Verrassing: klimaatsceptici produceren alarmerend rapport

ANALYSE - Selectief winkelende klimaatsceptici produceerden – onbedoeld – een alarmerend rapport over klimaatverandering.

De afgelopen week ontstond een rimpeling in de klimaatvijver. Een rapport van de Global Warming Policy Foundation GWPF zou aantonen dat de zogeheten klimaatgevoeligheid veel lager is dan het klimaatpanel IPCC inschat. Die conclusie is gebaseerd op selectief winkelen in de wetenschappelijke literatuur, zeggen verschillende wetenschappers. Ze hebben gelijk.

Maar als we er nu, for the sake of argument, vanuit gaan dat de auteurs, ex-bankier Nic Lewis en ‘sceptisch’ journalist Marcel Crok, de klimaatgevoeligheid beter schatten dan het IPCC. Stel. Dan is de verrassende conclusie dat ook dan bij ongewijzigde CO2-uitstoot het klimaat eind deze eeuw zo’n 2 à ruim 4 oC kan zijn opgewarmd, terwijl op de langere termijn volgens de GWPF-getallen zelfs 7 graden in het verschiet kan liggen.

Kennelijk produceren ‘sceptici’ nu rapporten die ze als ze van het IPCC zouden komen ronduit ‘alarmistisch’ zouden noemen.

Studies die claimen dat de klimaatwetenschap niet deugt of ‘goed nieuws verbergt’ moeten het liefst wat sceptisch worden bekeken. Gaat het hier om een bijdrage aan de wetenschap, of om een bijdrage aan het maatschappelijk-politieke debat? Dat laatste is duidelijk het geval. Het stuk is niet in de wetenschappelijke vakliteratuur gepubliceerd, maar is gesponsord door en uitgebracht als rapport van de zich ‘denktank’ noemende lobby-organisatie GWPF van Nigel Lawson.

Die stichting houdt zijn financiële bronnen verborgen, maar lijkt onder meer banden te hebben met de gigantische Belchatow kolencentrale in Polen. In Nederland wordt het rapport gepromoot door de Groene Rekenkamer, een Madurodam-versie van de denktanks à la GWPF.

Beide organisaties hebben evident een politieke, geen wetenschappelijke agenda, met als boodschap: het klimaatrisico is veel kleiner dan het IPCC beweert, we hoeven niet in actie te komen. Het rapport van Lewis en Crok heeft als doel die boodschap te onderbouwen. Misschien – vermoedelijk zelfs – vinden Lewis en Crok dat ze wél aan de wetenschap bijdragen, als dat zo is moet de conclusie zijn dat ze zich naïef voor een politiek karretje hebben laten spannen.

Opmerkelijk is het dat óók bij de relatief lage klimaatgevoeligheid die uit de rekensommen van Lewis en Crok rolt, de aarde fors blijft opwarmen als er niets aan de CO2-uitstoot wordt gedaan. En misschien nog opmerkelijker is dat ‘sceptici’ die de studie van de GWPF roemen, zelf niet door lijken te hebben dat dit een rechtstreeks gevolg is van de getallen die Lewis en Crok produceren.

Conservatief blog De Dagelijkse Standaard juicht ‘dat dit heel goed nieuws is: Global Warming is hoogstwaarschijnlijk een heel stuk minder sterk dan velen lang gedacht en geroepen hebben’. Ook de titel van het rapport ‘Een gevoelige kwestie: hoe het IPCC goed nieuws over klimaatverandering verborg’ doet vermoeden dat noch de auteurs noch de opdrachtgever de maatschappelijke consequenties van hun analyse helemaal goed hebben doordacht.

Gevoeligheden

In dergelijke discussies is vaak sprake van twee begrippen voor de klimaatgevoeligheid. Het eerste is de zogeheten Equilibrium Climate Sensitivity (ECS), de opwarming die optreedt bij een verdubbeling van de CO2-concentratie als de energiebalans van de aarde op langere termijn weer in evenwicht is gekomen. Het tweede is de Transient Climate Response (TCR), de opwarming die op de kortere termijn ontstaat op het moment dat de CO2-concentratie is verdubbeld, terwijl het dan nog eeuwen kan duren voordat de energiebalans weer in evenwicht is. Omdat het in het klimaatbeleid veelal over de komende eeuw gaat, is de TCR een belangrijke grootheid.

