Eigenlijk heb ik het best getroffen: mijn ouders hebben hun leven lang hard gewerkt en gespaard. Daarmee hebben ze mij alle kansen gegeven om de opleidingen te volgen die ik wilde. Ik heb nooit hoeven werken tijdens mijn studie, en zelf nu werk ik met name om iets bij te dragen aan de samenleving. Ik heb dankzij mijn ouders een heel mooie startpositie in het leven.
Waarom moeten jullie dit weten? Omdat ik me vaak verwonder over de onrechtvaardigheid van mijn eigen positie: mijn ouders waren welvarend, en ik heb die rijkdom van huis uit mee gekregen. Armoede en rijkdom zijn deels erfelijk. Ik ben enorm gelukkig met wat mijn ouders voor mij hebben gedaan, maar mijn eigen prestaties zijn maar in een klein deel verantwoordelijk voor mijn eigen welvarende positie. Maar dat is niet het enige, neem bijvoorbeeld het feit dat ik man ben: mannen krijgen gemiddeld een hoger loon voor het zelfde werk als vrouwen. Maar ik heb het meest getroffen dat ik in Nederland geboren ben, een land met een van de hoogste gemiddelde inkomens op de wereld. In bijna alle andere landen zou ik voor mijn vijfde zijn overleden, zou ik minder kansen hebben gehad en zou ik aanzienlijk armer zijn geweest.
Als je libertariër zou zijn, zoals Imre Wessels, dan is dit een groot probleem. Een libertariër gelooft dat inkomensverschillen gerechtvaardigd zijn omdat mensen daar zelf voor gekozen hebben. Als iedereen mij vrijwillig 10 euro geeft, dan is er daar geen enkel bezwaar tegen. Wat volwassen mensen vrijwillig doen kan niet onrechtvaardig zijn? Toch?
Maar, heb ik recht op 10 euro die ik aan de rand van de weg vind? Of 10 euro die ik verdien door olie te verkopen uit een bron die ik toevallig heb gevonden? Of 10 euro die ik verdien omdat ik toevallig met een talent voor voetballen ben geboren? Er zijn allerlei ongelijkheden tussen mensen die ervoor zorgen dat mensen verschillen in hun inkomen. Je opvoeding, je klasse, je seksuele voorkeur, je geslacht, aangeboren handicaps en talenten, dat alles bepaalt mede hoeveel je in de toekomst zal verdienen. Inkomen is een combinatie van talent en inzet. Maar zelfs je inzet is deels bepaald door factoren waar je geen grip op hebt: Harvard studenten zijn bovenmatig vaak het eerst geboren kind. Eerst geboren kinderen zijn competitiever en ijveriger dan kinderen die later geboren worden. Een consequente libertariër kan deze ongelijkheden niet laten bestaan: je hebt alleen recht op het geld dat je krijgt voor werk dat jij echt zelf gedaan hebt.
Imre Wessels stelt in zijn blog dat “[e]en persoon met rijke ouders kan van het beste onderwijs profiteren om zijn gebrek aan talent deels te compenseren. Iemand met veel geld kan ook aantrekkelijker worden ondanks dat hij zijn uiterlijk niet mee heeft. Daarnaast las ik vandaag in de Quest dat onderzoekers van Princeton University (V.S.) hebben ontdekt dat langere Britse en Amerikaanse mannen meer verdienen dan hun kortere geslachtsgenoten. Bij elke 10 centimeter extra lichaamslengte, neemt het salaris 4 tot 10 procent toe. Juist door een erfenis zouden kleine mannen hun inkomensverlies, wat wellicht het resultaat is van hun lengte, kunnen compenseren.”
Dit is een uitermate zwakke argumentatie: Wessel onderschrijft het principe dat onverdiende ongelijkheden gecompenseerd zouden moeten worden (korte mannen kunnen gecompenseerd worden door hun gebrek aan lengte), maar vindt niet dat dit georganiseerd zou moeten worden. Volgens mij zou je juist moeten proberen om het inkomen uit onverdiende verschillen in inkomen (door erfenissen en lichaamslengte) gelijkmatig her te verdelen. Niemand heeft recht op het inkomen dat hij krijgt uit een erfenis, zijn lengte, zijn seksuele voorkeur, of geslacht. En dat betekent dat iedereen daar even veel aanspraak op maakt.
