Twijfel heeft de toekomst

Waar gaat het heen met deze wereld? Historicus en journalist Addie Schulte (1965) schreef een boek over doemdenken als reactie op actuele kwesties zoals migratie, klimaatverandering, neoliberalisme en robotisering. Hij is er aan begonnen, zoals hij zelf zegt 'uit verbazing over de grote rol van doembeelden in het denken over de toekomst.' Hij heeft niet de pretentie die beelden te bestrijden. Zijn doel is meer ze te beschrijven en te analyseren. Ook als er niets van klopt kan een doemscenario invloed hebben op het handelen, denken en voelen van mensen. Ongeacht het onderwerp ziet Schulte in neergangstheorieën dezelfde ingrediënten (p.12): er gaat iets fundamenteel mis, dat kun je nu al zien, belangrijke waarden worden bedreigd en als de ontwikkeling niet gekeerd wordt komt een zinvol leven op de tocht te staan. Veel mensen willen de bedreiging niet erkennen, dat leidt tot allerlei spanningen. Maar het blijft een ontwikkeling die door mensen in gang is gezet en die dus ook door mensen gekeerd kan worden. Een betere toekomst blijft mogelijk. Veel doemscenario's worden dan ook gekoppeld aan een positief toekomstbeeld. Angst en hoop liggen dichtbij elkaar.

Door: Foto: Milieudefensie (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 25-10-2022

De grens van de grenzeloosheid

, door

Nieuwe technologieën: er is niets nieuws onder de zon, vindt theoloog Els Rooseboom. Ze waarschuwt tegen overdreven optimisme én tegen doemdenken. Ze is één van de winnaars van de blogwedstrijd Intieme technologie.

Techniek is sinds uitvindingen als het vuur en de steenbijl per definitie onbegrensd voor de mens. Er is geen weg terug, we kunnen alleen maar vooruit door het immer groeiende vermogen van de mens tot onderzoeken en uitvinden. Het leven wordt er aangenamer van: door de loop der eeuwen kwamen onder andere de boekdrukkunst, elektrisch licht en de trein tevoorschijn. Zaken die nu doodgewoon zijn, maar in hun tijd opzienbarend. Soms worden de vernieuwingen ons door de strot geduwd, maar alles went, zelfs hangen (oftewel: opgehangen worden), zei mijn vader altijd.

Revolutionair is de recente uitvinding van de computer. De digitale ontwikkeling voltrekt zich op vele gebieden met een duizelingwekkende snelheid. Iedereen doet hieraan mee, kinderen en bejaarden niet uitgezonderd. Betrekkelijk eenvoudige technieken zijn veranderd in ingewikkelde technologieën. Concrete apparaten en werktuigen zijn abstracte toepassingen van elektronica geworden. Op alle gebieden van het leven evolueert dit in een hoog tempo. ‘Vroeger’ was een koelkast of een wasmachine absoluut onmisbaar, nu een computer of een smartphone.

Extra lichaamsdeel
Communicatie verloopt sneller en veelomvattender dan in de tijd van de postkoets. Het concrete werktuig is geen verlengstuk van de mens meer, zoals bijvoorbeeld een pen of een boek, maar een abstract intrinsiek onderdeel geworden zoals bijvoorbeeld internet. Mensen leven er dagelijks mee en dragen het bij zich als een extra lichaamsdeel. Er is nauwelijks scheiding meer tussen private en technische wereld; ze zijn met elkaar verweven geraakt.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.