De auteurs hebben het vooral op deze TCR gemunt. Die zou het IPCC te hoog inschatten, de werkelijke waarde zou een stuk lager zijn. Het IPCC ‘verborg het goede nieuws’. Nic Lewis zegt in het persbericht over de consequenties van de lage schatting van de TCR: ‘Wij schatten dat bij het een na hoogste emissiescenario van het IPCC de opwarming eind van deze eeuw nog altijd beperkt blijft tot het internationale doel van twee graden.’

Vlag uit?

Kan de vlag dus uit?

Nou, nee. Zelfs niet als de schatting van de klimaatgevoeligheid door Crok en Lewis de juiste is. Immers, Lewis koppelt in deze uitspraak zijn lage klimaatgevoeligheid aan een IPCC-emissiescenario waarin al in een reductie van de CO2-uitstoot is voorzien, het RCP6 in het jargon. Het is echter een goed gebruik als referentie een ongewijzigd-beleidsscenario te nemen, business as usual.

In het laatste IPCC-rapport is dat het RCP8.5, waarin de uitstoot doorgaat. Eigenlijk is dat niet eens business as usual: de emissies van CO2 stijgen momenteel zelfs sneller dan in dit hoogste IPCC-scenario. Als de relatief lage klimaatgevoeligheid die Lewis en Crok de beste schatting vinden aan dit RCP8.5 wordt gekoppeld, dan zal de aarde eind deze eeuw dus ongeveer 3oC zijn opgewarmd ten opzichte van het pre-industriële tijdvak, laat prof. Piers Forster van de Universiteit van Leeds op basis van het rapport zien. Anders gezegd: een iets lagere klimaatgevoeligheid betekent tien, twintig jaar tijdwinst, meer niet.

Als ik her en der naar voren breng dat we deze eeuw op een graad of 3 opwarming afkoersen, is dat in de ogen van de ‘sceptische’ goegemeente ‘alarmistisch’. Als dat zo is moet de GWPF nu zichzelf als alarmistische organisatie afficheren. Wie had dat kunnen denken? Sceptici die met veel bombarie beweren dat het IPCC ‘goed nieuws over klimaatverandering verborg’ komen uit de kast en blijken verontrustende cijfers te hebben geproduceerd.

Studies weggooien

Zoveel is nu wel duidelijk: zelfs als de veronderstelling juist is dat de klimaatgevoeligheid van Lewis en Crok de betere schatting zou zijn, kan de vlag niet uit.

Maar klopt die veronderstelling? Zit het GWPF-rapport dichter bij de waarheid van het IPCC? Is er dan niet een heel klein beetje goed nieuws, tien of twintig jaar extra tijd bijvoorbeeld?

Het antwoord is: nee. Er is geen enkele reden om aan te nemen dat Lewis en Croks schatting meer hout snijdt dan wat de wetenschap tot nu heeft neergelegd. Integendeel. Integendeel.

Het laatste IPCC-rapport (pdf) geeft, zoals ook in eerdere assessments, een brede spreiding van waarden, die voortkomt uit een veelheid aan benaderingswijzen om de klimaatgevoeligheid te schatten. Elk van die benaderingswijzen hebben hun eigen voor- en nadelen en gebruiksaanwijzingen. Het gehéél aan benaderingswijzen geeft inzicht in het systeem, vindt het IPCC-rapport, dat daarom geen voorkeur voor een van die methoden uitspreekt.

Lewis en Crok ‘gooien 90% van de studies weg, zonder daar goede redenen voor aan te geven’, zegt klimaatwetenschapper Bart Verheggen in Trouw. Andere reacties uit wetenschappelijke hoek hebben dezelfde strekking: Lewis en Crok winkelen selectief in de beschikbare kennis. De animatie van Jos Hagelaars hieronder illustreert dit:

lewis_crok_ipcc_ecs_1s

Schattingen van de klimaatgevoeligheid op basis van paleoklimaatstudies worden door Lewis en Crok gemakkelijk terzijde geschoven als niet representatief voor het huidige klimaat.

