Tijdens de formatie wilden de VVD en de PVV de vrijheid van meningsuiting uitbreiden. Voor politici die deelnemen aan het maatschappelijk debat moest er een uitzondering komen voor het verbod op groepsbelediging. Minderheden reageren geschokt. Er worden vergelijkingen met Berlusconi getrokken omdat deze net als de PVV ook geprobeerd heeft om vervolging tegen zichzelf stop te zetten. Immers Wilders wordt ook vervolgd voor groepsbelediging.
Ik kan om twee redenen wel iets zien in dit voorstel, alhoewel ik gezien de Nederlandse situatie wetgeving hierover overbodig vind. Ten eerste, ik geloof in scheiding der machten. Dat betekent dat kamerleden geen uitspraken mogen doen over zaken die onder de rechter liggen. Waarom zou niet evenzeer moeten gelden dat rechters zich niet bemoeien met een politiek debat? Is het niet evenzeer onwenselijk als in het proces dat iets legaal wordt gemaakt, rechters mensen vervolgen voor het zeggen dat dat legaal wordt gemaakt. Als een politicus in een maatschappelijk debat over zeg, de monarchie, beledigende dingen zegt over ons Staatshoofd, zou het dan niet onwenselijk zijn als hij daarvoor vervolgd wordt? Immers hoe kan je de maatschappelijke situatie anders veranderen? Ten tweede, het OM, is gelukkig relatief onafhankelijk, maar een minister kan sturend optreden, ook in specifieke zaken. Zou het niet zeer onwenselijk zijn als een minister van een bepaalde partij een politicus van een andere partij zou kunnen uitschakelen voor uitspraken waar hij het niet mee eens is? Volgens mij betekent scheiding der machten dus dat juist de vrijheid van politici in het maatschappelijke debat bijzonder bescherming van juridische vervolging verdient.
Het gaat hier specifiek om groepsbelediging. Halsema sprak recent over het onderscheid tussen belediging en vernedering: “vernedering is niet hetzelfde als belediging, als het lasteren van God of het hard bekritiseren van heilige boeken. Bij belediging komt de staat wat mij betreft geen taak toe. Vernedering betekent dat mensen vervolgd worden om hun geloof of gediscrimineerd worden bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt of in het onderwijs.” Ik denk dat ze hierin gelijk heeft: er staan in ons wetboek van Strafrecht te veel, al dan niet slapende, artikelen die over belediging gaan, van het staatshoofd, van het staatshoofd van een ander land, van het openbaar gezag en dan natuurlijk nog godslastering en groepsbelediging. Ik denk dat als ik Halsema volg er onderscheid gemaakt moet worden tussen spreken en (het oproepen tot) handelen. Mensen mogen niet vervolgd of achtergesteld worden vanwege hun geloof of opvattingen, maar je mag wel over hen spreken, zoals je wilt. Aanzetten tot geweld is natuurlijk uit den boze, maar beledigen is heel wat anders. Het mes snijdt aan twee kanten: als je wilt dat mensen niet vervolgd mogen worden voor hun religieuze opvattingen, mogen mensen dan wel vervolgd worden voor hun discriminatoire opvattingen?
Dus eigenlijk ben ik het niet met de wet eens. Ik vind dan een wijziging van de wet om politici specifiek immuniteit te geven zwaar overdreven: dan liever de wet afschaffen. Gelukkig hebben we in Nederland een stelsel waarbij niet ieder strafbaar feit vervolgd hoeft te worden. Dat maakt gedogen van dingen die eigenlijk illegaal zijn mogelijk. Dat heeft het OM ook geprobeerd in de zaak-Wilders en deze opstelling blijft ze houden in de rechtszaal, nu ze gedwongen is tot vervolging. Dat lijkt mij op zich prima: net als er discipline van politici wordt gevraagd bij lopende rechtszaken, wordt er discipline van het OM gevraagd bij lopende maatschappelijke debatten.
Reacties (11)
Eens met de conclusie dat het beter is het wetsartikel over groepsbelediging uit de wet te halen dan dat er voor politici een uitzondering gemaakt wordt.
Het uitbreiden van de immuniteit van politici buiten het parlement plaatst hen in een voorkeurspositie. Kan me niet voorstellen dat het PVV-electoraat daar blij mee zou zijn.