Gelijkheid in deze zin is geen uiting van een hoogdravend moreel ideaal. Net zo min als dat vrijheid voor mij geen uiting is van een morele voorkeur. Ik geloof in vrijheid omdat ik niet geloof dat er een set morele regels voor iedereen geldt. Ik onderschrijf het principe van een eerlijke inkomens verdeling juist omdat niemand aanspraak maakt op inkomen waar niemand voor gewerkt heeft. Eerlijk delen is net als vrijheid gebaseerd op Aporia.
Reacties (25)
off topic: jullie waren toch gefuseerd met sargasso? Of heb ik niet goed opgelet.
Nog niet.
Dus als je een kind krijgt is die ook niet van jouw, je hebt er immer niet voor gewerkt. Volgens die logica moeten we kinderen ook gaan herverdelen. Al met al vind ik dus dat je ontiegelijke onzin verkondigd. Op een erfenis heb je recht omdat je familie bent. De eigendommen gaan naar de volgende generatie. Het horloge van je vader gaat naar z’n dood naar de kinderen, omdat die voor 50% DE VADER ZELF ZIJN.
Jouw redenatie even nog verder doortrekken: lever je Nederlanderschap maar in, heb je niet voor gewerkt. Voor een AOW hoef je ook niet te werken etc…
Het komt op mij over alsof je gewoon ordinair belastingen op erfenissen, officieel Nederlands meest gehate belasting, wilt verhogen.
Het is de eeuwige vraag hoe ver je gaat. Totaal geen verdeling is niet wenselijk (ook voor de mensen wiens geld verdeeld wordt), complete verdeling leidt tot communisme-achtige systemen die ook niet werken.
Waar licht de grens? Erfenissen liggen moeilijk, omdat ook heel veel van het fortuin van mensen mede mogelijk is gemaakt door de staat.
Er valt dus weldegelijk iets te zeggen voor een verdeling van erfenissen. Dat je familie bent is wat dat betreft geen sluitend argument vóór (buiten het feit dat familie zijn zuiver een sociaal construct (geëvolueerd) is, geen vanzelfsprekend recht dat ook objectief gezien verankerd is).
@3 “voor 50% de vader zijn” – dat kan je niet serieus menen (en capslock helpt ook niet ;-)
Geld dat kinderen van hun ouders ontvangen is nauwelijks een eigenverdienste te noemen. Van een zanger of voetballer die een fortuin verdient kun je dat nog wel zeggen. Maar een Paris Hilton, heeft die het geld dat ze heeft verdiend?
zelfs als je kiest voor de wenselijkheid van verdeling van “voordelen” die niet door inzet maar door aangeboren zaken ontstaan loop je tegen problemen op.
Ten eerste is het vaak onmogelijk om te meten of iemand door talent of inzet een bepaald (maatschappelijk) resultaat behaalt. Dat merk je snel bij studenten: sommige halen met minime inzet hetzelfde resultaat als studiegenoten die uren hebben zitten blokken.
Ten tweede is ook de mate waarin mensen in staat zijn om zich ergens hard voor in te zetten een (aangeboren?) talent. Een studiegenoot van me heeft toevallig het talent dat hij gigantisch goed is in hard en gefocused werken. Moet de inzet van de middelmatige student die blokt meer beloond worden dan die van een talentvolle student die niet blokt? Moet dan dat talent wel, maar het aangeboren talent van extra slim zijn (of heel goed kunnen voetballen, of 10 cm langer zijn) niet worden beloond?
Het “probleem” dat je schetst wordt mijns inziens dus vooral veroorzaakt doordat je het ene talent (inzet) wel en het andere talent (de rest) niet belonings-waardig vindt. En als je daar dan per se aan vast wil houden, is het praktisch onmogelijk om op individueel niveau aan te geven hoeveel van iemands “verdiensten” door inzet komen.
Als je per se gelijkheid wil rest (ben ik bang) communisme: iedereen evenveel. Maar dat blijkt toch ook niet zo goed te werken…
Ruisje
PS Er zijn natuurlijk een aantal “posten” waarvan je wel kan aangeven dat iemand daar zeker weten niet zelf voor heeft gewerkt: een erfenis is er daar een van. Filosofisch gezien heb je gelijk dat het “eerlijker” is om alle erfenissen in te nemen en te verdelen. Pragmatisch gezien gaat dit nooit werken omdat mensen (evolutionair?) ervoor willen zorgen dat hun kroost goed af is en (dus) op andere manieren zullen trachten hun wereldse bezittingen over te dragen aan degene die ze zelf kiezen.