Aan gevoeligheidsschattingen op basis van klimaatmodellen maken ze iets meer woorden vuil. Belangrijkste argument is dat de modellen de opwarming flink zouden hebben overschat: de opwarming is in werkelijkheid geringer dan de modelprojecties. Dan deugt de klimaatgevoeligheid van die modellen niet, vinden Lewis en Crok, en wijzen schattingen op basis van klimaatmodellen van de hand. Die belangrijke bronnen wegstrepend, vinden ze alleen schattingen van de klimaatgevoeligheid op basis van recent waargenomen klimaatverandering en een simpel model de ‘veruit superieure’ methode.

Koelende factoren

Tegen die conclusie verzetten de wetenschappers zich heftig. Paleostudies zijn juist grondig doorgevlooid (pdf) om de conclusies ervan eenduidig en toepasbaar te maken. Wat de modellen en het werkelijke temperatuurverloop betreft is van belang dat in de afgelopen tijd een veel beter inzicht is ontstaan in het verschil tussen eerder gemaakte modelprojecties en de waargenomen realiteit. Het komt er kort gezegd op neer dat er in de afgelopen ca. vijftien jaar meer koelende factoren waren dan waar de modellen vanuit gingen toen de projecties werden gemaakt. Het gaat dan om wat toevalstreffers mogen heten: een hogere frequentie van verkoelende la Niña’s in die periode bijvoorbeeld, die niet kon en kan worden voorzien, een minder krachtige zonnecyclus die niet kon en kan worden voorzien, en meer uitbarstingen van (kleinere) vulkanen die zonwerend stof hoog in de atmosfeer blazen.

Die factoren werkten toevallig zo samen dat ze de opwarmende trend door de stijgende CO2-concentratie overschaduwden, schrijven klimaatmodellenbouwers Gavin Schmidt en collega’s van NASA in Nature Climate Change. Als die toevalstreffers nadat ze zich hebben voorgedaan aan de modellen worden opgelegd, blijken ze goed te kloppen. Met andere woorden: een toevallige mix van koelende krachten wil nog niet zeggen dat de gemodelleerde fysica in het model niet deugt. En dus ook niet dat de klimaatgevoeligheid die uit dat soort modellen rolt een overschatting is, aldus Schmidt en collega’s.

En tenslotte: ook bij schattingen van de klimaatgevoeligheid op basis van waarnemingen, de voorkeursmethode van de GWPF-studie, zijn kanttekeningen en twijfels te plaatsen. Om te beginnen de haast paradoxale kanttekening dat ook om dit soort schattingen te kunnen maken een model nodig is. Een eenvoudig model, maar toch een model, wat automatisch met zich meebrengt dat veronderstellingen en aannamen moeten worden gedaan. Die hoeven niet vanzelfsprekend met de fysieke wereld overeen te komen. De bedenkers van deze methode, Piers Forster en Jonathan Gregory van de Universiteiten van Leeds respectievelijk Reading, zijn dan ook de eersten om dat te erkennen. Forster wijst erop dat Lewis en Crok veel te luchtig over de tekortkomingen van nota bene zijn eigen methode heenstappen.

Opzet mislukt

De conclusies zijn glashelder.

Lewis en Crok hebben een opmerkelijke oefening gedaan door de klimaatgevoeligheid te schatten op basis van een beperkt aantal studies die op waarnemingen, in plaats van op modellen of paleoklimaatinzichten zijn gebaseerd. Daaruit rolt een relatief lage klimaatgevoeligheid. De selectie van studies en parameters waarop wordt geleund is eenzijdig en niet goed verdedigbaar. Maar zelfs dan wijkt de zo gevonden klimaatgevoeligheid maar weinig af van de bandbreedte die het IPCC vindt.

De centrale claim van het rapport dat het IPCC ‘goed nieuws verborg’ valt genadeloos door de mand. Maar opmerkelijker nog: ook met hun selectief afgeleide lage klimaatgevoeligheid betekent voortzetting van de huidige CO2-emissies een opwarming van om en nabij de 3oC ten opzichte van de pre-industriële situatie, tot misschien wel 7oC op de langere termijn.

