Waarom praten ChristenUnie parlementariërs zo weinig over abortus, euthanasie en het homo-huwelijk? Dat laat toch zien dat Nederland in moreel verval is? Het is toch wetgeving die ze liever vandaag dan morgen omdraaien? Waarom heeft GroenLinks van die “rechtse” opvattingen over de arbeidsmarkt, het ontslagrecht, de WW, en de pensioenen? Waarom staat zij niet samen met haar linkse collega’s van SP en PvdA op de bres voor de verworven rechten van werknemers?
Je kan zulke bewegingen op drie manieren verklaren. In de klassieke typologie van Strom kunnen politieke partijen drie doelen na streven: policy (beleid), votes (stemmen) of office (kabinetsposten). Dus je kan zeggen dat GroenLinks en de ChristenUnie hun standpunten hebben aangepast omdat ze over tijd hadden geleerd dat andere middelen beter waren om hun idealen te realiseren: voor GroenLinks gold dat ze het op wilde nemen voor de flex-werkers, de jongeren, de ZZP’ers, die nu buiten de muren van de verzorgingsstaat staan. Het doel van eerlijk delen bleef, maar in plaats van het verdelen van inkomen tussen rijk en arm, gaat het nu om het verdelen van rechten tussen insiders en outsiders. En de ChristenUnie streeft nog steeds naar een morele samenleving. Echter ze accepteert nu dat getrouwde homo’s daarbij horen. Door een beter jeugd- en gezinsbeleid te voeren probeert ze abortussen te voorkomen en kinderen uit homo-huwelijken op het rechte pad te houden.
Maar misschien vind je de draaien net iets te opzichtig, net iets te strategisch ruiken en met name een net iets te grote breuk met het verleden. Misschien dat de partijen proberen hun standpunten te matigen om meer kiezers te trekken. Voor de ChristenUnie valt daar heel wat voor te zeggen: als moderne gezinspartij trekt ze waarschijnlijk meer twijfelende CDA’ers over de lijn dan als orthodoxe anti-abortuspartij. Maar het is wel een gok: aan de andere kant staat de SGP klaar om alle Christenen die de CU te gematigd en progressief vinden, op te vangen. Voor GroenLinks is dit minder overtuigend: GroenLinks is misschien meer naar het midden geschoven, en daar zou je zeggen, zijn meer kiezers. Echter de meeste kiezers in Nederland zijn centrum-links en willen niets weten het afschaffen van verworven rechten op het gebied van WW of AOW. En terwijl de SP net meer dan 15 zetels twijfelende PvdA’ers had binnen gesleept, (we spreken 2006) met het SP-verhaal over het behouden van de verzorgingsstaat, zou GroenLinks om electorale redenen afstand hebben genomen van de SP-lijn? Dat zou wel absurd dom zijn.
Wat in beide gevallen veel aannemelijker is, is dat de partijen regeringsmacht willen. In hun campagne anticiperen ze al op de formatie. De ChristenUnie realiseerde zich dat er geen Christelijke meerderheid is in Nederland. Door alleen maar te focussen op het afschaffen van abortus, euthanasie en het homo-huwelijk, zou zijn geen aantrekkelijke partner worden voor de PvdA of de VVD. Dus daarom praten ze graag over gezinsbeleid, over duurzaamheid en over “ontspannen om gaan met verschillen”. Dat sluit prima aan bij het groene, sociale en progressieve programma van de PvdA. In de campagne van 2006 anticipeerde de CU heel knap op de formatie die er na zou komen. Het programma was herschreven zodat het naadloos tussen het christen-democratische verhaal van het CDA paste en het sociaal-democratische verhaal van de PvdA maar met genoeg karakteristieke ChristenUnie punten om “binnen te halen”. Zelfs het eigen gekozen label “Christelijk-sociaal” liet zien hoe op zichtig ze hengelden naar een positie tussen PvdA en het CDA. En ik moet het ze nageven. Dat is prima gelukt! Voor het eerst stonden en er tussen 2007 en 2010 CU-mannen en vrouwen aan het stuurwiel van de staat.