“Een libertariër gelooft dat inkomensverschillen gerechtvaardigd zijn omdat mensen daar zelf voor gekozen hebben.”
Even mierenneuken Simon. Je moet wel een specifiek soort libertariër zijn wil je zeggen dat een kind geboren in een burgeroorlog in Afrika arm is omdat hij/zij daar zelf voor heeft gekozen. Naar mijn weten vinden hardcore libertariërs een democratische inbreuk op iemands bezit vrijwel altijd een grotere onrechtvaardigheid dan het bestaan van verschillen in bezit. Het is het doordrijven van Berlin´s ‘freedom from’ dat de libertariër kenmerkt en vervolgens (en dat heb je goed gezien) stimuleert deze specifieke filosofische interpretatie van vrijheid de wat uitgebreidere doctrine dat je jouw eigen levenspad zelf vorm kan geven. Maar dat maakt het nog niet de kern van de libertarische zienswijze, en sterker nog, een libertariër kan prima vinden dat je recht heb op iets waar je niet voor heb gewerkt. Zolang het maar jouw bezit is.
Je baseert jouw betoog dus op een verkeerd concept van wat de libertariër rechtvaardig vindt.
Free kolwnedge like this doesn’t just help, it promote democracy. Thank you.
l5EFF9 arnjgjwcsuit
Ik klikte eens op de link naar het stukje van Imre Wessels… Ik was niet echt onder de indruk van zijn weerwoord. In het algemeen pakt hij de fragmenten aan om even uit te pakken met een alternatieve visie zonder dat hij aangeeft wat er eigenlijk niet zou kloppen aan het stuk van Simon, en waar hij dat wel doet maakt hij interpretatiefouten of zet hij een stropop op.
@3: “Op een erfenis heb je recht omdat je familie bent.”
Dat is libertarisch geredeneerd natuurlijk volslagen onlogisch. Voor het familie zijn van iemand met een erfenis heb je niet zelf gewerkt.
@3:
Dat klopt. Je bent er verantwoordelijk voor. Het is niet je bezit. Kinderen hebben bovendien alleen maar een automatisch ‘recht’ op een erfenis, als er geen testament is. Als er wel een testament is, wordt dat recht al meteen heel anders.
@6:
Zie de eerste 2 paragrafen. Ook zonder erfenis kun je er al voor zorgen, dat je kinderen met een voorsprong op armere mensen beginnen. De erfenis komt daar gewoon nog boven op.
Ik ben verder niet geheel tegen erfenissen, hoor, maar als we ons soms af vragen, waarom arme mensen af en toe gaan lopen rellen en plunderen, moeten we ons realiseren, dat zij niet van alle voordelen hebben kunnen profiteren, die wij onze kinderen wel kunnen geven (dankzij onze maatschappij en de gezamenlijk opgebrachte belastingen) en geen erfenissen hebben gekregen. Meestal laten zij zich afschepen met spreekwoorden als ‘wie voor een dubbeltje geboren is, zal nooit een kwartje worden’. Soms zullen zij duidelijk maken, dat zij dat niet rechtvaardig vinden. En zij hebben geen boodschap aan filosofische discussies over de vraag of rijke kinderen een geboorterecht op de erfenis van hun ouders hebben.
““voor 50% de vader zijn” – dat kan je niet serieus menen (en capslock helpt ook niet ;-)”
Pardon. Wij zijn allemaal 50% onze vader, en 50% onze moeder. Dat is een onweerlegbaar feit. Voor bewijs: kijk maar in de spiegel. Jij bent een combinatie van je ouders. Je hebt hun bloed/DNA. Dat geeft je meer recht op hun goederen dan welke vreemde dan ook.
Of vind jij dat bijna alle boeren in Nederland, die erven vaak land, hun land moeten herverdelen en iedereen z’n eigen stukje moet gaan verbouwen? Een boerenzoon heeft immers geen recht op het land van z’n vader, volgens jouw.
@11: meer recht? Dat is al beter dan alleenrecht. Dan hebben anderen dus ook rechten en is een verdeling zo gek nog niet.
