De verkiezingen in Egypte zijn uitermate complex. Niet alleen vanwege de huidige onrust, maar ook vanwege het kiesstelsel. En werkende uitslag zal nog wel even op zich laten wachten.
Een deel van de Egyptenaren gaat vandaag en morgen naar de stembus voor de eerste werkelijk democratische verkiezingen voor de Maglis as-Shaab, de Tweede Kamer, van Egypte. Uitslagen hoeven we overigens niet snel te verwachten want het hele kiesproces is om de één of andere duistere reden (vraag het de militairen van de SCAF) gigantisch ingewikkeld en duurt daardoor tot januari (en als we de verkiezingen voor de Senaat, de Maglis as Shura, erbij nemen duurt het zelfs tot maart. De nieuwe Maglis as-Shaab komt ook pas op 17 maart bijeen).
Om te beginnen gaat het stemmen van de 50 miljoen kiesgerechtigden (op een bevolking van 85 miljoen) in drie fasen. Vandaag en morgen stemmen Cairo, Fayoum, Port Said, Damietta, Alexandrië, Kafr El-Sheikh, Assiut, Luxor, en het Rode Zee district. De twee andere delen van Egypte komen op respectievelijk 14-15 december en 3-4 Januari aan de beurt.
Maar het stemmen zelf is ook niet erg simpel. Als een overblijfsel uit de tijd van Nasser is er naast een stelsel van lijsten (lijstverbindingen van partijen), ook een keuze gehandhaafd tussen individuele kandidaten op een lijst van arbeiders en boeren en een andere van mensen uit andere beroepsgroepen. Iedere kiezer kiest twee individuele kandidaten en stemt ook op één van de lijsten. Een week later is er dan een tweede ronde (dat geldt voor elk van de drie fasen) waarbij wordt gekozen tussen kandidaten die niet in de eerste ronde al 50% van de stemmen of meer kregen.
De samenstelling van het parlement gaat op basis van de uitslagen als volgt: tweederde van de Maglis wordt gekozen via de partijlijsten en één derde is voor de individuele lijsten van boeren/arbeiders/professonials.
Bij de partijlijsten is overigens sprake van een aantal blokken (lijstverbindingen in feite) waarin partijen zich hebben verenigd om te voorkomen dat er te grote onduidelijkheid en versnippering zou zijn, waardoor stemmen verloren zouden gaan. De site Jadaliyya geeft een overzicht van de verschillende blokken. Ik zal er later ook op terugkomen.
De verkiezingen spelen zich overigens af tegen de achtergrond van een conflict tussen de oppositie van het Tahrir-plein (met name de 6 April Jongeren en de Coalitie van Jongeren voor de Revolutie) dat na de heftige rellen van de afgelopen dagen waarbij ruim 40 doden vielen, nog verder op scherp is gezet. De jongeren (en met hen veel politieke partijen) eisen dat de militairen van de Hoge Militaire Raad (SCAF) zo snel mogelijk de macht volledig overdragen aan een burgerregering ‘van nationale redding’. De jongeren hebben zo’n regering al deels samengesteld met aan het hoofd Mohammed ElBaradei, en drie andere presidentskandidaten.
ElBaradei heeft na enig nadenken zaterdagavond gezegd dat hij bereid is zo’n regering te leiden. Maar intussen heeft de SCAF oud-premier Kamal El-Ganzouri (78) van stal gehaald om onder hun vleugels een nieuwe regering samen te stellen. Ganzouri wilde wel revolutionaire jongeren in zijn regering opnemen, en ook wilde hij wel dat ElBaradei en andere een soort adviescollege zouden gaan vormen. Maar de jongeren (en ook ElBaradei) weigerden met hem te spreken. Zij stelden opnieuw dat er geen andere mogelijkheid is dan een burgerregering van nationale redding. De controverse duurt dus voort, er zullen waarschijnlijk nog wel meer demonstraties komen. Maarschalk Tantawi, de leider van de SCAF, waarschuwde intussen zondag dat de SCAF zich niet laat dwingen en dat verder onrust ‘ernstige gevolgen’ kan hebben.