Een van de dingen die Europa tot op het bot verdelen is euthanasie (Grieks voor “een goede dood”). Nederland, België en Zwitserland staan het toe, in landen als Polen maar ook Frankrijk en Groot-Brittanië is het onderwerp in hoge mate taboe.
Er is wel een trend gaande waarin euthanasie steeds bespreekbaarder, en in sommige landen zelfs legaal wordt. Zo nam het Luxemburgse parlement een wet van die strekking aan, maar de groothertog weigerde hem te ondertekenen wegens gewetensbezwaren. De premier vond dit onacceptabel in een democratie, en om zo’n constitutionele crisis in de toekomst te voorkomen zal men de grondwet gaan wijzigen zodat de groothertog ook daar zijn macht verliest.
Recent leek het tij ook in Groot-Brittannië, Italië, Duitsland en Frankrijk te keren wegens publiciteit rond terminale en ernstig lijdende patiënten. De Franse Chantale Sébire leed aan een zeldzame vorm van kanker die pijnlijke zwellingen aan haar gezicht veroorzaakte. Twee dagen nadat ze via de rechter geen geassisteerde dood kon afdwingen, werd ze dood gevonden in haar woning. Ze had een slaapmiddel ingenomen dat ook wel voor euthanasie gebruikt wordt.
In Italië is beroering ontstaan omdat een rechter heeft geoordeeld dat de kunstmatige voeding van een al jaren in vegetatieve toestand verkerende patiënt mag worden stopgezet. Euthanasie is wel illegaal in Italië, maar er is niet vastgelegd wat euthanasie precies inhoudt en of het stopzetten van voeding daaronder valt. De Duitse Bundestag bekijkt nog of men het kan verbieden om mensen te helpen zoeken naar mogelijkheden tot zelfdoding.
In Groot-Brittannië speelde het volgende high-profile geval zich af. Oorzaak was een documentaire over Craig Ewert, een terminale patiënt die zijn toevlucht had gezocht in een Zwitserse kliniek. Om niet meer te hoeven lijden besloot hij daar zelf zijn leven te beëindigen. Voor de camera.
In eerste instantie leek het erop dat in Frankrijk de situatie zou gaan veranderen, want naar aanleiding van de zaak Sébire werd een onderzoekscommissie samengesteld om verruiming te onderzoeken. Die commissie kwam echter onlangs tot de conclusie dat er niks hoeft te veranderen. De Engelse documentaire lijkt voorlopig alleen een versteviging van het taboe te veroorzaken. Vooral uitzender Sky TV moest het ontgelden. Kerkelijke en anti-euthanasie organisaties buitelden over elkaar heen om de documentaire te veroordelen en er zal een onderzoek worden ingesteld naar mogelijke overtreding van het uizendhandvest. Brown verweet de zender “sensatiezucht”. Hij zal de wetgeving ook zeker niet verruimen, met als argument dat hij vreest dat ouderen zich verplicht zullen voelen om uit het leven te stappen. Een welhaast Godwin-achtig argument, zeker gezien het feit dat het aantal gevallen in Nederland juist daalt.
Een paar dagen later lijkt de steun voor dit standpunt van de premier niet aanwezig. Uit een enquête van TimesOnline blijkt dat 69% van de bevolking wil dat euthanasie mogelijk wordt (in Frankrijk werd dat op 87% geschat in 2007). Dit valt samen met het besluit van de openbare aanklager om niet over te gaan tot vervolging van de ouders van een 23-jarige jongen die ook in Zwitserland euthanasie liet plegen. Hij was na een ongeluk verlamd geraakt en had al verschillende pogingen tot zelfmoord ondernomen.
Het is niet te voorspellen welke invloed gevallen als die van Sébire en Ewert zullen hebben. In Italië lijkt het tot verscherping te gaan leiden, terwijl de publieke opinie in Frankrijk en Groot-Brittanië verruiming politiek mogelijk maakt. Duidelijk is wel dat terminale patiënten steeds vaker hun eigen weg vinden, wat het voor politici gemakkelijk maakt niets te doen. Daar de meest actieve voorstanders van het toneel verdwijnen waait elke zaak immers wel weer over.
Reacties (5)
In haar biografie las ik dat ook Annie MG Schmidt (en eerder haar man) gewoon zelf wat pillen en drank hebben gepakt, op een door hen gekozen ogenblik. Is toentertijd nooit naar buiten gekomen, zoals dat bij Hugo Claus wel het geval was. Dus ja, wie wegen zoekt kan wegen vinden. Maar ik hoop toch dat in landen als GB, Frankrijk en Italie meer mededogen komt voor hen die lijden.
Dat is precies wat ik niet aan de houding van de politici snap. In bepaalde uitzonderingssituaties lijkt me dat men niemand een vrijwillige keuze voor euthanasie kan ontzeggen. Maar men haalt maar al te graag het hellend vlak te voorschijn om huidige regelgeving in stand te houden.
En dat terwijl “overtredingen” met regelmaat plaatsvinden en nogal moeilijk “bestraft” kunnen worden. Een wassen neus dus die terminale en lijdende patienten de “illegaliteit” in drukt. En wat is daar menswaardig aan?
@2: Ik denk niet dat ‘illegaliteit’ een rol speelt voor de betrokkene, hoogstens de voorwaarden van de levensverzekering voor de nabestaanden. De zoektocht naar de mogelijkheid om zonder lijden van lijden verlost te worden lijkt me het grootste probleem.
@3 Het zou toch fijn zijn als dat lijden legaal wordt beeindigd. Ik heb al moeite met tegen het verkeer in fietsen, laat staan dat ik tegen de wet in mijzelf moet doden… Brrrrr. Veel liever had ik een arts die mij hielp bij pijn. Dat het niet legaal is, is voor mij wel degelijk een belemmering. Voor jou?
Ik ben niet goed op de hoogte van het aantal pillen en de hoeveelheid alcohol om dat te laten slagen. Misschien is dat een kwestie van jezelf erin verdiepen. Maar nogmaals: ik heb liever een arts.
Mijn inschatting is idd dat het regelen van een manier om eruit te stappen niet heel veel problemen zal geven.
Het gaat echt om waardigheid; “ik” wil besluiten wanneer ik ga en onder welke omstandigheden. Anders had Severe zich die periode van rechtzaken ook wel kunnen besparen?