@Pedro
Je hebt geen keus hierin hoor. Als je een kind krijgt, is hij van jouw. Het is jouw kind, je eigendom. Net als dat jij zijn/haar vader bent. En binnen de grenzen van het strafrecht, ben jij de baas over je kind, omdat het van jouw is. Je kunt het vergelijken met een huis kopen. Jij en en vrouw kopen een huis. Dat is van jullie. Nu mag je niet zomaar je huis gaan verbouwen. Als je dat wel doet, grijpt de overheid in. Maar toch is het wel van jouw. Het eigendom is dus niet absoluut, maar het blijft eigendom.
Daarnaast: kindsdeel. Hoe je een erfenis ook regelt, de kinderen hebben een absoluut recht op het kindsdeel. De staat erkent dus ook het recht dat de directe afstammelingen hebben op de goederen van hun ouders.
Daarnaast, als iemand jouw vraagt “heb je kinderen?”, dan antwoord jij: “nee, ik heb verantwoordelijkheden.”?
@12
ik ben van mening dat het alleenrecht is, maar helaas is dat in Nederland niet het geval. Misschien gebeurt dat nog wel, aangezien de VVD voor afschaffing van de erfbelasting is en het de meest gehate belasting van heel Nederland is.
@11: “Je hebt hun bloed/DNA. Dat geeft je meer recht op hun goederen dan welke vreemde dan ook.”
Ik kan die redenering nog steeds niet volgen. Er zijn meer familieleden die een aandeel van het DNA hebben dat gelijk is aan dat van je ouders (hun respectievelijke ouders zelfs evenveel als jij, net als hun broers/zussen gemiddeld). Als je wil gaan verdelen op grond van de hoeveelheid overeenkomend DNA kan ik je verklappen dat de spoeling ook voor de kinderen van overleden ouders erg dun zal worden.
@13: “Als je een kind krijgt, is hij van jouw. Het is jouw kind, je eigendom.”
Slavernij is 1863 afgeschaft. Je hebt een beetje een eng idee over kinderen in combinatie met bezit.
@15
“Ik kan die redenering nog steeds niet volgen.”
Dat blijkt wel uit de rest van je reactie. Nooit deel uitgemaakt van een gezin?
@13: ik ben het geheel met Bismarck eens. Slavernij is afgeschaft en hoewel ook kan zeggen, dat mijn kinderen mijn kinderen zijn, zijn zij niet mijn eigendom. Probeer je kind maar eens te verkopen. Dat is strafbaar in ons land en dat is, omdat kinderen niet je eigendom zijn.
Je gedachten over het kindsdeel stemmen niet overeen met het Nederlandse recht. Een kindsdeel is het gedeelte van een nalatenschap dat door de kinderen wordt geërfd wanneer er geen testament is opgemaakt.
@14: alleen recht is het sowieso niet, want partner en kinderen hebben allemaal recht. Een testament kan er voor zorgen, dat noch partner noch kinderen iets krijgen.
En dat de erfbelasting de meest gehate belasting van Nederland is, geloof ik al helemaal niet. Onder erg rijke mensen misschien wel, maar alle andere mensen denken daar anders over. Die beschouwen wat er overblijft van een erfenis als een meevallertje. Volgens mij zijn de mensen, die erfbelasting haten dezelfden, die kwaad worden op hun ouders, als ze geld uitgeven, omdat dat ten koste van de erfenis gaat. Het is voor mij iig dezelfde mentaliteit.
” maar alle andere mensen denken daar anders over.”
TNS NIPO. Het staat ook op de wikipagina over erfbelasting.
“dat mijn kinderen mijn kinderen zijn, zijn zij niet mijn eigendom.”
Het is wel van je, maar niet je eigendom? Dat kan dus niet.
” Probeer je kind maar eens te verkopen. Dat is strafbaar in ons land en dat is, omdat kinderen niet je eigendom zijn.”
De bomen in me achtertuin zijn ook mijn eigendom, maar ik mag ze niet verkopen of omhakken. Dat maakt nog niet dat ze niet van mij zijn. Zoals ik al eerer aangaf. Het eigendom is niet absoluut.
“Een kindsdeel is het gedeelte van een nalatenschap dat door de kinderen wordt geërfd wanneer er geen testament is opgemaakt.”
Je kunt op allerlei sites van notarissen lezen dat het kindsdeel onvervreemdbaar is. Dus in geval van onterving, of aangetrouwde stiefouders, hebben de kinderen in geheel recht op een deel afhankelijk van het aantal kinderen.
“Een testament kan er voor zorgen, dat noch partner noch kinderen iets krijgen.”