Als het doel van de GWPF en de Groene Rekenkamer was om een rapport te laten maken dat de klimaatverandering moest bagatelliseren en de noodzaak voor CO2-reductie moest wegnemen, dan is de verrassende conclusie dat die opzet onbedoeld geheel is mislukt.

Dit stuk verscheen eerder als gastbijdrage op Klimaatverandering.

Reacties (10)

#1 Herman Vruggink

Ook al is bewezen dat op basis van cijfers Ajax een betere club is dan Feyenoord, een echte 010 supporter dat nooit over zijn lippen krijgen. Zo zal een echte ontkenner nooit toegeven aan linkse hobby’s als klimaatverandering.

De eerste die zich uit moet spreken is Marcel Crok zelf. Hoe kan hij op basis van zijn eigen bevindingen zich blijven uitspreken tegen mitigatie? Hij zal tenminste zijn afweging eens duidelijk moeten onderbouwen.

  • Volgende discussie
#2 De Conservatief

Het is niet alsof we er heel veel aan kunnen doen. Al gaan we allemaal in een Prius rijden dan zetten ze er in China of de VS wel een paar extra fabrieken bij. Van die hele klimaatbeweging gaat toch niks terecht komen; de belangen zijn te groot en het effect te onzeker. Unilateraal maatregelen nemen lijkt me dan economische zelfmutilatie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Bob Brand

Meneer De Conservatief: Een politiek extreme ideologie zoals het “Conservatisme” is een ontroerend mooi iets maar het is géén vrijbrief om de werkelijkheid niet onder ogen te zien.

Zo beweert niemand dat we “unilaterale maatregelen” zouden moeten nemen, maar wél dat er gewerkt dient te worden aan klimaatverdragen en overeenkomsten juist om te voorkomen dat de maatregelen eenzijdig bij de Europeanen gaan landen.

U zou dus een groot voorstander moeten zijn van een nieuw UNFCCC klimaatverdrag in 2015, aangezien dat de enige manier is om te voorkomen dat alléén de EU aan emissiereductie doet. Overigens is dat laatste al besloten:

We got it: 40% GHG and AT LEAST 27% RES as a BINDING EU TARGET :-)

Lees daartoe dit blog van Paul Luttikhuis.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 De Conservatief

@3: En denk je zelf dat anderen zich eraan gaan houden?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Bob Brand

Beste De Conservatief,

Dat is nou het leuke van een verdrag, daar moet iedereen zich aan houden. Zo niet, dan eindigt het verdrag of de overeenkomst en dan gaat men naar het Internationaal Hof van Justitie of de World Trade Organization.

De handelsverdragen en andere verdragen (START, Comprehensive Nuclear Test-Ban Treaty, Convention on Nuclear Safety) worden ook nageleefd. Toezichtsregels voor de emissies zijn inmiddels al jaren van kracht:

https://unfccc.int/national_reports/annex_i_ghg_inventories/reporting_requirements/items/2759.php

Alle VN landen rapporteren verplicht ieder jaar de emissies aan UNFCCC en er zijn controle-mechanismen door metingen van emissies per satelliet en ‘in situ’.

Dus verdragen worden nageleefd. Zo niet, dan zeg je ze op.

Zonder een verdrag is er juist geen enkele garantie dat Europa niet als enige voor emissiereductie opdraait. En de emissiereducties (-40% in 2030), daar is al toe besloten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Hans Verbeek

@3: Bob, wist je dat de Oekraïne de afgelopen 20 jaar het beste klimaatbeleid van de wereld voerde. In 2012 was de Oekraïnse CO2-uitstoot maar liefst 57% lager dan de CO2-uitstoot in 1990.
En als het IMF de Oekraïne niet ’te hulp” was geschoten in 1994, dan was de CO2-uitstoot misschien nog wel lager geweest.

Het IMF gaat de komende jaren nieuwe economische hervormingen doorvoeren in de Oekraïne, waardoor de prijs voor gas en elektriciteit zou kunnen verdubbelen. Economische hervormingen zijn echt heel goed klimaatbeleid.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 De Conservatief

Dat is nou het leuke van een verdrag, daar moet iedereen zich aan houden. Zo niet, dan eindigt het verdrag of de overeenkomst en dan gaat men naar het Internationaal Hof van Justitie of de World Trade Organization.

