Nieuw is De Nederlandse Boekengids voor non-fictie, vanaf 2016 elke twee maanden verkrijgbaar. Die moet een breed, algemeen publiek de laatste wetenschappelijke en culturele inzichten bieden. Bij zo’n eminente brugfunctie kunnen grote woorden niet ontbreken.
Het boek vermag meer, op een andere manier, dan andere media. Als lezer zou je je daarvan wel bewust moeten zijn. Want dan kan DNBg zijn functie vervullen. Deze scheelt de lezer uren leestijd, want die is in staat een betere keuze uit het aanbod te maken. Hij hoeft zich niet langer door meters weerspannige academische schrifturen heen te worstelen. Hij heeft immers zijn gids bij de hand.
Als proeve is er een nulnummer uitgebracht. Daarin bij uitzondering ook twee interviews, afgenomen door de twee initiatiefnemers Merlijn Olnon en Esther Willis; gewoonlijk blijft het bij essayistische besprekingen, boekrubrieken en signalementen. Robbert Dijkgraaf geeft een aantal van zijn favoriete titels op. Hij maakt een kosmische vergelijking: van het universum kennen we 95 procent niet. Maar van de wereld direct om ons heen kennen we de werkelijke eigenschappen waarschijnlijk ook slechts voor 5 procent. Diepe vragen stellen over heel simpele dingen, dat is de kunst. “Wij stellen nog altijd dezelfde vragen”, concludeert hij dan ook.
De tweede geïnterviewde is Hans Goedkoop die een andere nationale feestdag voorstelt, namelijk Oudjaar. Want daarop werd in Nederland ooit de kiem voor alle burgerlijke vrijheden gelegd. Waaruit de hedendaagse rechtspraak niet alleen in Nederland, maar ook in Europa en de Verenigde Staten is ontstaan. Volgens hem beter dan het huidige gemakzuchtige genieten van Bevrijdingsdag.
René van Stipriaan constateert in zijn beschouwing op het boekenbedrijf dat ook uitgevers op verkeerde paarden wedden. Gaat het om lezen of om schrijven? Dat lijkt de hamvraag te zijn. De e-books en e-readers hebben nog steeds geen hoge vlucht genomen. Maar wel Twitter, Facebook, weblogs en aanverwante zaken. Mensen willen emanciperen en zelf schrijven. Ze willen hun eigen gedachten denken en die niet voorgeschreven krijgen, zeg ik er maar even bij. Stipriaan ziet een toekomst voor een Spotify for Books, uitgevers zouden het initiatief moeten nemen. Dan wordt delen ook bij boeken het nieuwe hebben. Wat het altijd al geweest is, de eigen natuur van boeken als ideedragers en ideeoverbrengers. Waar de grootst mogelijke besmetting juist gewenst is.
Als De Nederlandse Boekengids die functie wil en kan vervullen, “die verder gaat dan journalistiek en opinie”, dan is die mij lief. Ik moet denken aan wat Xandra Schutte, hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer, in De Volkskrant zei bij het bekend worden van de noodgedwongen devaluatie van Vrij Nederland van weekblad tot maandblad. Dat overkwam eerder ook HP/De Tijd. Je kunt niet langer als traditioneel opinietijdschrift een breed publiek bedienen. Daartoe zijn tegenwoordig ook de kranten met hun weekendbijlages in staat. Al onze verworvenheden, zo zei zij, hebben die uit onze hand geslagen en overgenomen: diepgravende reportages, essays en analyses. Dus zul je het moeten durven zoeken in de niches. Het hagel schieten in de fictiebranche met het oog op bestsellers is funest voor het boekenbedrijf: dat leidt in den brede tot oppervlakkigheid. Kwaliteit en niche, dat zijn sleutelwoorden.
Nogmaals: als De Nederlandse Boekengids die op non-fictiegebied voor mij zichtbaar kan maken, dan is die mij een abonnement waard.
Michel Gastkemper houdt al vijftig jaar van strips (vooral avonturen), al bijna veertig jaar van Rush en is verder vooral thuis in de antroposofie (als redacteur en blogger).
Dit artikel verscheen eerder op Mainzer Beobachter