Dat is dus niet waar. Sowieso de langst levende partner heeft recht op gebruiksleen, waarna de kinderen na diens dood recht hebben op het kindsdeel. Als je wilt dat niemand iets krijgt, moet je het opmaken. Dat is de enige manier.
“Het is voor mij iig dezelfde mentaliteit.”
Dat zegt vooral iets over jouw. Zoals ik al aangaf, in de wikipedia pagina betreffende erfbelasting wordt verwezen naar het onderzoek van TNS NIPO. Dus niet alleen rijke mensen haten die belasting. Het doet mij deugd dat een groot deel van de bevolking in deze kwestie rechtvaardigheid verkiest boven eigengewin.
Over het kindsdeel: Als je onterfd bent, heet dat het portiële deel, wat je altijd kunt opeisen na de dood van de langstlevende ouder. dat geldt tevens als je onterfd bent. Je kunt dus wel onterfd worden, maar je krijgt als kind nog altijd geld (meestal de helft van de waarde van je kindsdeel in financiële middelen).
@18 Iemand is ook mijn broer of mijn vader en Nederland is mijn land. Zonder dat ik mij serieus in jullie discussie wil mengen, kan je uit de zegswijze ‘mijn kinderen’ weinig afleiden.
Ik zou trouwens waarderen als Simon mijn commentaar bij #7 van repliek voorziet.
@18:
Het staat op de wikpagina, maar helaas ontbreekt een link naar het onderzoek. Wel kan het artikel gevonden worden. Je lijkt gelijk te hebben, maar het artikel roept toch wel vragen op, als blijkt dat de erfbelasting meer gehaat dan betaald wordt. In mijn omgeving ken ik niemand, die erfbelasting haat, maar ik kom dan ook niet uit een omgeving waar grote erfenissen rond gaan.
Je mag je tuin met alle bomen erin wel verkopen hoor. Je kinderen niet. En wikipedia heeft het ook niet over personen, die je eigendom kunnen zijn.
Nieuw voor mij, maar er is idd zoeits als een legitieme portie, als er toch al ruzie over de erfenis wordt gemaakt. Formeel heb je hier gelijk.
Voor mijn gevoel echter niet. Ik ben blij, dat ik dat nog nooit mee heb gemaakt, en dat in mijn familie niemand ooit met dit soort eisen aan is komen zetten, tegen de wens en de wil van de overledene in, en bereid was daar ruzie over te gaan maken. Dat is de mentaliteit, waar ik het over had. Op de laatste link staat daar nog een mooi voorbeeld over: “Een andere mogelijkheid is dat de kinderen de mening van hun vader en moeder volledig delen: de kinderen in andere landen hebben het veel minder goed, en Unicef mag het geld dus hebben. De kinderen besluiten dan geen beroep op hun legitieme portie te doen. In dit geval gaat, als de vader en de moeder in hun testament Unicef als enige erfgenaam hebben benoemd, het hele vermogen ook daadwerkelijk naar Unicef”. Zo kan het ook en ik dacht, misschien wel heel naïef, dat dat de mening van de meeste mensen was, maar blijkbaar is de Macbeth mentaliteit (desnoods moorden en roven we om ons rechtmatig erfdeel te krijgen) sterker dan ik ooit had kunnen vermoeden. Over erfenissen is jouw kennis duidelijk groter dan de mijne. Je hebt zo een m.i. niet al te frisse strijd waarschijnlijk zelf al eens meegemaakt (of ben je notaris?).
Met het onderwerp van het artikel heeft deze discussie over het erfrecht echter niets meer te maken, behalve dan dat het erfrecht sommige kinderen al bij hun geboorte enorm bevoordeeld.
“Over erfenissen is jouw kennis duidelijk groter dan de mijne. Je hebt zo een m.i. niet al te frisse strijd waarschijnlijk zelf al eens meegemaakt (of ben je notaris?).”
Haha, nee ik ben geen notaris helaas. Maar heb ’t inderdaad wel meegemaakt vroeger met een vriendinnetje wiens vader was hergetrouwd, bladiebla, ruzie in de familie en ze gunden de nieuwe tak geen geld bladiebla. Tegen wil en dank weet ik het dus redelijk.
Mijn persoonlijke mening is trouwens dat mensen het geld gewoon op moeten maken zolang ze nog leven, daar heb je veel meer plezier van. Maar mocht er iets overblijven, dan ben ik van mening dat dat naar de directe familie hoort te gaan.