennota 2013 gaan deze uitgaven oplopen tot 261 miljard. Waar zijn die “bezuinigingen” dan?
Overigens blijf je hangen in verwijzingen naar plannen, voornemens en andere praatjes en heb ik nog geen concreet voorbeeld gezien van “rechts” politiek beleid dat echt werk maakt van het verkleinen van de overheid.
Tot zover blijft mijn stelling staan dat (“rechtse”) politici die claimen voor een vrije markt en kleine overheid te zijn een stel leugenaars zijn. En daarmee ook het niet bestaan van een “conservatieve revolutie”.
@41:
Oh ja, en:
Misschien ligt het aan mij, maar zo grappig vind ik dat helemaal niet :-/
En wat heeft die “goed gevulde ruif” te maken met een kleine overheid of vrije markt?
@42: Hoe denk je die bezuinigen uit tevoeren dan, als jij 47 miljard in 2017 een peule schil vind? Wat er nu gebeurd veroorzaakt al heel veel problemen en jij wilt nog meer.
Dat jij geen voorbeelden ziet van rechtse bezuinigen is jou probleem. Begin bijvoorbeeld maar eens met het artikel hierboven te lezen. Verder schrijf ik regelmatig over bezuinigen, en kun je dagelijks in de kranten lezen over de gevolgen van bezuinigen.
@43 Volgens mij is het eerder een grap van Dean Baker, die jij juist zo goed vind: the conservative nany state is een pun op verzorgingsstaat.
@43 Ik kwam dit nog tegen: http://www.youtube.com/watch?v=I3bpuYKWc5I (deel 1, er is ook een deel 2)
Hier legt Dean Baker goed uit hoe conservatieven de discussie proberen te framen als een verhaal van grote slechte staat die de vrijheid van de mensen en de markt inperkt – terwijl ze aan de andere kant doen als of het alternatief de “natuurlijke situatie” is waarin grote bedrijven zichzelf kunnen verrijken.
Het gaat dus over de manier waarop conservatieven de discussie manipuleren, terwijl ze zelf de economie zodanig manipuleren dat hun vriendjes – en zij zelf – zich kunnen verrijken. (Nafta bijvoorbeeld)
Daar is later (dit was 2007) nog eens de bailouts van de banken bij gekomen.
Dit heeft met mijn verhaal te maken, maar het is niet helemaal het onderwerp ervan. Wat ik probeer te laten zien hoe dat verhaal van de slechte grote staat werkt in conservatief denken zoals Zijlstra demonstreert. En het gaat al helemaal niet over de hoogte en realiteit van de bezuinigen. Hiermee sluit ik de discussie af.
@45:
Hier spreek je jezelf tegen, want in @9 schreef je:
[nadruk door mij aangebracht]
Beide uitspraken kunnen niet tegelijkertijd waar zijn. Welke gaat het worden?
@46: Oh ja? Is dat zo? Ik zeg dat rechts de economie manipuleert (en daarmee weg komt). Maar in de politiek gaat de discussie over culturele waarden (abortus, seksualiteit, vermeend verval van normen en waarden) – dat is waar dit op slaat. Voor kiezers is dat wel degelijk van belang.
Bovendien: heb ik ergens gezegd dat conservatieven niet van geld houden? Geld verdienen – laten zien dat je wat kan als ondernemer – is essentieel te bewijzen dat je wat in je mars hebt. Lees bijv. Ayn Rand er maar eens op na. (en ja: die heb ik gelezen).
Het gaat conservatieven bij de VVD en PvdA helemaal niet om de economie, want dan zouden ze niet bezuinigen, maar juist de staatsschuld laten oplopen om de economie weer op gang te helpen. Mensen moeten schulden afbetalen, de overheid als enige hoeft dat niet … dat argument heb ik nu wel 100 keer gemaakt. Ik niet alleen, ook Bas Jacobs, Paul Krugman, Stiglitz, enz. Maar het maakt helemaal niets uit. Niemand luistert naar de argumenten. Politici niet omdat ze een eigen (conservatieve hervormings) agenda hebben en het publiek (inclusief journalistiek) niet omdat ze het niet begrijpen – of willen begrijpen.
Nederland heeft uberhaut geen linkse politieke partijen meer in het parlement,centrum en rechts is alles wat er rest.
@48 Je hebt mijn verhaal goed gelezen.
… en ik ook hoor. Grote + voor dit stuk. De grap is dat de partij die anderen ervan beschuldigt Sinterklaas te spelen de verkiezingscampagne ingaat met beloftes als honderd euro belastingverlaging… tsja…