Het bezwaar van het CDA, dat het recht op vrijheid van meningsuiting niet wilde laten prevaleren boven andere grondrechten, zoals het verbod op discriminatie, gaat volgens mij uit van een verkeerd begrip van artikel 1. In dat artikel over gelijke behandeling gaat het ten eerste over het handelen van de overheid en ten tweede over handelen en niet over spreken. Zoals je hierboven ook zegt: daadwerkelijke achterstelling en vervolging moeten strafbaar zijn. Het beledigen van een groep is een geheel andere zaak.
Tenslotte was het strafbaar stellen van belediging oorspronkelijk helemaal geen doel van het verdrag waar het allemaal mee begonnen is: het internationaal verdrag ter uitbanning van racisme. Daarin gaat het om daadwerkelijke, feitelijke discriminatie. En dan ook nog eens op grond van raskenmerken. In Nederland is de groepsbelediging van gelovigen toegevoegd in het kader van de bestrijding van antisemitisme.
Het willen schrappen van artikelen over belediging en haatzaaien gaat voorbij aan de maatschappelijke effecten ervan.
In de wereld van genocide-onderzoekers gaan juist steeds meer stemmen op om opruiende teksten en haatzaaien vroegtijdig op te sporen en er iets aan te doen. Juist omdat dit soort zaken een eerste fase in kunnen luiden van het aanzetten tot genocide.
In de genocide in Rwanda spelen bijvoorbeeld de haatzaaiende oproepen van Radio Mille Collines een heel grote rol. Als je oproepen had kunnen verbieden, had je erger kunnen voorkomen wellicht.
Volksvertegenwoordigers dienen dezelfde rechten te hebben als het volk dat zij vertegenwoordigen. Niet meer en niet minder. Mijn simpele handvat.
@2
“Als je oproepen had kunnen verbieden, had je erger kunnen voorkomen wellicht.”
Dus feitelijk pleit je voor de Bush-doctrine. Je wilt mensen aanpakken voordat er schade wordt geleden. Preventief handelen dus. Voor heel veel zaken ben ik het daarmee met je eens, zoals interstatelijk gedrag. Maar om nou individuen vroegtijdig te gaan vervolgen lijkt mij contraproductief. Wanneer je het verbiedt duw je het in de illegaliteit, waardoor je het zicht op maatschappelijke ontwikkelingen kwijtraakt.
@4 Mijn stelling is dat die oproepen wel degelijk schade aanrichten en de aanzet zijn tot het overstappen over latere fasen die kunnen leiden tot genocide. Onderbouwing daarvoor vind je bijvoorbeeld in de 8 fasen in het ontstaan van genocide die Genocide Watch onderscheidt.
Mijn voorstel tot preventie richt zich niet op de uitspraken, maar op het voorkomen dat het escaleert naar volgende fasen.
Daarmee pleit ik dus niet voor de Bush-doctrine, want mijn stelling is dat hate speech niet onschuldig is en wel degelijk kwaad aanricht.
@5
Ik ben het helemaal met je eens Johanna. Ik zal niet meteen het woord genocide in de mond nemen, maar ik denk wel dat heel veel Nederlanders onderschatten hoe groot de gevaren zijn waarin Wilders ons kan brengen. Ik zal straks ook nog een artikel plaatsen waaruit blijkt dat de politieke opponenten van Wilders er goed aan zouden doen om die gevaren te benoemen, en niet slechts te spreken over polarisatie, tweedeling etc.
Bedankt voor de verwijzing naar de link. Die zou eigenlijk eens op een prominente plek in het Nederlands geplaatst moeten worden.
@5 Ben je dan voor een verbod op boeken die het volgende prediken: “Strijd tegen de ongelovigen…totdat zij gewillig de ongelovigenbelasting betalen en zich onderworpen voelen.” Of die zeggen dat je je vrouw best mag slaan?
@7 Vraag 1 is dan of bijvoorbeeld de Koran, waaruit dit soort teksten nog wel eens wordt geciteerd, dat inderdaad zo stelt, en wat het betekent in tekstuele context en in sociaal-maatschappelijke en historische context. Het komt vaak voor dat men teksten interpreteert op een manier die volslagen afwijkt van de gangbare interpretaties onder moslims zelf.
