COLUMN - Vandaag is het Tweede Pinksterdag en niemand begrijpt waarom het een vrije dag is. Ik ga het u ook niet uitleggen, want het is veel interessanter dat kardinaal Wim Eijk het ook allemaal wat overdreven vindt. De katholieke kerkleider trok afgelopen week de aandacht door op te merken dat het wat hem betreft geen vrije dag hoefde te zijn.
Hij kreeg meteen bijval van Karin van den Broeke, de voorzitster van de Protestantse Kerk in Nederland, die voorstelde er twee vrije dagen voor terug te geven, om ook de joodse en islamitische gelovigen een landelijke feestdag te gunnen. “Dan straal je uit: in Nederland kiezen we voor een inclusieve samenleving.” Voorspelbare reacties: de moslimorganisatie HumanIslam is buitengewoon blij, behoudende protestanten zijn buitengewoon tegen. Ik voor mij beschouw het als buitengewoon ondoordacht.
Zo is er een probleem dat ik maar even zal aanduiden als “goede smaak”. De Nederlandse hindoe-organisaties hebben zich waardig gehuld in stilzwijgen, maar zouden erop hebben kunnen wijzen dat Van den Broekes inclusiviteit zich tot monotheïsten beperkt. Ze zouden ook hebben kunnen zeggen dat er in ons land meer hindoes zijn dan joden, waarop dan iemand zou kunnen tegenwerpen dat daarvoor gruwelijke historische redenen zijn – en daarmee zou een behoorlijk smakeloze discussie zijn losgebarsten over welke religies er in ons land nu echt toe doen.
Zo’n discussie is niet alleen smakeloos, ze is ook onbeslisbaar. Ik had daarom verwacht dat er nooit serieus zou worden gesproken over religieuze feestdagen: welke selectie je ook maakt, je bruuskeert er altijd wel een groep gelovigen mee. Niet over beginnen dus. Voor niet-gelovigen leek het me ook geen echte kwestie. In mijn eerste Sargasso-column schreef ik:
Het illustreert het zelfvertrouwen van de seculiere wereld dat ze de moeite niet neemt de laatste religieuze rafels af te hechten. Natuurlijk is het zevendaagse weekritme een confessionele erfenis, natuurlijk is het vreemd dat we over enkele vrije dagen niet vrijuit mogen beschikken, maar ik zou me eraan storen als iemand er echt een zaak van maakte.
Nu het debat er desondanks toch is, doe ook ik maar een voorstel. Laten we die zeven verplicht vrije dagen inwisselen tegen zeven gewone vrije dagen.
Daarvoor is een praktische reden: de moeilijkheid om in het voorjaar afspraken te maken. Als iedereen precies dezelfde werkdagen zou hebben, was er geen probleem, maar de arbeidsmarkt is diverser geworden en door outsourcing lopen werkprocessen over steeds meer organisaties. Daardoor maken carnaval, twee paasdagen, koningsdag, 1 mei, bevrijdingsdag, hemelvaartsdag, twee pinksterdagen alsmede de vakantiespreiding het steeds lastiger mensen efficiënt te laten samenwerken. Maarten Hilbrandie noemde het onlangs op ThePostOnline “een clusterfuck” en het is krek zo. Als organisaties mensen de vrijheid geven, dan zal er af en toe op een afdeling iemand niet zijn, waar collega’s elkaars werk kunnen overnemen, maar kunnen andere organisaties verder werken.
Daarnaast is er het principiële punt, waarover ik al eens eerder blogde. Religieuze meningen moeten worden behandeld zoals alle andere. Ik zie bijvoorbeeld liever niet dat een magistraat de aanwezigen verzoekt te gaan staan als iemand het “zo waarlijk helpe mij God almachtig” uitspreekt, terwijl de aanwezigen mogen blijven zitten als iemand een belofte aflegt. Dan wordt van de niet-gelovigen een blijk van respect verwacht dat gelovigen andersom niet hoeven geven.
Liever heb ik over dit soort zaken helemaal geen discussie. Onze samenleving is zó seculier dat we de laatste overblijfselen van het christendom niet hoeven weg te nemen. Het sop is de kool niet waard. Als er dan echter toch over wordt gesproken, zou ik zeggen: laat mensen de vrijheid zelf te kiezen wanneer ze hun vrije dagen opnemen.
Tot slot dit: het is sympathiek dat Van den Broeke wil uitstralen dat we in Nederland een inclusieve samenleving zijn, maar de rekening van die extra vrije dag legt ze bij de werkgevers en werknemers. Van andermans kaas is het makkelijk grote hompen snijden. Ik kon een zekere ergernis niet onderdrukken.
