“Hij zei: ‘De PvdA wil maar één ding en dat is rotzooi maken tegen het kabinet. En dat kan ik niet hebben, met alle economische hervormingsplannen die ik wil doorvoeren.’ En daarin moest ik hem gelijk geven: dat was van groter belang voor Nederland.”
Aldus Ben Bot, oud minister van Buitenlandse Zaken, in het NRC van vandaag.
Dit gaat over 2005, het jaar waarin Ben Bot de uitspraak deed dat de invasie in Irak een vergissing was. Die uitspraak moest hij terugtrekken van Jan Peter Balkenende. Bovenstaande is de motivatie van Jan Peter Balkenende uitgesproken tegen Ben Bot. Waarop Ben Bot zijn uitspraak introk. Niet dat hij niet vond dat het zo was, maar de waarheid had minder waarde dan het politieke belang van het CDA. Een onterechte oorlog is ondergeschikt aan economische hervormingen.
Dat is realpolitiek toch?
Voorpagina artikel in NRC en uitgebreid interview met Ben Bot in NRC
Reacties (21)
Economische hervormingen? Ik zou eerder denken aan Jaap de Hoop Scheffer. Dat is de enige reden waarom Nederland in Irak en Afghanistan zit, en er een verlenging van de missie naar Uruzgan plaatsvindt. Je wordt immers niet zomaar secretaris-generaal van de Navo. Of is dit te cynisch?
Zelf was ik tegen de oorlog, maar voor de steun aan die oorlog. De Amerikanen zouden toch wel aan die oorlog zijn begonnen, ongeacht de Nederlandse steun. Op deze manier hebben we Amerika te vriend gehouden, Jaap de Hoop Scheffer gelanceerd, en wat schooltjes gebouwd in Zuid-Irak. Er is geen Iraakse dode extra gevallen door de Nederlandse steun. Geen centje pijn. Dus ja, dat is realpolitiek.
Da’s wel makkelijk het eigen straatje schoonvegen als een voormalig bestuurder. Oook in 2005 wist Bot te melden dat hij van mening was dat de Geneefse Conventie nageleefd diende te woorden, maar niet de behoefte had dat ook in voorwaarden om te zetten.
Later voegde hij daar nog aan toe dat er een balans moest zijn tussen bestrijding van terrorisme en mensenrechten. Ook voor Bot waren grondrechten er om mee te onderhandelen.
Dat de PvdA nu nog steeds geen enkele reden ziet om nog eens stevige vragen te stellen is overigens ook te triest voor woorden. De PvdA gedraagt zich als het schoothondje van Balkenende. Als ze maar mee naar buiten mogen, is alles goed – inclusief de leiband.
Geweldig hoor dat de beschaving in dit land afgebroken moet worden terwijl ze het zelf er goed van nemen.
Je kan van het repertoire van een bepaalde zanger of zangeres niet houden en toch constateren dat hij/zij het vak uitstekend beheerst.
Dus: lof voor het CDA, dat van alle 27 kabinetten sinds 1945 maar 2x de boot heeft gemist, 11x een premier aan het bewind had (slechts 4x was de mp van andere signatuur), zijn dissidenten aardig in het gareel wist te houden en ondanks een slinkend christelijke aandeel onder de bevolking (van 39% in 1975 naar 19% in 2004) toch de macht wist te behouden.
Ze weten god aan hun zijde en menen zich dus alles te kunnen permitteren. Grote arbeiders-, studenten- of andere burgerprotesten hebben het CDA nog nooit uit het machtscentrum kunnen verdrijven. Ook die wetenschap zal het CDA sterken in de gedachte te kunnen doen en laten wat ze wil.
Met de nodige listigheid vaart het CDA dus als een schipper naast god door soms troebel, dan weer stormachtige wateren en nooit gaan ze eens flink kopje onder.
Dat is knap werk.
Knap werk is wel een complimentieuze term voor volksverlakkerij en dat rond de verkiezingen weer verbergen. Figuren zoals Verhagen zou ik geen tweede-hands auto van kopen in elk geval.
Inderdaad. Tig keer brand stichten in een klein dorp zonder gepakt te worden kan je ook knap werk noemen maar dat maakt het nog niet bewonderenswaardig.
