De Spijtoptant

De bus moet een lange tijd wachten voor het checkpoint op de Rotterdamse kop van Zuid. Oud-premier Jan-Peter Balkenende (67) kijkt naar buiten, een weemoedige blik in zijn ogen. “Het was een mooi deel van Rotterdam, vroeger”. Een groot deel van de weg wordt afgesloten door roadblocks, waar de bus zigzaggend doorheen moet rijden. Richting het zuiden staat een eindeloze rij auto’s te wachten om naar het noorden te gaan. Militairen controleren iedere achterbak, en fouilleren iedere inzittende. “Ik heb de situatie twintig jaar geleden helemaal verkeerd ingeschat”, zegt de zichtbaar verouderde professor nu.
Onder het kabinet Balkenende II werd de basis gelegd voor de segregatiepolitiek van islamitisch Nederland. Maar de oud-premier heeft spijt. “Liberaliteitsbewaking, noemden we het. Maar bewaak je de vrijheid als je een deel van de bevolking afsluit van de rest van Nederland?” Balkenende zet zich nu in voor het terugdraaien van de maatregelen. Daarom is hij uitgenodigd door de Tijdelijke Autoriteit van de M-zone voor een excursie door het gebied. “De vraag is of het ooit nog goedkomt”.

In de eerste jaren van de 21e eeuw zat de schrik er bij politici flink in. Na de aanslagen op het World Trade Center in New York, de moord op de charismatische populist Pim Fortuyn, en later op Theo van Gogh, nam de bereidheid van politici om harde actie te ondernemen toe. Op dat moment werd Balkenende premier. “Het was een soort psychose. De radicaliteit nam enorm toe, ook onder kamerleden en ministers. We waren te zacht, te vriendelijk geweest. We hadden teveel geknuffeld. Het moest anders, duidelijker. En er was een enorme angst voor moslimterrorisme. Maar we zijn gaandeweg iets kwijtgeraakt”. De zestiger pauzeert even. “De menselijkheid, denk ik”.
Na de aanslagen in Londen in 2005 liep het echt mis tussen moslims en de rest van de Nederlandse bevolking. In het Verenigd Koninkrijk werden moslims massaal uitgezet. In eerste instantie ging het nog om mensen die “aanzetten tot religieuze haat”, maar al snel werd de islam in het algemeen “strijdig met de Grondwet” verklaard. Na een aantal aanslagen in Amsterdam in 2007 werden ook hier honderdduizenden moslims uitgezet.
In datzelfde jaar trad een nieuw kabinet aan, bestaande uit de van de VVD afgesplitste Partij Veilig (PV), de PRDV en het CDA. Geïnspireerd door de situatie in het Midden-Oosten stelde het kabinet voor “uit liberaliteitsverdediging” het islamistische deel van Nederland naar het onderste deel van Zuid-Holland te verplaatsen. Dat plan werd in 2011 gerealiseerd. De Maas werd de “natuurlijke muur”. Het grootste deel van de Nederlandse moslims verliet het land, maar de mensen die dat niet konden verhuisden gedwongen naar Rotterdam-zuid. Balkenende: “We (het CDA, red.) hadden nooit aan dat kabinet moeten deelnemen. Het kan niet zo zijn…. het was… niet chrìstelijk! Ik heb die ministers nog verdedigd. Terwijl ze opgesloten hadden moeten worden!”
Zijn toon wordt even vuriger terwijl de bus tussen de kale huizenblokken rijdt. Na diverse legermanoeuvres tegen “radicale elementen” in de M-zone liggen de straten bezaaid met stukken beton. Winkelpuien zijn afgedekt met planken en plastic. Balkenende kreunt, bijna onhoorbaar. “Ik had de boel bij elkaar moeten houden”.