Reacties (13)
Verdomd interessant allemaal Jona.
Maar het is vandaag 25 mei en dat is terecht een vrije dag. Voor alle radicaal-atheïsten.
Mooi verhaal. Prima argumenten.
Maar –en voor hier kleed ik het even in– neem nu een prachtig bedrijf.. midden in de samenleving. Bescheiden winstje, heel groen en veel werknemers stemmen best links. Zucht. Enfin daar wil op 1ste kerstdag Mohammed werken. Hamid eigenlijk niet maar is solidair dus de tent draait 1ste kerstdag op 2 werknemers? Wie doet de deur open en zet het netwerk en lampen aan? Et cetera.
Toch doen en werken met ondergrenzen en inschrijftermijnen etc? Ik wens je succes. Of, zelfde aantal ‘verplichte’ vrije dagen, maar dan op data die 100% nooit religeis zijn/worden? Zodat je niemand tegen het hoofd stoot? Of stoot je dan elke religieus tegen het hoofd? Al was het maar omdat ie dan voortaan zijn vakantiedagen mag ‘offeren’ ? Of Ruttiaans? D.w.z geen probleem (willen) zien, dan is er ook geen oplossing nodig en kun je lachen? Of, misschien moet je bijv aan Moslims vragen hoe erg het is dat de ‘verplichte vrij dag’ samenvalt met de dag waarop een aantal kaasjes kerst of pasen viert?
Nederland kan wel wat meer officiële vrije dagen gebruiken, we hebben er in vergelijking met andere landen erg weinig,
15 augustus bijvoorbeeld en 8 maart kunnen er best bij.
Daarnaast heeft Suriname wel een mooie mix van allerlei vrije dagen op geloofsbasis, kan dus prima.
Ik vind een aantal centraal geregelde vrije dagen best wel prima in een samenleving… alleen dus niet 5 in nog geen 2 maanden tijd, zeer onhandig verdeeld zodat je allemaal gebroken weken overhoudt en een zeer ongelijke spreiding over de dagen van de week.
Een paar dagen clusteren tot een wat langer feestje, dus bv altijd een lang weekend, en een of twee andere doorschuiven naar september/oktober, dat lijkt me veel plezieriger.
Als we die 7 inleveren en vrij mogen besteden, durf ik te wedden dat ze na een paar wegsmelten. Leer mij die werkgevers kennen.
Pasen en Kerstmis zijn nog wel feestdagen die staan als een huis. Pinksteren en Hemelvaartsdag zijn wel een beetje raar, ja.
(Overigens, om je punt te maken noem je ook 1 mei en carnaval, maar dat zijn geen verplichte feestdagen, natuurlijk.)
Kunnen alle verplichte feestdagen niet gewoon op de 1e vrijdag na de corresponderende Gregoreaanse (en dus niet lunisolaire) kalenderdatum, vastgesteld volgens het eerste Pantheïstische Concilie van Arduenn, 25 mei 2015?
Feest – Eerste vrijdag na
————————————-
Carnaval/Suikerfeest – 8 februari
Pasen/lente-equinox – 21 maart
Hemelvaartdag (van Moses, Jezus en Mohammed) – 30 april
Pinksteren – 10 mei
Midzomerdag – 21 juni
Halloween/Diwali/Sint Maarten – 31 oktober
Sinterklaas – 5 december
Kerstmis – 25 december
————————————-
En dan is er vast nog wel ruimte voor een Boeddhistisch dingetje.
Halleluyagobble http://www.freaknet.org.uk/graphics01/g04/phineas/phin06.jpg
Sint op 6 december
Op zichzelf vind ik wel dat er ruimte moet zijn voor alle belangrijke (al dan niet religieuze) feestdagen. Vrij besteedbare feestdagen lijken me dan ook zeker een goed idee. Maar wel in een vorm dat werknemers verzekerd kunnen zijn deze dagen ook te krijgen door dit beperkt aantal dagen altijd toe te moeten kennen als ze aangevraagd worden (behoudens beroepen waar altijd al piketdiensten golden zoals de hulpdiensten en de zorg. Daar kan je een best-effort afspraak maken.) Tegelijk moeten werkgevers ook kunnen zeggen dat gezien het aantal mensen dat er voor kiest om een bepaalde dag vrij te claimen ze de hele tent dicht doen, en iedereen verplicht vrij is (ten koste van vakantiedagen van de werknemers). Gezien het feit dat het hier gaat om dagen die lang van te voren bekend zijn, lijkt me dat planningstechnisch geen grote problemen opleveren.