“En zolang zij bepalen wat corruptie is
Is dat geen corruptie
Is dat geen zwendel”
Ik vind het standpunt dat Balkenende had inzake Irak zeer goed verdedigbaar. En soms vind ik het jammer dat er geen onderzoek naar komt.
Balkenende kan dan simpelweg hetzelfde standpunt aanhouden. Ik vind zijn redenatie waterdicht.
Ben Bot heeft waarschijnlijk nooit iets begrepen van de brilliantie van het standpunt van Balkenende en zal het waarschijnlijk ook nooit begrijpen.
@8, Aangezien het briljante aan Balkenende’s standpunt ten aanzien van de Oorlog tegen Irak steunen mij net als Bot wat ontgaat. Wat is er zo briljant aan?
Uiteindelijk is het voor Nederland ook niet zo belangrijk, die oorlog in Irak. En Balkenende heeft er alles aan gedaan (en doet er nog steeds alles aan) om dat zo te houden. Die economische hervormingen, die hebben inderdaad veel meer impact. Of je ze nou positief vind of niet.
Maar in the greater scheme of things is de Irak oorlog natuurlijk veel belangrijker dan wat beleidshervorminkjes in ons kleine landje. Het pleit voor Bot dat hij hierover geen blad voor zijn mond neemt en ons een inkijkje verschaft in het het denken hierover in het CDA. Ook al is dat nadat hij uit de politiek verdwenen is, geheel in lijn met de CDA traditie (zie Lubbers, van Agt).
Tot slot: als we partijen gaan bashen hierover, laten we dat doen waar de verantwoordelijkheid ligt: bij het CDA en de VVD. Het is jammer dat de PvdA er geen onderzoek uit heeft weten te slepen, natuurlijk, maar de party to blame is het CDA. Die willen niet. En zo belangrijk was die Irak oorlog ook niet, voor ons landje dan.
Balkenende heeft zich veel minder expliciet uitgesproken over Irak dan bijvoorbeeld Bush of Blair. Hij hoeft dan ook veel minder terug te komen op uitspraken.
Het goede (brilliant is een groot woord) van het Nederlandse standpunt vind ik dat ze er precies tussenin zitten. Geen militaire, wel politieke steun uitspreken. HEt is een polderoplossing tussen Frankrijk en Duitsland aan de ene kant en Amerika en Engeland aan de andere kant.
Bot liep gewoon gevaar hopeloos naast de pot te pissen wat eenheid van kabinetsbeleid betreft.
@11, Politiek technisch (of tenminste diplomatiek technisch) misschien handig gedaan. Maar is dat juist niet een van de problemen hier? Diplomatiek gezien handig, moreel gezien abject. Ik zie ons toch liever moreel gezien juist handelen in zulke zaken. Het zou ook niet zo zijn geweest dat Amerika ineens Nederland vervolgens zou binnenvallen of sancties tegen Nederland zou nemen. Men had gerust kunnen weigeren.
Bot is naar mijn mening een vele malen kundiger politicus en diplomaat dan Balkenende. In deze kwestie heeft hij denk ik juist de afweging gemaakt wat je moreel nog wel en niet kan maken. Wanneer je moet ophouden met de waarheid te verbuigen, zeker als de waarheid zwaar verbogen word en de winst daarvan zeer minimaal is.
@ alt.johan: En wat heeft dat briljante Nederlandse standpunt dan opgeleverd? Aanzien in het buitenland? Ik denk dat men in het buitenland wel door had dat Nederland het lef niet had om Amerika tegen te spreken, maar ook te laf was om de consequentie daarvan te aanvaarden en dus echt mee te doen in de oorlog. Met zo’n houding win je volgens mij niet aan aanzien.
En voor binnenlands gebruik lijkt het ook niet echt gewerkt te hebben. Die oorlog blijft maar steeds weer terugkomen in het nieuws. Ik denk dat Balkenende dat als een molensteen om zijn nek mee moet slepen tot het einde van zijn politieke carrière. Omdat hij het lef niet heeft om met de waarheid naar buiten te komen en er op die manier definitief een punt achter te zetten.