Neem nou jouw citaat. Christenen hadden de gewoonte om ongelovigen en vijanden simpelweg te doden, vaak met vrouwen en kinderen erbij. Nog tot ver in de Middeleeuwen werden mensen op de brandstapel gezet. Zo’n tekst moet je dus zien tegen het licht van de werkelijkheid van toen, en dan zie je al snel dat een belasting laten betalen een heel stuk milder is dan ze ombrengen.
Volgens mij is de Koran zeer helder in dat geweld tegen burgers niet is toegestaan én dat je alleen geweld mag gebruiken als je aangevallen wordt.
@8 Ah, je spreekt met de helderheid die slechts te vinden is bij mensen die nooit iets uit de Koran hebben gelezen. Voorts is er geen basis in de leer van Jezus, noch in de christelijke theologie, voor het “doden van ongelovigen”. Als jij denkt dat die eerdere, Mohammed en al zijn opvolgers deden exact deden wat daarin staat: strijden tegen de ongelovigen totdat zij onderworpen waren en de ongelovigenbelasting betaalden (Jizyah). Hoe dacht je dat de moslims totaan Tours in Frankrijk kwamen? Per vliegtuig? En denk jij dat jouw interpretatie van dat Koranvers beter is dan degene die hem uit zijn duim zoog?
Of was Mohammed geen goede moslim, omdat hij het Koranvers dat hij zelf verzonnen had verkeerd interpreteerde? Waren zijn opvolgers goede moslims? Als de islam daadwerkelijk een vreedzaam geloof is (zoals jij beweert), waren zowel Mohammed als zijn opvolgers geen goede moslims.
—
Maar stel dat we tot de conclusie kwamen dat uit de bla bla bla context blijkt dat het eerdergenoemde inderdaad kwaadaardig is. Zou je dàn voor een verbod zjn op het boek waar dat in staat?
@9 Dit document, dat na 9/11 als analysedocument werd opgesteld om in de VS te komen tot een effectievere veiligheidsstrategie, stelt toch echt iets heel anders:
Implementing a more effective national security strategy in the coming decades will require the deployment of perhaps the most potent tool for combating terrorism: Islam.Despite the proliferation of edicts from Islamic religious scholars based on the Qur’an and the teachings of the Prophet Muhammad, and the complete absence of rulings condoning the actions of organizations of al-Qaeda, terrorists lacking the requisite religious training necessary and certification from any religious authority to issue legal rulings, have taken Qur’anic verses out of context to justify their interpretations. Specifically, they often cite the following passages to argue that Islam authorizes their tactics. (pag. 13)
En:
The third major flaw in the terrorists’ approach is that no textual or theological basis exists for forcing non-Muslims to accept Islam. Verse 9:6, which terrorists fail to mention after they cite verse 9:5, orders Muslims to “ grant . . . asylum,” “ preach the Word of God,” and then “convey . . . to . . . [a] place of safety” those that no longer seek to fight against the Muslims. Accepting Islam is not mentioned as a condition of asylum. (pag. 15)
Maar dat zijn natuurlijk allemaal zijpaden. Graag terug naar het onderwerp van dit blog: immuniteit, vrijheid van meningsuiting en groepsbelediging.
Ik ben het volledig met je eens dat dit een zijpad is. Het was echter geen zijpad dat door mij was ingeslagen. Mijn vraag of de vrijheid van meningsuiting mag worden ingeperkt om de tot geweld aanzettende Koran te verbieden, mits aan jouw voorwaarden betreffende “tekstuele context en in sociaal-maatschappelijke en historische context” wordt voldaan, blijft echter onbeantwoord. Zal ik daar nog een antwoord op krijgen? Of staan onze linkse vrienden slechts te springen om Wilders en andere critici van de islam hun vrijheid af te nemen, en kunnen de regelrechte oproepen tot geweld in de Koran (die ook regelmatig leiden tot geweld) wèl door de beugel?
Overigens parafraseerde ik 9:29 en niet 9:5. Dat je het weet, zodat je de volgende keer een relevanter deel van een Amerikaanse belangen dienend veiligheidsrapport kunt citeren.