Zo krijg je een situatie dat iedereen zelf kan kiezen welke dagen voor hen belangrijk zijn, op welke basis ze dat ook vinden (religieuze hoogtijdagen, “dit is mijn vaste skiweek”, “mijn verjaardag”, Towel Day (@1), wat dan ook).
oh jezus. Drie kinders en een vrouw in het onderwijs. Straks zitten ze allemaal op verschillende scholen….
Hoe ga ik dat in hemelsnaam organiseren?
Gekke religieuzen die denken dat 2e pinksterdag een vrije dag is vanwege religieuze redenen. Natuurlijk niet. 2e pinksterdag is een vrije dag omdat het dat vorig jaar ook was. En het jaar daarvoor. En het jaar daar weer voor. Daarmee is het deel gaan uitmaken van onze cultuur. We hebben er tradities aan verbonden die helemaal niets met de oorspronkelijke betekenis te maken hebben (net als de christenen die ook maar gewoon een feestdag hebben gekaapt, zoals met alle christelijke feestjes) en dat zijn veelal tradities die de mensen dichter bij elkaar brengen. Festivals, kermissen, schuttersfeesten en de lokale frikandellen-eet-wedstrijd.
Het is waardevol om dat soort vastigheid die we ook wel cultuur noemen in stand te houden. En daarom is het waardevol om 2e pinksterdag gewoon een vrije dag te houden.
Bovendien hebben de religieuze mensjes die menen een waardevolle mening over 2e pinksterdag te hebben er gelukkig volstrekt niets over te zeggen.
@2: Je zou ook wel een beetje onderscheid kunnen maken. Een aantal van oorsprong christelijke feestdagen (al dan niet geënt op voorchristelijke feesten) zijn inmiddels toch wel algemeen geworden (je zou kunnen zeggen: geseculariseerd) en worden vaak door atheïsten en andersgelovigen ook gevierd (ik denk bv. aan kerstmis, carnaval en in mindere mate Pasen), maar een aantal hebben toch voor de meeste niet-christenen hun betekenis behoorlijk verloren (Jona noemt Pinksteren, maar Hemelvaart en Goede Vrijdag passen wat mij betreft daar in ieder geval ook wel bij). Dat wat tot de categorie algemeen hoort zou je best verplicht vrij kunnen houden. Voor de andere dagen zou je dezelfde oplossingen kunnen bedenken als je bijvoorbeeld ook met de zomer doet (als werknemers met kinderen op vakantie willen, maar toch in ieder geval een deel van de andere werknemers liever doorwerkt en het bedrijf ook moet blijven draaien).
@0 Ja, dit vind ik een beetje jammer dus.
Van een ‘post-atheïstische beschouwing’ verandert het daardoor in een neo-anti-theïstisch betoog met een oud-Hollandsch koopman-voor-dominee-insteek. ‘Moraal is prima, zolang het maar zwarte cijfers oplevert’.
Dan nog dat stuk van TPO. De kwalificaties van TPO daargelaten, ademt dat stuk nóg meer dat van die zuunige Hollander. ‘Guttegut, een extra dagje vrij, even kijken of het uit kan hoor…’ Bleef het daar maar bij. De a priori instelling lijkt daar wel ‘prima dat je een bepaalde instelling hebt, die je deelt met meerdere mensen, maar ik wil daar niet mee ‘geconfronteerd’ worden, ik wil daar niet aan herinnerd worden, het liefst zou ik willen dat iedereen z’n dingetje op z’n eentje doet. En wee je gebeente als mijn planning daardoor in de war loopt.’
Elke sympathie die het bespreken van vrije dagen bij mij had, vliegt dus zo de deur uit. Als die vrije dagen -kennelijk- nog het enige zijn wat je eraan herinnert dat er andere mensen zijn die ook samen activiteiten willen ondernemen en dat jouw ‘heilige planning’ daarbij wat minder belangrijk is, alsjeblieft, laat die vrije dagen dan in stand. Wat is dan de volgende stap: ‘Gut, die avondvierdaagse hindert mijn route als ik iets zou willen doen. Kunnen ze er niet een avondvierweekse van maken en elke avond 1 klas 40 kilometer laten lopen? Dat komt mij beter uit.’
Dat we feestdagen vieren waarvan bijna niemand begrijpt waar ze over gaan, maar nog raarder is dat we als zo’n beetje enig land onze bevrijdingsdag niet als nummer één nationale feestdag hebben.