En daar gaan landen als China en de VS naar luisteren? Vooral de VS laten zich weinig gelegen aan zulke verdragen. Er is ook geen stok achter de deur. Aan het einde van het verhaal doen alleen de EU en Canada eraan en lopen we voor niets een hoop geld mis.

Ach, de werkelijkheid is altijd zo anders dan die mooie verdragen en idealen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Bob Brand

Beste Conservatief,

Juist de VS bereikt de laatste jaren vrij forse emissiereducties: echte dalingen van de emissies. De strengere EPA regelgeving voor de emissies van voertuigen en voor nieuwe elektriciteitscentrales draagt daar aan bij:

http://www2.epa.gov/carbon-pollution-standards

Op slide 9 van deze presentatie van het Department of Energy zie je dat er in de VS vanaf 2017 bijna geen kolencentrales (zonder CCS) meer gebouwd gaan worden – vanwege strengere EPA regelgeving. In de VS dalen de emissies nu heel aardig:

Grafiek CO2-emissies per capita in de VS (ton/jaar)

Dat heeft mede met schaliegas te maken, maar dat schaliegas is attractiever geworden dankzij de EPA regelgeving. Daarnaast is er een groeiend aandeel windenergie en nu ook weer nucleair.

De laatste paar jaren dalen de emissies in de VS zelfs sneller dan in de EU. Obama heeft meer maatregelen aangekondigd m.b.t. emissiereductie:

http://www.nrc.nl/klimaat/2013/06/25/en-nu-aan-het-werk/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 De Conservatief

De laatste tijd blijkt het juist weer dat schaliegas niet winstgevend is, dus dat zal spoedig ook wel weer over zijn. Afrika en Zuid-Amerika, waar de opkomende economieën zitten, steken hun middelvinger op naar co2-regulaties en gaan vrolijk door. Ik kan me moeilijk voorstellen dat China er iets aan gaat doen, behalve misschien om de luchtkwaliteit in de steden iets op te vijzelen.

Ik ben dan ook geen principieel tegenstander van Co2-wetgeving, meer voor het verbeteren van luchtkwaliteit dan om een opwarming van de aarde te bestrijden, maar het moet wel realistisch, multilateraal en profitabel zijn. En dat is iets wat ik nog niet zo snel zie gebeuren. Ik ben sceptisch, maar ik wacht af.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Bob Brand

Beste De Conservatief,

Of “schaliegas winstgevend is”, is niet het punt. Het punt is juist dat ook de VS al veel regelgeving heeft ingevoerd om de CO2-emissies te reduceren – en dat die maatregelen effectief zijn:

CO2-emissies per capita in de VS

Er is dus geen sprake van dat het “unilateraal” gebeurt, integendeel.

En JUIST het afsluiten van een bindend verdrag in 2015 kan zeker stellen dat de toekomstige inspanningen in de EU (die toch al afgesproken zijn), ook door de VS en andere landen gaan gebeuren. China is eveneens begonnen met regelgeving, zo experimenteert men met het veilen van verhandelbare emissierechten:

http://phys.org/news/2013-11-china-carbon-emissions-scheme.html

http://www.rsc.org/chemistryworld/2013/11/carbon-emissions-trading-schemes-debut-china

Verder wordt er in China op ongeëvenaarde schaal geïnvesteerd in windenergie en nucleair:

http://www.businessweek.com/articles/2013-11-21/green-china-it-leads-the-world-in-adding-renewable-electricity

China heeft inderdaad ook een aanzienlijk belang bij verbetering van de luchtkwaliteit. China was onder ‘Kyoto’ nog op geen enkele wijze gebonden aan emissie-reducties (wél aan een inspanningsverplichting om te werken aan projecten op dit terrein). De inzet van UNFCCC 2015 is om ook China te binden aan een plafond of een verplichte reductie. Zonder nieuw klimaatverdrag hebben we daar geen enkele garantie voor en mét dat verdrag is er een commitment — en daarmee ook een markt voor nieuwe technologie en diensten op dat gebied.

  • Vorige discussie