@13: Kan zijn, maar Nederland heeft zich zo wel verzekerd van amerikaanse steun, zonder internationaal hetzelfde modderfiguur te slaan. Bovendien heeft Nederland succesvol een laag profiel weten te houden en zo een serieuze terrorismedreiging weten te ontlopen. Binnen Nederland wordt Irak trouwens helemaal niet zoveel in de media genoemd en we beschouwen het nu als iets waar we verder niets mee te maken hebben. Door het PvdA vast te leggen op geen enquete is Irak al succesvol uit het collectieve geheugen gewassen. Ik zie die molensteen dan ook niet.
@6: Als een groot deel van het volk de verlakkerij laat voor wat het is, dan heb je het mooi voor lekaar, wilde ik maar zeggen. Dat velen je mening delen dat het beter is geen 2e hands auto van Verhagen te kopen, maar de man geen strobreed in de weg leggen zijn nering uit te baten zegt net zoveel over de argeloosheid van de consument als de listigheid van de neringdoende.
@7: Ik bewonder het CDA niet. Integendeel. Maar als je met zo’n kleine achterban (27% gelovigen) bijna 60 na-oorlogse jaren in het zadel weet te blijven, dan is dat knap werk. Alle zinnige commentaren die hier regelmatig te lezen zijn over welk CDA-standpunt dan ook, zijn daar tevens een bewijs van. Tegen allke znnigheid in houdt het CDA stand. Hoe flikken ze dat dan toch?
@ Bismarck: Je zegt dat Nederland zich verzekerde van Amerikaanse steun. Dat is misschien wel zo, maar dan opnieuw de vraag: wat heeft dat concreet opgeleverd? Afgezien van een baantje voor Jaap de Hoop Scheffer?
@Oplawaai: Ik weet niet wat het direct heeft opgeleverd. Ik ben het wel met je eens dat het profeitbeginsel erg belangrijk is.
Het is een bevestiging van de Atlantische as die al meer dan 60 jaar voorspoed heeft gebracht.
Amerika heeft vele scheve schaatsen gereden de afgelopen 60 jaar, maar toch waren we veel beter af dan de oosteuropeanen met hun supermacht.
Je hoort dat de Amerikaanse macht aan het afbrokkelen is en er wordt van vele kanten aan de poten gezaagd.
Maar toch gooi je een bepaalde traditie en (moreel) bondgenootschap niet zomaar overboord.
@ alt.johan: Maar ik heb toch niet beweerd dat we uit de NAVo moeten stappen, of zo. Volgens mij kun je best deel uitmaken van een bondgenootschap zonder kritiekloos achter het machtigste land van die club aan te lopen.
Balkenende mag best een besluit nemen waar niet iedereen het mee eens is. Dat is zijn taak als premier. Hij mag daar ook aan vasthouden.
Het onderzoek waar om gevraagd wordt gaat over het bewijs dat aan dat besluit ten grondslag lag. In de VS en het VK is gebleken dat daar grote fouten in zaten. Balkenende blijft vreemd genoeg volhouden dat het bewijs dat Nederland had wel prima was. Hij had ook kunnen zeggen: “Nederland heeft geen groot inlichtingenapparaat, daarom zijn we afhankelijk van onze NAVO-partners en die hebben ons informatie verstrekt die onjuist bleek. We zullen voortaan om meer garanties vragen.” Dat was voor mij voldoende geweest.
Wat ook goed uitgezocht zou moeten worden is zijn de zeer onwelriekende ‘gecontroleerde uitlevering’ vluchten van de CIA die mogelijk ook via Nederland zijn gegaan.
@16: Is dat niet al heel wat? Daarnaast weet ik het niet, maar dat betekent niet dat we nog wel ergens wat meer voordeeltjes hebben gekregen. Denk bijvoorbeeld aan economische voordelen, zoals meer export gedurende de periode dat in de VS franse producten actief werden geboycot. Misschien ook wat contracten in Irak, of mbt. onderdelen van de JSF (ben er niet zo van op de hoogte)?
Nederland ziet graag Den Haag als juridische hoofdstad van de wereld. Het helpt dan als je het internationaal recht niet met voeten treedt. Het ‘briljante’ van de redenering dat geen nieuw besluit van de Veiligheidsraad nodig was zie ik niet en die redenering acht ik strijdig met bovenstaande Nederlandse ambities.