GroenLinks realiseert zich maar al te goed dat een linkse coalitie in Nederland niet gaat lukken. Een stabiele meerderheid voor alle partijen links van het CDA zit er gewoon niet in. Dus zal GroenLinks als zij wil regeren, na moeten denken over een coalitie met rechtse partijen: dat kan een Paars+ coalitie zijn (VVD-PvdA-D66-GL) of een Roti-coalitie (VVD-CDA-D66-GL). In beide gevallen moet je dus regeren met de VVD. Dus heeft de GroenLinks top -bij wijze van spreken- het VVD programma hebben gepakt en hebben gekeken op welke punten ze zonder te veel schade al in het programma concessies konden doen aan de liberalen: de VVD is dol op bezuinigen (dus begint GroenLinks over efficiëntie in de overheid), de VVD wil een flexibelere arbeidsmarkt (dus begint GroenLinks over de hervorming van de WW en het ontslagrecht) en de VVD gaat op een GroenRechtse koers (dus hebben wij het graag over groene innovatie die werk en welvaart oplevert). En geef GroenLinks eens ongelijk: je kan zoals de SP in 2006 deed wel een grote verkiezingsoverwinning boeken, maar als je buiten de formatie blijft, dan kan je weinig met al die zetels. GroenLinks kwam erg dichtbij in de zomer van 2010. Het was die zes-en-zeventigste zetel van rechts die uiteindelijk een Paars+ coalitie voorkwam.
Het heeft, kortom, in een land met meerdere partijen en een open formatie geen zin om partijen alleen maar te zien als vote-maximizers of policy-persuers. In Nederland nemen partijen al voor de formatie de kleuren aan van hun potentiële coalitiepartners omdat ze mee willen regeren.
[cmon]
Reacties (24)
“Echter de meeste kiezers in Nederland zijn centrum-links”
Euh… Waarom hebben we dan een rechts kabinet?
Machtswellust is altijd al een factor van belang in de politiek geweest.
“Echter de meeste kiezers in Nederland zijn centrum-links”
Wat een onzin.
meer dan de 66% van de kiezers zegt als ze de keuze heeft tussen de inkomens gelijker maken of ongelijker maken: “de inkomens gelijker maken” (NKO 2003, 2006, 2010). Kiezers zijn links op economische kwesties. Ze zijn echter ook conservatief op culturele kwesties (migratie, veiligheid). Omdat die culturele kwesties nu belangrijk zijn in het stemgedrag is er een centrum-rechts kabinet.
@1: Omdat de politici van de partij, die we altijd als het centrum benoemen liever coalities met rechts maakt. Dat komt omdat die partij op economisch gebied weliswaar redelijk in het centrum staat, maar verder een heel conservatieve partij is (en conservatieven hebben nu eenmaal meer affiniteit met rechts).
Er is dus gewoon een rechts kabinet, omdat het kan, zelfs als dat betekent, dat er een politieke noviteit als een gedoogkabinet aan te pas moet komen. 4 Jaar geleden had het CDA kunnen bewijzen een echte centrumpartij te zijn, door toen net zo gemakkelijk met de SP in zee te gaan, als ze nu met de PVV hebben gedaan (of minstens daar behoorlijk over onderhandeld te hebben). Het feit, dat ze dat toen heel snel af kapten, bewijst dat iig de politici van het CDA veel dichter bij rechts dan bij links staan (en dus niet in het midden).
@5
Wel eens van de doctrine van de uiterste noodzaak gehoord? Dat het CDA liever met rechts samenwerkt heeft voornamelijk met de werkwijze van rechts te maken. Die vinden ze aangenamer en betrouwbaarder.
@4
Knap dat je zo’n bewering op 1 feit laat berusten. Ik zou het niet durven, aangezien er veel meer verschillen zijn tussen links en rechts. Daarnaast speelt de manier van vragen ook een grote rol. Ben ervan overtuigd als de vraag “wilt u minder belasting betalen” meer dan 66% van de Nederlanders daar positief op antwoord, ten gevolge dat de conclusie luidt: Nederlanders zijn recht op economische kwesties…
http://www.belasting.nl/nederlander-vindt-belastingdruk-te-hoog/
@4:/6: Beetje eigenbelangverhaal. Meer dan de helft van de Nederlanders zit onder het gemiddelde inkomen en heeft dus voordeel bij meer gelijke inkomens. Verder heeft elk individu er voordeel bij als hij/zij (persoonlijk) minder belasting betaalt. Maar als je erbij vermeldt dat minder belasting ook het einde betekent van WW, AOW en andere uitkeringen (de gemiddelde respondent beschouwt de bijdrage aan collectieve verzekeringen ook als belasting), wegonderhoud en -aanleg, goedkoop onderwijs, ziekenhuizen, blauw op straat etc. dan krabbelt hij vanzelf terug. Echte libertariërs zijn heel zeldzaam in Nederland (en nog het meest te vinden onder de criminelen, die ook om andere reden al hun belastingaangifte niet correct invullen).
@6
Mijn voorbeeld was slechts bedoelt om aan te tonen dat je zulke uitspraken niet kunt doen op 1 gegeven. Dat is te kort door de bocht.
“aar als je erbij vermeldt dat minder belasting ook het einde betekent van WW, AOW en andere uitkeringen ”
Is natuurlijk niet waar. Minder belasting betekent niet per se het einde van de AOW. Kijk maar naar belastingverlagingen in het verleden.
@8: Duh niet alles gaat eraan, maar ik stel voor de respondent te confronteren met de staatsuigave waar hij het nauwst bij betrokken is, voor het meest gebalanceerde vragenpaar. Verder mag opvallen dat de vraag van #4 aanmerkelijk neutraler is (betreft Nederland) dan die van #6 (betreft alleen de ondervraagde).
Als je met neutraler algemener bedoelt is het waar wat je zegt. Daarbij maak je iets niet gebalanceerd door respondenten te confronteren met dat waar hij/zij het nauwst betrokken is. Het tegenovergestelde eerder. Je houdt het gebalanceerd door twee aspecten te benoemen dan. Een waarin de respondent die nauw betrokken is, de ander wel.
@6:
Wie zelf rechts is, vindt andere rechtse mensen betrouwbaarder en aangenamer. Wij van wc eend bevelen wc eend aan.
Flauw en onwaar. In de PvdA heeft de achterban veel meer in de melk te brokkelen. dat is dus lastig onderhandelen in een kabinet als je collega’s steeds een voorbehoud maaken. Het moet immers wel goedgekeurd worden. Het CDA en de VDD hebben daar geen last van. Vandaar ook dat hun leden door links vaak stemvee of klapvee genoemd worden.
“Wie zelf rechts is, vindt andere rechtse mensen betrouwbaarder en aangenamer.”
Weer eentje voor op een tegeltje trouwens :P
@12: ja, dat klopt, rechts gelooft doorgaans veel meer in een sterke man en een sterke hiërarchie. Links gelooft veel meer in overleg.
PS: en wie links is voelt zich over het algemeen meer thuis bij andere linkse mensen.
@13
Ook dat is onwaar. Zie het verleden van de SP of links internationaal.
@15: draai draai. Eerst zeg je dat links te veel overlegt met de achterban en dat dat de reden is, dat het CDA voor rechts kiest. Als ik dat bevestig, zeg je dat dat niet waar is….
“Eerst zeg je dat links te veel overlegt met de achterban en dat dat de reden is, dat het CDA voor rechts kiest. Als ik dat bevestig, zeg je dat dat niet waar is….”
en
“rechts gelooft doorgaans veel meer in een sterke man en een sterke hiërarchie. Links gelooft veel meer in overleg”
Zijn niet gelijk. Je kunt niet alles generaliseren. Als ik een beweegreden van het CDA aangeef is dat niet een wet tussen links en rechts. Nuance is daarnaast niet gelijk draaien. Meer geloof in een sterke man heeft verder niets met het CDA of de PvdA te maken. Kom op Perdo, volgens mij ben je te slim voor een dergelijke opstelling.
@17: de letters zijn niet gelijk, nee, en het is ook geen generalisatie van mijn kant, maar gebaseerd op jouw eigen uitspraak: “Dat het CDA liever met rechts samenwerkt heeft voornamelijk met de werkwijze van rechts te maken”.
Maar je mag natuurlijk aantonen, dat het CDA graag met de SP samenwerkt, vanwege de werkwijze. Want ofwel is je opmerking, dat het CDA liever met rechts samenwerkt vanwege de werkwijze van rechts (meer hiërarchisch en minder overleg met de achterban) waar, of het heeft weinig of niks met die werkwijze te maken (en dan werken ze dus net zo lief met de SP samen als met de PVV).
“maar gebaseerd op jouw eigen uitspraak”
Het is gebaseerd op je eigen intepretaties. Zo sleep je hiërarchie er steeds bij, wat ik nooit heb genoemd. Daarom zei ik ook dat het niets met sterke leiders te maken heeft.
“Maar je mag natuurlijk aantonen, dat het CDA graag met de SP samenwerkt, vanwege de werkwijze”
Ten gevolge slaat dit ook nergens op. Waarschijnlijk liggen de ideologien te ver uit elkaar.
“Want ofwel is je opmerking, dat het CDA liever met rechts samenwerkt vanwege de werkwijze van rechts (meer hiërarchisch en minder overleg met de achterban) waar, of het heeft weinig of niks met die werkwijze te maken”
En je blijft volhouden dat je niet generaliseerd? Of wat je zegt is universeel waar, of varkens kunnen vliegen? Dat is de keus in jouw hoofd. Geen context, geen uitleg, geen nuance. Ik zeg wat jij intepreteert, niet wat ik daadwerkelijk neerzet. Zo is het praten tegen een muur.
Dit spreekt ook boekdelenm: “de letters zijn niet gelijk, nee”
Ik mag dan wel wat anderes schrijven, maar ik zeg hetzelfde volgens jou.
@19/20:
Ehm, je haalde mijn uitspraken aan….
Of je het nu leuk vindt of niet, maar de werkwijze zonder of met weinig overleg met anderen is typisch voor een hiërarchische structuur.
Ja, dat zei ik al veel eerder. Het CDA staat veel dichter bij rechts dan bij links. Ze staan veel dichter bij de PVV dan bij de SP. Jij bestreed dat door te zeggen, dat het meer met de werkwijze te maken had.
Dat komt omdat je iedere keer een nieuw muurtje bouwt.
O ja… “je haalde mijn uitspraken aan”. Daarmee wilde ik dus zeggen, dat ik waarschijnlijk het best in staat ben te beoordelen, wat ik bedoel, en dat de bedoeling, die jij er in leest, jouw interpretatie is.
Wel raar hoor, om vlak daarvoor als verwijt te lezen, dat “Het is gebaseerd op je eigen intepretaties”…
“Ehm, je haalde mijn uitspraken aan….”
Pardon?
“Of je het nu leuk vindt of niet, maar de werkwijze zonder of met weinig overleg met anderen is typisch voor een hiërarchische structuur.”
Kan wel zo zijn, maar ik heb het niet over een hërarchische structuur. Ik heb het over de mate van partijdemocratische werking. Die twee hebben wellicht een kleine overlap, maar een veel groter verschil. Je valt mij dus aan op iets wat ik niet zeg, maar iets wat ik volgens jouw intepretaie bedoel, ook al zijn de letters anders…
“Jij bestreed dat door te zeggen, dat het meer met de werkwijze te maken had.”
Dan heb je niet begrepen wat ik bestreed. Dat heb ik herhaaldelijk duidelijk gemaakt nu.
“Dat komt omdat je iedere keer een nieuw muurtje bouwt.”
Dat kom omdat jij er van alles met de haren bijsleept en niet bij het onderwerp blijft.
“Daarmee wilde ik dus zeggen, dat ik waarschijnlijk het best in staat ben te beoordelen, wat ik bedoel, en dat de bedoeling, die jij er in leest, jouw interpretatie is.”
Als mij nou dezelfde capaciteit toedicht zul je waarschijnlijk heel wat minder reacties hebben… Je projecteerd namelijk je eigen eigenschap op mij.
“Wel raar hoor, om vlak daarvoor als verwijt te lezen, dat “Het is gebaseerd op je eigen intepretaties”…”
Dat is dus voor jou raar, maar wel volledig in overeenstemming met bovenstaand verwijt.
“de letters zijn niet gelijk, nee, en het is ook geen generalisatie van mijn kant, maar gebaseerd op jouw eigen uitspraak”
en ” Daarmee wilde ik dus zeggen, dat ik waarschijnlijk het best in staat ben te beoordelen, wat ik bedoel, en dat de bedoeling, die jij er in leest, jouw interpretatie is”
Zie je de discrepantie? De letters zijn niet gelijk, maar toch is het gebaseerd op mijn uitspraak en dus moet ik mijn intepretaties niet op jouw projecteren…. Hoe je het went of keert, je kunt niet rechtlullen wat schreef is.